Yüksek İdare Mahkemesi Numara 396/2004 Dava No 13/2006 Karar Tarihi 28.11.2006
Karar Dilini Çevir:
Yüksek İdare Mahkemesi Numara 396/2004 Dava No 13/2006 Karar Tarihi 28.11.2006
Numara: 396/2004
Dava No: 13/2006
Taraflar: Tuncer Arifoğlu ile Kooperatif Şirketler Mukayyidi.
Konu: Görevden ihraç - Yoklukla sakat olan idari işlemler.
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 28.11.2006

-D.13/06 -YİM: 396/2004
- Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.
-
Yargıç Seyit A. Bensen Huzurunda.

Davacı : Tuncer Arifoğlu, 5 Tabak Derviş Sokağı, Lefkoşa

- -ile -

Davalı : 1. Kooperatif Şirketler Mukayyidi, Lefkoşa
2. Kooperatif Şirketler Mukayyidi vasıtasıyle
KKTC,Lefkoşa
3. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankası,
Lefkoşa

A r a s ı n d a.

-Davacı namına : Avukat Ergin Ulunay
Davalılar namına : Başsavcı Yardımcı Muavini Müjgan Irkad
İlgili Kişi namına : Avukat Süleyman Dolmacı.

---------------------

H Ü K Ü M

Bu davada ihtilaf konusu olmayan olgular özetle şöyledir: Davacı, Fa-sıl 114 Kooperaatif Şirketler Yasası tahtında kayıtlı bir Kooperatif Şirket olan Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. Genel Müdürlüğü mevkiine 7.4.1986 tarihinde atandı. Davacı, 31.10.1994 tarihinde Ulusal Birlik Partisi Genel Sekreterliği görevini -üstlendiği nedeniyle Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. Personel Tüzüğünün 41 ve 43. maddeleri ile Disiplin Cezaları Cetvelinin 18. sırasında belirtilen kurallara aykırı hareket ettiği nedeniyle aleyhine 6.2.1995 tarihinde disiplin ithamnamesi düze-nlendi.

Disiplin duruşması 10.2.1995 tarihinde yapıldı. Disiplin Kurulu, yapılan duruşmadan sonra 16.2.1995 tarihinde Davacıyı itham edildiği suçlardan suçlu buldu ve Davacının 16.2.1995 tarihinden itibaren Genel Müdürlükten ihraç edilmesine karar verdi.- Bu karar 17.2.1995 tarihinde Kooperatif Şirketler Mukayyidi tarafından onaylanarak yürürlüğe girdi. Bu karardan dolayı Davacı YİM 90/95 (D.22/95) sayılı başvuru ile Yüksek İdare Mahkemesine başvurdu ve tek yargıçlı oturum yapan Yüksek İdare Mahkemesi 7.8.-1995 tarihinde verdiği kararla Davacının ihracını öngören kararı iptal etti ve ayni kararda disiplin işlemlerinin yeniden yapılabileceğini öngördü.

Bu karar ışığında Disiplin Kurulu betekrar Davacıyı yargılayıp 7.9.1995 tarihinde vermiş olduğu kararla Da-vacının ithamnamenin 2 ve 3. paragraflarında ileri sürülen disiplin suçlarını işlediği kanaatına vararak 17.2.1995 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. Genel Müdürlüğü görevinden ihraç edilmesine karar verdi. B-u ihraç kararı 11.9.1995 tarih ve İK.8 sayılı karar ile Kooperatif Şirketler Mukayyidi tarafından aynen onaylandı. Bu ihraç kararının iptali ile ilgili olarak Davacı YİM 170/95 (D.2/99) sayılı başvuru ile Yüksek İdare Mahkemesine başvurdu.

Tek yargıçlı o-turum yapan Yüksek İdare Mahkemesinde Davacı başarılı olamadı ve davası reddolundu. Bu red kararı üzerine Davacı YİM/İstinaf 1/99 sayılı istinafı dosyaladı ve bu arada istinaf dosyası Mahkemede askıda iken Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. İdare M-eclisi 24.5.1999 tarihinde aldığı 141 sayılı karar ile Davacıyı 1.6.1999 tarihinden itibaren Genel Müdürlüğe atadı ve Genel Müdür olarak görev yapmaya başladı. Atama kararı Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 28.5.1999 tarih ve İK.13 sayılı kararı ile onayl-andı.Bu arada Kooperatif Şirketler Mukayyidi YİM/İstinaf 1/99 sayılı istinaf dolayısıyle konu ile ilgili dosyalarda yaptığı inceleme sonucunda alınan İdare Meclisi kararları ve Kooperatif Şirketler Mukayyidinin onayı ile daha önce Davacının ihracını öngöre-n kararların zımnen ilga edilmiş olduğunun ortaya çıktığı kanaatına vardı ve konuya açıklık getirmek amacıyla Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 11.9.1995 tarih ve İK.8 sayılı ihraç kararını iptal etti. Bu iptal kararı üzerine Davacı askıda bulunan YİM/İsti-naf 1/99 sayılı istinafı geri çekti ve Mahkeme de söz konusu istinafı 8.12.2000 tarihinde iptal etti.

Davacı Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd.'in Genel Müdürü olarak görev yaptığı bir sırada Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. İdare Mecl-isi 29.3.2004 tarihinde aldığı 54 sayılı kararla Davacının Genel Müdürlük görevine 1.4.2004 tarihinden itibaren son verdi. Bu karar Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 30.3.2004 tarih ve İK.16 sayılı kararı ile onaylandı. Bunun üzerine Davacı 30.3.2004 tarih- ve İK.16 sayılı Kooperatif Şirketler Mukayyidinin kararını iptal etmek için YİM 40/2004 (D.4/2004) sayılı davayı dosyaladı.

Tek yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesi 14.7.2004 tarihinde verdiği kararla Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 30.3.2004 tarih ve İK.16- sayılı kararının gerekçesiz olduğu nedeniyle hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verdi. Bu karar üzerine Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. İdare Meclisi 15.7.2004 tarihinde yaptığı toplantıda Davacının durumu-nu yeniden tezekkür etmiş ve 24.5.1999 tarih ve 141 sayılı işe alınma kararı yeniden gözden geçirilip değerlendirildiğinde bu kararın ilgili yasa ve/veya yasaya bağlı Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. Personel Tüzüğüne açık bir şekilde aykırı oldu-ğu ve mevcut yasal düzenlemeler hilafına alındığı görüldüğünden Genel Müdür Davacının istihdamının yasal mevzuata aykırılığı sebebiyle sona erdirilmesine ve Banka ile olan ilişiğinin 16.7.2004 tarihinden itibaren kesilmesine ve görevine son verilmesine kar-ar verdi ve yerine ilgili kişi Nuri Erhat'ı Genel Müdür olarak atadı. Bu karar Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 16.7.2004 tarih ve İK.16 sayılı kararı ile aynen onaylandı.

Bunun üzerine Davacı huzurumuzdaki YİM 396/2004 sayılı davayı dosyalayarak:
Kıbr-ıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. İdare
Heyetinin Davacının Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez
Bankası Ltd. ile olan ilişkisinin 16/7/2004 tarihinden
itibaren kesilmesine ve Genel Müdür/Sekreter görevine
son verilmesine dair 15/7/2004 t-arih ve 196 sayılı
Kararının ve bu Kararı onaylayan Kooperatif Şirketler
Mukayyidinin 16/7/2004 tarih ve İK.16 sayılı Kararının
tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna veya herhangi bir
sonuç doğurmayacağına dair Muhterem Mahkemenin Karar -
vermesi.
Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. İdare Heyetinin Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. Genel Müdürlüğüne ve Sekreterliğine Nuri Erhat'ı atayan 15/7/2004 tarih ve 197 sayılı Kararının ve bu Kararı onaylayan Kooperatif Şirketle-r Mukayyidinin 16/7/2004 tarih ve İK.16 sayılı Kararının tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna veya herhangi bir sonuç doğurmayacağına dair Muhterem Mahkemenin Karar vermesi.
Yukarıdaki 2. paragrafta belirtilen Atama Kararı ile
ilgili olarak, Davalılar ve-/veya Kooperatif Merkez Bankası Ltd. Nuri Erhat'ın gerekli Evsaf'a haiz olup olmadığı hususunda KKTC Merkez Bankasına Müracaat yapmadıklarından ve/veya Müracaat yapılmış ise bile 7 iş günü beklemediklerinden ve/veya KKTC Merkez Bankası'nın olurunu almadıkl-arından, sözkonusu Nuri Erhat'ı Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd.'nin Genel Müdürlüğüne ve Sekreterliğine atayan 15/7/2004 tarih ve 197 sayılı Kararının ve/veya bu Kararı onaylayan Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 16/7/2004 tarih ve İK.16 sayılı -Kararının tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna veya herhangi bir sonuç doğurmayacağına dair Muhterem Mahkemenin Karar vermesi'ni talep etti.

Davacı davasında, sair şeyler yanında, dava konusu kararın Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. Personel Tü-züğüne aykırı olduğunu, çünkü Davacının herhangi bir disiplin suçundan dolayı mahkumiyeti olmadığını, Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 11.9.1995 tarih ve İK.8 sayılı Davacı ile ilgili ihraç kararı, Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd.'in 24.5.1999 t-arih ve 141 sayılı kararı ile Davacının Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd.'e Genel Müdür olarak atanması üzerine ve bu atama kararının da Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 28.5.1999 tarih ve İK.13 sayılı kararı ile onaylanması ile zımnen ilga edild-iğini, hatta Kooperatif Şirketler Mukayyidi konuya açıklık getirmek amacı ile sözkonusu ihraç kararını 6.12.2000 tarih ve İK.13 sayılı kararı ile de iptal ettiğini, dolayısıyle söz konusu ihraç kararı ilga ve iptal edilmiş olduğundan yürürlükte olmadığını,- ilga ve iptal kararı ile söz konusu ihraç kararının geriye dönük tüm hukuki sonuçları ile birlikte iptal edildiğini, alınan kararların gerekçesiz, yasa dışı ve keyfi olduğunu, haksız, geçersiz ve yasa dışı nedenlere istinaden Davacının görevine son verild-iğini ileri sürerek davadaki çareleri talep etti.

Davalılar, dosyalanan Müdafaa'da ön itiraz olarak Davacının dava konusu kararı alan Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. ve İdare Heyetini dava etmediğini ve Davalı olarak dava başlığında göstermedi-ğinden, İdare Heyetinin almış olduğu dava konusu ile ilgili kararların geçerli karar olarak kalacaklarından davanın bu şekli ile daha ileri götürülmesi olanağı bulunmadığından davanın iptal edilmesi gerektiğini ileri sürdüler.

Davalılar ön itirazlarına -ilaveten de, müdafaalarında Davacı, 7.9.1995 tarihinde aleyhine getirilen disiplin davası neticesinde Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. Disiplin Kurulu tarafından görevinden ihraç edildiğinden ve bu karar 11.9.1995 tarih ve İK.8 sayılı Kooperatif -Şirketler Mukayyidinin kararı ile onaylandığından ilgili Yasa ve Tüzük kuralları hilâfına yeniden Genel Müdür olarak atanması ve atanmasının Mukayyit tarafından onaylanması yasal açıdan mümkün olmadığını, Genel Müdür atanmasının açıktan açığa Personel Tüzü-ğüne aykırı olup, ağır yetki gasbı ve/veya yoklukla malül olduğunu, Davacının Genel Müdür olarak görevinden bu gerekçeye binaen alınmasından yasal olarak hiç bir meşru menfaatinin olumsuz yönde etkilenmediğini ileri sürdüler. İlaveten alınan karar ve onayı- ile ilgili kararın yeterli gerekçe içerdiğini, ilgili Yasa ve Tüzüğe uygun olduğunu, Davacının istihdam şartlarına sahip olmadığından ve/veya ihraç edilmiş bir kişi olduğundan istihdamının mümkün olmadığını ve Banka ile olan ilişiğinin kesilmesi Personel -Tüzüğünün 71. maddesi kurallarına uygun olduğunu, İdare, Yasaya açıktan açığa aykırı olan kararını, yokluk ve/veya ağır yetki gasbı kuralları gereği hak düşürücü süre dışında her zaman iptal edebileceğini ileri sürdüler.

Davacı, Müdafaaya Cevap olarak d-ava konusu Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd.'in kararlarının Davalı No.1 Kooperatif Şirketler Mukayyidi tarafından onaylanmakla, Davalı No.1'in kararının bir parçası haline geldiğini ve böyle bir durumda en son kararı veren ve/veya onaylayan makam-ın dava edilebileceğini, Kamu makamı ve/veya organı olmayan Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd.'in idari bir davaya Davalı olarak taraf edilemeyeceğini ve dava konusu kararlarda ağır yetki gasbı ve/veya yoklukla malüliyet durumu olmadığını savundu. -

İlgili Kişi No.1 ve No.2, davaya katılmakla beraber ayrı bir müdafaa dosyalamadılar.

Davalı No.3 aleyhindeki dava, davanın talimat safhasında geri çekildi ve Mahkemece iptal edildi.

Talep takririnin 2 ve 3. paragraflarındaki talepler davanın duruş-ması esnasında Davacı tarafından geri çekilerek iptal edildi. Bu nedenle bu taleplerin değerlendirilmesi yapılmayacaktır.

Davanın duruşmasında taraflar tanık çağırmamışlar ve davaya ilişkin belgeleri emare olarak ibraz ettikten sonra Mahkemeye hitap et-mişlerdir.

Davacı avukatı Mahkemeye hitabında, Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. İdare Heyetinin Davacının Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. ile olan ilişiğinin 16.7.2004 tarihinden itibaren kesilmesine ve Genel Müdür görevine son veri-lmesine dair 15.7.2004 tarih ve 196 sayılı kararının ve bu kararı onaylayan Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 16.7.2004 tarih ve İK.16 sayılı kararının iptalini talep ettiğini, dava konusu zamanlarda Davacı aleyhine, Ulusal Birlik Partisi Genel Sekreteri o-lduğu nedeniyle bir disiplin davası açıldığını ve Davacı bu disiplin davasında, Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. Disiplin Kurulu tarafından 7.9.1995 tarihinde mahkûm edildiği ve Davacının ihracına karar verildiğini, bu kararın 11.9.1995 tarih ve -İK.8 sayılı Kooperatif Şirketler Mukayyidinin kararı ile onaylandığını, Davacının sözkonusu ihraç kararlarına karşı bazı davalar açtığını, bu arada Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. 24.5.1999 tarih ve 141 sayılı kararla Davacıyı tekrar Genel Müdür- atadığını, bu atama kararının Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 28.5.1999 tarih ve İK.13 sayılı kararı ile onaylandığını, bir süre sonra Kooperatif Şirketler Mukayyidi konuya açıklık getirmek için daha önce Davacının ihracını öngören sözkonusu ihraç karar-larının, zımnen ilga edilmiş olduğunun ortaya çıkmasıyla, aldığı 6.12.2000 tarih ve İK.13 sayılı karar ile daha önceki Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 11.9.1995 tarih ve İK.8 sayılı ihraç kararını iptal ettiğini, bilahare Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Ba-nkası Ltd. geriye dönük ilga ve iptal edilmiş olan ihraç kararlarını gerekçe göstererek, Davacıyı görevden alan 15.7.2004 tarih ve 196 sayılı kararı almakla ve bu kararı Kooperatif Şirketler Mukayyidi 16.7.2004 tarih ve İK.16 sayılı kararla onaylamakla ger-çekte Davalı No.1 ve No.2, YİM 40/2004 sayılı kararla iptal edilen kararları tekrar almış olduklarını, bu nedenle Davalı No.1, No.2 ve Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd.'in yasa dışı kararlar aldıklarını ileri sürdü.

Davalıları temsilen bulunan -Savcı ise, sair şeyler yanında, idarenin aldığı kararların yürürlükte olan mevzuata uygun olması gerektiğini, Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd.'in Disiplin Kurulunun ve/veya İdare Heyetinin aldığı kararlar Mukayyidin onay kararı ile yürürlüğe gird-iğini, İdare Heyetinin ve/veya Disiplin Kurulunun kararları özel hukuk sahası içinde olmakla beraber Mukayyidin onayı ile kamu hukuku alanında etki husule getirdiğini, bu nedenle Kooperatif Şirketler Mukayyidinin bir kararının veya onayının yargısal deneti-me tabi olduğunu, İdare Heyetinin veya Disiplin Kurulunun kararının da yasal olup olmadığının değerlendirilmesinin yapıldığını, olgulardan görüleceği gibi Davacının Disiplin Kurulu kararı ile Genel Müdürlük görevinden ihraç edildiğini ve Disiplin kurulunun- bu ihraç kararının Kooperatif Şirketler Mukayyidi tarafından onaylanmış olduğunu, ancak 24.5.1999 tarihinde İdare Heyeti, ihraç edilmiş ve ihraç kararı da onaylanmış olan Davacının yeniden Genel Müdür atanmasına karar aldığını ve bu kararın da 28.5.1999 -tarihinde Kooperatif Şirketler Mukayyidi tarafından onaylandığını, Davacının 1.6.1999 tarihinden itibaren Genel Müdür olarak göreve başladığını, istihdamın, Personel Tüzüğüne göre ihraç edilen bir kişinin yeniden istihdam edilemeyeceği yönündeki Tüzük kur-ullarına aykırı yapıldığını, Davacının 1999 yılında Genel Müdür olarak atanmasının açıktan açığa K.T.Kooperatif Merkez Bankası Ltd. Personel Tüzüğüne aykırı olarak gerçekleştiğinden ağır yetki gasbı ve yoklukla malûl olduğundan Davacının bu davada yasal ol-arak hiç bir menfaatinin olumsuz yönde etkilenmediğini, kural olarak idari kararlar alındığı ayni usul ile iptal edilebildiğini, yoklukla malûl bir işlemin Davacıya bir hak kazandırmadığını, Tüzüğün 53(6)(7)ve (8). maddelerine göre ihraç cezalarının Mukayy-idin onayı ile kesinleştiğini, kesinleşmiş ihraç kararını Kooperatif Şirketler Mukayyidinin iptal etme yetkisi olduğunu düzenleyen herhangi bir kuralın Personel Tüzüğünde olmadığını, bu nedenle Kooperatif Şirketler Mukayyidinin kesinleşmiş ihraç kararını -iptal etmeğe yetkisi olmadığını, kural olarak geri almaya yetkili bir merci idari işlemi yapan merci olduğunu ve idari kararlar alındığı ayni usul ile iptal edildiğini, Kooperatif Şirketler Mukayyidinin bir karar olmaksızın bir karar alması yetki aşımı old-uğunu, bu nedenle davanın iptalini talep etti.

İlgili Kişi avukatı da Savcılığın görüşüne katılmış ve ilaveten Kooperatif Şirketler Mukayyidinin kesinleşmiş bir kararı iptal etme yetkisi olmadığını, ihraç kararı iptal edilmeden Davacının istihdam edilem-eyeceğini, atanma evsafına haiz olmayan Davacının görevlendirilmesinin yasaya aykırı olduğunu dolayısıyle meşru menfaatı olmayan Davacının davasının iptal edilmesi gerektiğini ileri sürdü.

Davacı avukatı cevaben ihraç kararlarını kaldıran kararların geçe-rli olduğunu, Mahkemenin bu aşamada bunun yasallığını incelemeye yetkisi olmadığını çünkü Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 6.12.2004 tarihli kararının idare tarafından geri alınmadığını dolayısıyle Kooperatif Şirketler Mukayyidinin kararının halen geçerli- olduğunu savundu.

İlk önce İlgili Kişi Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. ve İdare Meclisinin davada Davalı olarak taraf olması gerektiği hususundaki Davalıların ön itirazını incelemeyi uygun buldum.

Dava belirli bir yönetsel karar veya işlem-e yöneliktir ve bu gibi bir karar veya işlemi konu alır. Kararı alan ve/veya işlemi yapan organ veya makam veya kişi davaya Davalı olarak konmakta ve karar ve/veya işlemin geçerliliği hususunda Yüksek İdare Mahkemesinde duruşma yapılmaktadır.

İlgili Kiş-i Kıbrıs Türk Koperatif Merkez Bankası Ltd. Fasıl 114 Kooperatif Şirketler Yasası altında kurulmuştur. Banka olarak faaliyet göstermekle birlikte, diğer bankalardan farklı olarak Fasıl 114'de belirtilen İdare Meclisi tarafından yönetilmektedir. Mevzuatta b-elirtilen bir kısım İdare Meclisi kararları Kooperatif Şirketler Mukayyidinin onayına tabidir. Bu tür kararlar ancak Mukayyidin onay kararı ile yürürlüğe girmektedir. İdare Meclisinin kararı özel hukuk sahası içerisinde olmakla beraber, Mukayyidin onayı il-e sonuç itibarıyle kamu hukuku alanında etki husule getirmektedir. Bu nedenle Kooperatif Şirketler Mukayyidinin bir kararı veya onay kararı yargısal denetime tabi olmaktadır. Dolayısıyle Mukayyidin kamu hukuku alanında olan kararının yargısal denetimi yapı-lırken o karara kaynak teşkil eden İdare Meclisi kararının yasal olup olmadığı hususu da nazara alınıp değerlendirilir. Nitekim YİM 90/95 (D.22/95) sayılı davada, Yüksek İdare Mahkemesi, Mukayyidin kararıyla ilgili bir sonuca varırken Disiplin Kurulu karar-ının yasal olup olmadığını incelemiştir.

Yukarıda belirtilenlerden anlaşılacağı gibi Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. İdare Meclisinin konu kararı kamu hukuku kapsamı dışında olup özel hukuk alanına girer. Dolayısıyle dava konusu karar, Anayas-anın 152. maddesi anlamında, yürütsel ve yönetsel yetki kullanılması sonucu alınmış bir karar olduğu kanısında değilim. Bu nedenle Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd.ve İdare Meclisinin, özel hukuk sahası içerisinde aldığı karardan dolayı sorumlu tu-tarak bu davada Davalı olarak taraf yapmak olası değildir. Bu nedenle yapılan ön itiraz reddolunur.

Şimdi de davanın esasını inceleyelim.
Davanın olgularından görüleceği gibi Disiplin Kurulu 7.9.1995 tarihinde almış olduğu kararla Davacının 17.2.1995 t-arihinden itibaren geçerli olmak üzere Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. Genel Müdürlüğü görevinden ihraç edilmesine karar verdi. Bu ihraç kararı 11.9.1995 tarih ve İK.8 sayılı karar ile Kooperatif Şirketler Mukayyidi tarafından aynen onaylandı. B-u suretle ihraç kararı Kooperatif Şirketler Mukayyidinin onayı ile kesinleşmiş oldu. Davacı bu kararın iptali için YİM 176/95 (D.2/99) sayılı davayı ikame etmiş ancak davasında başarılı olamamıştır.

Kesinleşmiş ihraç kararına rağmen Kıbrıs Türk Kooperat-if Merkez Bankası Ltd. İdare Meclisi 24.5.1999 tarihinde aldığı 141 sayılı karar ile Davacıyı 1.6.1999 tarihinden itibaren yeniden Genel Müdürlüğe atadı ve Davacı Genel Müdür olarak görev yapmağa başladı. Atama kararı Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 28.5-.1999 tarih ve İK.13 sayılı kararı ile onaylandı.

Yukarıdaki olgulardan görüleceği üzere Genel Müdürlüğe atama İdare Meclisinin 24.5.1999 tarih ve 141 sayılı kararı ve bu kararı onaylayan Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 28.5.1999 tarih ve İK.13 sa-yılı kararı uyarınca yapılmıştır.

Bu davada karara bağlanması gereken en önemli husus Davacıyı Genel Müdürlüğe atayan kararın hukuka uygun olarak alınmış bir karar olup olmadığının incelenmesi gerekir.

13.2.1986 tarih ve 15 sayılı Resmi Gazetenin Ek- III'ünde yayımlanan Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. Personel Tüzüğünün dava konusu ile ilgili maddeleri şöyledir:
"50(4) İhraç : Bir daha istihdam edilmemek üzere
personelin işine son verilmesidir.
İhraç cezası Disi-plin Kurulu kararına
istinaden verilebilir.
55. İhraç cezasından başka bir disiplin cezasına
çarptırılmış olan personel ihtar cezalarının kesinleşmesinden üç yıl, diğer cezaların kesinleştiği tarihten beş yıl sonra Disiplin- Kuruluna bir dilekçe ile başvurarak hakkında verilmiş olan disiplin cezasının sicilinden silinmesini isteyebilir....................
..........................."

Personel Tüzüğünün 50(4) maddesine göre "İhraç: bir daha istihdam edilmemek üzere personelin- işine son verilmesidir." Yine ayni Tüzüğün 55. maddesi ihraç cezasının herhangi bir şekilde sicilden silinemeyeceğini içerecek şekilde düzenlendiği görülmektedir. Personel Tüzüğünün 50(4) maddesi uyarınca ihraç edilen bir kişi, metinden görüleceği gibi, b-ir daha istihdam edilemez. Birleştirilmiş YİM 131/78 ve 195/78 sayılı kararda sayfa 12'de belirtildiği gibi, "İdare hukuku ilkelerine göre idarenin yetkileri önceden mevzuat ile belirlenmektedir. İdari organlar yetkilerini Yasadan veya geçerli mevzuattan -alırlar. Başka bir deyişle ilgili idari organa yetki veren bir yasa veya ilgili mevzuat bulunmadığı hallerde idari organın herhangi bir karar almaya veya işlem yapmaya yetkisi yoktur ve böyle bir karar aldığında veya işlem yaptığında yetki gasbı nedeni ile- aldığı karar veya yaptığı işlem yoklukla sakattır." Yasal durum bu merkezde olduğuna göre, bu meselede de olduğu gibi mevzuatın özel surette yetki vermediği hallerde, Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. İdare Meclisi ihraç edilmiş ve bir daha istih-dam edilmemek üzere işine son verilmiş olan Davacıyı 24.5.1999 tarih ve 141 sayılı kararla 1.6.1999 tarihinden itibaren yeniden Genel Müdürlüğe atadı. Bu atama kararı Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 28.5.1999 tarih ve İK.13 sayılı kararı ile onaylandı. -

İdare Meclisinin ilgili Personel Tüzüğü veya başka herhangi bir mevzuat uyarınca böyle bir karar almaya yetkileri yoktur. İdare Meclisinin Personel Tüzüğüne aykırı bir şekilde Davacıyı yeniden Genel Müdür ataması açıktan açığa Personel Tüzüğünün 50(4) m-addesine aykırıdır. Bu nedenle 24.5.1999 tarih ve 141 sayılı İdare Meclisi kararı yetkiden yoksun olduğu nedeni ile yoklukla sakattır. Yoklukla sakat olan böyle bir kararın da herhangi bir yasal geçerliliği yoktur. Böyle bir karar tamamen hükümsüz olduğund-an yok addolunur. Atanma kararı yoklukla sakat olduğuna göre Kooperatif Şirketler Mukayyidinin onaylayacağı bir karar yoktur. Dolayısıyle Mukayyidin verdiği onay kararı da geçersizdir ve o karar da yoklukla sakattır.

Yukarıda belirtilenlerden anlaşılaca-ğı üzere, yoklukla sakat olan bir karar ile yapılan dava konusu atama yoklukla sakattır ve bu nedenle atama da hiç doğmamış bir karar sayılır.

Yoklukla malûl olan bir tasarruf her zaman geri alınabileceği gibi geri alınmasa dahi o tasarruf altında herh-angi bir işlem yapılmaması gerekir. Bu hususta Birleştirilmiş YİM 131/78 ve 195/78'de sayfa 11'de şunlar yer almaktadır.
"Yukarıda belirtilen görüşlerden açıkça görülüyor ki, yoklukla sakat olan herhangi bir işlem her an, her yerde geri alınabilir. Esase-n İdare hukuku ilkelerine göre yoklukla sakat olan herhangi bir işlem hiç doğmamış, yok sayılır. Yani başka bir deyişle yoklukla sakat olan bu işlem geri alınmasa dahi, o işlem altında herhangi bir uygulama yapılmaması gerekir."

Bu meselede durumu görüp -tesbit eden Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. İdare Meclisi YİM 40/2004 (D.4/2004) sayılı davanın neticelenmesi üzerine 15.7.2004 tarihinde yaptığı toplantıda Davacının durumunu yeniden tezekkür etmiş ve 24.5.1999 tarih ve 141 sayılı Genel Müdürlü-ğe atama kararını yeniden gözden geçirdi. 15.7.2004 tarih ve 196 sayılı İdare Meclisi kararının bir sureti emare 16 olarak Mahkemeye ibraz edilmiştir. İdare Meclisi tarafından yapılan değerlendirmede "bu kararın Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. P-ersonel Tüzüğüne açık bir şekilde aykırı olduğu ve mevcut yasal düzenlemeler hilâfına alındığı görüldüğünden Genel Müdür Dr. Tuncer Arifoğlu'nun istihdamının Personel Tüzüğüne aykırılığı sebebiyle, sona erdirilmesine ve Banka ile olan ilişiğinin 16.7.2004 -tarihinden itibaren kesilmesine ve görevine son verilmesine karar verildi." Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. İdare Meclisi, bu suretle Davacı lehine alınmış olan idari kararı iptal edip geri almıştır. Bu karar Kooperatif Şirketler Mukayyitliği ta-rafından da 16.7.2004 tarih ve İK.16 sayılı kararla aynen onaylanmıştır. Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. İdare Meclisinin bu şekilde karar alması ve bu kararın Kooperatif Şirketler Mukayyidi tarafından onaylanması hatalı değildir.

Yasal olmay-an bir istihdamın Davalılar tarafından sona erdirilmesi sonucu Mahkemeye başvurması için Davacının meşru bir menfaatı olamaz. Bu nedenle bu davada meşru menfaati olmayan Davacının davasının iptal edilmesi gerekir.

Davacı avukatı 11.9.1995 tarih ve İK.8- sayılı ihraç kararının İdare Meclisinin 24.5.1999 tarih ve 141 sayılı kararı ile Davacının yeniden Genel Müdür olarak atanması ve bu atama kararının da Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 28.5.1999 tarih ve İK.13 sayılı kararı ile onaylanması ile zımnen ilg-a edildiğini, keza Kooperatif Şirketler Mukayyidi konuya açıklık getirmek amacı ile sözkonusu ihraç kararını 6.12.2004 tarih ve İK.13 sayılı karar ile de iptal ettiğini, Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 6.12.2004 tarihli iptal kararının halen geçerli oldu-ğunu ve Mahkemenin bu aşamada bunun yasallığını incelemeye yetkisi olmadığını, çünkü Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 6.12.2004 tarihli kararının İdare tarafından geri alınmadığını, bu nedenle sözkonusu ihraç kararı, ilga ve iptal edilmiş olduğundan yürür-lükte olmadığını ileri sürdü.

Davalılar ve İlgili Kişi avukatı ise İdarenin aldığı kararların yürürlükteki mevzuata uygun olması gerektiğini, Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. Disiplin Kurulu veya İdare Meclisinin aldığı kararlar Kooperatif Şir-ketler Mukayyidinin onay kararı ile yürürlüğe girdiğini, Mukayyidin kesinleşmiş bir kararı iptal etme yetkisi olmadığını, ihraç kararı iptal edilmeden Davacının istihdam edilemeyeceğini, atanma evsafını haiz olmayan Davacının göreve alınmasının yasaya aykı-rı olduğunu ileri sürdüler.

Şimdi de Kooperatif Şirketler Mukayyidinin Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. Disiplin Kurulu veya İdare Meclisinin kararlarını iptal etme yetkisini haiz olup olmadığının araştırılması gerekir.

Kıbrıs Türk Kooperatif- Merkez Bankası Ltd. Personel Tüzüğünün dava konusu ile ilgili maddeleri şöyledir.
"3.(1) Bu tüzük hükümleri Banka ve bağlı tüm birimlerin,
Kooperatif Şirketler Mukayyidinin onayı ile atanan daimi ve deneme devresindeki tüm personeline uygulanır........-...............................
................................................"

50.(4) İhraç: Bir daha istihdam edilmemek üzere personelin işine son verilmesidir.
İhraç cezası Disiplin Kurulu Kararına istinaden verilebilir.

51. Müdür ve daha -üst kademedeki personelle ilgili Disiplin Kurulu İdare Meclisidir. .................
.....................................

53.(6) Müdür Muavini ve daha alt kademedeki personelle ilgili ihraç cezaları İdare Meclisinin, diğer personelle ilgili ihraç cez-aları Kooperatif Şirketler Mukayyidinin onayı ile kesinleşir.

55. İhraç cezasından başka bir disiplin cezasına çarptırılmış olan personel ihtar cezalarının kesinleşmesinden üç yıl, diğer cezaların kesinleştiği tarihten beş yıl sonra Disiplin Kuruluna bir- dilekçe ile başvurarak hakkında verilmiş olan disiplin cezasının sicilinden silinmesini isteyebilir. ..................................................

71(3) İhraç: Bu Tüzüğün Disiplin Cezaları Cetvelinde belirtilen ve ihracı gerektiren bir suçu işlediği- tesbit olanların görevlerine disiplin kurulu kararına istinaden son verilir."

Yukarıda iktibası yapılan 50(4) ve 71(3) maddelerinden açıkça görüleceği gibi, ihraç cezası Disiplin Kurulu kararına istinaden verilir. Tüzüğün 51. maddesine göre de Müdür ve -daha üst kademedeki personelle ilgili Disiplin Kurulu İdare Meclisidir. Yine Tüzüğün 55. maddesine göre Disiplin Kurulu, ihraç cezasından başka bir disiplin cezasına çarptırılmış olan personelin disiplin cezasının sicilinden silinmesine yetkilidir. Disipli-n Kurulu dışında, bu kurulun gerek disiplin cezası vermezden önce ve gerekse disiplin cezasını verdikten sonra başka herhangi bir merciin disiplin cezalarına fiili bir şekilde müdahale edip onları kısmen veya tamamen değiştirebileceğini Tüzük öngörmemiştir-. Tüzüğün 53(6) maddesi Kooperatif Şirketler Mukayyidine verdiği yetki Disiplin Kurulu veya İdare Meclisinin aldığı ihraç kararlarını onaylama veya onaylamama yetkisidir. Tüzüğün Kooperatif Şirketler Mukayyidine verdiği yetki bir nevi idari vesayettir. İda-ri vesayet ise ancak Tüzüğün öngördüğü oranda kullanılabilir.

Tüzükte Kooperatif Şirketler Mukayyidine, Disiplin Kurulu veya İdare Meclisi tarafından alınan kararlarda değişiklik yapma veya iptal etme yetkisinin açıkça verildiğini söylemeğe imkân yoktur-. Sadece onay yetkisi ile donatılmış Kooperatif Şirketler Mukayyidinin zımni olarak değiştirme veya iptal etme yetkisini haiz olabileceğini söylemeğe de imkân yoktur.

Daha önce belirtildiği gibi "İdare hukuku ilkelerine göre idari organlar yetkilerini Y-asadan veya geçerli mevzuattan alırlar. Başka bir deyişle ilgili idari organa yetki veren bir yasa veya ilgili mevzuat bulunmadığı hallerde idari organın herhangi bir karar almaya veya işlem yapmaya yetkisi yoktur ve böyle bir karar aldığında veya işlem ya-ptığında yetki gasbı nedeni ile aldığı karar veya yaptığı işlem yoklukla sakattır." 6.12.2000 tarih ve İK.13 sayılı Kooperatif Şirketler Mukayyidi kararının bir sureti emare 5 olarak Mahkemeye ibraz edilmiştir. Bu karara göre Kooperatif Şirketler Mukayyidi- konuya açıklık getirmek için daha önce Davacının ihracını öngören sözkonusu ihraç kararının zımnen ilga edilmiş olduğuna kanaat getirerek daha önceki Kooperatif Şirketler Mukayyidinin onayladığı 11.9.1995 tarih ve İK.8 sayılı ihraç kararını iptal etti. Ko-operatif Şirketler Mukayyidinin ilgili Personel Tüzüğü veya başka herhangi bir mevzuat uyarınca böyle bir karar almaya yetkisi yoktur. Bu nedenle 16.12.2000 tarih ve İK.13 sayılı Kooperatif Şirketler Mukayyidinin kararı yetkiden yoksun olduğu nedeni ile yo-klukla sakattır. Yoklukla sakat olan böyle bir kararın da herhangi bir yasal geçerliliği yoktur. Böyle bir karar tamamen hükümsüz olduğundan yok addolunur. Bu durumda Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 6.12.2000 ve İK.13 sayılı kararı yoklukla sakattır, yok- hükmündedir ve doğmamıştır ve hiç bir zaman sıhhat kesbetmemiştir.

Yoklukla malûl olan bir karar her zaman geri alınabileceği gibi, geri alınmasa dahi o karar altında herhangi bir işlem yapılmaması gerekir.(Bak: YİM 131/78 ve 195/78,s.11).

Yoklukla -malûl işlemler hiç doğmamış işlemler olarak sayılır ve bunlar yasal bir hak yaratmaz.

Yukarıda söylenenlerden de anlaşılacağı üzere Davacının ihraç cezasını iptal eden 6.12.2004 tarih ve İK.13 sayılı Kooperatif Şirketler Mukayyidinin kararı yetkisizlikt-en ötürü her türlü yasal dayanaktan yoksun olup hiç doğmamış bir karar sayılır ve bu Davacıya hiç bir hak yaratmaz.

Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 11.9.1995 tarih ve İK.8 sayılı ihraç kararının İdare Meclisinin 24.5.1999 tarih ve 141 sayılı kararı il-e Davacının yeniden Genel Müdür olarak atanması ve bu atama kararının da Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 28.5.1999 tarih ve İK.13 sayılı kararı ile onaylanması ile zımnen ilga edildiği iddiasına gelince:
İdare Meclisinin 24.5.1999 tarih ve 141 sayılı a-tama kararı ve bu kararı onaylayan Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 28.5.1999 tarih ve İK.13 sayılı kararı ancak Davacının atanmasının yasal olduğu hallerde herhangi bir değer taşır. Davacının atanması hukuka uygun olmayıp yoklukla sakat ise Kooperatif Şi-rketler Mukayyidinin onaylayacağı bir karar yoktur. Dolayısıyle verdiği onay kararı da geçersizdir ve o karar da yoklukla sakat olur. Daha önce belirttiğim gibi 24.5.1999 tarih ve 141 sayılı İdare Meclisi kararı ve bu kararı onaylayan Kooperatif Şirketler -Mukayyidinin 28.5.1999 tarih ve İK.13 sayılı kararı yetkiden yoksun olduğu nedeni ile yoklukla sakattır. Yoklukla sakat olan böyle bir kararın da herhangi bir yasal geçerliliği yoktur. Böyle bir karar tamamen hükümsüz olduğundan yok addolunur.

Yukarıda -belirtilenlerden anlaşılacağı üzere Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 11.9.1995 tarih ve İK.8 sayılı ihraç kararının hükümsüzlükle yok addolunan İdare Meclisinin 24.5.1999 tarih ve 141 sayılı kararı ile Davacının yeniden Genel Müdür olarak atanması ve bu a-tama kararını onaylayan Kooperatif Şirketler Mukayyidinin 28.5.1999 tarih ve İK.13 sayılı kararı ile zımnen ilga edildiğini söylemek olası değildir. Bu nedenle Davacının bu iddiası da ret olunur.

Yukarıda söylenenlerden anlaşılacağı gibi Davacı davasınd-a muvaffak olmamıştır.

Sonuç olarak dava masraflarla ret ve iptal olunur.

28 Kasım, 2006




Seyit A. Bensen
Yargıç






19






Full & Egal Universal Law Academy