Yüksek İdare Mahkemesi Numara 34/1991 Dava No 21/1992 Karar Tarihi 25.06.1992
Numara: 34/1991
Dava No: 21/1992
Taraflar: Dr. Cahit Z. Gürel ile Güv. Kuv. Kom..
Konu: Hizmet belgelendirme talebi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 25.06.1992

-D.21/92 YİM 34/91

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Aziz Altay Huzurunda
Anayasanın 152. Maddesi hakkında

Müstedi: Dr. Cahit Z. Gürel, Harman A-pt. No.4, Konya Sokak,
Kumsal, Lefkoşa.
ile
Müstedaaleyh: KKTC Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı, Boğaz, Girne.
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Rifat Çomuno-ğlu.
Müstedaaleyh namına: Behiç Öztürk.



Yasa Maddesi: 11/72 sayılı Kıbrıs Türk Silahlı Kuvvetleri (Tadil) Kuralı, Askeri Suç ve Cezalar, Askeri Yargı Mercilerinin Kuruluşu, Yetkileri ve Yargılama Usulü Hakkında Ana Tüzük, 23/70 sayılı Kıbrıs Türk Silahl-ı Kuvvetleri Kuralı, 14/80 sayılı Askerlik Yasasının 4 ve 8. maddeleri.

İstemin Özeti: Müstedinin Lârnaka Hastahanesinde doktor olarak yapmış olduğu hizmetini, hizmetten sayıp belgelendirilmesini reddeden Müsteda-aleyh kararının hükümsüz ve etkisiz olduğu-na ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: Bayraktar, Lefkoşa Türk Genel Hastahanesinde görev yapan doktor ve memurladan temel eğitimi yaptığını ispat edenlere ve ayni devre içinde görev yapan hastabakıcı ve diğer personelden -Mücahitlik Tüzüğünün 31. maddesi dışında kalanlara da, temel eğitimlerini yaptıkları takdirde, terhis belgesi verilmesini emretti. Sağlık ve Sosyal İşler Üyesi ilgiliye yazdığı yazıda Lefkoşa Devlet Hastahanesi personeline yapılan uygulamanın diğer hastaha-nelere de uygulanmasını önerdi. Yazıya eklenen öneri çizelgesinde Müstedinin ismi de bulunuyordu.
Sa-ğ-lık işleri üyesi Cumhurbaşkanı Muavini ve KTY Kurulu Başkanına yazdığı ve mücahitliğe celbedilecek listede Müstedinin ismini de verdi ve k-a-rşısına "48 saat içerisinde iki kez kalp krizi geçirdi" notunu düştü. Bayrak-t-arlık Müstedinin bu durumunu göz önünde tutarak onu temel eğitimden muaf tuttu.
Müstedi Lefkoşa Devlet Hastahanesi ve diğer hastahanelerdeki personele yapılan uygulamanın kendisine de yapılması talebinde bulununca, temel eğitimini yapmadığı gerekçesi il-e aldığı ret yanıtı üzerine işbu başvuruyu dosyaladı ve yukarıdaki taleplerde bulundu.

SONUÇ: Temel eğitimini eksiksiz ve kusursuz tamamlamayan bir yükümlünün temel eğitimi tamamlamış gibi kendisine belge verilemeyeceği açıktır. Temel eğitim koşuluna bağ-lı olan ve bu koşulu kendi iradesi dışında da olsa yerine getirmemiş olan Müstedinin hastahanedeki hizmetlerinin mücahitlik görevi kabul edilip ona terhis belgesi verilmesine olanak yoktur.
Başvuru reddolunur.



H Ü K Ü M

-Müstedi, işbu başvuruyu Lârnaka Hastahanesinde doktor olarak yapmış olduğu hizmetini askeri hizmetten sayıp belgelendirilmesini reddeden müsteda-aleyhin kararı üzerine dosyalamıştır.
-
İhtilâf konusu olmayan olgulara göre, Bayraktarlığa bağlı D.IX tarafından hazırlanan 17.2.1972 gün D-1: 182/72 sayılı mütalâa yazısında askeri liderlik tarafından kurulan ve 3.2.1967 gün ve D-6: 31/67 sayılı Bayraktarlık emri ile sivil idareye devredilen- Lefkoşa Türk Genel Hastahanesinde 21.12.1963 tarihinden 3.2.1967 tarihine kadar görev ifa eden erkek hasta bakıcılar ile doktorlardan temel eğitim görmüş olanlara, Bayraktarlığa Bağlı Birliklerin tabi tutulduğu statüye tabi olarak işlem yapılması önerildi-. Bayraktar öneriyi benimseyerek 2.6.1972 gün ve D-1:656-72 sayılı emri ile 23.12.1963 tarihinden 3.2.1967 tarihine kadar Lefkoşa Türk Genel Hastahanesinde görev yapan doktor ve memurlardan temel eğitimi yaptığını ispat edenlere ve aynı devre içinde görev -yapan hastabakıcı ve diğer personelden Mücahitlik Tüzüğünün 31. maddesi dışında kalanlara da, temel eğitimlerini yaptıkları takdirde, terhis belgesi verilmesini emretti.

Sağlık ve Sosyal İşler Üyesi 15.7.1972 tarihinde ilgiliye hitaben yazdığı bir yazıd-a, Lefkoşa dışındaki hastahanelerde hizmet gören personelin de durumunun gözden geçirilmesini ve bunlara da Lefkoşa Genel Hastahanesi personeline yapılan uygulamanın teşmilini önerdi. Bu yazıya eklenen ve öneri kapsamında olan personeli gösteren çizelgede -müstedinin ismi de bulunuyordu.

Sağlık İşleri Üyesi, 23.3.1973 tarihinde Cumhurbaşkan Muavini ve K.T.Y. Yürütme Kurulu Başkanına Temmuz 1973'de mücahitliğe celbedilecek memurlar ile ilgili bir yazı yazdı. Bu yazıya ekli sunulan mücahitlik yapmamış memurl-ar çizelgesinde müstedinin ismi de gösterilmiş, isminin karşısına da 17.3.1973'de hasta olmuştur, son 48 saat içerisinde 2 kalp krizi geçirmiştir" ibaresi yazılmıştır. Müstedi Temmuz 1973 tarihinde temel eğitim için sevke tabi tutulduğu halde, kalp krizi g-eçirdiğini dikkate alan bayraktarlık, onu temel eğitimden muaf tuttu.

Müstedi, 27.12.1982 tarihinde Asal Şube Başkanlığına bir yazı gönderdi ve 21.12.1963-31.5.1968 tarihleri arasında Sancağa bağlı olarak çalıştığını, Haziran 1973'de temel eğitim için ya-pılan çağrıya uyarak yoklamaya katıldığını, ancak 18.3.1973 tarihinde geçirmiş olduğu kalp krizi nedeni ile Sağlık Kurulu raporuna uyularak temel eğitimden muaf tutulduğunu bildirdi ve emsallerine verildiği gibi kendisine de bu süre için terhis belgesi ver-ilmesini istedi. Müsetdi bu müracaat yazısında, Sağlık ve Çalışma Bakanlığı Müdüründen aldığı ve belirtilen devrede hastahanede görev yaptığını tevsik eden bir yazıyı da ekledi. 27.1.1983 tarihinde müstediye verilen yanıtta 1963-1968 yılları arasında Lârna-ka Sancağına bağlı olarak mücahitlik hizmeti yaptığına dair mevcut kayıtlarda herhangi bir bilgiye rastlanmadığından komutanlıkca yapılabilecek herhangi bir işlem bulunmadığı bildirildi.

Müsetdi, aynı müracaatı birkaç kez tekrarladıktan sonra, 19.11.1990- tarihinde Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığına tekrar bir yazı göndererek mücahitlik belgelendirilmesi talebinde bulundu. 27.11.1990 tarihinde verilen yanıtta, Asal Şubesinde bulunan dosya ve kayıtlardan Temmuz 1973 tarihinde mücahitlik hizmetini SMS olarak- yapmak için sevke tabi tutulduğunu, ancak iki defa kalp krizi geçirdiği bildirildiğinden bundan muaf tutulduğu cihetle mücahitlik hizmetini sağlık nedeni ile yapmadığı anlaşıldığı, mücahitlik hizmeti yaptığına dair başka herhangi bir kayda da rastlanmadığ-ı bildirildi. Müstedi, bu olumsuz karar üzerine işbu başvuruyu dosyalamış bulunmaktadır.

Müstedinin iddiasına göre temel eğitimini yapmak için sevke tabi tutulduğu halde sağlık nedeni ile bundan muaf tutulmuş ve böylece Bayraktarlığın 2.6.1972 gün ve D-1- 656/72 sayılı emrindeki temel eğitim koşulu da kalkmıştır. Bu durumda temel eğitim yapıp yapmadığına bakılmaksızın Lârnaka Hastahanesinde doktor olarak yapmış olduğu hizmetin, söz konusu Bayraktarlık emri uyarınca, mücahitlik hizmeti olarak belgelendirilm-esi gerekmektedir.

Askeri Suç ve Cezalar, Askeri Yargı Mercilerinin Kuruluşu, yetkileri ve Yargılama Usulü Hakkında Ana Tüzüğün 1. maddesi, her mücahitin kimliği, Bayraktarlık ve Sancaktarlıklarda bulunan personel kayıtlarına geçirilmesini, mücahitlikler-inin hangi askeri birlik, organ veya kurumda görev aldıklarının bu kayıtlarda gösterilmesini öngörmektedir. 23/70 sayılı Kıbrıs Türk Silâhlı Kuvvetleri Kuralına da "mücahit" tabiri anılan Ana Tüzüğün 1. maddesi hükümleri kapsamına girenleri ifade eder şekl-inde tanımlanmıştır.

11/72 sayılı Kıbrıs Türk Silahlı Kuvvetleri (Tadil) Kuralı "mücahit" tabirine göre Kuralın yürürlüğe girmesinden önce yürürlükte bulunan mevzuat gereğince ona verilmiş bulunan manaya halel gelmeksizin bu kural veya onun tahtında yapı-lmış veya yapılacak herhangi bir tüzük gereğince mücahitlik görevi ifa eden veya ilgili makamca böyle addolunan şahısları ifade eder. Bayraktarlık, mücahitlik tefsirine yapılan bu değişiklik ışığında yayınladığı D-1:656/72 sayılı emri ile, 2 aylık temel eğ-itim yapmaları koşulu ile, doktor ve diğer sağlık personelinin mücahitlik görevi ifa etmiş addolunmalarını ve kendilerine terhis belgesi verilmesini emretti. Müstedi de bu emir kapsamında kabul edildiğinden Temmuz 1973'de sevke tabi tutulmuş ancak geçirdiğ-i kalp krizi dolayısıyle temel eğitimden muaf tutulmuştur.

Bu başvuruda karara bağlanması gereken husus sağlık nedeni ile temel eğitimden muaf tutulan müstedinin Bayraktarlık emrinde öngörülen temel eğitim koşulundan da muaf tutulmuş sayılarak söz konus-u hizmetlerinin belgelendirilmesine hakkı olup olmadığıdır. Yukarıda belirtilenlerden de anlaşılacağı gibi müstedinin temel eğitimden muaf tutulması sağlık nedeni ile askerliğe elverişli olmamasının bir sonucudur. Bu muafiyet Bayraktarlık emrindeki 2 aylık- temel eğitim koşulunu kaldırmış değildir. Başka bir deyişle söz konusu muafiyet, Bayraktarlık emrindeki temel eğitim koşulunu kaldırmaya yönelik olmayıp, yapmakla yükümlü olduğu temel eğitimden sağlık nedeni ile muaf tutulmasını amaçlayan bir muafiyettir.- Bu nedenle, Bayraktarlık emrindeki temel eğitim koşulunu yerine getirmeyen müstedinin, hastahanedeki hizmetinin mücahitlik hizmeti olarak belgelendirilmesine hak kazanmış olamaz. Nitekim 14/80 sayılı Askerlik Yasasının 4. maddesine göre yurttaş olan her k-işi askerlik görevini yapmakla yükümlüdür. 8. maddeye göre ise aklen ve bedenen askerliğe elverişli olmayanlar askerlikten muaftırlar. Müstedinin görüşünün benimsenmesi halinde askerlik görevini yapmakla yükümlü olan bir yurttaşa, aklen ve bedenen askerliğ-e elverişli olmadığı için askerlikten muaf tutulduğu halde ona yasada belirlenen askerlik hizmetini yaptığına dair terhis belgesi verilmesi gerekecektir. Yasanın söz ve özü bu olmadığı gibi yasa koyucunun da böyle bir niyeti olduğu söylenemez.

Yasanın 34-. maddesine göre muvazzaflık ödevini tamamlayanlar askerlikten terhis edilirler. Yasanın geçici maddesine göre ise 1949 ve daha yaşlı yükümlülerden temel eğitimi eksiksiz ve kusursuz tamamlayanlara temel eğitimi tamamlandıklarına dair belge verilir ve serb-est bırakılırlar. Durum bu olduğuna göre askerlik ödevini tamamlamayan veya 1949 ve daha yaşlı yükümlü statüsünde olup temel eğitimini eksiksiz ve kusursuz tamamlamayan bir yükümlünün temel eğitimi tamamlanmış gibi kendisine belge verilemeyeceği açıktır. Y-ukarıda belirtilenler ışığında, temel eğitim koşuluna bağlı olan ve bu koşulu kendi iradesi dışında da olsa, yerine getirmemiş olan müstedinin hastahanedeki hizmetinin mücahitlik görevi kabul edilip ona terhis belgesi verilemsine olanak yoktur.

Müstedi, -temel eğitim koşulu aranmaksızın hastahane kadın personelinin hizmetlerinin belgelendirildiğini öne sürerek eşitliğin sağlanması açısından müstediden de temel eğitim koşulunun aranmaması gerektiğini savundu. Müstedinin, doktor olarak yapmış olduğu hizmetin- mücahitlikten sayılıp belgelendirilmesi konusu, Bayraktarlığın yukarıda sözü edilen emrinden kaynaklanmaktadır ve emir bu gibi bir hizmetin belgelendirilmesini müsetdinin 2 aylık temel eğitim yapması koşuluna bağlamıştır. Mahkeme, müstedinin talebinde hak-lı olup olamdığına karar verirken talebin dayanğını teşkil eden Bayraktarlık emrine ve bu emirde yer alan koşula uygun hareket edilip edilmediğine bakmak zorundadır. Binaenaleyh iddia edildiğ gibi erkek ve kadın hastahane personeli arasında bir eşitsizlik -söz konusu olsa bile bu eşitsizlik emirden kaynaklanmaktadır. Emri olduğu şekliyle uygulamak zorunda olan Mahkemenin, değiştirilmedikçe, emirdeki bu koşulu yok saymasına olanak yoktur. Emirdeki temel eğitim koşulunu yerine getirmediği müstedi tarafından da- kabul edildiğine göre müstedinin hastahanede doktor olarak yapmış olduğu hizmetlerinin mücahitlikten sayılıp belgelendirilmesi olanağı yoktur.

Yukarıda belirtilenler ışığında müstedi başvurusunda muvaffak olmadı- ğından başvurunun reddedilmesi gerekir.
-

Sonuç olarak başvuru reddolunur.

Masraflar için herhangi bir emir verilmez.


(Aziz Altay)
Yargıç

25 Haziran 1992






-


-6-



-


Full & Egal Universal Law Academy