Yüksek İdare Mahkemesi Numara 3/2020 Dava No 4/2020 Karar Tarihi 31.01.2020
Numara: 3/2020
Dava No: 4/2020
Taraflar: Fikri Yücelgazi ile Kamu Hizmeti Komisyonu vasıtasıyla KKTC Başsavcılığı arasında
Konu: Yüksek İdare Mahkemesinde ara emrinin koşulları - bedelli askerlik görevini yerine getirenlere verilen geçici terhis belgesinin askerlik yükümlülüğünün yerine getirildiğini göstermemesi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 31.01.2020

-D.4/2020 YİM: 3/2020

Yüksek İdare Mahkemesinde.
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.

Yargıç Mehmet Türker Huzurunda.


Davacı: Fikri Yücelgazi, Halil Bahçeci Sokak, No:17,
Küçükkaymaklı, Lefkoşa.

- - ile -

Davalı: Kamu Hizmeti Komisyonu vasıtasıyla KKTC Başsavcılığı,
Lefkoşa.


İlgili Şahıs: Merve Manavoğlu, Seyfi Akdeniz Sokak, Çevre
Sitesi, No.18, Daire 1, Hamitköy - Lefkoşa.

- A r a s ı n d a

Davacı tarafından: Avukat Tacan Reynar
Davalı tarafından: Savcı Yardımcısı Gözde Uğraşın
İlgili Şahıs Merve Manavoğlu Başsavcılığa katıldı


----------------

K A R A R


- Davacı, Davalı aleyhine dosyaladığı dava ile aşağıdaki taleplerde bulunmuştur:

"A- Davalı tarafından 26.9.2019 tarihinde açılan
'Karayolları Dairesi - III.Derece İnşaat Mühendisi'
kadrosuna dair münhal ile ilgili olarak bu münhalde
- Davacı yazılı yarışma sınavda ikinci gelmiş olmasına
rağmen daha sonra Davacı'nın bilgisine 2.1.2020
tarihinde gelen KHK/0/00/29/65/2-A/19 sayılı bir
yazı ile ve yine aynı tarihli Davalı tarafından
güncellenerek açıklanan ikinci -Geçici Liste ile
bilgisine gelen Davacı'nın mevzuatın aradığı şartları
haiz olmasına rağmen ve/veya askerlik mükellefiyetini
ve/veya yurt ödevini tamamlamasına rağmen ve/veya
terhis belgesine sahip olmasına rağmen, bu şarta haiz
o-lmadığına ilişkin üretilen kararın sonrasında geçici
listeden çıkarılması ve/veya sözlü sınava çağrılmaması
ve/veya üretilen bu kararın ardından Davacı'nın yazılı
yarışma sınavında kazandığı hakkın geri alınmasına
ve/veya iptal edilmesi-ne ilişkin işlem ve/veya kararın
hukuk dışı ve/veya keyfi ve/veya mevzuata aykırı bir
karar ve/veya işlem olması nedeniyle iptal edilmesine
ve/veya bu karar veya işlemlerin, tamamen veya kısmen,
hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi -bir sonuç
doğurmayacağına ilişkin bir emir ve/veya hüküm;

B- Davalı tarafından 26.9.2019 tarihinde açılan 'Karayolları
Dairesi - III.Derece İnşaat Mühendisi' kadrosuna dair
münhal ile ilgili olarak bu münhalde Davacı yazılı
yarışma -sınavda ikinci gelmiş olmasına rağmen daha
sonra Davacı'nın bilgisine 2.1.2020 tarihinde gelen
KHK/0/00/29/65/2-A/19 sayılı bir yazı ile ve yine aynı
tarihli Davalı tarafından güncellenerek açıklanan
ikinci Geçici Liste ile bilgisine g-elen Davacı'nın
mevzuatın aradığı şartları haiz olmasına rağmen ve/veya
askerlik mükellefiyetini ve/veya yurt ödevini
tamamlamasına rağmen ve/veya terhis belgesine sahip
olmasına rağmen, bu şarta haiz olmadığına ilişkin
üretilen- kararın sonrasında geçici listeden çıkarılması
ve/veya sözlü sınava çağrılmaması ve/veya üretilen bu
kararın ardından Davacı'nın yazılı yarışma sınavında
kazandığı hakkın geri alınmasına ve/veya iptal edilmesine
ilişkin işlem ve/veya k-ararın hukuk dışı ve/veya keyfi
ve/veya mevzuata aykırı bir karar ve/veya işlem olması
nedeniyle, Davacı'nın sözlü sınava çağrılmaması
ve/veya devamında atama işlemlerinin yapılmamış olmasının
yapılmaması gereken bir ihmal olduğuna bu -ihmalin,
tamamen veya kısmen yapılmaması gerektiğine ilişkin
bir hüküm ve/veya emir;

C- Muhterem Mahkemenin uygun göreceği ahar bir emir
ve/veya çare;

D- İşbu dava masrafları."

Davacı, dava ile birlikte dosyaladığı tek tarafl-ı istida ile;

"A-Davalı/Müstedialeyin işbu dava ve/veya başvuru dinlenip
nihai bir karara bağlanıncaya kadar, Davalı 26.9.2019
tarihinde açılan 'Karayolları Dairesi - III.Derece
İnşaat Mühendisi' kadrosuna dair münhal ile ilgili
- olarak bu münhalde Davacı yazılı yarışma sınavda
ikinci gelmiş olmasına rağmen daha sonra Davacı'nın
bilgisine 2.1.2020 tarihinde gelen KHK/0/00/29/65/2-A/19
sayılı bir yazı ile ve yine aynı tarihli Davalı
tarafından güncellenere-k açıklanan ikinci Geçici Liste
ile bilgisine gelen Davacı'nın mevzuatın aradığı
şartları haiz olmasına rağmen ve/veya askerlik
mükellefiyetini ve/veya yurt ödevini tamamlamasına
rağmen ve/veya terhis belgesine sahip olmasına rağm-en,
bu şarta haiz olmadığına ilişkin üretilen kararın
sonrasında geçici listeden çıkarılması ve/veya sözlü
sınava çağrılmaması ve/veya üretilen bu kararın
ardından Davalı/Müstedialeyhin konu kadroya ilişkin
mülakat ve/veya sö-zlü sınav yapmasının ve/veya
Davacı/Müstedi'nin yerine başka bir şahsı atamasının
ve/veya sözlü sınava ve/veya mülakata almasının ve
bu yönde karar veya işlemler yapmasının ve/veya
Davalı/Müstedialeyhin daha fazla hukuka aykırı işle-m
yapmaktan ve/veya karar almaktan men edilmesi ve/veya
açıklanan Geçici Listeyle ilgili daha ileri bir
işleme gitmekten ve/veya bu yönde karar almaktan men
edilmesine ilişkin bir emir;

B- Muhterem Mahkemece uygun görülecek -ahar herhangi bir
tedbir ve/veya ara emri;"

verilmesini talep etmiştir.


İstidanın tek taraflı olarak ele alındığı 10.1.2020 tarihinde, istida, ekli yemin varakası, Davacı-Müstedinin şahadeti ve sunulan emareler tetkik edildikten sonra ilk naz-arda geçici olarak şöyle bir emir verilmiştir:

"Davalı-Müstedaaleyhin 2 Ocak 2020 tarihli olup "Davacı-
Müstedinin kamu görevine alınabileceklerde aranan genel
niteliklerden olan yurt ödevi (mücahitlik veya askerlik)
yükümlülüğünü yerin-e getirmiş olmak koşuluna haiz olmadığı
ve sehven yapılan bir hata sonucu sınava kapsatılıp girdiği
tespit edildiğinden adının 29 Aralık 2019 tarihinde
yayınlanan geçici listeden çıkarılması" yönündeki kararının
geçici olarak 15/1/2020 -tarihine kadar yürütmesinin
durdurulmasına ve yine bu karara konu olan Karayolları
Dairesi kadrosunda münhal bulunan III. Derece İnşaat
Mühendisliği Mevkii ile ilgili olarak Davalı-Müstedaaleyhin
15/1/2020 tarihine kadar daha ileri bir -işlem yapmaktan men
edilmesine emir verilir."
İstida, ekli yemin varakası, emareler ve tek taraflı ve geçici olarak verilen ara emri Davalı/Müstedaaleyhe tebliğ edildikten sonra Savcılık istidaya itiraz dosyalamıştır. Akabinde, Davalı/Müstedaaley-h adına hazır bulunan Savcı Yardımcısının talebi üzerine, davadan etkilenecek kişi olan Merve Manavoğlu davaya İlgili Kişi olarak dahil edilmiştir. Davaya İlgili Şahıs olarak eklenen Merve Manavoğlu, Savcılığın müdafaasına ve istidaya dosyalanan itirazname-sine katıldığını beyan etmiştir.

Ara emri istidasının dinlendiği gün Davacı/Müstedi şahadet vererek 8 adet belgeyi emare olarak ibraz etmiştir.
Davalının 2. tanığı ise Emare 9 belgeyi ibraz etmiştir. Davalı/Müstedaaleyhin Genel Sekreteri Metin Gülte-kin, Asal ve Seferberlik Şubesinden Asker Alma Astsubayı Enver Suiçmez ve Karayolları Dairesi Müdürü Serhan Kazmacı Davalı/Müstedaaleyh tanığı olarak şahadet vermişlerdir.

Yüksek İdare Mahkemesine yapılan ara emri başvurularında, 1997 Yüksek İdare Ma-hkemesi Tüzüğü'nün 11. maddesine istinaden Yüksek İdare Mahkemesi, Anayasa'nın 152. maddesi tahtında açılan bir davada geçici ara emri verebilir. 1997 Yüksek İdare Mahkemesi Tüzüğü'nün 11. maddesi aynen şöyledir:

"11(1) Mahkeme, Anayasanın 152'nci m-addesi gereğince
yapılan işlemlerde Mahkeme veya bir Yargıç,
işlemin herhangi bir safhasında, kendiliğinden
veya herhangi bir tarafın istemi üzerine, davanın
adilane bir şekilde kararlaştırılması ic-ap
ettirirse, davayı esasından sonuçlandırmayan
geçici bir emir verebilir.
(2) Bu madde altında verilen geçici bir emir, acil
olması veya diğer özel koşullar dolayısıyla
karşı tarafa ihbarname -verilmeksizin ve duruma
göre uygun görülecek koşullara tabi olmak
üzere verilebilir.

Ancak, bu fıkra altında verilen bir emirden
etkilenen tüm taraflara bu emre itiraz
ede-bilmelerini mümkün kılmak için geçici
emir istemine ilişkin tüm evrak ve emir derhal
tebliğ olunur ve itiraz yapıldığında Mahkeme
veya bir Yargıç ilgili taraflar namına veya
onlar tarafından ileri sürüle-n iddia ve
müdafaayı dinledikten sonra, söz konusu emri,
uygun göreceği koşullara tabi olmak üzere,
iptal edebilir veya değiştirebilir veya
onaylayabilir."

Tüzüğün bu düzenlemesine göre, emir veril-irken dikkate alınacak kriter, davanın adilane bir şekilde karara bağlanmasını gerektirecek bir durumun var olmasıdır. Bu kriter dikkate alınırken, aynı zamanda Tüzüğün bu maddesine göre dikkat edilmesi gereken bir husus da, verilecek olan emrin davayı esa-stan sonuçlandıracak bir emir olmamasıdır.

Yüksek İdare Mahkemesinin birçok kararında vurgulandığı gibi, bir davanın adilane bir şekilde kararlaştırılmasına yarayacak, İdare Hukuku ilkeleri ile uyumlu olacak şekilde
yürütmenin durdurulması emri ver-ilebilmesi için, 9/1976 sayılı Mahkemeler Yasası'nın 41. maddesinde belirtilen 3 unsurun da
var olması gerekmektedir. (Bu hususta Gör.YİM 90/2014 (D.20/2014), YİM 191/2014 (D.32/2014), YİM 195/2014 (D.35/2014), YİM 265/1980 (D.25/1980), YİM 106/1981 (D.25-/1981), YİM 122/1981 (D.29/1981), YİM 105/1982 (D.26/1982). )

9/1976 sayılı Mahkemeler Yasası'ndaki bu unsurlar şunlardır:
Karara bağlanması gereken konunun ciddi olması,
Davacının iddiasında haklı olduğuna dair belirtiler
bulunması,
3. Geçici a-ra emri verilmezse ileride telafisi mümkün
olmayacak bir zararın doğacağı veya eski duruma dönüşün çok zorlaşacağı.
Bu unsurların var olduğuna dair mahkemenin ilk bakışta tatmin edilmesi gerekir. Belirtilen unsurlardan herhangi birisi hakkında mahkem-enin tatmin edilmemesi halinde, talep edilen ara emri verilemez.

Yukarıda belirtilen, ara emri verilebilmesi için gerekli olan kriterlerin var olup olmadığını, tarafların iddiaları, sunulan şahadet, emareler ve yasal durum ışığında incelemem gerekmek-tedir.

1- Konunun Ciddi Olması:
Davalı Kamu Hizmeti Komisyonunun Emare 8, 2 Ocak 2020 tarihli kararı şöyledir:

"KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
KAMU HİZMETİ KOMİSYONU BAŞKANLIĞI


Sayı: KHK/0/00/29/65/2-A/19 02 Oca-k 2020

Sn. Fikri YÜCELGAZİ
Halil Bahçeci Sokak No: 17
Küçükkaymaklı-Lefkoşa.


Karayolları Dairesi kadrosunda münhal bulunan
III. Derece İnşaat Mühendisi mevkiiyle ilgili olarak
29 Aralık 2019 Pazar günü yazılı yarışma sınavı
yapılmış-tır. Başvuru sırasında Komisyonumuza sunmuş
olduğunuz askerlik geçici terhis belgesinde yapılan
inceleme neticesinde, kamu görevine alınacaklarda
aranan genel niteliklerden olan "Yurt ödevi (mücahitlik
veya askerlik) yükümlülüğünü yerine getirmiş o-lmak"
koşuluna haiz olmadığınız ve sehven yapılan bir hata
sonucu sınava kapsatılıp girdiğiniz tespit edildiğinden
adınızın, 29 Aralık 2019 tarihinde yayınlanan geçici
listeden çıkarılmasına Kamu Hizmeti Komisyonunca karar
verilmiştir.

Bil-gi edinmeniz saygıyla rica olunur.

Metin Gültekin
Kamu Hizmeti Komisyonu
Genel Sekreteri"
Emare 8 Karardan ve sunulan şahadetten anlaşılacağı üzere -Davalı, Karayolları Dairesi'nde münhal bulunan III.Derece İnşaat Mühendisliği mevkii sınavına giren Davacının sunmuş olduğu askerlik geçici terhis belgesinin, Davacının yurt ödevi
(mücahitlik veya askerlik) yükümlülüğünü yerine getirdiğini göstermediği ned-eniyle kamu görevine alınacaklarda aranan genel niteliklerden olan "yurt ödevi (mücahitlik veya askerlik) yükümlülüğünü yerine getirmiş olmak" koşuluna haiz olmadığı, bir hata sonucu sınava kabul edildiği gerekçeleri ile Davacının 29.12.2019 tarihinde yayı-nlanan geçici listeden çıkarılmasına karar vermiştir. Bu karar ile Davacının ilgili münhale yaptığı başvuru, bu münhalin sınavında elde ettiği başarı ve geçici listenin 2. sırasında yer alması tamamen ortadan kalkmaktadır. Davacı davasında kendi hak ve men-faatlerini etkileyen bu durumu yaratan Davalının kararının ilgili yasal mevzuata aykırı olduğunu iddia ile bu kararın iptalini talep etmektedir. Belirtilen bu durum nedeniyle Davacının ilk nazarda ciddi bir davası olduğuna ilişkin belirtilerin bulunduğunun- kabul edilmesi gerekmektedir.

2. Davacının iddiasında haklı olduğuna dair belirtilerin bulunması:
Gerek yemin varakalarından ve gerekse tarafların sunduğu şahadet ve emarelerden ve tarafların argümanlarından görüleceği gibi taraflar arasındaki ihtil-af, Davacıya verilen Emare 6 25 Haziran 2019 tarihli Geçici Terhis Belgesi'nin Davacının yurt ödevi (mücahitlik veya askerlik) yükümlülüğünü yerine getirmiş olup olmadığını gösterip göstermediği, diğer bir ifade ile Davacının yurt ödevini yerine getirip ge-tirmediğidir.

Davacı 59/2000 sayılı Askerlik Yasası'nın 15. maddesinin 2. fıkrasında belirtilen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki bir üniversitede Doktora eğitimini tamamlamış KKTC vatandaşı bir kişi olduğunu, Yasa'nın 17. maddesinin 2. fıkrasında-ki haktan yararlanıp 4,000 Stg. (Sterlin) ödeyip 1 ay hizmet yapmak suretiyle mükellefiyet hizmetini yerine getirdiğini, kendisine verilen 25 Haziran 2019 tarihli Emare 6 Geçici Terhis Belgesi'nin yurt ödevi (mücahitlik veya askerlik) yükümlülüğünü yerine -getirdiğine ve terhis edildiğine dair bir belge olduğunu, Davalının bu belgeye göre yurt ödevini yaptığını kabul etmemekle 59/2000 sayılı Askerlik Yasası kurallarına aykırı davrandığını ve kendisini geçici listeden çıkarmakla da hukuka aykırı hareket ettiğ-ini iddia etmektedir.

Davalı adına bulunan Savcıya göre ise, Davacı 4,000 Stg. (Sterlin) ödemek ve 1 ay askerlik hizmeti yapmakla 59/2000 sayılı Askerlik Yasası'nın 17(2) maddesinde belirtilen mükellefiyet hizmetini yerine getirmiş olsa da aynı Yasa'-nın 39 ve 49. maddelerinde belirtilen mükellefiyet hizmetini tamamlamamaktadır. Davacıya verilen geçici terhis belgesi aynı Yasa'nın 62. maddesinin 3. fıkrası gereğince verilen geçici bir terhis belgesidir. Davacının hizmet süresi Yasa'nın 10. maddesinde b-elirtilen 15 aylık mükellefiyet hizmet süresi geçmeden tamamlanmış olmaz, bu süre tamamlanmadan Davacı yurt ödevini yerine getirmiş olmaz ve terhis belgesi alamaz. Davacının hizmet süresi 19 Mayıs 2020 tarihinde tamamlanmış olur ve o tarihte terhis olur. B-u nedenlerle Davalı 59/2000 sayılı Askerlik Yasası gereğince dava ve istida konusu kararı almakla ilgili Yasa'nın kurallarına ve hukuka uygun davranmıştır.

Yüksek İdare Mahkemesinde ikame edilen davalarda ara emri talep edilen istidalarda, emir veril-mesi için gerekli olan kriterlerin var olup olmadığı incelenirken, davanın esası ile ilgili bulgu yapmaktan kaçınılması gerekmektedir. Ancak ara emri talebini sonuçlandırabilmek ve ara emri verilip verilemeyeceğine karar vermek için davanın esası ile ilgil-i bulgu yapmak kaçınılmaz ise, davanın esası ile ilgili bulgu yapılabilir (Gör.Birl.YİM İstinaf 5-6/2014 D.1/2015,
YİM 21/1993 D.3/1993).

Bu istidada, yukarıya aktardığım tarafların iddiaları ve dayandıkları yasal durum göz önüne alındığı zaman, Dava-cının yurt ödevi (mücahitlik veya askerlik) yükümlülüğünü yerine getirip getirmediğini ve münhal mevkiler için aranan bu
genel niteliğe haiz olup olmadığını saptamadan ara emri kriterlerinden olan, iddialarında haklı olduğuna dair belirtiler olup olmadığın-ı saptama imkânı bulunmamaktadır. Bu nedenle, bu hususta yapılacak bulgu davanın esası ile ilgili bir bulgu olacak olsa da bu hususta bir bulgu yapmak kaçınılmazdır.

Bu zaruret karşısında, 59/2000 sayılı Askerlik Yasası'nın ilgili kuralları ışığında -Davacının yurt ödevini yerine getirip getirmediğinin saptanması gerekmektedir.
Davacıya 59/2000 sayılı Askerlik Yasası tahtında verilen
25 Haziran 2019 tarihli Emare 6 Geçici Terhis Belgesi şöyledir:

"KKTC
GÜVE-NLİK KUVVETLERİ KOMUTANLIĞI
ASAL ve Seferberlik Şube Müdürlüğü

Sayı : 122.02-1143 25 Haziran 2019
Konu : Bedelli Askerlik Hizmeti.


GEÇİCİ TERHİS BELGESİ

İlgi : Değiştirilmiş şekli i-le 59/2000 sayılı Askerlik
Yasası.

1. Aşağıda kimlik bilgisi yazılı personel, ilgi
Yasa'ya tabi olarak KKTC Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığında
askerlik hizmetini £4000 sterlin ödeyerek 1'inci ve
2'nci 15 günlük eğitimini 1-9 Şubat-06 Mart 2019 ve
10-25 Haziran 2019 tarihlerinde yerine getirmiştir.
2. 25 Haziran 2019 tarihinde geçici olarak serbest
bırakılan personel, ilgi Yasa'nın 62'nci maddesinin
3'üncü fıkrası gereğince terhis belgesini 19 Mayıs 2020
tari-hinden sonra almaya hak kazanacaktır.

Enver SUİÇMEZ
P.Asb.Bçvş.
Asker Alma Asb.

Kimlik Bilgileri:

KimliğiKimlik No.Kütük No.1988- Lefkoşa doğumlu
Cafer oğlu
Fikri YÜCELGAZİ
237843
1988-1259
"

59/2000 sayılı Askerlik Yasası'nın mesele ile ilgili olan maddeleri şöyledir:

"Tefsir Madde 2 'Mükellef', b-u Yasa uyarınca askerlik ödevini
yerine getirenleri anlatır.

'Terhis', mükellefiyet hizmetinin
tamamlanmasını takiben serbest bırakılmayı
anlatır.

Askerlik Süresi-
-
59/2003
64/2014--10. Mükellefiyet hizmet süresi 15 aydır.
Eğitim İşleri ile Görevli Bakanlık tarafından
onaylanan mesleki ve teknik program uygulayan
meslek lisesi, ticaret lisesi veya endüstri
meslek lisesi adlarından biriyle kurulmuş
olan bir lis-eden mezun olduğu Eğitim İşleri
ile Görevli Bakanlık tarafından belgelenenler
ile Çıraklık ve Meslek Eğitimi Yasası uyarınca
aldığı kalfalık belgesi Eğitim İşleri ile
Görevli Bakanlık tarafından onaylananlar,
mezun oldukları yıl sil-ah altına alındıkları
taktirde 12 ay süreyle askerlik hizmeti yaparlar.
Ancak insan kaynağının yeterliğine bağlı
olarak bu süreler, Güvenlik Kuvvetleri
Komutanlığının teklifi, Başbakanlığın önerisi
ve Bakanlar Kurulunun Kararı ile de-ğiştirilebilir.
Yüksek Öğrenime Bağlı Bedelli Askerlik-
-13/2012

-
-15.(2) Askerlik çağına girdiği tarihte
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yurttaşı
olan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetindeki bir üniversitede doktora eğitimini tamamlayarak mezun olan kişiler ile
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde tıpta uzmanlık eğitimini tamaml-ayan kişiler
bu Yasanın 17'nci maddesinin (2)'nci fıkrasındaki haktan yararlanırlar.
-
-
--- Hizmetin 17.(2) Bu Yasanın 15'inci maddesi
Yerine kapsamında olanlar 4000 Stg.
Getirilmesi (Sterlin) ödeyerek 1 ay hizmet
13/2012 yapmak suretiyle mükellefiyet
- hizmetini yerine getirebilirler.

Çağ Devreleri20. Askerlik çağı; yoklama devri, muvazzaflık devri ve ihtiyatlık devri olmak üzere üç devreye ayrılır.
Muvazzaflık Devri

Başlangıç ve Bitiş39. Muvazzaflık d-evri, yükümlünün eğitim merkezine katılmasından terhisine kadar geçen dönemdir.
Bu dönemde yapılan hizmete mükellefiyet hizmeti; bu hizmeti yapanlara da mükellef denir.
Terhis


49. Mükellefiyet hizmetini tamamlayanlar askerlikten terhis edilir. Ter-his edilenlere şekli Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı tarafından belirlenen Terhis Belgesi verilir.
Özel Statüde
Ve Bedelli
Askerlik
Yapacak
Olanların
Bedelli
Ödemeleri62.(3)Bedelin tümünü ödeyenlere veya hizmet süresini tamamlayanlara geçici bir belge -verilir. Bedelin tümünün ödendiği veya hizmete başlama tarihinden itibaren bu Yasanın 10'uncu maddesindeki mükellefiyet hizmet süresi kadar süre geçtikten sonra bunlara terhis belgesi verilir."
Emare 6 Geçici Terhis Belgesi'nin içeriğine bakıldığı z-aman, bu belgenin, Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı Asal ve Seferberlik Şube Müdürlüğü tarafından Davacıya verilen ve 59/2000 sayılı Askerlik Yasası kuralları gereğince Bedelli Askerlik Hizmetini 4,000 Stg. (Sterlin) ödeyerek ve 19 Şubat -
6 Mart 2019 ve 10- Haziran - 25 Haziran 2019 tarihlerinde de
1 aylık Askerlik Hizmeti yaptığını belirten bir belge olduğu görülmektedir.

Yine bu belgeye göre, Yasa'nın 17. maddesinin aradığı
1 aylık Askerlik Hizmetini 25.6.2019 tarihinde yerine getiren Davacının 25 Ha-ziran 2019 tarihinde geçici olarak serbest bırakıldığının ve Yasanın 62'inci maddesinin 3. fıkrası gereğince terhis belgesini 19.5.2020 tarihinden sonra almaya hak kazanacağının belirtildiği görülmektedir.

Emare 6 Geçici Terhis Belgesi'nin bu içeriği-nden; Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı'nın, Davacıyı geçici olarak serbest bıraktığı, Davacıyı terhis etme tarihini Yasanın 10. maddesindeki 15 aylık Mükellefiyet Hizmet Süresini dikkate alarak 15 aylık sürenin sonu olan 19 Mayıs 2020 olarak saptadığı, bu t-arihte mükellefiyet süresini tamamlayacak olan Davacıya terhis belgesi verileceği ve Davacının yurt ödevini 19 Mayıs 2020 tarihinde tamamlayacağının kabul edildiği anlaşılmaktadır.

Davalı Kamu Hizmeti Komisyonu, Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı'nın b-u geçici belgede belirttiklerine dayanarak 2.1.2020 tarihli Emare 8 kararı alıp, Davacının kamu görevine alınacaklarda aranan genel niteliklerden olan, "yurt ödevi (mücahitlik veya askerlik) yükümlülüğünü yerine getirmiş olmak" koşuluna haiz olmadığı neden-iyle 29 Aralık 2019 tarihinde yayınlanan geçici listeden çıkarılmasına karar vermiştir.
59/2000 sayılı Askerlik Yasası'nın 10. maddesi Askerlik Süresi yan başlığını taşımakta ve mükellefiyet hizmet süresini
15 ay olarak saptamaktadır. Yine aynı madde- bu sürenin, Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı'nın teklifi, Başbakanlığın önerisi ve Bakanlar Kurulunun kararı ile değiştirilebileceğini belirtmektedir. Bu davadaki Davacı, Yasa'nın 18. maddesine göre askerlik çağında ve askerlik çağının muvazzaflık devrinde- olup KKTC'de bir üniversitede Doktora eğitimi aldığı için Yasa'nın 15. maddesinin 2. fıkrası ve 17. maddesinin 2. fıkrasındaki haklara sahiptir.

Yasa'nın 39. maddesi, muvazzaflık devrinin başlangıç ve bitişini yani askerlik mükellefiyetinin başlan-gıç ve bitişini belirlemektedir. Buna göre muvazzaflık devri, yükümlünün eğitim merkezine katılmasından terhisine kadar geçen dönemdir. Bu dönem mükellef hizmet dönemidir. Yapılan hizmet mükellef hizmettir. Bu hizmeti yapan ise mükellef kişidir.

KKT-C yurttaşı olan ve KKTC'deki bir üniversitede Doktora eğitimini tamamlayan Davacıya yüksek öğrenime bağlı bedelli askerlik yapma hakkı tanıyan Yasa'nın 15. maddesinin 2. fıkrası Davacıya Yasa'nın 17. maddesinin 2. fıkrasındaki haktan yararlanma hakkı verme-ktedir. 17. maddenin 2. fıkrasına göre Doktora eğitimi alan Davacı ve Davacı gibi kişiler 4,000 Stg.(Sterlin) ödemek ve 1 ay hizmet yapmak suretiyle mükellefiyet hizmetini yerine getirebilir.

Yasa'nın 62. maddesi, özel statüde ve bedelli askerlik yap-acak kişilerin bedel ödemeleri ile ilgili kuralları, bedeli ödeyip bedelli statüsü nedeniyle Yasa'nın belirlediği hizmet süresini tamamlayanların serbest bırakılmasını ve kendilerine verilecek belgeleri düzenlemektedir.

62. maddenin 3. fıkrasındaki d-üzenlemeye göre, bedelin tümünü ödeyenlere veya hizmet süresini tamamlayanlara geçici bir belge verilir. Bedelin tümünün ödendiği veya hizmete başlama tarihinden itibaren, Yasa'nın 10. maddesindeki hizmet süresi kadar, yani 15 ay geçtikten sonra bu kişiler-e terhis belgesi verilir.

Yasa'nın 49. maddesine göre, mükellef hizmetini tamamlayanlar askerlikten terhis edilip terhis edilenlere Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı tarafından belirlenen Terhis Belgesi verilir.

Yasa'nın 63. maddesinin 3. fıkrası- gereğince bedelin tümünü ödeyenlere veya bedelli statüsünün belirlediği hizmet
süresini tamamlayanlara verilen geçici belge mükellef hizmetini tamamladığı nedeniyle verilen ve kişinin terhis edildiğini, dolayısıyla yurt ödevini yerine getirdiğini göstere-n bir belge değildir. Bu belge sadece özel statüde veya bedelli askerlilik yapan kişinin Yasa'nın bu statüler için saptadığı bedelin ödendiğini, Yasa'nın bu statüdeki kişilere yüklediği hizmet süresini kişinin yerine getirdiğini ve bu nedenle serbest kaldı-ğını ortaya koymaktadır. Ancak bu durumdaki kişilerin muvazzaflık süresi ve dolayısıyla mükellefiyet hizmet süresi sona ermemektedir. Bu kişilerin muvazzaflık dönemi Yasa'nın 10. maddesinde belirtilen süre kadar yani 15 aydır. Bu süre yani muvazzaflık devr-i mükellefin eğitim merkezine katıldığı tarihten itibaren mükellefiyet hizmet süresi olan 15 ay boyunca devam eder. Mükellef hizmet süresi ve muvazzaflık devri bu süre sonunda sona erer ve kişi yurt ödevini yerine getirdiği nedeniyle kendisine terhis belg-esi verilir. Kişinin yurt ödevini yerine getirdiğini muvazzaflık devri sonunda yani Yasa'nın 10. maddesinin tespit ettiği 15 aylık mükellefiyet süresi bittikten sonra Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı'nın Yasa'nın 62(3) maddesi tahtında verdiği terhis belges-i ortaya koymaktadır.

Davacıya Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı Asal ve Seferberlik Şube Müdürlüğü tarafından 59/2000 sayılı Askerlik Yasası'nın 62. maddesinin (3). fıkrasına istinaden Bedelli Askerlik Hizmeti için 4,000 Stg. (Sterlin) ödediği ve 1'in-ci ve 2'inci 15 günlük eğitimini 19 Şubat - 6 Mart 2019 ve
10-25 Haziran 2019 tarihlerinde (Toplam 1 ay) yerine getirdiği nedeniyle verilen ve Davacının serbest bırakıldığını belirten Emare 6 25 Haziran 2019 tarihli Geçici Terhis Belgesi Davacının yurt öde-vini yerine getirdiğini göstermemektedir. Bu belge Davacının muvazzaflık devrinin ve mükellefiyet süresinin sona ereceği 19 Mayıs 2020 tarihine kadar serbest kaldığını gösteren geçici bir serbestiyet belgesidir.

Davalı Kamu Hizmeti Komisyonunun Geçi-ci Terhis Belgesi olarak adlandırılan bu belgeyi Davacının yurt ödevini yerine getirdiğini gösteren bir belge olarak kabul etmemesi 59/2000 sayılı Askerlik Yasası kurallarına uygundur.

Yukarıda belirtilip incelenen yasal durum ve bu yasal duruma göre- yapılan saptamalar ve tüm belirtilenler ışığında Davacının iddialarında haklı olduğuna dair belirtilerin bulunmadığı görülmektedir.

3. Talep edilen emrin verilmemesi halinde ileride telafisi mümkün olmayacak bir zararın doğacağı veya eski duruma dönüşün -çok zor olacağı unsurunun incelenmesi:
Davacı yemin varakasında sadece talep ettiği ara emrinin verilmemesi durumunda çok büyük mağduriyete ve zarara uğrayacağını iddia etmiş, istidanın duruşmasında verdiği şahadetinde de sadece önünü kestiklerini ve- mağdur olduğunu söylemiştir.
Davalı ise Davacının davasında haklı olmadığını, bu nedenle telafisi imkânsız zarar ziyana uğramasının söz
konusu olmadığını, aksine Karayolları Dairesinin acil
işlerinin yürütülebilmesi, zaruri ve acil projelerin uygul-anabilmesi için acil olarak münhal açılan mühendislik kadrosuna atama yapılmasının durdurulmasının, acil ve zaruri olarak yapılması gereken Karayolları Dairesinin işlerini yapamamasına sebep olacağını, insan hayatının tehlikeye gireceğini ve kamunun zarar -görmesine neden olacağını
gerek yemin varakasında gerekse sunduğu şahadette ileri sürmüştür.

Talep edilen emrin verilmemesi halinde Davacının
münhal kadroya atanamayacağı bir gerçektir. Ancak
iddialarında haklı olduğuna dair belirtiler bulunmayan Da-vacının mağdur olacağı nedeniyle telafisi imkânsız zarar ziyana uğrayacağının kabul edilmesi olanak dahilinde değildir. Kaldı ki, Davacı davanın esasında haklı bulunursa Davalının kararı iptal edilecek ve buna bağlı olarak yapılan diğer işlemler de iptal e-dilecektir. Ayrıca Davacının Anayasanın 152(6) maddesine göre tazminat talep etme hakkı da doğacaktır. Bu nedenlerle talep edilen ara emri verilmediği takdirde Davacının telafisi imkânsız zarar ziyana uğrayacağı veya
eski duruma dönüşün çok zor olacağı da- kabul edilemez.

Belirtilenler ışığında Davacının talep ettiği ara
emrinin verilmesini gerektirecek iki unsur bulunmadığından
ve davanın adilane bir şekilde karara bağlanması için talep edilen ara emrinin verilmesini gerektirecek bir durum bulunmadığ-ından talep edilen ara emrinin verilmesi adil ve uygun değildir. Bu nedenle 10.1.2020 tarihinde geçici olarak verilen emrin ve istidanın iptal edilmesi gerekmektedir.


Sonuç olarak;

10.1.2020 tarihinde verilen emir iptal edilir.

Davacının- istidası ret ve iptal edilir.

Meselenin tüm durum ve koşulları dikkate alındıktan sonra istida masraflarıyla ilgili herhangi bir emir verilmez.



Mehmet Türker
Yargıç

31 Oc-ak, 2020


















17






Full & Egal Universal Law Academy