Yüksek İdare Mahkemesi Numara 35/1982 Dava No 7/1983 Karar Tarihi 07.04.1983
Numara: 35/1982
Dava No: 7/1983
Taraflar: Andrew Emily Back ile İçişleri ve İskan Bakanlığı
Konu: Tapu kütüğüne kayıt yapılması istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 07.04.1983

-D.7/83 YİM 35/82

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan

Yüksek Mahkeme Huzurunda

Mahkeme Heyeti: Salih S. Dayıoğlu, N. Ergin Salâhi, Aziz Altay

Müstedi:Andrew Emily Back (nee Tarling) İngiltere, yas-al vekili Davit Back c/o Villa Fionn Doğanköy vasıtasıyle Girne.

İle -


Müstedaaleyh: KTFD İçişleri ve İskân Bakanlığına bağlı
Tapu ve Kadastro Müdürü vasıtasıyle KTFD Lefkoşa.

A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Oktay Feridun.
Müstedaaleyh- namına: Yaşar Boran.



Yasa Maddesi: Bölüm 224 Kısım 111 ve madde 40(1) ve (2) ve 19/75 sayılı Tapu ve Kadastro (Özel Kurallar) Yasasının 4. maddesi ile 1/81 sayılı Yasa.

İstemin Özeti: Alayköydeki evinin KTFD'deki kütüklere kaydının yapılmasını isteyen- Müstediye, Müstedaaleyh tarafından verilen red kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: Rum malı arsa satın alan Müstedi, üzerine ev inşa etti. Bilâhare bunu Güney Kıbrıs'taki tapuya kayıt- ettirdi. Kuzeyde bir Türke satmak istediğinden önce KTFD'deki tapuya kayıt için müracaat etti. Tapu müdürü, Güneyde bu mal ile ilgili her an işlem yapılmasının mümkün olduğu gerekçesine atfen kayıt talebini reddetti.

SONUÇ: Alayköy'deki taşınmaz malın, K-TFD'de bulunan gerek kütüklerde gerekse aktarma kütüklerinde kaydı bulunmadığı için bu malla ilgili bir muamelenin yapılabilmesi söz konusu değildir. KTFD'deki mevcut mikro filmlerde de bu mal gözükmediğine göre aktarma kütüğüne kaydının yapılması olanaksı-zdır.
Başvuru reddolunur.


HÜKÜM

Salih S. Dayıoğlu: Bu başvuruda olgular taraflarca paylaşılmaktadır. Bunlar ise özetle şöyledir:


Müstedi İngiliz uyruklu bir kişidir. Müstedi Lefkoşa Kazasında Alayköyde Varkies mevkiinde koçan No. E537 blok E, parsel 6-00 tahtınde 1 evlek 2500 ayak kareden müteşekkil tasvip edilmiş bir arsanın sahibidir. Müstedi bu arsayı Sawas Charalambous Kakoullis' ten satın aldı ve 4.3.1971 de adına koçan çıktı. Daha sonra müstedinin bu arsa üzerine bir ev inşa ettiği anlaşılmaktadır-.
Müstedi yukarıda sözü edilen arsa ve üzerindeki evi Kıbrıslı bir Türke satmak istedi ancak Tapuda devir işlemini yapmazdan önce malın ilkin Kıbrıs Türk Federe Devletinde tutulan kütüklerde adına kayıt ettirmesinin bir yasal zorunluluk olduğunu dikkata al-arak tutulan kütüklere gerekli kaydın yapılması için Lefkoşa Tapu Dairesine müracaatta bulundu. Müstedi ile Tapu Dairesi yetkilileri arasında yapılan görüşmelerde yukarıda anılan malın son kayıt durumu hakkında kendisinden bilgi istenmesi üzerine müstedi 1-5.1.1982 tarihinde hazırlanıp verilen bir koçanı Tapu Dairesine ibraz etti. Buna rağmen 1.2.1982 tarihinde Tapu ve Kadastro müdürü müstedinin avukatına bir yazı gönderdi ve müstedinin "Güney Kıbrıs Tapusunda her an işlem yapması mümkün olduğundan bu malın -Kuzey Kıbrıs'ta yeniden kaydedilmesine olanak bulunmadığını" duyurdu. Müstedi de işbu başvuruyu dosyaladı ve;
(a) Tapu ve Kadastro müdürünün müstedi nam ve hesabına avukatına göndermiş olduğu, 1.2.1982 tarihli yazının içeriğinin hükümsüz ve etkisiz olduğun-a ve herhangi bir sonuç doğuramıyacağına;
(b) Müstedi tarafından talep edilen kaydın yapılmaması ve/veya yerine getirilmemesi suretiyle müstedaaleyhin göstermiş olduğu ihmalin yapılmaması gerektiğine ve yapılması ihmal olunan eylem veya işlemin yapılması g-erektiğine ilişkin,bir istemde bulundu.

Savcılıkça dosyalanan itiraz iki noktada toplanmaktadır şöyle ki:-

(a) Sözü edilen taşınmaz malın kaydının yapılmasına 1/81 sayılı Yasa ile değiştirilmiş şekliyle 19/75 hükümleri ışığında yasal olanak yoktur ve
(b)- Yasal olanak olsa bile bu malın Kuzey Kıbrısta tapu muamelesine her zaman açık olması içinden çıkılmaz bir durum yaratacağı göz önünde bulundurulduğunda Tapu ve Kadastro müdürü, kayıt yaptırma istemine olumsuz yanıt vermekle takdirini hatalı olarak kullan-mamıştır.
Duruşmada Lefkoşa Tapu ve Kadastro Dairesi amiri şahadet verdi ve yetkililerce muhafaza edilmekte olan filmlerle ilgili olarak bilgi verdi. Bu şahadete göre;
Takriben 1967 yılında Türk ve Rum toplumları yetkililerinin varmış oldukları mutabakat s-onucu o zamana kadar Türk kesiminde muhafaza edilmekte olan tapu kütükleri incelendi ve %51'i Rum malı olduğu belirlenen yerlerin kütükleri Rum Yönetimine verildi ancak bu gibi yerlerde olan Türklerin mallarının filimleri Birleşmiş Milletlere bağlı uzmanla-rca çekildi ve mikrofilm haline dönüştürülerek bu filmler Türk Makamlarına teslim edildi. Bir bölgede bulunan taşınmaz malların %51'inin Türklere ait olması halinde aksi işlem yapıldı. Taşınmaz malların kimlere ait olduğunun belirlenmesinde ise Aralık 1963- tarihi esas tarih olarak alındı. Başvuru konusu mal Alayköyde olduğundan ve Alayköy sınırları veya toprağı içinde kayıtlı taşınmaz malların %51'i Rumların isminde kayıtlı bulunmasından dolayı bu köyün mallarını gösterir tapu kütükleri Rumlara teslim edild-i ve bu köyde bulunan Türk mallarını gösterir mikrofilmler de Türk yönetimine verildi. 1963 yılı itibarıyle başvuru konusu mal bir Rumun isminde kayıtlı olduğu için haliyle bizdeki mikrofilmlerde görülmemektedir. Bir taşınmaz malın devredilmesi veya onun ü-zerinde bir yükümlülük konması bu gibi taşınmaz malın Tapuda kayıtlı olması ve devri yapacak veya konacak yükümlülüğe rıza gösterecek kişinin bu gibi taşınmaz malın kayıtlı mal sahibi olması gerekir. Bu husus ilgili kısmı aşağıya çıkarılan Bölüm 224 madde -40(1) ve (2)'de gözükmektedir:

"40(1). No transfer of, or charge on, any immovable property shall be valid unless registered or recorded in the District Lands office.
(2) No transfer or voluntary charge affecting any immovable property shall be made in th-e District Lands office by any person unless he is the registered owner of such property.

Provided. . . . . . . . . . . . "

Da-ha sonra 16.7.1975 tarihinde yürürlüğe giren 19/75 sayılı Tapu ve Kadastro (Özel Kurallar) Yasasının 4. maddesi ile KTFD bölgesinde tutulan kütüklerde veya aktarma kütüklerinde kaydı bulunmayan taşınmaz mallarla ilgili Tapu ve Kadastro Dairelerinde herhang-i bir muamele yapılamıyacağı hükme bağlandı. İlgili Yasanın 4. maddesi aynen şöyledir:
"4. Kıbrıs Türk Federe Devleti bölgesindeki kütüklerde veya aktarma kütüklerinde kaydı bulunmayan taşınmaz mallarla ilgili Tapu ve Kadastro D.airelerinde herhangi bir mu-amele yapılamaz."
Bu durumda müstedinin Alayköy'deki taşınmaz malının Kıbrıs Türk Federe 'Devletinde bulunan gerek kütüklerde gerekse aktarma . kütüklerinde kaydı bulunmadığı için bu malla ilgili bir muamelenin yapılabilmesi söz konusu değildir. Nitekim mü-stedi bunun bilinci içinde olduğu içindir ki Lefkoşa Tapu Dairesine yaptığı bir dilekçe ile malın ilkin ismine kaydının yapılmasını istedi.
İlkin kütüğe yapılabilen kayıt işleminin nasıl yapıldığının incelenmesi gerekir.


Bölüm 224 kısım III kayıt işleml-erini düzenleyen maddeleri içermektedir. Bu maddeler dikkatli bir şekilde incelendiğinde bir kişinin isminde halen kayıtlı bir malın o kişinin ismine yeniden kaydedilmesini düzenleyen herhangi bir maddenin varolmadığı gözlenecektir. Müstedi avukatı dikkati-mizi 42. maddeye çekmişse de kanaatımızca 42. madde;

(a)kayıtlı mal sahibi olarak kaydedilmeğe haklı olduğu halde bir taşınmaz malın o kişinin isminde kayıtlı bulunmadığı durumları ve

(b) 44. madde hükümlerine tabi olarak Tapu Müdürüne bu gibi malın zor-la kaydının yapılabileceği durumları düzenlediği
açıktır. Müstedinin adında kayıtlı bulunduğu ve zorla kayıt yapılması da söz konusu olmadığına göre 42. madde uyarınca işlem yapılmasına olanak yoktur. 1974 Barış Harekâti sonucu meydana gelen coğrafi ayrılı-k nedeniyle KTF Devleti hudutları içinde bulunan fakat kayıtları güneyde bulunan taşınmaz mallarla ilgili olarak tapu işlemi yapılamadığı için bu duruma bir çözüm getirmek ve tapu işlemine olanak sağlamak gayesiyle 19/75 sayılı Yasa geçirilmiştir.

1/81 sa-yılı Yasa ile değiştirilen 19/75 sayılı Yasada aktrama kütükleri öngörülmüştür. Bu hususta 19/75 sayılı Yasanın değiştirilmiş şekliyle 3. maddesi aynen şöyledir:

"3. (1) Taşınmaz Mal (Tasarruf, Kayıt ve Takdiri Kıymet) Yasasının 51. maddesine bakılmaksızı-n, Kıbrıs Türk Federe Devleti bölgesinde bulunan ve bu Yasaya ek I. cetvelde gösterilen mahalle ve köylerin Güney Bölgesinde kalan kütüklerin mevcut filmleri Özel Kayıt Defterine aktarılır. Filmi olmayan köylerin koçanları ibraz edildiği takdirde, müdür, b-unları tetkik eder ve doğru oldukları kanaatına varırsa özel kayıt defterine geçirir.
(2) (1). fıkra gereğince düzenlenen Özel Kayıt Defterleri Taşınmaz Mal (Tasarruf, Kayıt ve Takdiri Kıymet) Yasasının 51. maddesi bakımından kütük addolunur ve "Aktarma Kü-tükleri" olarak isimlendirilir."

Yukarıda alıntısı yapılan Yasa maddesinden de açıkça görülebileceği gibi bir taşınmaz malın aktarma kütüğüne kaydedilebilmesi için o malın; ilkin (a) esas kütüğünün Güney Bölgesinde kalması ve (b) bu malın mevcut filmlerde- gösterilmesi gerekir. Bu gibi malın ait olduğu köyün hiç filmi yoksa, o vakit mala ait koçanın ibrazı ve müdürün de doğruluğuna kanaat getirilmesi halinde bu gibi mal aktarma kütüğüne kaydedilir.

Huzurumuzdaki meselede müstedinin taşınmaz malının Alayköy-de ve 19/75 sayılı Yasaya ekli I. cetvelde yer alan köyler arasında Alayköy'ün bulunduğu kabul edilen ortak hakikatlardandır. Keza 1963 de bu mal bir Rumun ismiride kayıtlı olduğu cihetle bu malın kaydını gösterir esas kütük de Güney Bölgesinde olup K.T.F.- Devleti. nezdinde bulunan mikrofilmlerde de gözükmemektedir. Mevcut filmlerde gözükmediğine göre bu malın aktarma kütüğüne kaydedilmesi ise yasal yönden olanaksızdır. Bıi böyle olduğuna göre müdürün bu yönde herhangi bir takdir hakkı da söz konusu edileme-z. Müdürün takdir hakkı ancak filmleri olmayan köylerdeki taşınmaz mallar için söz konusudur. Alayköy için filmler olduğu cihetle müstedi 1/81 sayılı Yasa ile getirilen değişiklikter: yararlanamaz.
Tapu ve Kadastro Müdürünün müstedi avukatına gönderdiği 1.-2.1982 tarihli yazıda belirtilen neden tatminkâr olmamakla beraber müstedinin istemini olumlu karşılamak yasal açıdaıi olanaksız olması cihetle işlemin iptaline yol açan bir neden teşkil etmemektedir. Nitekim Dr. A. Şeref Gözübüyük'ün Yönetsel Yargı isimli- eserinia. 190. sayfasında şöyle denmektedir:
"Hukuka ya da gerçeğe aykırı nedenin ortadan kaldırılması, yönetimin kararını değiştirmesi olasılığını ortaya çıkarırsa, o işlem neden yönünden iptal edilir. Sonucu etkilemeyen hukuka veya gerçeğe aykırı neden,- işlemin iptalini gerektirmez."
Son olarak bir hususa değinmek isteriz. Yukarıda belirtilen yasal durum nedeniyle K.T.F.D. hudutları dahilinde bulunan taşınmaz malı için tapu işlemi yapamayan müstedi ve onun durumunda olan kimselerin bu mağduriyetlerini gi-derecek ve onlara diledikleri tapu işlemlerini yapmalarına olanak sağlıyacak yasal düzenlemenin ilgililerce yapılacağını ümit ederiz.

Sonuç olarak başvuru reddolunur. Masraflar için herhangi bir emir verilmez.


(Salih S. Dayıoğlu) (N. Ergin Salâhi) - (Aziz Altay)
Yargıç Yargıç Yargıç

7 Nisan 1983





- 166 -



Full & Egal Universal Law Academy