Yüksek İdare Mahkemesi Numara 38/1990 Dava No 17/1991 Karar Tarihi 11.06.1991
Numara: 38/1990
Dava No: 17/1991
Taraflar: Kemal Ali Terekesi ile Eşdeğer Tazmin Komisyonu
Konu: Ara emri – Şahıs zaptı müzekkeresi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 11.06.1991

-D.17/91 YİM 38/90

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Taner Erginel Huzurunda
Anayasanın 152. maddesi tahtında

Müstediler: 1. Kemal Ali Terekesi, Ter-eke İdare Memurları Gülten Akyel
ve Mustafa Tozakı vasıtasıyle Lefkoşa.
2. Gülten Akyel, Lefkoşa.
ile
Müstedaaleyhler: Eşdeğer Tazmin Komisyonunu temsil eden İskân Bakanlığı
vasıtasıyle Lefkoşa ve diğerleri.
- A r a s ı n d a.

Müstediler namına: İlker Sertbay
Müstedaaleyhler namına: Mustafa Arıkan
İlgili şahıslar namına: Emine Dizdarlı ve Süleyman Dolmacı



Yasa Maddesi:

İstemin Özeti: Müstedinin kontrol ve tasarrufun-da bulunan dükkânın 12. kaynak paketine konması ile ilgili yaptıkları başvuru sonuçlanıncaya değin, Müstedaaleyhlerin söz konusu dükkânla ilgili işlem yapmasını önleyen bir ara emri istemi.

OLAY: Müstedinin kontrol ve tasarrufunda bulunan dükkân, Müstedaa-leyh tarafından eşdeğerde kaynak olarak verilmek üzere 12. kaynak paketine kondu. Müstedi de bir başvuru dosyalayarak kararın iptalini, dolayısıyle dükkânın kendilerine kalmasını talep etti. Başvuru ile birlikte bir de istida dosyalayan Müstedi, başvuru so-nuçlanıncaya kadar dükkânla ilgili işlem yapılmasını önleyen bir ara emri talep etti. Tarafların antlaşması üzerine ara emri kesinleşti. Bilahare Komisyon dükkânın 3. bir şahsa verilmesine karar verdi. Bunun üzerine Müstedi Komisyon üyeleri aleyhine şahıs -zaptı müzekkersi çıkartılarak cezalandırılmalarını talep etti.

SONUÇ: Komisyon kararında, dükkânı herhangi bir kişiye kesin tasarruf belgesi ile vermediğine ve dükkânı yükümlülük altına koymadığına göre Mahkeme emrine aykırılık yoktur ve yine komisyon dük-kânı kimin almaya hak kazandığını belirtmeyecek olsaydı nasıl bir değerlendirme yapacaktı. Kaldı ki Komisyon ara emrine uymak için titizlik göstererek ara emri kaldırılıncaya kadar ileri bir işlem yapılmaması için alınan karar altına not düşmüştür.
İsti-da iptal olunur.




K A R A R

-Müstedi Mahkemenin 14.3.90 tarihinde verdiği bir ara emre Eşdeğer Tazmin Komisyonu başkan ve üyeleri olan Mehmet Salih Sucuoğlu, Feridun Hanoğlu, Kamil Kayral, Aygün Okray ve Ahmet S. Örek'in kasıtlı olarak aykırı hareket ettiklerini iddia etmekte ve bu k-işiler aleyhine şahıs zaptı müzekkeresi (writ of attachment) çıkarılarak cezalandırılmalarını talep etmektedir.

Bu istidanın olguları özetle şöyledir: Lefkoşa'da Küçük Kaymaklıda, Pafta/Harita No.XXI.38.6.1 Blok B, parsel No 285/2 olan dükkân Müstedinin -kontrol ve tasarrufundadır. Bu dükkânın eşdeğer karşılığı verilmek üzere 12. kaynak paketinde konması üzerine Müstediler bir başvuru dosyaladılar ve kararın iptalini, dolayısıyle dükkânın kendilerine kalmasını talep ettiler.

Müstediler başvuru ile birlik-te bir de istida dosyalayarak başvuru sonuçlanıncaya değin Müstedaaleyhlerin söz konusu dükkânla ilgili işlem yapmasını önleyen bir ara emri talep ettiler. Bu istidada Mahkemenin 19.2.1990 tarihinde verdiği ara emri şöyledir:

"ö.e. 11.30
Hazır: Müstedi v-e tarafından Avukat Menteş Aziz adına Avukat İlker
Sertbay

Mahkeme: İstida ve ekli yemin belgesi görüldü. Müstedilerin ilk nazarda ciddi bir dava sebebi varolup, başvursunda haklı olabileceğinin belirtileri bulunduğu ve istenen ara emrinin ver-ilmemesi halinde Müstedilere telâfisi imkânsız zarar doğurabileceği gibi istidayı tek taraflı yapabilmelerini haklı kılacak ivedi bir durum mevcut olduğu kanaatına varıldığı cihetle bu başvurunun sonucuna dek başvuru konusu malın pakette kalarak Müstedaale-yh 2 tarafından değerlendirilmesine ancak değerlendirme ötesinde herhangi bir işlem yapılmamasına, konu malın 3. şahıslara kesin tasarruf olarak verilmemesine ya da tahsis edilmemesine ya da sair şekilde yükümlülük altına sokulmaması emrolunur. Emrin kesin-leşip kesinleşmeyeceğini saptamak üzere istida 14.3.1990 tarihine ertelenir. İstida ile emir Müstedaaleyhlere tebliğ edilecektir. Müstedi (2) 500.000TL'lik teminat senedi imzalayacakır.

Niyazi F. Korkut
- Yargıç"

14.3.1990 tarihinde taraflar Mahkemeye geldiklerinde ara emri konusunda anlaştılar ve önemsiz bir değişiklik yaptıktan sonra ara emrini kesinleştirdiler.

14.3.1990 tarihinde tarafların anlaşmasını göster-en zabıtlar şöyledir:

"14.3.1990
Müstediler tarafından: İlker Sertbay
Müstedaaleyhler tarafından: Mustafa Arıkan

Mustafa Bey: Bu başvuruda 19.2.1990 tarihinde verilen ara emrine itiraz dosyalamayacağız. Sadece ara emrinde belirtilen tahsis ile ilgili kıs-ım kanaatımca gereksizdir. Tahsis ile ilgili bu kısmın çıkarılarak emrin kesinleşmesine itirazımız yoktur.

İlker Bey: Arıkan Beyin söylediği şekilde emrin kesinleşmesine itirazımız yoktur.

Mahkeme: Tarafların beyanı ışığında 19.2.1990 tarihinde verilen a-ra emri beyanlarında belirtildiği şekilde tahsis ile ilgili emrin içeriği çıkarılarak verilen emrin kesinleşmesine karar verilir.

Niyazi F. Korkut
Yargıç"

Görülec-eği gibi bu ara emrine göre:

Sözkonusu dükkân kaynak paketinde kalacaktı.

Dükkânın Müstedaaleyhler tarafından değerlendirilmesi yapılacaktı.

Değerlendirmenin ötesinde dükkânla ilgili bir işlem yapılmayacak, 3. şahıslara kesin tasarruf olarak verilmeyece-k ve sair şekilde dükkân yükümlülük altına sokulmayacaktı.

Verilmiş olan ara emrine uygun olarak dükkân kaynak paketinde kaldı ve Eşdeğer Tazmin Komisyonu tarafından değerlendirildi. Komisyonun 30.11.90 tarihinde aldığı karar şöyle oldu.


" 12. Kaynak Pa-keti Sıra No:470

Lefkoşa
Pafta: 21.38.6.1
Parsel: 285/2
Blok: B

K A R A R
Yukarıda belirtilen kaynağın eşdeğerine karşı Mustafa Şevketoğlu ve diğerlerine verilmesine karar verilmiştir.

Başkan: Mehmet Salih Sucuoğlu
Üye: Feridun Hanoğlu
Üye: Kâmil Kayra-l
Üye: Aygün Okray
Üye: Ahmet S. Örek
Not: bu konuda mevcut ara emri
kaldırılıncaya kadar ileri bir işlem
yapılmayacaktır.

ARA EMRİ VAR
30.11.90 "




Böylece Eşdeğer Tazmin Komisyonu

a) Söz konusu kaynağın Mustafa Şevketoğlu v-e diğerlerine verilmesine fakat,

b) Ara emri kaldırılıncaya kadar ileri bir işlem yapılmamasına karar vermiş oldu.

Müstediler bu kararın Mahkeme emrine aykırı olduğu görüşündedirler ve bu nedenle Komisyon başkan ve üyelerinin ara emrine uymaya zorlanma-larını ve/veya cezalandırılmalarını talep eden bu istidayı dosyalamış bulunmaktadırlar.

Müstedi avukatının görüşüne göre Komisyon dükkânın Mustafa Şevketoğlu ve diğerlerine verilmesine karar vermekle yeni bir yasal durum yaratmıştır. Bu görüşte bir gerçe-k payı olduğu doğrudur. Nitekim yeni yasal duruma karşı Müstediler ikinci bir başvuruyu dosyalamak zorunda kaldırlar ve böylece iki başvurunun birleştirilerek birlikte dinlenmesi gereği ortaya çıktı. Diğer taraftan Komisyonun Mahkeme emrine aykırı hareket -etme niyeti taşımadığı verilen kararın metninden anlaşılmaktadır. Bu nedenle lehte ve aleyhte öne sürülen iddiaları dinledikten sonra Komisyon kararının Mahkeme emrine aykırı olmadığı kanısına varmış bulunuyorum. Bu kanımın nedenlerini şöyle izah edebiliri-m:

a) Ara emrinde dükkânla ilgili değerlendirmenin ötesinde işlem yapılmaması emredilmiştir. İşlem sözcüğü geniş anlamlıdır. Bu nedenle Mahkeme emri konuya daha fazla açıklık getirmiş ve kesin tasrruf belegesi verilmemesi ve yükümlülük altına konmaması f-iillerini de saymıştır. Bu durumda işlem yapmama sözcüğünden kesin tasarruf belgesi vermeme ve yükümlülük altına koymama fiillerinin anlaşılması gerekir. Komisyon herhangi bir kişiye kesin tasarruf belgesi vermediğine ve dükkânı yükümlülük altına koymadığı-na göre Mahkeme emrine aykırlık yoktur.

b) Ara emri Komisyonun neler yapamayacağına açıklık getirmekle kalmamış neler yapabileceğini de belirtmiştir. Buna göre dükkân kaynak paketinde kalacak ve değerlendirmeye tabi tutulacaktı. Değerlendirme sözcüğünü-n ne anlama geldiği tartışılabilir. Eğer komisyon dükkânı kimin almaya hak kazandığını belirlemeyecekse nasıl bir değerlendirme yapacaktı? Mahkeme emrinin amacı Komisyona hiçbir sonuca varmadan konuyu boş yere tartışma olanağı vermek olsaydı bunun emrinde -belirtilmesine gerek yoktu. Bu nedenle değerlendirme sözcüğünün burada karar vermeyi de kaspayacak şekilde geniş bir anlam taşıdığı kanısındayım.

c) Mahkeme emrine itaatsizlik ciddi bir suçtur. Böyle bir suçun kast (mens rea) unsuru gerçekleşmeden işlenme-si düşünülemez. Bu meselede Komisyonun Mahkeme emrine itaatsizlik etme niyeti ile hareket etmediği açıktır. Aksine Komisyonun Mahkeme emrine uygun hareket etmek için titizlik göstediği dahi söylenebilir. Nitekim verilen kararda Mahkeme emrine atıfta bulunu-lmuş ve ara emri kaldırılıncaya kadar ileri bir işlem yapılmaması belirtilmiştir. Burada belirtilen ileri işlem kesin tasarruf belgesi vermekten başka birşey olamaz. Mahkeme emrinin yapılmamasını istediği iş de bundan başkası değildi.

d) Bu nedenlere ek o-larak böyle bir istidada önemli olanın sonuç olduğu görüşündeyim. Acaba Komisyon kararından sonra Müstedilerin başvurularını dinletme ve haklarını Mahkeme kanalıyla alma olanağı ellerinden alındı mı? Bu meselede böyle bir sonuç ortaya çıkmamıştır. Müstedil-er ikinci bir başvuruyu dosyalamak zorunda kalmakla birlikte Komisyonun kararıyla konu daha fazla netelik kazanmış ve böylece Mahkemenin daha kesin bir karar vermesi mümkün hale gelmiştir.

Yukarıdaki nedenlerle Komisyonun Mahkeme emrine uygun hareket ett-iği görüşündeyim. Dolayısıyle istida iptal edilir. Masraflar için emir verilmez.


(Taner Erginel)
Yargıç

11 Haziran 1991









-


-


479



-


Full & Egal Universal Law Academy