Yüksek İdare Mahkemesi Numara 38/1987 Dava No 8/1990 Karar Tarihi 09.03.1990
Numara: 38/1987
Dava No: 8/1990
Taraflar: Özer Mehmet Boyacı ile Lefkoşa Türk Belediyesi
Konu: İmar planının iptali istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 09.03.1990

-D.8/90 YİM 38/87

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Niyazi F. Korkut huzurunda
Anayasanın 152. maddesi hakkında.

Müstedi: Özer Mehmet- Boyacı n/d Özer Boyacı - Lefkoşa.
-ile-
Müstedaaleyh: Lefkoşa Türk Belediyesi n/d Lefkoşa Türk Belediye
Başkanı, Başkan Yardımcısı, Belediye Meclis Üyeleri ve Türk
Hemşehrileri - Lefkoşa.
- A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Menteş Aziz
Müstedaaleyh namına: Fatma Ertoğrul



Yasa Maddesi: 55/89 sayılı İmar Yasasının 36. madesi, Fasıl 96 Yollar ve Binalar Yasasının 8, 9(1)(a)(b)(c)(d) maddesi, 15/80 sayılı Belediyeler Yasasının 54(-1) maddesi ve Yollar ve Binalar Tüzüğünün 4. maddesi.

İstemin Özeti: Müstedaaleyhin hazırlayıp kabul ettiği ve gazetede ilan edilen mevzii imar planı ile ilgili kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi i-stemi.

OLAY: Müstedaaleyh Lefkoşa Türk Belediyesi bir karara alarak başvuruya konu taşınmaz malaraı da içeren bölge ile ilgili bir mevzii imar plânı hazırlayıp kabul etti. Yerel basında bir duyuru ile ilgililerin bilgisine getirilen plânın 15 gün süre ile- incelenebileceği duyuruldu. Müstedi, imar plânının bilgisine gelmesi üzerine başvuru konusu kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına ilişkin karar verilmesi isteminde bulundu.

SONUÇ: 77 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 5-5/89 sayılı İmar Yasasının 36. maddesi ile Fasıl 96 madde 9(1)(d) iptâl edilmiş olup ayni Yasanın 14(1) maddesi altında yayınlanan bildirilerin geçerliliği korunurken, Fasıl 96 madde 9(1)(d)'ye dayanılarak yapılmış olan imar plânlarının geçerliliği korunma-dığına ve konu plân da o güne dek işlerlik kazanmadığına göre, 55/89 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesi ile başvuruya konu imar plânı ortadan kalkmıştır. Müstedaaleyhin başvuruya konu mevzii imar planı yasal mensetten yoksundur.
Mevzii imar plânının hüküm-süz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilir.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
Nicos vasiiliades and Another v. The District Officer Of Larnaka 1976
CLR s.279.




A R A- - K A R A R
-
Müstedi Lefkoşa Türk Belediyesi hudutları dahilinde, Ortaköy Mahal-lesinde, H/P XXI.29 E.2 Blok B(E), Parseller 532 ve 538 üzerindeki taşınmaz malın kayıtlı mal sahibidir.

Müstedaaleyh Lefkoşa Türk Belediyesi 25 Şubat 1987 tarihinde bir karar alarak yu-karıda tanımı yapılan taşınmaz malları da içeren bölge ile ilgili bir mevzii imar plânı hazırlayıp kabul etti. Müstedaaleyh konu imar plânına ilişkin 18.3.1987 tarihinde yerel basında bir duyuru yayınlayarak ilgilenenlerin 19.3.1987 tarihinden itibaren 15 -gün süre ile Lefkoşa Türk Belediyesinde askıya alınmış olan plânları inceleyebileceklerini duyurdu. Emare olarak sunulan 18.3.1987 tarihli Halkın Sesi Gazetesindeki duyuru aynen şöyledir:

" LEFKOŞA TÜRK BELEDİYE
MECLİSİ TARAFINDAN DUYURU

Lefkoşa Türk Be-lediye Meclisi 25.2.1987 tarihinde almış olduğu 15/87 ve 16/87 nolu kararlarla;

Lefkoşa Türk Belediyesi hudutları dahilinde Ortaköy Mahallesi H/P XXI. 29.E.2 Blok B'de arazinin ve/veya arazilerin gelecekteki inkişafı ile ilgili olarak ve/veya bölgede yapı-lacak olan taksimatların ve/veya parsellemelerin planlı, düzenli, bölgedeki mevcut ve/veya bugüne kadar verilmiş taksimat ve/veya parselleme ruhsatlarındaki düzenlemelerin ve/veya yolları tamamlayıcı nitelikte olması gayesi ile kıta 532, 533, 538, 126, 88,- 90, 91, 536, 537, 94, 95 ve 96'yı kapsayan ve/veya ilgilendiren ve/veya etkileyen;

Lefkoşa Türk Belediye hudutları dahilinde Küçük Kaymaklı Mahallesi H/P XXI.30.E.2 Blok C'deki arazinin ve/veya arazilerin gelecekteki inkişafı ile ilgili olarak ve/veya ya-pılacak olan taksimatların ve/veya parsellemelerin planlı, düzenli ve bölgedeki mevcut ve/veya bugüne kadar verilmiş taksimat ve/veya parselleme ruhsatlarındaki düzenlemeleri ve/veya yolları tamamlayıcı nitelikte olması gayesi ile kıta 342, kıt'a 114/1 ve -114/2, kıt'a 321,58, 59, 1478, 1479, 1443, 1444, 1594, 626, 1275, 1476'yı kapsayan ve/veya ilgilendiren ve/veya etkileyen;

İki adet mevzii imar planı kabul etmiştir. Konu mevzii planların etkilediği alanlar içerisine 25.2.1987 tarihinden itibaren giren ve-/veya girecek olan hertürlü inkişaf bu mevzii imar planlarına aykırı olamayacak ve planların kapsadığı alan içerisinde herhangi bir inkişafı, taksimatı, parsellemeyi, inşaatı gerçekleştirmek için başvuruda bulunan herhangi bir kimseye ruhsat isdar edilirke-n bu mevzii imar planlarına uyulması şartı konulacaktır. Konu mevzii imar planları 19.3.1987 tarihinden itibaren 15 gün süre ile Lefkoşa Türk Belediyesinde askıya alınmış olup ilgilenenler 15 gün zarfında mesai saatleri dahilinde planları inceleyebilirler.-"

Bu duyuru ile konu mevzii imar planının bilgisine gelmesi üzerine Müstedi bu başvuruyu dosyalıyarak yukarıda alıntısı yapılan ve yerel basında yayınlanan Müstedaaleyhin 25.2.1987 tarihli kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğu-ramayacağına ilişkin karar verilmesini istedi.

Müstedi başvurusunda, sair şeyler yanında, özellikle Müstedaaleyhin Fasıl 96 Yollar ve Binalar Yasası ya da başka herhangi bir yasa altında herhangi bir arazi için mevzii imar planı ya da kısmi imar planı ya-pmaya yasal yetkisi olmadığını ileri sürdü. Müstedaaleyh ise dosyalamış olduğu itiraznamede, sair şeyler yanında, Fasıl 96 Yollar ve Binalar Yasası tahtında, Lefkoşa Belediye hudutları dahilinde, inşaat, yıkım, tadilât yapım izni veren makam olup ilâveten- Belediye hudutları dahilindeki arazisinin gelecekteki inkişafı ile ilgili yol, kamuya açık yeşil alan ve sair kamu gereksinmelerini düzenleyen ve mevzii imar planları hazırlanan makam olduğunu savundu.

Başvurunun duruşmasında taraflar herhangi bir şahad-et dinletmeden öncelikle bu yasal nokta üzerinde durarak Mahkemeye hitapta bulundular ve Mahkemeden bu yasal nokta üzerinde bir karar vermesini istediler. Bu nedenle bu aşamada Müsetdaaleyhin mevcut yasalar çerçevesinde bu başvuruya konu mevzii imar planı -hazırlanması ile ilgili yetkilerinin ne olduğunun öncelikle incelenmesi gerekir, çünkü Müstedinin bu nokta üzerinde haklı olması halinde başvurusunda ileri sürdüğü sair hususları incelemeye gerek kalmayacaktır.

15/80 sayılı Belediyeler Yasasında üçüncü k-ısım "Belediyelerin Görevleri" başlığı altında sıralanan görevlere bakıldığında Madde 54(1) de Belediyelerin sadece, genel olarak, imar mevzuatı ile Belediyelere verilen görevleri yapabileceğinin vurgulandığı görülmekte olup konu yasada Belediyelere imar -planı yapmak için spesifik yetki veren bir madde bulunmamaktadır.

Fasıl 96 Yollar ve Binalar Yasasının "yetkili merciin koyacağı şartlar" yan başlıklı 9(1) maddesinde ise yetkili merciin yasanın 3. maddesi kuralları uyarınca ruhsat verirken, yürürlükteki- Tüzüklere bağlı kalınması koşulu ile, ruhsatnameye şart koyma yetkisinin bulunduğu vurgulanarak bu koşullar (a) (b) (c) ve (d) bendi olarak sıralanmaktadır.

Yasanın ilgili 9 (1) (a)(b)(c)(d) bendleri aynen şöyledir:

"9. (1) Yetkili merci, bu Yasanın 3.- maddesi kuralları uyarınca ruhsat verirken, yürülükteki Tüzüklere bağlı kalınması koşuluyla, ruhsatnameye, aşağıda gösterildiği biçimde, şart koyma yetkisine sahiptir:-

Bir yol açılması veya yapılması ile ilgili olarak şunlarla ilgili şartlar:-

(i) yolu-n genişlik, uzunluk ve yeri;
(ii) yüzeyi, meyli ve drenajı;
(iii) yolun hangi malzemelerden ve ne biçimde yapılacağı;
(iv) köprü, menfez veya yan hendeklerin yapılması;
(v) dilekçeye konu teşkil eden yola bitişik herhangi bir yolun genişletilmesi.

ye-ni bina inşası veya mevcut bir binaya ilâve, tadilât veya tamirat ile ilgili olarak şunlarla ilgili şartlar:-

(i) binanın dış duvarları, temel, çatı, baca veya başka dış kısmın inşa edileceği mazleme ve dış duvarlar, temel, çatı, baca veya başka dış kısmı-n hacmi ile kalınlığı;
(ii) binanın herhangi bir kısmının, sağlamlık açısından hangi malzemeden inşa edileceği;
(iii) drenaj ve pis su lâğımları için öngörülecek hususlar;
(iv) herhangi bir binada yangının yayılmasını önlemek için öngörülecek husus;
(v-) binanın bitişik bulunduğu yol üzerine çıkan balkon veya çıkıntının genişliği,
(vi) herhangi bir binadaki veya bina ile ilgili kuyu, sulu tuvalet, susuz tuvalet, ayrı kulübedeki kademhane, çukur, forseptik, emici çukur ve lâğım çukuru;
(vii) bir binanın k-onut olarak veya inşa edildiği veya tasarlandığı başka herhangi bir amaç için işgali ile ilgili olarak havalandırma, ışıklandırma ve sağlığın korunması;
(viii) binanın hangi amaçlar için kullanılabileceği;
(ix) binada çalıştırılan kişilerin güvenliği,
(x)- yeni bir bina ile ilgili olarak uygun bir kaldırım yapılması.
(xi) yeterli otopark yeri ayrılır.

inşaat amaçları için arazinin açılması veya taksimi ile ilgili olarak şunlarla ilgili şartlar:-

(i) sınırın işaretlenmesi ve sınır işaretlerinin hacmi;
(ii)- yeterli içme suyu sağlanması ve tesisi;
(iii) doğal ve yapay su yollarının başka yere çevrilmesi;
(iv) arsanın düzeltilmesi;
(v) yol, hendek, köprü ve menfez inşası;
(vi) dilekçeye konu arazinin bitişik olduğu yolun genişletil-mesi;
(vii) yetkili merci, -inşaat amacıyle taksim edilecek (parselleme) alandan kamu yararı için bedelsiz olarak uygun görülecek yerden yeşil alan almağa yetkilidir. Yeşil alan için alınacak alan tutarı, taksim edilecek büyüklü-ğünün yüzde onunu aşamaz.
Kamu yararı için yetkili m-erci tarafından alınacak yeşil alanın mülkiyeti, ilgili yerel kuruluşa intikal eder ve Tapu ve Kadastro Dairesi Müdürlüğünce kütüklerde gerekli düzenlemeler yapılır.
(viii) her arsaya yeterli elektrik akımının sağlanması;
(ix) yeterli otopark alanı sağlan-ması.

Yetkili makam gerekli gördüğü yerlerde arazinin gelecekteki inkişafı ile ilgili yol, kamuya açık yeşil alan ve diğer kamu gereksinmelerini düzenleyen mevzii imar plânlarını hazırlar.
Bu plânların kapsadığı alan içerisine giren her türlü inkişaf herh-angi bir yasada aksine hüküm bulunmasına bakılmaksızın hazırlanan mevzii imar plânlarına aykırı olamaz.
Yeşil alan maddenin (1). fıkrasının (c) bendinin (vii). paragrafına uygun olarak alınır.
Ancak, belediye sınırları ile birleşen İnkişaf Encümenleri ve k-öyler dışındaki bölgelerde, bu bendin uygulanması, Bakanlar Kurulunun kararına göre olur."

Yukarıda alıntı yapılan 9(1) maddesi bir bütün olarak ele alındığında bir taşınmaz mal ile ilgili olarak böyle bir malın sahibinin Yasanın 3. maddesi uyarınca bir- izin için başvurması halinde Müstedaaleyhin ruhsat verirken yerine göre Yasanın 9(1) maddesinin (a)(b)(c) ve (d) bendlerindeki koşulları ön koşul olarak ileri sürebileceği ve bu başvuruda olduğu gibi, Müstedaaleyhe bir izin için başvurulmadan Müstedaaleyh-in yasanın 9(1)(d) altında mevzii imar plânı yapmaya yetkisi bulunmadığı sarihtir. Başka bir ifade ile Müstedaaleyh Belediye bir mevzii imar planı hazırlasa bile ancak bu planın kapsadığı bölgede taşınmaz malı bulunan kişi ya da kişiler yasa uyarınca bir r-uhsat almak üzere başvurmaları halinde Müstedaaleyh ruhsat verirken yasanın 9(1) maddesine dayanarak böyle bir planın içerdiği koşulları ileri sürebilir ve plan ancak o zaman işlerlik kazanır.

Mahkemelerimizi bağlayıcı olmamakla beraber Rum tarafında 3 C-.L.R. (1976) sayfa 279 da yayınlanan NICOS VASILIDES and Another v. The District Officer of Larnaca davasında Fasıl 96 madde 8 ve 9 altındaki yasal durum incelenerek ayrıca Yollar ve Binalar Tüzüğünün 4. maddesine de atıfta bulunulmakta ve konu kararda bir- taşınmaz malın sahibinin böyle bir malına, sair şeyler yanında, parselleme yapmak için başvurması halinde Fasıl 96 Madde 9(1) altında koşullar ileri sürebileceği vurgulanmaktadır. Rum tarafında Fasıl 96 Madde 9(1)'in (d) bendi olmamakla beraber ilke olara-k 9(1)(a)(b) ve (c) için ileri sürülen görüşler Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde daha sonraki bir tadil ile yasaya eklenen (d) bendi için de geçerlidir.

Bir an için başvuru konusu mevzii imar planının Fasıl 96 Madde 9(1)(d) altında yasal olarak yapıldığ-ı varsayılsa bile, 77 sayılı ve 12.7.1989 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürülüğe giren 55/89 sayılı İmar Yasası'nın 36. maddesi ile Fasıl 96 Madde 9(1)(d) iptâl edilmiş olup, ayni yasanın 14(1) maddesi altında yayınlanan bildirilerin geçerliliği koru-nurken, 9(1)(d) ye dayanarak yapılmış olan imar planlarının geçerliliği korunmadığına ve konu plan da o güne dek işlerlik kazanmadığına göre 55/89 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesi ile başvuruya konu imar planı ortadan kalkmıştır.

Yukarıda söylenenlerden -anlaşılacağı gibi Müstedi yasal nokta üzerinden ileri sürdüğü itirazında haklı olup Müstedaaleyhin başvuruya konu mevzii imar planı yasal mesnetten yoksundur.

Sonuç olarak Müstedinin ön itirazı kabul edilerek Müstedaaleyhin 25.2.1987 tarihinde alıp 18.3.-1987 tarihli duyuru ile yayınlamış olduğu mevzii imar planının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramıya- cağına karar verilir.

Masraflarla ilgili herhangi bir emir verilmez.


(Niyazi F. Korkut)
- Yargıç

9 Mart 1990



-

-


66



-


Full & Egal Universal Law Academy