Yüksek İdare Mahkemesi Numara 3/2011 Dava No 40/2013 Karar Tarihi 19.12.2013
Numara: 3/2011
Dava No: 40/2013
Taraflar: Prof.Dr. Tahir Çelik ile Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı ve diğerleri arasında
Konu: İhmal - Sosyal Sigorta ve İhtiyat Sandığı primlerinin eksik yatırılması. Yetki - Yüksek İdare Mahkemesinin davaya bakmaya yetkili olmadığı Ayrı idari makamların karar veya işlemlerinin ve/veya ihmallerinin aynı celpname altında dava konusu yapılamaması prensibi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 19.12.2013

-D.40/2013 YİM 3/2011

Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.

Mahkeme Heyeti:Necmettin Bostancı,Talât D.Refiker,Ahmet Kalkan


Davacı:Prof.Dr.Tahir Çelik,No:5 Kayalar Sokak,Kat2,Gazimağusa.

-
- ile -


Davalı:1-Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı, Gazimağusa.
2-Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazimağusa.
3-Sosyal Sigortalar İdare Meclisi Başkanlığı
vasıtasıyla KKTC,Lefkoşa.
4-İhtiyat Sandığı Müdürlüğü vasıtasıyla KKTC,Lefkoşa.
-

A r a s ı n d a.


Davacı namına: Avukat Meral Birinci şahsen ve
Avukat Berna Çelik Doğruyol adına hazır
Davalı 1 ve 2 namına: Avukat Fuat Veziroğlu
Davalı 3 ve 4 namına: Kıdemli Savcı Sarper Altıncık

-------------

H Ü K Ü M


-Necmettin Bostancı: Profesör unvanına sahip olan Davacı, Doğu Akdeniz Üniversitesinde sözleşmeli personel olarak çalıştı. Görev yaptığı sırada, 15.8.2008 tarihine kadar, İhtiyat Sandığı ve Sosyal Sigorta primleri Davalı No.1 tarafından yatırıldı. Davacının- iddiasına göre, 5.1.2010 tarihine kadar görev yapmasına rağmen, 15.5.2008 ile 5.1.2010 tarihleri arasındaki sürede İhtiyat Sandığı ve Sosyal Sigorta primleri yatırılmadı. Davacı bunun üzerine, işbu davayı dosyalamış ve aşağıdaki şekilde talepte bulunmuştu-r:

"a. Davalı No:1 ve/veya Davalı No:2'nin müştereken ve/veya
münferiden, Davacının tam zamanlı ve sözleşmeli akademik personel ve/veya öğretim üyesi olarak Davalı No:2 için çalışmış olmasına rağmen, 15.05.2008 tarihinden 05.01.2010 tarihine ka-dar olan Sosyal Sigorta ve İhtiyat Sandığı fonlarının primlerini ve/veya yatırımlarını yatırmamakla hatalı ve/veya ihmalkar davranmış oldukları ve sözkonusu hatanın ve/veya ihmalin tamamen ve derhal düzeltilmesi hususunda karar vermesi;

b. Davalı No-:1 ve/veya Davalı No:2'nin, Davacının işbu dava konusu tarihlerde Davalı No:2 için çalışmış olduğu halde 15.05.2008 tarihinden 05.01.2010 tarihine kadar olan Sosyal Sigorta ve İhtiyat Sandığı fonlarının primlerini ve/veya yatırımlarını yapmadıkları hususu -Davacı tarafından birçok kez Davalı No:3 ve/veya Davalı No:4'ün dikkatlerine ve/veya bilgilerine getirilmiş olmasına rağmen Davalı No:3 ve/veya Davalı No:4'ün makul süre zarfında gerekli kovuşturmayı yapmadıkları ve/veya gerekli ciddiyeti göstermedikleri v-e/veya başlatılması gereken yasal işlemleri ve/veya Mahkeme işlemlerini başlatmayarak hatalı ve/veya ihmalkar davrandıkları ve gereğini derhal yapmaları hususunda karar vermesi;

c. Muhterem Mahkemenin uygun göreceği ahar bir emir ve/veya çare; ve

- d. İşbu dava masraflarıdır."

Davacının talep takririne karşılık, Davalı No.1 ve 2 ayrı, Davalı No.3 ve 4 de ayrı olarak müdafaa takrirleri dosyalamışlar ve Davacının iddialarını reddetmişlerdir.

Her iki müdafaa takririnde de hukuki itirazlar sunu-lmuştur. Davalı No.1 ve 2 sair iddialar yanında, Davacının bu davayı açma hak ve yetkisi olmadığı, Yüksek İdare Mahkemesinin işbu davaya bakma yetkisi olmadığı iddialarında bulunmuş, Davalı No.3 ve 4 ise ön itiraz olarak da ileri sürdükleri iddialarında, d-ava konusu edilen karar ve/veya ihmallerle ilgili Davalı ve/veya Davalılar yönünden uygunluk bulunmadığı iddiasını ileri sürmüşlerdir.

Ayrı idari makamların karar veya işlemlerinin veyahut ihmallerinin aynı celpname altında dava konusu yapılamayacağı yerl-eşmiş bir İdare Hukuku prensibidir. Bu konuda ve diğer konularda karar vermeden önce, Davalı No.1 ve 2 tarafından ileri sürülen yetki konusunun incelenmesinde yarar vardır. "Yetkili Mahkeme" kavramı, görevli Mahkeme veya yargı yeri anlamında kullanılmaktad-ır. Görev veya yetki konusu davada taraflarca ileri sürülmese bile Mahkeme bu hususu re'sen nazara alır. Görevli Mahkeme veya yargı yeri, kural olarak yasalarla belirlenir. Bazen görevli Mahkeme, Anayasa ile de belirlenir. Görevli Mahkeme konusunda yasada -açıklık olmaması halinde, bu husus yargısal içtihatlarla belirlenir.

Huzurumuzdaki meselede, Davacı ile Sosyal Sigortalar Dairesi veya Bakanlık arasında doğrudan bir ihtilâf yoktur. Bir ihtilâftan bahsetmek gerekirse, bu ihtilâf, Davalı No.1 veya 2 ile B-akanlık arasındadır. İhtilâfın nevî ise, sigortalı olarak çalışan bir kişinin, eğer yatırım yükümlülüğü varsa, sigorta priminin yatırılmamasıdır.

16/1976 sayılı Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası,
Madde 82'de sigorta primi alacaklısını, Bakanlık olara-k belirtmiştir. Sözü edilen madde 82 aynen aşağıdaki gibidir:

"82. İş Kazalarıyla Meslek Hastalıkları, Hastalık, Analık,
Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm, İşsizlik Sigortalarının ve Evlenme halinin gerektirdiği her türlü yardım ve ödemelerle Bakanlı-ğın bu Yasayı uygulamasının gerektirdiği her çeşit yönetim giderlerini karşılamak üzere, Bakanlıkça bu yasa kurallarına göre prim alınır.

Aynı Yasada, primlerin ödenmemesi üzerine, öncelikle yapılacak işlem, madde 91'de gösterilmektedir. Madde 91 de ayne-n aşağıdaki gibidir:

"91. 90.maddenin (1)fıkrasına göre alınacak sigorta primlerinin ödenmesi için Bakanlıkça işverene, (2) fıkrasına göre alınacak sigorta primlerinin ödenmesi için de sigortalıya yapılacak bildiri üzerine prim borçları ödenmezse, Bakanlı-kça düzenlenen ve işverenin prim borcu miktarını gösteren belgeler resmî dairelerin usulüne göre verdikleri belgeler hükmünde olup, yetkili adli mercilerince bu belgelere dayanarak işlem yapılır."


Akabinde, 16/1976 sayılı Yasa, Müeyyideler kenar başlığ-ını taşıyan 158(1) maddesinde, prim alacaklarının tahsili için Mahkemeye başvurulabileceğinden bahsetmektedir. Madde 158(1)(A)(B) aynen aşağıdaki gibidir:

"158(1) Bu Yasanın 4'üncü ve 6'ncı maddeleri kapsamında
sayılanlardan:
10'uncu, 11'inci ve -28'inci maddelerde belirtilen işlemleri yerine getirmeyen; veya
Bu Yasa ile ve bu Yasa gereğince hazırlanan Tüzük ve Yönetmeliklerle yükletilen yükümleri yerine getirmeyen, bağımsız çalışanlarla işverenler, resmi aylık asgari ücret tutarına kadar para ceza-sına veya iki yıla kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilirler. Tekerrür halinde cezalar iki katına kadar yükseltilebilir.
Ayrıca bu cezalara ilaveten Mahkeme bu
Yasa uyarınca prim, gecikme zammı ve faiz borçla-rının ödenmesini, işyeri veya sigortalı kayıt ve bildirimlerinin yapılmasını ve bu Yasa uyarınca doğan diğer mükellefiyetlerin yerine getirilmesini de emredebilir."


Yasa metninde bahsedilen Mahkemenin, Kaza Mahkemesi olduğu açıktır.

Yasa, prim al-acaklarının tahsili için bir yöntem daha öngörmüştür. Madde 90'a göre, Sosyal Sigorta Yasası altında doğan ve tahsil edilemeyen prim gecikme zammı ve faiz alacakları, Kamu Alacaklarının Tahsili Usulü Yasası'nın ilgili hükümlerine göre de tahsil edilebilir.-

Özetlemek gerekirse, Sosyal Sigortalar Yasası'na göre prim alacaklısı Sosyal Sigorta Fonudur. Alacağın takibi, bakanlık tarafından, Yasa ve Tüzüğe göre yapılır. Alacağın ödenmemesi halinde yükümlü aleyhine Kaza Mahkemesinde ceza davası açabileceği gibi,- söz konusu alacak, Kamu Alacaklarının Tahsili Usulü Yasası'nın ilgili hükümleri uyarınca da tahsil edilebilir. Görüldüğü gibi Yasa, prim alacağının tahsili ile ilgili usulü ve yetkili Mahkemeyi belirlemiştir. Bu konuda Yüksek İdare Mahkemesinin görevli Ma-hkeme olarak addedilmesi söz konusu değildir. Ayrıca prim alacağı konusunda kendisi için prim yatırılan veya yatırılması gereken kişinin bu konuda alacaklı olmasından dolayı dava açma hakkından da bahsedilemez.

İhtiyat Sandığı yatırımlarındaki hukuki du-rum, Sosyal Sigortalar Yasası'ndakine benzerdir. Şöyle ki; İhtiyat Sandığı prim borcu, İhtiyat Sandığının bir alacağı olarak telakki edilir. Prim borcunun ödenmemesi bir suç teşkil eder. Prim ödemekle yükümlü olan kişi aleyhine ceza davası getirilebileceği- gibi, hukuk davası da açılabilir. Ayrıca söz konusu alacak, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne ait borçlar gibi tahsil edilebilir. Suçtan dolayı kovuşturma, İhtiyat Sandığı Müdürü tarafından veya onun şikâyeti üzerine yapılır. İhtiyat Sandığı Yasası'nın tef-sirle ilgili 2.maddesinde, "Mahkeme", Kaza Mahkemesi veya hale göre Yüksek Mahkemedir. Burada bahsedilen, Kaza Mahkemesinin ve Yüksek Mahkemenin görevli kılındığı konular, Yasaya göre ceza ve hukuk meselesidir. Dolayısıyla, burada Yüksek İdare Mahkemesinin- görevli olduğundan bahsedilemez.

Buraya kadar konuya yaklaşımımız Sosyal Sigorta veya İhtiyat Sandığı prim borcunun takibi ve tahsili açısındandır. Davacının davası ihmale dayandırılmaktadır. İdari ihmal, kamu hizmetinin ifası halinde, kamu hizmetinden- yararlanacak olan kişi açısından söz konusu olur. Burada Davalı No.1 ve 2'nin Davacıya yönelik kamu hizmeti sunma yükümlülüğü yoktur. Eğer burda bir ihmalden söz edilecekse, burdaki ihmal, kamu hizmetinin yerine getirilmesine ilişkin değildir. Prim ödemey-i reddetme veya ihmal etme, kamu hizmetinin arzı veya verilmesi anlamında bir ihmal değildir. Emare 1 olan, Davacı ile Davalı No.2 arasındaki sözleşmeye göre, Davalı No.2, İhtiyat Sandığı ve Sosyal Sigorta Yasası'na uygun olarak kesinti yapar ve kişinin ha-kları sözleşmeye uygun olarak ilgili yasalar uyarınca uygulanır. Davacının iddiası, İhtiyat Sandığı ve Sosyal Sigorta primlerinin yatırılmamış olduğudur. Davacının primlerinin yatırılmaması, iş akdinden kaynaklanan bir uyuşmazlıktır ve çözüm yeri İdari Yar-gı değildir.

Netice olarak, Davacının talep takririnde yer alan (a) paragrafındaki talep ile ilgili, bu Mahkeme görevli değildir. Bu nedenle (a) paragrafındaki talep reddedilir.

(b) paragrafındaki talebe gelince; Davacı, bu paragrafta iki ayrı kurumun -varolduğunu iddia ettiği ihmallerini dava konusu yapmıştır. Yukarıda da belirttiğimiz gibi, yerleşmiş İdare Hukuku prensiplerine göre, iki ayrı makamın karar veya işlemi veya ihmali, aynı dava celpnamesi altında dava konusu yapılamaz. Bu nedenle Davacının -(b) paragrafı altındaki talebi de reddedilir.




Yukarıdakiler ışığında, Davacının davası ret ve iptal edilir.

Masraf emri verilmez.



Necmettin Bostancı Talât D.Refiker Ahmet Kalkan
Yargıç Yargıç Yargıç-




19 Aralık, 2013











7






Full & Egal Universal Law Academy