Yüksek İdare Mahkemesi Numara 33/1982 Dava No 13/1983 Karar Tarihi 24.05.1983
Numara: 33/1982
Dava No: 13/1983
Taraflar: Erden S. Algun ile Gümrük ve Rusumat Dairesi
Konu: Gümrük vergisinden muafiyet
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 24.05.1983

-D.13/83 YİM 33/82

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan

Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti: N. Ergin Salâhi, Niyazi F. Korkut, Aziz Altay.

Müstedi: Erden S. Algun, Hukuk Dairesi, Lefkoşa.

İle -

Müstedaaleyh:Gümrük ve Rusumat D-airesi ve/veya Ekonomi ve
Maliye Bakanlığı vasıtasıyle KTFD, Lefkoşa.

A r a s ı n d a.

Müstedi şahsen hazır.
Müstedaaleyh namına: Mustafa Arıkan.



Yasa Maddesi:- 6/78 sayılı Gümrük ve İstihsal Vergileri Tarife Yasasının 13(2) maddesi, 6773 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ve Anayasanın 61. maddesi.

İstemin Özeti: Müstedinin aracının gümrük vergisinden muaf olduğuna ilişkin başvurusuna Müstedaaleyh tarafından verilen- yanıtın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: 1976 da İngiltereden Kıbrıs'a kesin dönüş yapan Müstedi şahsi arabasını da birlikte getirdi. Bir süre kullandıktan sonra satmak istedi ve Müstedaaley-hten gümrük vergisinden muaf olduğuna dair belge istedi. Müstedaaleyh, Müstedinin bu talebini uygun görmedi ve Bakanlar Kurulunun 6773 sayılı ilgi kararının şahsa mahsus olup kendisine kazanılmış bir hak bahşetmediğini ileri sürdü ve aracın elden çıkarılma-sı halinde gümrük vergisine tabi olduğunu ileri sürdü.
6773 sayılı Bakanlar Kurulu kararı bilâhare tavzih edilerek Eylül 1976'dan sonra adaya gelen ve müracaat yapan kişilere de uygulanması yönünde karar almıştır.

SONUÇ: Kararın içerdiği şarta uygun olara-k iki sene elden çıkarılmadığı cihetle gümrükten muaf olduğu açıktır. Buna rağmen 6/78 sayılı Yasanın 13(2) maddesi altında gümrük vergisinin alınıp alınamayacaği hususunda ise Yasanın yürürlük tarihinden önce muaf tutulan konu araca gümrük vergisinin teşm-il edilmemesi gerekir.


Buna göre Gümrük Müdürünün Müstediye gönderdiği yazıdaki kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilir.



HÜKÜM

N. Ergin Salâhi: Müstedi 1974 Barış Harekâtı öncesi ailesi ile birlikte İn-giltere'de ikamet etmekte idi. Nisan 1976'da yerleşmek üzere ailesi ile birlikte Kıbrıs'a gelerek Dikmen'de iskân ettirilmiştir. Müstedi İngiltere'den gelirken bazı zati ev eşyaları yanında İngiltere kayıtlı ve sahibi bulunduğu LPH 639K İngiliz plâkalı bir- binek aracını da Kıbrıs'a bereberinde getirmiş ve Bakanlar Kurulunun 28.5.1975 gün ve 6773 sayılı kararı ışığında Kıbrıs Türk Federe Devletinde 5020 olarak kaydettirmiş ve kullanmaya başlamıştır.

Müstedi bilâhare aracını satmak için alıcı bulmuş ve konu -aracın gümrük vergisinden muaf olduğuna ilişkin müstedaaleyhten bir yazı talep etmiştir. Müstedaaleyh ise 17.3.1982 tarihli yanıtta konu aracın elden çıkarılması halinde gümrük vergisinin talep edileceğini müstediye bildirdi. Bu karar ışığında müstedi işbu- başvurusunu dosyalayarak müstedaaleyhin almış olduğu SS/75/5 sayılı 17/3/1982 tarihli yazıda müstediye bildirilen kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına ilişkin karar verilmesi isteminde bulunmuştur.
Müstedaaleyh ise d-osyaladığı itirazname ile sair şeyler yanında 6773 sayılı Bakanlar Kurulu kararı uyarınca müstediye verilen gümrük muafiyetinin şahsa mahsus bir lûtuf olup kendisine kazanılmış bir hak bahşetmediğini ileri sürmüştür. Ayrıca 6/78 sayılı Yasanın 13(2) maddes-i uayrınca müstedinin başvuru konusu aracı elden çıkarması halinde gümrük vergisine tabi olduğunu ileri sürmüştür.

Başvurunun duruşması sırasında müstedi başvurusunda ileri sürdüğü savları yineleyerek, müstedaaleyhin itiraznamesine yanıt olarak 6/78 sayıl-ı Yasanın ileriye dönük hükümler işerdiğini ve geriye dönük olarak uygulanamayacağını ve bu nedenle konu araba için bu yasa altında gümrük talep edilmesi yönünde bir uygulamaya gidilemeyeceğini ileri sürmüştür.

Savcı ise duruşmada gümrükten muaf olan bir -aracın 6/78 sâyılı Yasadan sonra el değiştirmesi halinde bu Yasa uyarınca gümrük alınabileceğini ve esas alınması gereken tarihin yasadan sonra el değiştirme işlemi olduğunu ve bu nedenle Yasanın geriye dönük işlem içermediğini konu aracın elden çıkarılma -günü esas alınarak çıkarıldığı gün itibarı ile mevcut bedeli üzerinden gümrük talep edebileceğini ve Yasanın bu maddesinin sarih olduğunu ileri sürmüştür.
Yapılan beyanlarda taraflar arasında olgular açısından herhangi bir ihtilâf mevcut değildir. 28.5.197-5 gün ve 6773 sayılı Bakanlar Kurulu kararı şöyledir:


"Karar No.6773:

R.Z. Tatar Bey'in, İngiltere'den yerleşmek üzere Kıbrısa gelecek Kıbrıs Asıllı Türklerin, zati eşyaları ile birlikte getirecekleri şahsi taşıt araçları için gümrük vergisi alınmaması-nı önermesi üzerine, konuyu tezekkür eden Bakanlar Kurulu, Türkiye ve İngiltere'den Kıbrıs'a yerleşmek üzere gelecek Türklerden zati eşyaları ile birlikte getirecekleri şahsi arabaları için, bu gibi arabalarını 2 yıl müddetle başka bir şahsa satmamaları ve-ya başka şekilde devretmemeleri şartıyle gümrük vergisi alınmamasına karar verdi."

Bu Bakanlar Kurulu kararı bilâhare 8298 ve 8756 sayılı kararlar ile değiştirilmiş ve en son 17.8.1976 tarihinde 8770 sayılı karar ile, özetle, ilk alırıan 6773 sayılı karar- tavzih edilerek 1 Eylük 1976 tarihine kadar adaya gelen ve müracaat yapan kişilere uygulanması şeklinde düzeltilmiştir. Bu durumda 1 Eylül 1976 tarihinden sonra getirilecek araçlara gümrük muafiyeti tanınmaması yönünde karar alınmıştır. Müstedi Nisan 1976- tarihinde adaya gelip 8770 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile değiştirilen 6773 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına istinaden konu aracını kaydettirdiği ve bu kararın içerdiği şarta uygun olarak 2 sene süre ile elden çıkarmadığı cihetle gümrükten muaf bir araç- durıımunda olduğu açıktır.
Önümüzde karar verilmesi gereken konu 6/78 sayılı Yasanın V. Kısım Genel Kurallar başlığı altındaki 13(2) ma.ddesi ışığında müstediden 6773 sayılı Bakanlar Kurulu kararına rağmen gümrük vergisi alınıp alınamayacağıdır. 6/78 sayı-lı Yasanın 13(2) maddesi şöyledir:

"13(1). . . . . . . . . . . . . . . . .
(2)Yürürlükteki herhangi bir yasa uyarınca gümrük vergisinden muaf tutulan eşyanın elden çıkarılması halinde, bu eşya, taşıdığı son tarih üzerinden vergiye tabi tutulur."

6/78 s-ayılı Gümrük ve İstihsal Vergileri Tarife Yasası ve bu Yasaya ekli cetvel bir bütün olarak incelendiğinde daha önce yürürlükte olan Tarife Yasasının bazı maddelerinin revizyona tabi tutularak yürürlükten kaldırıldığı görülmektedir. Yasanın 14. maddesi ise -şöyledir:

"Bu Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak Gümrük tarifeleri ve istihsal vergi tarifelerini saptayan tüm mevzuat yürürlükten kaldırılır."

16. maddesinde ise Yasanın Kıbrıs Türk Federe Meclisinde kabul edilen tarihten başlayarak yürürlüğe- girdiği, Yasanın ise Kıbrıs Türk Federe Meclisinin 22 Aralık 1977 tarihli birleşiminde kabul edildiği görülmektedir.

Yasaların, aksine hüküm bulunmadığı hallerde, ileriye dönük olarak uygulandığı yerleşmiş hukuk prensiplerindendir. Özellikle vergi
yasala-rının geriye dönük mali yükümlülükler içeremeyeceği de Anayasamızın 61. maddesinde yer almıştır. Bu mülâhaza ışığında yukarıda altıntısı yapılan Yasanın 13(2) maddesi incelendiğinde ilk nazarda eskiden 6/78 sayılı Yasanın yürürlük tarihinden önce konu Baka-nlar Kurulu kararı altında getirilen ve belirlenen şartların yerine getirilmesi halinde gümrüküten muaf olan konu aracın Yasanın yürürlük tarihinden sonra elden çıkarılması halinde gümrük vergisine tabi tutulabileceği anlamına gelmektedir. Bu durumda geçmi-şte gümrükten muaf tutulan aracın veya eşyanın ilerideki bir tarihte yeniden gümrük vergisine tabi tutulması analmına gelebilir ki bu da geriye dönük bir nevi mali yükümlülük getirilmesi anlamındadır. Ancak Yasanın 13(2) maddesi tüm Yasa ile birlikte dikka-tlice incelendiğinde ve ,6/78 sayılı Yasaya ekli cetvelde bazı eşyaların gümrükten muaf tutuldukları dikkate alındığında söz konusu Yasa yürürlüğe girdikten sonra ithal edilecek gümrükten muaf eşyaları kapsadığı Yasadan önce ithal edilen gümrükten muaf say-ıları kapsamadığı şeklinde bir yoruma da açık olduğu görülür. Diğer bir deyişle yeni Tarife Yasası altında getirilen muafiyetler ve halen yürürlükte bulunan mevzuat altındaki muafiyetler uyarınca Yasanın yürürlük tarihinden sonra gümrüklenmiş olan eşyanın -ileriki bir tarihte elden çıkarılması halinde son tarife üzerinden vergiye tabi tutulabileceği anlamı da verilebilir. Yasanın 13(2) maddesinin bu şekilde yorumlanması, yasaların aksine hüküm bulunmadıği takdirde ileriye dönük hükümler içerdiği prensibine d-aha uygundur. Özellikle önümüzdeki Yasa bir vergi yasası olduğuna göre bu maddeyi bu şekilde yorumlamak daha adil ve doğru olduğu kanısındayız. Keza şunu da belirtmek yerinde olur ki bir yasa maddesine birden fazla mana verilebildiği hallerde vatandaşın le-hine olan yorumun benimsenmesi gerektiği ilkesinin gözden uzak tutulmaması gerekir. Bu durumda Yasanın 13(2) maddesinin Yasanın yürürlük tarihinden önce muaf tutulan önümüzdeki konu araca teşmil edilmemesidoğru ve adildir.

Yukarıda serdedilen görüşler ışı-ğında Gümrük Müdürünün müstediye göndermiş olduğu M.G.D. 55/75/5 sayılı ve 17 Mart 1982 tarihli yazıda belirlenen kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilir.


(N. Ergin Salâhi) (Niyazi F. Korkut) - (Aziz Altay) Yargıç Yargıç Yargıç

24 Mayıs 1983'





- 194 -



Full & Egal Universal Law Academy