Yüksek İdare Mahkemesi Numara 29/1993 Dava No 17/1994 Karar Tarihi 28.12.1994
Numara: 29/1993
Dava No: 17/1994
Taraflar: Levent İnşaat Şirketi Ltd. İle Gazi Mağusa Bel..
Konu: İnşaat izni ücreti tespiti
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 28.12.1994

-D.17/94 YİM 29/93

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Mahkeme Heyeti: N. Ergin Salâhi, Taner Erginel, Mustafa H. Özkök.

Müstedi: Levent İnşaat Şi-rketi Ltd., Lefkoşa.
ile
Müstedaaleyh: Gazi Mağusa Belediyesi n/d Gazi Mağusa Belediye
Başkanı, Başkan Vekili, Belediye Meclis Üyeleri ve
Gazi Mağusa Hemşehrileri, Gazi Mağusa.
- A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Avukat Aygün Doratlı.
Müstedaaleyh namına: Avukat Hasan Hasipoğlu.



K A R A R

N. Ergin Salâhi: Bu başvuruda ihtilafsız olgular aşağıdaki gibi özetlenebilir:

Müstedi, inşaat müteahhitliği iler iştigal eden bi-r firmadır. Gazi Mağusa, Blok A, pafta/Harita: XXXIII/12.1.1'de görülen kendisine ait 8 dönüm 1 evlek 168 ayakkareden oluşan parsel 1203 üzerine apartman inşaatı yapmak için müstedaaleyh durumunda bulunan Gazi Mağusa Belediyesine, takriben 23 Mart 1992'de -inşaatla ilgili plân, proje ve şartnameyi sunmuştur. Sunulan projeyi inceleyen müstedaaleyhin ilgili birimleri 13.10.1992 tarihinde müstediye gönderdikleri bir yazı ile 3 gün içerisinde gerekli olans air evrakları sunarak harçları ödemesini talep etmişlerd-ir. Harç miktarı belirtilmediğinden müstedi, avukatı vasıatsı ile, 15.10.1992 tarihinde müstedaaleyh bir yazı göndererek istenen resim ve harçların dökümünü talep etmiştir. Belirli bir zaman zarfında yanıt alamayan müstedi, kendi teknik elemanlarına harç m-iktarını hesaplatarak 16.10.1992 tarihinde 16 Milyon TL.'yi harç olarak müstedaaleyhe 3032929 numaralı İş Bankası çeki ile ödemiştir. Müstedaaleyh bu çeki almasına rağmen talep edilen inşaat ruhsatını isdar etmemiş, ancak müstedi resmen ruhsat almadan inşa-ata başlamıştır. Aradan bir süre geçtikten sonra müstedi ile müstedaaleyh arasında harç olarak ödenecek para miktarı üzerinde ihtilâf doğmuş ve müstedaaleyh daha önce ödenen miktarı ilâveten 122.774.400TL.- daha ücret talep etmiş ve müstedininruhsatsız inş-aat başlattığı gerekçesi ile aleyhine kanuni takibat başlatmıştır.

Neticede müstedi, talepe dilen ek miktarı protestolu ve haklara halel gelmeksizin ödediği şekilde şerh düşerek talep edilen ek miktarı ödemiş ve Mahkemeye 2.12.1992 tarihli olup Emare 14 -olarak sunulan inşaat ruhsatını almıştır. Bu inşaat ruhsatına konu yer üzerine 14 bloktan oluşan ve toplam 84 ikametgah inşa edileceği ve her ikametgâhın 101.5 metrekare alanı olduğu belirtilmekte ve maliyet miktarının o günkü esaslar üzerinden 15.346.800.-000TL.- olarak tespit edildiği görülmektedir.

Taraflar arasındaki esas ihtilâf Fasıl 96 Yollar ve Binalar Yasaı altında isdar edilen Tüzüğün ekindeki 62. nizamı uyarınca bina maliyetleri üzerinden talep edilip ruhsat harcı oalrak alınacak para miktarının- tespiti ve bu tespit yapılırken her apartman blokunun toplam alanı olan 609 metrekare esası üzerinden mi?, her ikâmetgahın alanı olan 101.5 metrekarenin maliyet esası üzerinden mi? alınp alınmayacağı hususundadır.

Müstedi başvurusunda (a), (b) ve (c) pa-ragrafları altında aşağıdaki şekilde hüküm talep etmektedir.

Müstedaaleyhin Gazi Mağusa Belediyesi hudutları dahilinde, Gazi Mağusa'da, A Blok'da V/H:XXXIII/12.1.1 Parsel No.1203 üzerinde Müstedinin yapmakta olduğu inşaatlarının inşaat ruhsatı ücretlerini- ayrı ayrı daire alanları yerine tüm inşaat alanını (apartmanı bir bütün olarak) nazarı itibare alıp tespit yapmasının ve/veya hesaplamasının etkisiz ve hükümsüz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramaya-cağına karar verilmesi;

Müstedaaleyhin, müstediye a-it inşaatların ruhsat harçlarını binde 1 yerinde ahar ve daha yüksek bir oran üzerinden hesaplamasının hatalı ve/veya yanlış olduğu cihetle hükümsüz ve/veya etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi;

Müstedaaleyhin inşaat ruhs-atları harcı hesabını ve/veya ücret tespitini dairelerin alanlarını esas alarak değil de, tüm bina ve/veya apartmanın alanını esas alarak tespit etmesinin, yapmaması gerekli bir işlem olduğu ve/veya böyle bir hesaplamanın hatalı olduğu cihetle müstedinin b-u doğrultudaki karar ve/veya işlem ve/veya taleplerinin etkisiz ve/veya hükümsüz olduğu ve herhangi bir sonuç doğurama-yacağına karar verilmesi.

Başvurunun duruşmasında taraflar Mahkemeye 14 adet Emare sunmakla yetinip şahit dinletmemişler ve hukuki argüm-anlar üzerinde durmuşlardır. Esasen taraflar arasında olgular açısından pek ihtilâf yoktur.

Müstedi avukatı Mahkemedeki argümanında şimdiye kadar gerek Lefkoşa gerek Girne ve gerekse Gazi Mağusa ana kent belediyelerindeki uygulamanın apartman olarak yapı-lması öngörülen ve muhtelif konutlar içeren inşaatlarda konut birimi olarak kulalnılacak apartman katlarının metrekaresi esas alınarak bunların teker teker maliyeti üzerinden Fasıl 96 Yollar ve Binalar Yasası altında isdar edilen Tüzüğün ekindeki nizam 62'-de belritilen tarife uyarınca harç alındığını ileri sürmüştür. Tüzük değişikliği halen yapılmamış olmasına rağmen bu sözü edilen nizam konut deyimine verilecek mananın toplu konut olarak nitelendirilen apartman katlarını da içerip içermediği hususunda tere-ddüt hasıl olduğunu, bu hususta Başsavcılıktan Mahkemeye Emare 6 oalrak ibraz edilen görüş alındığını, ancak bu görüşte de sarahatle 62. nizamın ilgili kuralalrının konuya açıklık getirilmediğinin vurgulandığına değinmiştir. Müstedi avukatına göre ilgili y-asa, tüzük ve maddede apartman deyimine yer verilmediğini, sadece konuttan bahsedildiği cihetle şimdiye kadar yapılan uygulamaya ters olarak Gazi Mağusa Beldiyesinin inşa edilecek apartman veya apartmanların toplam alanalrını esas alarak harcı hesaplamasın-ın yanlış olduğunu ve herhangi bir mevzuata dayanmadığını ileri sürmüştür.

Müstedaaleyh tarafından bulunan avukat ise Fasıl 96 Yollar ve Binalar Yasası altında çıakrılan tüzük ile bu tüzüğe ekli nizamının konuttan bahsetmiş olmasına rağmen inşa edilecek -olan aprtmanlara değinmediğini, belirlenen konut alanları dışında ortak alanlar da bulunduğunu, bu nedenle inşa edilecek apartmanın toplam alanının esas alınmasının yanlış olmadığını ileri sürmüştür. Şimdiye kadar devamedegelen uygulamanın Başsavcılıktan a-lınan ve Mahkemeye Emare 6 oalrak sunulan görüş ışığında yeniden değerlendirilerek idari kararın bu görüşe uygun olarak alındığını ve mevzuatın buna cevaz verdiğini ileri sürmüştür.

Önümüzde karar verilecek konu oldukça daraltılmıştır. Fasıl 96 Yollar ve- Binalar Yasası altında çıakrılan Tüzüğün ekindeki 62. nizamı aynen şöyledir:


"I - Yol İnşaatları için:
Yol açılması ve uol yapımı için maliyetin %1'ı oranında harç alınır.

II - Bina İnşaaları için:
Konut İnşaatları:
Yeni Binalar:
Devletten sosya-l konut olarak onay almış binaların maliyetinin %0.1
0-120 m2 arası binaların maliyetinin, %0.1
120.1-140 m2 arası binaların maliyetinin, %0.4
140.1-180 m2 arasıbinaların maliyetinin %0.6
180 m2 'den büyük binaların maliyetinin, %0.8
oranları üz-erinden harç alınır.

Ek İnşaatlar:
Mevcut inşaatlara veya ruhsatlı ve harcı ödenmiş projede yapılcak ek inşaatları ve/veya ilâvelerle ilgili olarak mevcut inşaatlara ilâve yapılması söz konusu olduğunda mevcut inşaat alanı ile yapılack ek inşa-at alanı toplamı belirtilen sınıflardan hangisine girerse o sınıf için öngörülen harç miktarı uygulanır.

Her türlü tamirat ve tadliât için konutun bulunduğu sınıftaki harç oranı uygulanır.

Kamu, Endüstri, Ticari Bina İnşaatları:

- Bu tip binaları inşa; restore, tamr veya atdil etmek veya ek inşaat yapmak için binanın maliyet fiyatı üzerinden %1 oranında harç alınır."

-Görülebileceği gibi 62. nizamın (2). fıkrasının (1). bendi konut inşaat harçları ile ilgildiir. Ancak gerek bu nizam ve gerekse Fasıl 96 Yollar ve Binalar Yasası ile bu Yasa altında çıakrılan tüzüklerde "konut" deyiminin tefsiri yapılmamaktadır. Bu durumd-a konut deyimine normal ve lûgati anlamının verilmesi gerekir. Sayın Başsavcı Yardımcısının Emae 6 olarak Mahkemeye ibraz edilen görüşünde belirtildiği gibi "konut; doğal olarak içerisinde birey veya bireylerin (ailenin) yaşadığı yer" oalrak kabule dilmesi- gerekir. Mahkemeye sıunulan Emare 14 Gazi Mağusa Türk Belediyesinin isdar etmiş olduğu ruhsatı incelendiğinde konu yere 14 aparttman blokunda 84 ikametgâh, diğer bir deyişle konut inşa edileceği ve her konutun 101.5 metrekare alanı odluğunu açıklıkla beli-rtilmektedir. Bu durumda yuakrıda alıntısı yapılan 62. nizamının (A) fıkrsında sıralanan tarifeye göre metrekaresi belirlenen konutun alanı esas alıanrak her konutun maliyeti üzerinden duruma göre 1000/1 veya bu listede belirlenen daha yüksek bir rakam alı-nması yönüne gidlmesi gerekirdi. Emare 14'de her konutun alanı 101.5 metrekare olduğuna ve 62. nizamın II. maddesinin 1(A)(b) fıkrasında yer alan 0-120 metrekare arası bulunan binaların maliyetine uygulanacak 1000/1 oranında bir harç esasının bu binalara d-a uygulanması gerekirdi. Bunun yapılmaış olması bir hatadır ve her blokun toplam alanının hesaplanarak 1000/8 oranında bir haç talep edilmesi ilgili nizam hükümlerine aykırıdır.
-
Saniyen Emare 6'da görülen Başsavcılık görüşünde belirtildiği gibi 62. nizamda apartman için tam sarahat bulunmaması ve toplu konut tanımına giren apartmanların hangi kategoriye girip girmediği hususunda tereddüt varsa bu muğlak durumun vatandaş aleyhine- alınmaması gerekir. Özellikle Ceza Yasaları gibi külfet getiren mali hükümlerle ilgili yasalardaki deyimlerin birden fazla tefsire açık olmsı halinde genel hukuk ilkesine göre bu gibi yasaların ek külfet getirmeyecek şekilde vatandaş lehine yorumlanması g-erekir. Kaldı ki yukarıda değindiğimiz gibi konuta doğal ve lûgati anlamı verildiğinde toplu konut olarak yapılan apartman içerisindeki ayrı ayrı veya ayrılabilir her birimi murat ettiği açıktır. Esasen 62. nizamda toplu konut tanımına yer verilmekte olup -her apartman birden fazla konut ihtiva eden ve ayrı ayrı bölünebilen konut topluluğudur.

62. nizamın III. maddesi taksimatla ilgilidir. Bu madde II. madde ile birlikte okunduğunda toplu olarak bir apartman içerisinde yapılan konutların yapıldıktan sonra -yasal olarak bölünmelerini de öngörmektedir. Bu gibi durumda alınacak harçlar için III. maddenin ilgili fıkralarında ve özellikle (3). fıkrasında; "Bu tüzüğe göre inşaatı tamamlanmış binanın taksimi için ödemiş olan inşaatı tamamlanmış binanın taksimi için- ödenmiş olan inşaat harcının %10'u oranında harç alınır". denmektedir ki bu fıkra dikkate alındığında apartman oalrak yapılan binaların bölünmesini ve bölünmesi halinde alınacak miktar tespit edildiğine göre Yasa Koyucunun 62. nizamının II. fıkrasında bi-linçli olarak apartmanları (II). fıkrada yer alan listeye dahil etmediği açıklık kazanmaktadır.

Yukarıdaki nedenlerle başvurunun kabul edilerek müstedinin Gazi Mağusa Belediyesi hudutları dahilinde, Gazi Mağusa'da Blok A, Pafta/Harita: XXXIII/12.1.1'de g-örülen parsel 1203'de yapmakta olduğu 14 bloktan oluşan 84 hane konut için talep edilen inşaat ruhsatı ücretlerinin her konut alanı esas alınması yerine her apartmanın toplam alanının esas alınarak 1000/1'ı yerine 1000/8 oranında harç alınması yönündeki ka-rarın hatalı odluğu ve bu kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilir.

Başvurunun Mahkemeye,meselenin açığa kavurşturulması için getirildiği, müstedaaleyhin kararının büyük oranda Başsavcılığın görüşüne dayan-dırıldığı ve meselenin tüm ahvâl ve şeraiti dikkate alınarak masraflar hususunda herhangi bir emir verilmemesine karar verilir.


(N. Ergin Salâhi) (Taner Erginel) (Mustafa H. Özkök)
Yargıç - Yargıç Yargıç

28 Aralık 1994




-


-6-



-


Full & Egal Universal Law Academy