Yüksek İdare Mahkemesi Numara 35/1992 Dava No 14/1993 Karar Tarihi 21.06.1993
Numara: 35/1992
Dava No: 14/1993
Taraflar: Hayat Eczaneleri Ltd. İle Lefkoşa Türk Belediyesi
Konu: İnşaat izni talebi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 21.06.1993

-D.14/93 YİM 35/92

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Mahkeme Heyeti: N. Ergin Salâhi, Metin A. Hakkı, Nevvar Nolan.
Anayasanın 152. maddesi hakkında.
-
Müstedi: Hayat Eczaneleri Ltd., Vakıflar Çarşısı,
22, Girne Caddesi, Lefkoşa.
ile
Müstedaaleyh: Lefkoşa Türk Belediyesi veya namıdiğerle Lefkoşa
Türk Belediye Başkanı, Başkan Yardımcısı, Belediye
Üyeleri ve Lefkoşa Şehri Türk Hemşehrileri.
- A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Avukat Kıvanç M. Riza.
Müstedaaleyh namına: Avukat Fatma Ertuğrul.


H Ü K Ü M

N. Ergin Salâhi: Bu başvuruda Mahkemenin kararını Sayın Yarg-ıç Metin A. Hakkı okuyacaktır.

Metin A. Hakkı: Müstedi, 25.2.92 tarihinde Yüksek İdare Mahkemesi olarak oturum yapan Yüksek Mahkemeye dosyaladığı başvuru ile Müstedaaleyhler aleyhine aynen aşağıdaki talepde bulunmuştur:

"a) Lefkoşa'da Mahmut Paşa Mahall-esinde kâin olup 387 numaralı koçan gereğince kayıtlı olan 215 parsel numaralı ve H/P XXI-46.2.VII Blok A referanslı taşınmaz mal üzerinde yeni bir inşaat yapmak için gerekli inşaat ruhsatını almak üzere Müstedinin yapmış olduğu takriben 11.12.1991 tarihli- müracaata Müstedaaleyhlerin, Bayındırlık İmar İşleri Sorumlusu vasıtasıyle vermiş olduğu 23/76/12 sayılı ve 27.1.92 tarihli olumsuz ve/veya şartylı cevabın ve/veya Müstedaaleyhlerce alınıp Müstedinin söz konusu 11.12.191 tarihli müracaatını reddeden ve if-adesini yukarıda mezkûr 23/76/12 sayılı ve 27.1.1992 tarihli yazıda bulan kararın tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramıyacağına dair Mahkeme kararı; ve

b) Bu başvuru masrafları."

Müstedaaleyhler ise 8.6.92 tarihinde Müstedi-nin başvurusuna dosyalamış oldukları itiraznamelerinde özetle, Müstedinin inşaat izni talep eden müracaatlarını reddeden kararlarının yürürlükteki mevzuat ile uyum içinde olduğunu, Müstedinin sunduğu projenin mevzuata ters düştüğü cihetle reddolunduğunu ön-e sürmekte ve Müstedinin başvurusunun masraflarla reddedilmesini talep etmektedir.

Başvurunun talimatı 12.11.92 tarihinde yapılmış ve duruşması da 17.3.93 tarihinde gerçekleşip, o gün başvuru dinledikten sonra karar için bilâmüddet ertelenmiştir. Duruşma- esnasında Müstedi tarafı projeyi hazırlayan mimar Ekrem Bodamyalızade'yi Müstedaaleyh tarafı ise Lefkoşa Türk Belediyesinde halen Bayındırlık ve İmar İşleri Sorumlusu olan Gülşen Özen'ı Mahkemeye tanık olarak dinletmiştir. taraflar ayrıca dosyada duran 5 -adey dökümanı da karşılıklı muvafakat çerçevesinde emare olarak Mahkemeye ibraz etmişlerdir. Sözü edilen dökümanlar şu evraklardan oluşmaktadır: Emare 1, 11.12.91 tarihli Müstedaaleyhlerin Müstedi tarafına verdiği bina ruhsatı talep eden dilekçeleri ve ilg-ili plânların tetkik edilmek üzere alındığını gösteren belge. Emare 2, 27.1.92 tarihli mezkûr projeye inşaat izni vermeyi reddeden Müstedaaleyhlerin kararını içeren cevabi yanıt. Emare 3, ilgili yerin kamilen Müstedi adına kayıtlı olduğunu gösteren taşınma-z mal koçanı ve Emare 4, ilgili yerin yer plânı. (site-plan). Duruşma esnasında yine karşılıklı muvafakat çerçevesinde Müstedi tarafından Müstedaaleyhlere sunulan projenin suretleri de Mahkemeye Emare 5 olarak ibraz edilmiştir.

Tarafların ibraz ettiği şi-fahi şaahdet ve karşılıklı muvafakat çerçevesinde Mahkemeye ibraz edilen dökümanlar incelendiğinde aslında olgular konusunda taraflar arasında görüş ayrılığı olmadığı ve taraflar arasındaki esas ihtilafın projeye uygulanması gereken mevzuatın tefsirinden k-aynaklandığı sabit olmuştur. İhtilaf konusu olmayan ve başvurunun kökeninde yatan olguları aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür:

Başvuru ile ilgili tarihlerde Müstedi Şirket Lefkoşa'da Mahmut Paşa mahallesinde 387 kayıt numaralı Blok A Parsel 215 Pafta/-Harita XXI/46.2.VII'de bulunan ve takriben 2040 ayak kare alanı olan bir agyrımenkulün kamilen mal sahibidir. Söz konusu gayrimenkul Lefkoşa Pençizade sokağı ile Haşmet Gürkan sokaklarının kesiştiği yerde bulunmakta olup her 2 yola da cephesi vardır. Ancak- tam 2 yolun kesiştiği noktada bulunan ve takriben 7 metre kare alanı olan, bir başka kıta numarası taşıyan gayrımenkul Müsediye ait olmayıp, bir 3. şahsın mülkiyetindedir. Müstedinin mülkiyetinde olan 215 parsel numaralı gayrımenkulün bugünkü durumuyla Pe-nçizde sokağına hayali bir düz hat ile takriben 58 ayak cephesi vardır. Söz konusu gayrımenkule hemhudut Pençizade sokağının hudut boyu gnişliği, bugünkü haliyle heryerde aynı genişlikte olmayıp, mezkûr soakğın arsaya hemhudut olduğu en dar yerde genişliği- 9 ayak, en geniş yerde ise 25 ayaktır. Mevcut hali ile arsanın Pençiade sokağına en dar yerinde oluşturduğu hudut 35.1/2 ayak uzunluktadır. Başvuru konusu gayrimenkulün Haşmet Gürkan sokağına olan cephesi ise düz bir hat oalrak 55 ayaktır. Haşmet Gürkan s-okağının bu arsaya hudut boyu genişliği hep aynidir ve 30 ayak genişliği vardır. Kararımızın olgularla ilgili kısmından ayrılmadan önce şunu da belirtmek yerinde olur ki emare 4 yer plânında başvuru konusu gayrımenkulün pençizade sokağına hudut teşkil ede -kısmında bir yol genişleme projesinin mevcut olduğu (street widening schame) göze çarpmaktadır. Ancak Müstedi şahidi Ekrem Bodamyalızade'nin şahadetine göre Müstedaaleyhler unun uygulanması için Müstediye bir talepte bulunmayacaklardır, ki bu şahidin mezkû-r iddiasını Müstedaaleyh tarafı da reddetmiş değildir. Nitekim Müstedaaleyhlerin Müstedinin sunduğu projeyi red kararının nedeni veya nedenlerinden birisi de ilgili projenin yol genişleme plânına ter düştüğü iddiası da değildir. Bu durumda inşaat öncesi, b-aşvuru konusu arsa üzerinde halen bulunan mevcut inşaatlardan tam temizlenir ise, Müstedi tarafı aynen emare 3 koçanda görüldüğü gibi takriben 2040 ayak karelik arsanın tümünü kullanacaktır. Halbuki emare 4 planda görülen yol genişleme plânı uygulanacak ol-ur ise mezkûr arsanın takriben 480 ayak karesi Pençizade sokağa kalacak ve bu kısım Müstedinin mülkü olmaktan çıkacak ve doalyısı ile yolun bir parçası haline gelip hiçbir inşaat için kullanılmayacaktır.

Müstedinin Müstedaaleyhlere sunduğu proje incele-ndiğinde ve Mahkeme önündeki şahadet değerlendirildiğinde taraflar arasındaki ihtilâfın projede ön görülen binanın yüksekliğinden kaynaklandığı görülmektedir. Projenin, geniş olan Haşmet Gürkân sokağa bakan cephesi ve yüksekliği her 2 tarafın görüşüne göre- de aynen onaylanabilir. Ancak taraflar arasında ihtilâfı oluşturan görüş ayrılığı, projenin Pençizade sokağına olan cephesinin yüksekliğinden kaynaklanmktadır. Projenin en yüksek yerde yüksekliği 37 ayaktır. Buna göre şayet taraflar Pençizade sokağının ta-bi odluğu yol gneişleme hattını göz ardı ederler ise bu sokağın genişliği en dar yerde 9 ayak olduğu cihetle Müstedaaleyhlere göre buraya 37 ayak yüksekliğ olan bir inşaatın yapılmasına izin verilmesi mevzuata ters düşer. Müstedi tarafı ise, başvuru konusu- gayrımenkulün Pençizade ssokağına olan cephesinin 58 ayak odluğu cihetle mevzuata göre bunun 45 ayaklık cephesine projenin aynen inşa edilebileceğini, geri kalan cepheye ise, binanın girişi, asansör boşluğu ve bunun üzerine kubbe inşa edileceğini, bunları-n ise mevzuata göre kısıtlamadan muaf olduğunu savunmakta ve buna dayanak olarak da, halen yürürlükte bulunan Streets and Buildings Regulations Madde 7(2)(b)'yi göstermektedir.

Başvurunun karara bağlanmasında en etkili olan husus yukarıda sözü edilen niz-amnamenin tefsiridir. mezkûr 7. amddenin 1 ve 2. paragrafları aynen şöyledir: (Bak: Cyprus, Legislation of the Year 1946 vol 11 Subsidary Legislation, Page 280 at page 284).

"7.- (1) This regulation shall apply only to buildings erected in such areas, as -are defined, for the purpose of this regulation, on survey maps signed by the appropriate authority and the Director of Land Registration and survey and deposited at his office. Copies of such survey maps shall be deposited in the office of the apprpriate- authority concerned and shall be open to the inspection of the public during office hours-

(2) The heigh of a building shall not exceed six-fourths of the horizontal distance mesured between the face of the building and the street alignment on th-e opposite side of the street on which the building abuts, and where no such alignment exists, then the maximum height shall be determined by the Provided that-

-the height of a building erected on a corner plot and abutting on more than one street shall be regulated by the wider of such streets and the height of the building on the narrower of such streets may, to a distance not exceeding 45 feet from the wider st-reet, be equal to that on the wider street;
-
towers, domes and other architectural features and adornments may rise higher that the permitted height of the building subject in each case to thee special approbal of the appropriate authority who may atatch to the approval such conditions as it thinks -fit;

a building erected n a corner site and having frontages on to two street or on to one street and an open space not less that 40 feet in width may, in any special case, be exemted by the appropriate authority from the provisions of this regulation, ei-ther unconditionally or upon such conditions as the appropriate authority may prescribed."

Önümüzdeki şahadet ışığında emareler incelendiğinde, Müstedinin malının Pençizade sokağına bakan cephesinin 58 ayak olduğunu, bunun 45 ayaklık cephesine, projenin y-ükseklik açısından ters düşmediğini, geri kalan 13 ayaklık cephesi olan yere de Nizamnamenin 7(2)(b) maddesine ön görülen 'towerss, domes and other architectural features and adornments may rise higher that the permitted hight of the building...' hükmü göz- önünde bulundurularak, Müstedinin talebinde haklı olduğu görülmektedir, çünkü geri kalan 13 ayaklık cephesi olan yere sunulan proje mucibince mevzuatın 7(2)(b) maddesinde ön görüldüğü gibi inşaat yapacaktır (esas giriş merdiveni ve asansör boşluğu ve kubb-esi) ve emvzuat buna oalnak tanımaktadır. Yukarıdaki tüm belirtilenler ışığında netice oalrak Müstedinin başvurusunda talep ettiği doğrultuda lehine karar verilir. Bu karara vardıktan sonra başvuru konusu yerin özelliği göz önündee bulundurularak, mevzuatt-a ön görüldüğü gibi 'corner site' olup olmadığını tezekkür edip, karara bağlamak gerekmemektedir ve o husus hakkında bu başvuruda karar vermeemyi uygun gördük.

Ancak, başvurunun duruşmasında konu edilmeemsine rağmen yine Müstediye konu yere inşaat yapması-na ilişkin mevzuatı bir başka açıdan da incelemeyi uygun gördük.

Başvuru konusu gayrinemkulün Pençizade sokağa bakan cephesinin bir yol genişleme planına tabi odluğu ihtilâf konusu değildir. Bu yol genişleme planının bugün yürürlükte olan sabit olmakla bi-rlikte bunun hangi yasa altında yapıldığı ve hangi tarihte yürürlüğe girdiği Mahkememizce meçhuldur. taraflar da bu hususta biza herhangi bir yardımda bulunmamıştır, ancak ya 1 Eylül 1946 da yürürlüğe giren ve halen Fasıl 96 olarak yürürlükte olan Yasanın -12 ve 23. maddeleri altında yapıldı, ya da bu Yasa geçmeden önce 10 haziran 1930 da yapılan 26 sayılı Belediyeler Yasasının 136. maddesi altında yapıldı. (Bak: The Cyprus Gazete 1930 sayfa 843 ve 876) (mezkûr yasa bugün 15/80 sayılı Yasanın 165. maddesi il-e ilga edlmiş olup yürülükte değildir, ancak onun altında yürrülükte iken yapılan işlemler yasaldır). Sözü edilen yol genişleme planı hangi yasa altında yapılmış olursa olsun, halen yürürlükte olduğuna göre Müstedaaleyhlere keyfi uygulama hakkı tanımaz, do-layısı ile Müstediye inşaat izni verilirken yol genişleme hattını göz önünde bulundurmalarını öneririz.

Masraf hususunda herhangi bir emir vermemeyi uygun gördük.


(N. Ergin Salâhi) (Metin A. Hakkı) (Nevvar Nolan)
- Yargıç Yargıç Yargıç

21 Haziran 1993

-


-6-



-


Full & Egal Universal Law Academy