Yüksek İdare Mahkemesi Numara 355/2004 Dava No 7/2009 Karar Tarihi 03.06.2009
Numara: 355/2004
Dava No: 7/2009
Taraflar: Yeşilada Bank Ltd. ile KKTC Merkez Bankası arasında
Konu: Zarar ziyan ve tazminat talebi.
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 03.06.2009

-D.7/09 YİM:355 /04


Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.

Yargıç Necmettin Bostancı Huzurunda.


Davacı: Yeşilada B-ank Ltd., Atatürk Caddesi, No.11,Lefkoşa

- ile -

Davalı: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankası,Lefkoşa



A r a s ı n d a.


Davacı namına: Avukat Ali Fevzi Yeşilada -
Davalı namına: Avukat Ergin Ulunay.

-----------

H Ü K Ü M


Necmettin Bostancı: Davacı, Davalı aleyhine ikâme ettiği işbu davada aşağıdaki şekilde talepte bulunmuştur:

"KKTC Merkez Bankasının Davacı Bankaya
15/4/2003 tarihi itibariyle uygulatmış olduğ-u
TL miktarlar için %40 özel yasal karşılık ve
döviz miktarlar için %80 Özel Yasal Karşılık
nedeniyle,Davacı Bankanın uğramış olduğu zarar
ziyan olan 1,087,315 US Dollars + 175,793,727,401 TL miktarları ve/veya tazminatı ödemeyi reddeden
Davalı Bankan-ın 4/5/2004 tarihli ve B.168/2004
sayılı kararının ve/veya işleminin tamamen
hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir
sonuç doğuramayacağına dair Muhterem Mahkemenin
karar vermesi."


Davalı, Davacının talep takririne karşılık müdafaa takriri sunmu-ştur.

Davacı, davasının ispat için bir tanık dinletmiş, Davalı ise müdafaa amacıyla bir tanık dinletmiştir. Ayrıca taraflar, evraklardan oluşan (10) adet emare sunmuşlardır.

Huzurumdaki şahadet, emareler ve layihalar ışığında, dava ile ilgili ihtilâfsı-z olguları aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür:
Davacı, KKTC Şirketler Mukayyitliği'nde kayıtlı, KKTC'nde bankacılıkla iştigal eden, bir limited şirkettir.

Davalı ise kalkınma plânları ve yıllık programlara uygun olarak, ekonomik gelişmeye yardımcı ol-acak biçimde para-kredi politikalarını uygulamak, bankacılık sistemini düzenlemek ve denetlemek amacıyla yasayla kurulmuş, kamu tüzel kişiliğini haiz bir bankadır.

Davalı banka, (bundan sonra bu karar amaçları bakımından sadece Davalı olarak anılacaktır)- Davacı bankaya (bundan sonra bu karar amaçları bakımından sadece Davacı olarak anılacaktır) 3/4/2003 tarihli bir yazı göndermiştir. Söz konusu yazı ile Davalı, Davacıya ait Türk Lirası mevduatı ile döviz mevduatı munzam karşılıkları ile ilgili kararları b-ildirmiştir. Emare 1 olarak ibraz edilen konu yazı aynen şöyledir:

"KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
MERKEZ BANKASI
İDARE MERKEZİ
Lefkoşa - Kıbrıs


Sayı: B 168./03
3 Nisan,2003

Yeşilada Bank Ltd. - GİZLİDİR
Genel Müdürlüğü
Lafkoşa

Bankamız Yönetim Kurulunun, 31 Mart 2003 tarihli cetvellerden itibaren, Bankanızın, nezdimizde tesis edeceği yasal karşılıklarla ilgili aldığı karar aşağıdaki şekildedir:

Kasım ayı sonu itibarıyle, mevcut Türk- Lirası mevduatın %40'ı, döviz mevduatın ise %10'unun fazlası üzerindeki mevduatlar için 31 Mart 2003 tarihli cetvelden itibaren %80 oranında munzam karşılık tesis edilir. Bu kararın uygulanmasında döviz mevduatlarının 30 Kasım 2002 tarihli bakiyesi belirl-enirken US$ karşılığı esas alınır.

Bu karar doğrultusunda, 31 Mart 2003 tarihli ve bundan sonraki Mevduat Karşılık Bildirim Cetvelleriniz,
30 Kasım 2002 tarihli döviz mevduat bakiyelerinizin
US$ karşılığı esas alınarak, %10 fazlasına %15 ve bu-nun üzerinde kalan miktara %80 oranında karşılık tesis edilecek şekilde hazırlanacak ve sözkonusu oranlarda yasal karşılık tesis edilecektir. Ayrıca, Türk Lirası Kasım ayı mevduatlarının %40 fazlasına %14 ve bunun üzerindeki tutara %80 oranında yasal karşı-lık tesis edilecektir.

Bilgi ve gereğini rica ederiz.


KKTC Merkez Bankası
İdare Merkezi


Başkan Müdür
Erdoğan KÜÇÜK -Adile ÜNVAN


Bahse konu yazıdan sonra Davacı, sermaye miktarını
4 600 000 000 000 TL'sına çıkarmıştır.

Davalı, Davacıya gönderdiği 26/5/2003 tarihli bir yazı ile, KKTC Başsavcısının isteği üzerine, kara para olduğu iddiasıyla, Davacı nezdindeki Peter- Frazen isimli kişiyle ilgili 18286408.54 ABD Doları miktarındaki paraya bloke konduğunu, bu nedenle Davacının mevduat yasal karşılıklarının ve ABD Doları mevduat hesaplarının bloke edildiğini bildirdi. Yine Davalı, Davacıya gönderdiği 25/6/2003 tarihli ya-zıyla KKTC Başsavcısının yazılı talimatı üzerine, mevduat, yasal karşılık ve mevduat Dolar hesaplarındaki blokenin kaldırıldığını bildirdi. Ancak Davalı, bu tarih itibarıyla mevduat yasal karşılıkları ile ABD Doları mevduat hesaplarındaki miktarı Davacıya -iade etmedi.

Davalı, 15/6/2003 tarihi itibarıyla, Davacının Türk Lirası mevduatının %40'na tekabül eden 24 945 324 264 TL'sını, özel yasal karşılık olarak tesis etti. Keza Davalı 15/4/2003 tarihi itibarıyla Davacının, Dolar bazında mevcut döviz mevduatın-ın %10'nun fazlası üzerindeki %80 oranı, özel yasal karşılık olarak tesis etti. Söz konusu meblâğlar Davalıya yatırıldı. Davalı, bahse konu özel yasal karşılıkları Davacıya 25/12/2003 tarihinde %0,5 faizi ile birlikte iade etti. Davacı, Davalıya 1/4/2004 -tarihinde bir yazı yazarak yazıdaki ifadesi ile "........Bankamız KKTC Merkez Bankasının, hatalı işlemlerinden dolayı parasal ve moral yönden büyük zarara uğramıştır. Yasal mükellefiyetimizi yerine getirmiş olmamıza rağmen, mevduatlarımız haksız yere bloke- edilmiş ve kullanmamız engellenmiştir" şeklinde arzettiği gerekçelerle zarar ziyana uğradığı iddiası ile zarar ziyan talebinde bulunmuştur. Davalı ise talebi, yaptığı işlemlerin yasal olduğu, kararın bankacılık sektörünün sağlıklı işleyişi ile, mevduat sa-hiplerinin hak ve menfaatlerini gözetmek amacıyla alındığı gerekçesiyle, reddetti ve bu hususu Davacıya 4/5/2004 tarih ve B 168/04 sayılı yazı ile bildirdi.

Davacının yukarıda zikredilen ve Emare 7 olarak ibraz edilen 1/4/2004 tarihli yazısında var olduğ-unu iddia ettiği zarar, ABD Doları mevduatlarda 1.087 318 ABD Doları, Türk Lirası mevduatlarda ise 175 792 727 401'dır. Davacı, yukarıda zikredilen yazısından da görüleceği gibi söz konusu zararının bloke nedeniyle doğduğunu iddia etmiştir.

Davacı, Daval-ıya gönderdiği 4/6/2004 tarihli Emare 9 yazısında ise, 15/4/2003 tarihi ile 15/12/2003 tarihleri arasında özel karşılık tesisi nedeniyle parası bağlı kaldığı için, 1 087 318 ABD Doları ve 175 793 727,401 TL zarara uğradığını iddia etmiştir.

Görüldüğü gib-i, Davacı, Davalıya yazdığı yazılardan birincisinde zararına gerekçe olarak, parasının bloke edilmesini, ikincisinde ise yasal karşılık tesis edilmesini göstermiştir. Talep takririnde de Davacı, yasal karşılık tesisi nedeniyle uğradığı zararın tazminiyle i-lgili talebinin reddine ilişkin kararın hükümsüz ve etkisiz olduğu hususunda emir ve hüküm talep etmektedir.

Davacı adına şahadet veren, Davacı bankanın Genel Müdürü Mustafa Uzun şahadetinde, bloke kararı ile yasal karşılık tesis edilmesi kararlarını bir-birleriyle ilişkilendirmiş ve bloke kararı kalktığı halde Davalı bankanın, bankalarına ait mevduatı serbest bırakmayarak zarar ziyana uğramalarına neden olduğunu iddia etmiştir.

Mustafa Uzun'un ikinci bir iddiası ise, munzam karşılıkların artırılması kar-arından sonra, sermaye artırımına gittikleri için Davalının, tesis ettiği yasal karşılıkları iade etmesi gerekirdi. Çünkü sermaye artırımından sonra Emare 1'deki kararın gerekçesi ortadan kalkmıştır.

Davacı nezdindeki Kasım 2002 ayı sonu itibarıyla mevcu-t TL'sı ve döviz hesaplarına sırasıyla %40 ve %80 munzam karşılık tesis edilmesi kararı 3/4/2003 tarihlidir. Konu kararı Emare 1 olarak yukarıda iktibas etmiştim.

Bu karar 25/12/2003 tarihli kararla yürürlükten kaldırılmıştır. Emare 1'deki kararı yürürl-ükten kaldıran
karar Emare 6'da yer almaktadır ve Davacıyı ilgilendiren kısmı aynen şöyledir:

"KKTC Merkez Bankası
Yönetim Kurulu Kararı

Toplantıya Katılanlar
Erdoğan Küçük (Yönetim Kurulu Başkanı)
Taşkent Atasayan (Üye)
Vargın Varer (Üye)
Rifat Günay (-Üye)
Esat Tezeren (Başkan Yardımcısı)
Şükrü Atamen (Başkan Yardımcısı)

Toplantı Tarihi: 25 Aralık 2003
Karar Sayısı : 515

.............................................
.............................................


....................................-.......
...........................................

a.27 Mart 2003 tarih ve 488 sayılı Yönetim Kurulu kararının 3. maddesinin (d) fıkrasında belirtilen Yeşilada Bank Ltd.'in mevduat yasal karşılıkları ile ilgili uygulamaya, 31.12.2003 tarihli cetvellerden- itibaren son verilmesine,
b.Savcılık tarafından Yeşilada Bank Ltd. nezdindeki mevduata konan blokenin devam ettiği göz önüne alınarak, Bankanın likit kalmasının ve serbest kalan meblâğın riskli yatırımlara dönüştürülmemesinin önemini vurgulayacak şekilde -Bankaya yazı yazılması ve Bankanın izlenmesine devam edilmesine,"


Davacının zarar ziyan talebinin gerekçelerinden birisi
(ki davasını da buna dayandırmaktadır) munzam karşılık nedeniyle uğradığını iddia ettiği zarar ziyandır. Munzam karşılık tesis-i ile ilgili Emare 1 karar idari bir karardır. Davalı banka, 39/01 sayılı Bankalar Yasasının 37 1.(c) maddesinin ve keza 41/01 sayılı KKTC Merkez Bankası Yasasının 23(2) maddesinin kendisine verdiği yetkiyi kullanarak söz konusu kararı almıştır. Davacı, Em-are 1'deki karar kendisine bildirildiği halde, bu karar aleyhine idari yargıya baş vurmamıştır.


Davacı, talep takririnde munzam karşılık tesisinin cezai mahiyette olduğunu iddia etmiştir. 39/01 sayılı Bankalar Yasası'nın 37 1(c) maddesi Davalıya, herha-ngi bir bankanın kabul ettiği mevduatı %100 oranına kadar karşılığa tabi tutmak yetkisi vermektedir. Davalı banka bu meselede, yasanın kendisine verdiği yetkiyi kullanmıştır. Yasanın verdiği herhangi bir yetkiyi kullanma fiilini, cezai mahiyette bir hareke-t olarak kabul etme olanağım yoktur.

Davacının, var olduğunu iddia ettiği zarar ziyana neden olarak gösterdiği ikinci husus, mevduata konan blokedir. Davalı, Davacıya gönderdiği Emare 2 yazıyla, Peter Frazen isimli kişi aleyhine yapılan soruşturma nedeniy-le, Başsavcılık tarafından 18 286 408.54 ABD Doları miktar için bloke talebi olduğunu ve Savcılığın yazısı gereği, Davalı banka nezdindeki mevduat yasal karşılık ve mevduat (ABD Doları) hesaplarından ikinci bir bildirime kadar ödeme yapılmayacağını bildirm-iştir. Söz konusu bu karar da bir idari karardır. Davacı, bahse konu karar aleyhine de idari yargıya başvurmamıştır.

Herhangi bir idari karar nedeniyle zarar ziyana uğradığını iddia eden kişinin, söz konusu kararın hükümsüz ve etkisiz olduğu veya ihmalin -var olduğu hususunda Yüksek İdare Mahkemesinden hüküm elde etmesi ve bilâhare Anayasanın 152(6)'ncı maddesi gereği yetkili kaza mahkemesinde zarar ziyanı ile ilgili dava açması gerekir.

Yukarıda da belirttiğim gibi Davacı, kendisinin zarar ziyana uğraması-na neden olduğunu iddia ettiği kararlarla ilgili süresi içerisinde yargıya başvurmamıştır.

Davalının aldığı kararlar yasaya dayanmaktadır. Davalının yasaya dayanarak aldığı kararlar ve işlemler nedeniyle tazminat veya zarar ziyan ödeme yükümlülüğü yoktur.- Gerek Merkez Bankası Yasasında gerekse Bankalar Yasasında bu gibi durumlarda tazminat veya zarar ziyan ödeneceğini öngören bir kural da mevcut değildir. Dolayısıyla Davalı, zarar ziyan talebini reddetmekle hatalı davranmış değildir.

Yukarıda belirtilenl-er ışığında Davacının davası red ve iptal edilir.

Masraf emri verilmez.


Necmettin Bostancı
Yargıç


6 Mart, 2009





8






Full & Egal Universal Law Academy