Yüksek İdare Mahkemesi Numara 358/1991 Dava No 1/1994 Karar Tarihi 31.01.1994
Numara: 358/1991
Dava No: 1/1994
Taraflar: Ahmet Umaner ile Ekonomi ve Maliye Bakanlığı
Konu: Özel teçhizatlı araba ithali için muafiyet izni talebi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 31.01.1994

-D.1/94 YİM 358/91

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Mahkeme Heyeti: Celâl Karabacak, Nevvar Nolan, Mustafa Özkök.
Anayasanın 152. Maddesi hakkında

Mü-stedi: Ahmet Umaner, Mağusa.
ile
Müstedaaleyh: KKTC Ekonomi ve Maliye Bakanlığı ve/veya Motorlu
Araçlar Mukayyitliği ve/veya Gelir ve Vergi Dairesi
Müdürlüğü vasıtasıyle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti,
Lefkoşa.
- A r a s ı n d a

Müstedi tarafından Av. Mehmet M. Berberoğlu
Müstedaaleyh tarafından Savcı Müjgan Irkad



H Ü K Ü M

Celâl Karabacak: Bu başvuruda Mahkemenin hükmünü Sayın Yargıç Nevvar Nolan verecektir.

Nevvar- Nolan: Müstedi hakkında düzenlenen 28.11.1990 tarih ve 1078/90 numaralı Emare 2 Sağlık Kurulu Raporunun teşhis kısında "sağ ayakta deformite + sağ ayak bileği hareketleri zayıf + mahdut + droop foot", netice ve karar kısmında ise "hastanın özel teçhizatlı- araba kullanması zorunludur" ifadeleri yer almaktadır. Müstedi Motorlu Araçlar Mukayyit Vekili olan Gelir ve Vergi Dairesi Müdürüne gönderdiği 20.12.1990 tarihli Emare 3 yazısı ile 28.11.1990 tarihli Sağlık Kurulu Raporunda belitilen nedenlerden ötürü öze-l teçhizatlı bir araba kullanması gerektiği iddiası ile özel teçhizatlı bir araba ithal edebilmesi için gerekli iznin ve muafiyetin verilmesi isteminde bulundu. Gelir ve Vergi Dairesi Müdürü de 22.1.1991 tarihli Emare 4 yazısı ile Polis Genel Müdürlüğünden- 1078/90 sıra numaralı 28.11.1990 tarihli Sağlık Kurulu Raporunda belirtilen sakatlıkları bulunan müstedinin özel teçhizatlı araç kullanmasının zorunlu olup olmadığının ve zorunlu olası halinde ithal edeceği araçta bulunması gerekli teknik özelliklerin sap-tanarak bildirilmesini istedi. Polis Genel Müdürlüğü yaptığı araştırma ve inceleme sonucu Gelir ve Vergi Dairesi Müdürüne gönderdiği 2.4.1991 tarihli Emare 5 yazı ile müstedinin malûl aracı ithal etmesine gerek olmadığını, normal otomatik debriyajı ve fren- pedalı solda olan araba sürmesinin uygun olduğunu, mevcut sürüş ehliyetine de "sadece otomatik debriyajlı araba sürebilir" koşulunun eklenmesi gerektiğini bildirdi. Gelir ve Vergi Dairesi Müdürü de müstediye gönderdiği 9.5.1991 tarihli Emare 6 yazı ile 20-.12.1990 tarihli Emare 3 müracaatını yanıtlayarak normal otomatik debriyajlı ve fren pedalı solda olan araba sürmesinin uygun olduğu cihetle istemine olumlu yanıt verilmesine yasal yönden olanak bulunmadığını, sürüş ehliyetine de "sadece otomatik debriyajl-ı araba sürebilir" koşulunun yazılmasına gerek duyulduğunu bildirdi.

Gelir ve Vergi Dairesi Müdürünün müstediye gönderdiği 9.5.1991 tarihli yazıdan sonra müstedi avukatı Gelir ve Vergi Dairesi Müdürüne 12.8.1991 tarihli Emare 7 yazıyı gönderdi. Müstedi a-vukatının Emare 7 yazısı aynen şöyledir:

"Müvekkilim Gazi Mağusada mukim Ahmet Umaner'den aldığım talimat uyarınca, adı geçen müvekkilim tarafından yapılan 29 Aralık, 1990 tarihli başvuruya gönderdiğiniz GD. 22/76/13 sayılı ve 9 Mayıs, 1991 tarihli cevab-ınızın gümrük resminden muaf oalrak "özel teçhizatlı araç" ithal etmesi ve/veya satın alması hakkında müvekkilime izin verilip verilmediği bakımından açık olarak bir yanıt oluşturmadığı cihetle, yukarıda sözüedilen 20 Aralık, 1990 tarihli başvurunun, amacı-nı içerecek biçimde, cevaplandırılmasını rica eder, saygılar sunarım."

Gelir ve Vergi Dairesi Müdürü de müstedi avukatına GD.22/76/14 sayı ve 22.10.1991 tarihli Emare 9 yazıyı gönderdi. Emare 9 yazının içeriği aynen aşağıdaki gibidir:

"İlgi: a) Ahmet U-maner'in 20 Aralık, 1990 günlü başvurusu.
- b) Ahmet Umaner'e muhatap GD.22/76/13 sayı ve
9 Mayıs, 1991 günlü yazımız.
c) 12 Ağustos, 1991 günlü yazınız.

İlgi (c) yazınızda müvekkiliniz Ahmet Umaner'in Mukayyitli-ğimize yapmış olduğu İlgi (a) başvurusuna verilen İlgi (b) yan-ıtımızın, amacını içerecek biçimde cevaplandırılması isteminde bulunmuştur.

Konu ile ilgili olarak Ahmet Umaner'e verilen yanıtımızda, normal otomatik depriyajlı araba kullanabileeği cihetle, özel techizatlı araba kullanmasına gerek olmadığı ve bu konuda- gerekli iznin verilmesinde yasal yönden olanak bulunmadığı belirtilmişti.

Normal otomatik depriyajlı motorlu araçların, özel techizatlı motorlu araç kapsamında değerlendirilmesinin yasal açıdan mümkün olmadığı gibi, başvuruda talep edilen muafiyet ve ge-rekli iznin verilmesine de gerek bulunmamaktadır.

Bilgi edinilmesini rica ederim."

22.10.1991 tarihli Emare 9 yazının alınmasından sonra müstedi avukatı vasıtası ile 27.13.1991 tarihinde işbu başvuruyu dosyalayarak 20.12.1990 tarihinde 1078/90 sıra num-aralı ve 28.11.1990 tarihli Sağlık Kurulu Raporuna dayanarak yaptığı ve özel teçhizatlı bir araba ithal etmesi ve/veya satın alması için kendisine muafiyet ve gerekli iznin verilmesini talep eden müracaatını reddeden ve GD.22/76/14 sayılı 22.10.1991 tarihl-i mektupla bildirilen kararın ve/veya işlemin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesini talep etti.

Başvurunun duruşmasına başlandığında müstedaaleyhi temsil eden savcı dosyalamış olduğu itiraznamesinde yer ala-n ön itirazın öncelikle ele alınıp karara bağlanması isteminde bulundu. Müstedi avukatı da savcının bu istemine katıldı. Mahkeme de ön itirazın ele alınıp karara bağlanmasını uygun gördü ve taraflar ileri sürülen ön itiraz üzerinde Mahkemeye hitap ettiler.-

Müstedaaleyhi temsil eden savcı müstedinin 22.10.1990 tarihli Emare 3 yazı ile özel teçhizatlı bir motorlu araç ithal edebilmesi için gerekli iznin verilmesi isteminde bulunduğunu, Gelir ve Vergi Dairesi Müdürünün bu istemi reddettiğini ve red kararını -bildiren 9.5.1991 tarihli Emare 6 yazıyı posta ile müstediye gönderdiğini, Emare 6 yazının geri gelmediğine göre ülkemizdeki normal dağıtım süresi içinde müstediye ulaştığını her halûkarda müstedi avukatının 12.8.1991 tarihli Emare 7 yazısının içeriğinden -9.5.1991 tarihli yazının müstedi tarafından alındığının anlaşıldığını ve 27.12.1991 tarihinde dosyalanan işbu başvurunun 75 günlük hak düşürücü süre geçirildikten sonra dosyalandığını ifade ederek başvurunun reddini talep etmiştir.

Müstedi avukatı ise iş-bu başvuru ile müstediye 22.10.1991 tarihli yazı ile bildirilen kararın ve/veya işlemin hükümsüz olduğuna dair karar verilmesi talebinde bulunduklarını ve başvurunun 75 günlük süre içerisinde dosyalandığını ifade etmiştir. Müstedi avukatı yukarıdakilere ek- olarak Gelir ve Vergi Dairesi Müdürünün 9.5.1991 tarihli Emare 6 yazısının herhangi bir karar içermediği görüşünde olduğunu ayrıca Gelir ve Vergi Dairesi Müdürünün havale ile konunun yeniden tezekkürü için Polis Genel Müdürlüğüne havale edildiğini bildird-iğini de beyan etmiştir.

Müstedaaleyhi temsil eden savcı 22.10.1991 tarihli yazı ile duyurulan kararın daha önce 9.5.1991 tarihli yazı ile müstediye duyurulan karar olduğunu, birbirinden farklı kararlar bulunmadığını ileri sürmüştür.

Anayasanın 152. ma-ddesi yürütsel veya yönetsel bir yetki kullanan herhangi bir organ, makam veya kişinin karar veya işleminden sahip olduğu meşru bir menfaatı olumsuz yönde ve doğrudan doğruya etkilenen bir kişinin karar veya işlemin yayınlanması tarihinden veya yayınlanmad-ığı takdirde kişinin bunu öğrendiği tarihten başlayarak 75 gün içerisinde Yüksek İdare Mahkeme-sine başvurabileceğini öngörmektedir.

Müstedinin 20.12.1990 tarihli Emare 3 müracaatına Gelir ve Vergi Dairesi Müdürü 9.5.1991 tarihli Emare 6 yazısı ile yanıt- vermiştir. Gelir ve Vergi Dairesi Müdürünün 9.5.1991 tarihli Emare 6 yazısı aynen şöyledir:

"Sayın, Ahmet Umaner
4, Lala Mustafa Paşa Sokak
Gazi Mağusa.

Konu: Özel techizatlı araç ithali hakkında.

İlgi: a) 20 Aralık, 1990 günlü başvurunuz.
b-) Polis Genel Müdürlüğüne muhatap GD.22/76/13
sayı ve 22 Ocak, 1991 günlü yazımız.
c) Polis Genel Müdürlüğünün PGM/2192-47/91
sayı ve 2 Nisan, 1991 günlü yazısı.

İlgi (a) başvurunuzada malûliyetiniz nedeniyle, özel techizatlı bir mot-orlu araç almak isteminde bulunulmaktadır.
İlgi (b) yazımıza yanıt olarak alınan İlgi (c) yazıda, normal otomatik depriyajlı ve fren pedalı solda olan araba sürmeniz uygun olduğu cihetle, isteminize olumlu yanıt verilmesine yasal yönden olanak bulunmamışt-ır.
Bu bakımdan şahsınıza ait 177214 sıra numaralı sürüş ehliyetinize "sadece otomatik depriyajlı araba sürebilir" koşulunun yazılmasına gerek duyulmuştur.
Bilgi edinilmesini rica ederim."

9.5.1991 tarihli bu ayzıdan müstedinin isteminin reddedildiği -gayet açık bir şekilde görülmektedir. Buna rağmen müstedi avukatı Gelir ve Vergi Dairesi Müdürüne 12.8.1991 tarihli Emare 7 yazıyı göndererek 9.5.1991 tarihli yazısının özel teçhizatlı araç ithal etmesi veya satın alması hakkında müstediye izin verilip ver-ilemediği bakımından açık olarak bir yanıt oluşturmadığını belirterek müstedinin 20.12.1990 tarihli müracaatının amacını içerecek biçimde cevaplandırılmasını rica etti. Gelir ve Vergi Dairesi Müdürü de tam içeriği yukarıda görülebilecek 22.10.1991 tarih GD-.22/76/14 sayılı Emare 9 yazı ile 9.5.1991 tarihli Emare 6 yazısında belirttiklerini tekrarladı.

Müstedinin özel teçhizatlı bir araba ithal edebilmesi için gerekli iznin ve muafiyetin verilmesi istemini reddeden, ayrıca müstedinin sürüş ehliyetine "sadec-e otomatik debriyajlı araba sürebilir" koşulunun yazılmasını buyuran ve müstediye Gelir ve Vergi Dairesi Müdürünün 9.5.1991 tarihli yazısı ile duyurulan karar yürütsel ve yönetsel bir karardır. Müstedi bu yürütsel ve yönetsel kararın iptali istemi ile kara-rın kendisine duyurulduğu tarihten başlayarak 75 gün içerisinde Yüksek İdare Mahkemesine başvurabilirdi. Müstedi Gelir ve Vergi Dairesi Müdürünün 9.5.1991 tarihli yazısında kendisine duyurduğu bu kararın iptali için 75 günlük süre içerisinde Yüksek İdare M-ahkemesine başvurmamıştır. 27.12.1991 tarihinde dosyalanan bu başvurunun 9.5.1991 tarihli yazıda ifadesini bulan kararın müstedinin bilgisine getirildiğini gösteren müstedi avukatının 12.8.1991 tarihli yazısı ışığında, 75 günlük süre içerisinde dosyalanmad-ığı açıktır. Müstedi avukatı da zaten hitabesinde işbu başvuru ile müstedinin 20.12.1990 tarihli özel teçhizatlı bir araba ithal etmesi veya satın alması için gerekli izin ve muafiyetin verilmesini talep eden müracaatını reddeden ve 22.10.1991 tarihli mekt-upla müstediye bildirilen kararın ve/veya işlemin iptalini talep ettiklerini ifade etmiştir. Müstedi avukatına göre Gelir ve Vergi Dairesi Müdürünün 9.5.1991 tarihli Emare 6 yazısı herhangi bir karar içermemektedir; müstedinin müracaaatını reddeden kararı -içeren Gelir ve Vergi Dairesi Müdürünün 22.10.1991 tarihli Emare 9 yazısıdır, bu nedenle 22.10.1991 tarihli Emare 9 mektupla müstediye bildirilen kararın ve/veya işlemin iptali talep edilmiştir ve başvuru 22.10.1991 tarihli mektubun alındığı tarihten 75 gü-nlük süre içerisinde dosyalanmıştır.

İçeriği yukarıda aynen görülebilen Gelir ve Vergi Dairesi Müdürünün müstediye gönderdiği 9.5.1991 tarihli Emare 6 yazısından müstedinin isteminin reddedildiği gayet açık bir şekilde görülmektedir. Müstedi avukatının 9-.5.1991 tarihli Emare 6 yazının herhangi bir karar içermediği görüşünü paylaşmıyoruz; 9.5.1991 tarihli yazı müstediye isteminin reddedildiğini gayet açık bir şekilde duyurmaktadır. Müstedi avukatının 12.8.1991 tarihli Emare 7 yazısını yanıtlayan Gelir ve V-ergi Dairesi Müdürünün 22.10.1991 tarihli Emare 9 yazısı 9.5.1991 tarihli yazıda duyurulan kararı tekrarlamaktadır. Gelir ve Vergi Dairesi Müdürü 22.10.1991 tarihli yazısında daha önce 9.5.1991 tarihli yazısı ile duyurduğu kararı tekrarlamıştır.

Yürütsel- veya yönetsel karar kişinin hukusal durumuna etki yapan karardır. Kişinin hukuksal durumuna etki yapan kararı sadece tekrarlayan ikinci bir karar yürütsel veya yönetsel nitelikte bir karar değildir, çünkü kişinin hukuksal durumuna etki yapan, birinci kara-rı sadece tekrarlayan bu karar olmayıp, bir önceki karardır. Yürütsel ve yönetsel karar müstedinin hukuksal durumuna etki yapan ve 9.5.1991 tarihli Emare 6 yazı ile müstediye duyurulan karardır. Müstedi bu kararın iptali istemi ile kararın kendisine duyuru-lduğu tarihten başlayarak 75 gün içerisinde Yüksek İdare Mahkemesine başvurabilirdi, ancak müstedi bunu yapmadı. Müstedi işbu başvuru ile 22.10.1991 tarihli mektupla bildirilen kararın iptalini talep etmektedir. 22.10.1991 tarihli mektupla duyurulan karar -daha önce 9.5.1991 tarihli yazı ile müstediye duyurlan kararın tekrarıdır. Yürütsel veya yönetsel bir kararı sadece tekrarlayan ikinci karar yürütsel veya yönetsel bir karar olmadığından 75 günlük hak düşürücü süre eski karardan başlar.

İptal istemi ile- Anayasanın 152. maddesi altında Yüksek İdare Mahkemesine başvurabilecek karar yürütsel veya yönetsel olan karardır. Yürütsel veya yönetsel bir kararı sadece tekarlayan bir karar yürütsel veya yönetsel nitelikte olmadığından bu karardan iptali istemi ile A-nayasanın 152. maddesi altında Yüksek İdare Mahkemesine başvurulamaz (Birleştirilmiş YİM İstinaf: 17/87, 18/87 - D.2/88). 9.5.1951 tarihli yazı ile müstediye duyurulan ve müstedinin hukuksal durumuna etki yapan kararı sadece tekrarlayan ve müstedi avukatın-a 22.10.1991 tarihli mektupla duyurulan karar yürütsel veya yönetsel nitelikte bir karar olmadığından müstedi bu kararın iptali istemi ile Yüksek İdare Mahkemesine başvuramaz.

Bazı durumlarda yürütsel veya yönetsel bir kararı tekrarlayan ancak yeni bir a-raştırma sonucu alınan karar da yürütsel veya yönetsel nitelikte bir karar olabilir. Üzerinde karar alınan bir konunun esası ile ilgili yeni olgular ileri sürüp kararın yeniden gözden geçirilmesi istendiğinde kararı alan kişi veya makam sunulan yeni olgula-r ışığında konuyu yeniden inceleyip bir karar alırsa, alınan bu ikinci karar önceki kararı tekrarlasa dahi yürütsel veya yönetsel bir karar olur. Bu durumda bir önceki karar safhasında mevcut olmayan ve değerlendirilmeyen konunun esası ile ilgili yeni olgu-lar sunulduğundan ve sunulan yeni olgular ışığında yeni bir araştırma yapıldığından alınan karar bir önceki karardan bağımsız yürütsel veya yönetsel nitelikte bir karar olur. Ancak huzurumuzdaki başvuruda 9.5.1991 tarihli yazı ile müstediye duyurulan karar-dan sonra müstedi Gelir ve Vergi Dairesi Müdürüne üzerinde karar alınan konu ile ilgili yeni olgular sunmuş değildir ve 22.10.1991 tarihli mektupla duyurulan karar da sunulan yeni olgular ışığında yapılan yeni bir inceleme sonucu alınan bir karar olmayıp y-ukarıda da ifade ettiğimiz gibi 9.5.1991 tarihli yazı ile duyurulan kararı sadece tekrarlayan bir karardır.

Yukarıda ifade edilenler ışığında müstedaaleyhin ön itirazının kabulüne ve başvurunun reddedilmesine karar verilir.

Başvuru masrafları müstedi t-arafından ödenecektir.


(Celâl Karabacak) (Nevvar Nolan) (Mustafa Özkök)
Yargıç Yargıç Yargıç

31 Ocak 1994


-





-


-7-



-


Full & Egal Universal Law Academy