Yüksek İdare Mahkemesi Numara 286/2014 Dava No 13/2015 Karar Tarihi 14.05.2015
Numara: 286/2014
Dava No: 13/2015
Taraflar: Mehmet Savarona ile Maliye Bakanlığı ve diğerleri arasında
Konu: Ara emri - Dava sonuçlanıncaya değin dava konusu maların elden çıkarılmaması için ara emri talebi - Ara emri kriterleri - Ara emrinin verilmesi.
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 14.05.2015

-D. 13/2015 YİM: 286/2014

YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA.
ANAYASANIN 152. MADDESİ HAKKINDA.
Yargıç Narin Ferdi Şefik Huzurunda.

Davacı: Mehmet Savarona - Girne

ile -

Davalı: 1) Maliye Bakanlığı v-asıtasıyla KKTC, Lefkoşa
2) Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi Müdürlüğü
vasıtasıyla KKTC, Lefkoşa

A r a s ı n d a.

Davacı namına: Avukat Rifat Reis
Davalılar namına: Kıdemli Savcı Sarper Altıncık.


---------

26.2.2015 tarihl-i istidanın kararı


A R A K A R A R



Narin F. Şefik: Davacı/Müstedi tek taraflı dosyaladığı istidası ile Mahkemeden şu şekilde talepte bulunmuştur:

A- İşbu dava sonuçlanıncaya kadar ve/veya Mahkemenin uygun göreceği tarihe kadar, Davalılara ait ve/vey-a Davalıların idaresinde bulunan ve sırasıyla, bidayette 15/7/1996 ve 10/5/2000 tarihli Kira Sözleşmeleri ile Davacıya kiralanan ve Davacının 20 No.lu Hazine Malı Kira Belgesi bulundurduğu, keza üzerlerine bina inşa ettiği, bidayette "Yelken Restoran" ve h-alen de "Sezai Yelken Restoran" olarak tabelası bulunan Girne Kazası Karaoğlanoğlu'nda kain ve Pafta/Harita No. XII/10-E1 E 2 olan 87/1/5/2 ve 87/1/5/1 Parsel numaralı taşınmaz mallar ile bu taşınmaz mallar üzerinde mevcut binayı ve/veya tesisleri ve/veya -Yelken Restoran olarak bilinen binayı Davalıların ve/veya Davalılara tabi kişilerin ve/veya müstahdemlerinin ve/veya vekillerinin Davacı dışındaki özel ve tüzel kişilere ve/veya üçüncü şahıslara paralı ve/veya parasız olarak devretmekten, kiralamaktan, ipo-teğe vermekten, herhangi bir yükümlülük altına sokmaktan ve/veya usulüne uygun ihaleye çıkılmaksızın Davacı dışındaki diğer özel ve/veya tüzel kişilerin ve/veya Sezai Kıraçoğlu'nun tasarruf, kullanım ve/veya istifadesine terketmekten ve/veya vermekten ve/v-eya bizzat Davalıların konu taşınmaz malları tasarruflarına alıp kullanmaktan men edilmeleri doğrultusunda bir ara emri ve/veya men-i müdahale emri.

B- Her halükarda işbu dava sonuçlanıncaya kadar tanımı yapılan taşınmaz malların ve bu bağlamda olmak üzer-e içerisine inşa edilen binanın Davacı dışındaki üçüncü şahıslar tarafından kullanılmasına ve/veya tasarruf edilmesine, sözleşmeli ve/veya izinli olarak müsaade edilmemesi ve/veya sözleşme aktedilmemesi doğrultusunda bir ara emri.

Talep edilen emir tek t-araflı verilmeyerek, istidanın tebliğine emir verilmiştir. İstidanın tebliğine müteakip Müstedaaleyhler itiraz dosyalayarak, Davacının taleplerini reddetmişlerdir.

İstida dinlenmiştir. İstida maksatları için şahadet sunmayan taraflar, müşterek olgularını- belirleyip, 2 adet kira sözleşmesini emare olarak ibraz ettikten sonra, Mahkemeye hitap etmekle yetinmişlerdir. Müşterek olgular aynen şöyledir:


1) Dava ve istida konusu olan Pafta/Harita No.XII/10 - E.1 E2
Parsel No. 87/1/5/1 ve 87/1/5/2 taşınmaz ha-zine malı
olup, 63/1993 sayılı Taşınmaz Hazine Malları (Kiralama ve
Değerlendirme) Yasası tahtında Davacıya kiralanmıştı.

2) a) Parsel 87/1/5/1, 10/05/2000 tarihli Kira Sözleşmesi ile
03/04/2000 tarihinden 14/07/2005 tarihine kadar olan kira
-süresi ile Davalı No.2 tarafından Davacıya kiralanmıştır.
b) Parsel 87/1/5/2, 15/07/1996 tarihli Kira Sözleşmesi ile
15/07/1996-14/07/2005 tarihlerine kadar olan kira süresi
ile Davalı No.2 tarafından Davacıya kiralanmıştır.

3) 87/1/5/2 No.lu Par-sel Tapu Dairesi nezdinde kaydedilerek
20 No.lu Hazine Malı Kira Belgesi Davacıya verilmiştir.
Parsel No.87/1/5/1 Güler Köseoğlu adına Hazine Malı Kira
Belgesi mevcuttur. Davacı adına verilmiş hazine malı kira
belgesi yoktu.

4) Kira sözleşm-elerine konu taşınmazlar üzerinde inşa edilmiş
bina mevcuttur. (Bina, Davacı ve Sezai Kıraçoğlu
tarafından, harcadıkları meblağ ihtilaflı olmakla birlikte
yapılmıştır.)

5) Kiralanan araziler üzerindeki binanın nihai tasvibi yoktur
ve Hazine Ki-ra Belgelerine kaydedilmiş değildir.

6) 10/05/2000 ve 15/07/1996 tarihli Kira Sözleşmeleri,
22/04/2002 tarihli fesih ihbarı ile, Davalı No.2
tarafından, Davacının sözleşme şartlarına aykırı
davrandığı nedenine bağlı olarak feshedilmiştir.

7) Da-vacı, 22/04/2002 tarihli fesih ihbarının haksız olduğu
hususunda Girne Kaza Mahkemesinde 747/2002 sayılı davayı
ikame etmiş, Mahkeme ise feshin haksızlığı yönünde bir
tespit kararı vermiştir.
8) Dava ve istida konusu araziler ile ilgili Kira
S-özleşmelerinin kira süreleri 14/07/2005 tarihinde sona
ermiştir.

9) Davacı, dava ve istida konusu arazilere hemhudut olan
Koçan No. 1903 tahtında kayıtlı Pafta/Harita No.
XII/10.E.1.2, Parsel No.87/2/1/1/1 ve Koçan No.1907
tahtında kayıtlı -Pafta/Harita No. XII/10.E.1.2, Parsel
No.87/2/1/1/2/1'deki taşınmaz mallarını Peris Leisure
Ltd.e satarak, 10/06/2014 tarihinde Tapu Dairesi nezdinde
devretmiştir.

10) Yukarıda üçüncü paragrafta sözü edilen Hazine Malı Kira
Belgelerinin h-er ikisinin de Tapu Dairesi nezdindeki
kayıtları, D.1579/2006 sayılı dosya ile iptal edilmiştir.

Yüksek İdare Mahkemesinin ara emri verebilmesi için aradığı kriterler birçok içtihat kararında vardır. Kısaca, tatmin edilmesi gerekli kriterler bir-çok içtihat kararında, son zamanlarda ise YİM/İstinaf 5-6/2014 (D.1/2015)'de ifade edilmiştir.


Davacının Davalı aleyhinde ciddi bir davası olduğunu, davasında haklı olduğuna dair belirtiler bulunduğunu ve talep edilen emir verilmediği takdirde, geri-ye dönüşün çok zor olacağını ortaya koyması gerekmektedir.

Davacının Davalılar aleyhindeki talebi, Davalıların dava konusu Pafta/Harita No.X11/10- E.I E2 Parsel No.87/1/5/2 ve 87/1/5/1 ile ilgili 15.7.1996 ve 10.5.2000 tarihli kira sözleşmelerinde belir-tilen süreler hitam bulduktan sonra, daha önce konu yerler ile ilgili sözleşmelerin yenilendiği gibi tekrar yenilenmemesinin ve/veya yeniden kiralanmasının ve/veya kira süresinin uzatılması ile ilgili Davacının muhtelif müracaatlarının savsaklanmasının ve/-veya kira sürelerinin uzatılmamasının ve/veya hukuk ve mutat uygulama dışındaki ihmallerinin ve/veya hukuka aykırı davranışlarının yapılmaması gerektiği doğrultusunda hüküm ve/veya emir verilmesidir. Bu durumda esasen Davacı, Emare No.1 ve 2 kira sözleşme -sürelerinin yenilenmesi gerektiğini, yenilememekle Davalıların bir ihmalde bulunduklarını ileri sürerek, ikame edilen davada, dava sonuçlanıncaya kadar konu parsellerin üçüncü kişilere devredilmesinin ve/veya kiralanmasının engellenmesini temin etmeye çalı-şmaktadır.

İstida konusu mallar, 63/1993 sayılı Taşınmaz Hazine Malları Yasası altında kiralanmıştır. Emare No.1 ve 2 Sözleşmenin her ikisi de 14.7.2005 tarihinde sona ermiş olup, konu yerler Davacıya veya başka birine yeniden kiralanmamıştır. Emare No.- 1 ve 2 Sözleşmelerde kira müddetinin bitişinden sonra konu yerlerin kira süresinin uzatılabileceği, Emare No.1'in 6. maddesinde, Emare No.2'nin ise 9. maddesinde vardır. Bu maddeler aynen şöyledir:

Emare No.1
"6. Kira müddeti sonunda kiralanan arazidek-i
Turizm Amaçlı Yatırımın amaca uygun olarak
kullanılmasının yararlı olduğu ve yararın
devam ettiği kanaatine varılırsa Bakanlar
Kurulunun onayı ile kira mukavelesi
uzatılabilir.

Emare No.2
"9. Kira müdd-eti sonunda kiralanan araziye
yapılan düzenlemenin amaca uygun olarak
kullanılması ve ilgili yerin Turizm ve
Çevre açısından yararlı olduğu kanaatine
varılırsa Bakanlar Kurulunun onayı ile
kira mukavelesi uza-tılabilir."


Kira Sözleşmelerinin bu maddelerinde belirtilen nedenlere istinaden, sözleşme süreleri uzatılmamıştır. Konu parsellerin içerisine yapılan inşaat vardır. Bu inşaatın Davacı ve davada adı geçen bir başka şahıs tarafından yapıldığı ve bu inşa-ata Davacı ve üçüncü kişinin katkı oranlarının ihtilaflı olduğu müşterek olgudur. Sözleşmeler Kira Sözleşmelerinin hitamından önce Davalı tarafından feshedilmiş, Alt Mahkeme feshin hatalı olduğuna karar vermiş ve Yargıtay da Alt Mahkemenin bu doğrultudaki- kararını onaylamıştır. Bu durumda, Davacı 63/93 sayılı Yasa altında kiraladığı yerin üzerine inşaat yaptıktan sonra, sözleşmeler yanlış feshedildiği cihetle, konu yerin kullanımı ile ilgili ciddi sorunlar yaşamıştır. Konunun gözden geçirilmesi için yaptığ-ı talepler yanıtsız ve/veya neticesiz kalmış ve bu süreçte kira mukavelelerinin süreleri dolmuştur. Mukaveleler uzatılmadığı gibi, Davacının taleplerine Davalı tarafından cevap da verilmemiştir. Bu olgular ışığında ilk etapta, Davacının Davalı aleyhine cid-di bir dava sebebi bulunduğu kabul edilmelidir.

Davacının davasında haklı olduğuna dair belirtiler açısından konuya bakarsak, şu tespitleri yapabiliriz:
Davacı dava konusu yerleri, 1996 ve 2000 yılında kiralamıştır. 2002 yılında sözleşmeler feshedilmiş; -2005 yılında Yargıtayca bu feshin yanlış olduğu karara bağlanmış (23/3/2005); Davacının kira sözleşmeleri ise, 14.7.2005 tarihinde hitam bulmuş ve sözleşmeler uzatılmamış ve/veya yenilenmemiştir. Bu durumda, ilk etapta, Davalıların 2002 yılında sözleşmele-ri haksız yere feshetmeleri nedeni ile, kira sözleşmeleri süresi içerisinde, Davacının kiralamış olduğu malın kullanımında rahat olmadığı ve müdahale ile karşılaştığı kabul edilmelidir. Taraf olduğu sözleşmelerin haksız bir şekilde feshedildiği ortaya çıka-n Davacı, sözleşmelerin yenilenmesi talebine de yanıt almadığını ileri sürmektedir. Davalının kendisine yapılan bir müracaata yanıt vermesi gerekir. Sözleşmede, sözleşmenin uzatılmasını mümkün kılan madde olduğu halde, bu konuda bir müracaata yanıt vermeme-k, ilk etapta Davalının hukuka aykırı bir ihmali olduğunu gösterebilir. Bu durum ışığında, Davacının Davalı aleyhindeki iddialarında haklı olduğuna dair belirtiler de bulunduğu kabul edilmelidir.

Davacının, talep ettiği emrin verilmemesi ve istidaya- konu yapılan dava konusu malların Davacı dışındaki diğer kişilere devredilmesi veya kiralanması halinde, Davacı açısından davasında haklı bulunması durumunda geriye dönüşün çok zorlaşacağı açıktır.

Davalı, dava konusu yer ile ilgili kira sözleşme-leri hitam bulduğu için, Davacının dava konusu yer ile ilgili meşru menfaati bulunmadığını da ileri sürmüştür. Davacının icarında bulunan yer ile ilgili kira sözleşmelerinin son bulduğu doğrudur. Sözleşme süresinde sözleşmesinin haksız yere feshedildiği -karara bağlanmıştır. Davacı, sözleşme süresinin uzatılmasını talep etmiştir. Uzatma yetkisi sözleşmede olmakla birlikte, Davacı müracaatına yanıt alamamıştır. Bu koşullarda dava konusu yer ile ilgili Davacının meşru menfaati ve/veya makul bir ilgisi olma-dığını kabul etmek mümkün değildir. Esasen meşru menfaat konusu, esas davanın dinlenmesine başlama aşamasında ele alınacak bir husustur. Açıkça meşru menfaat bulunmadığı takdirde, ara emri safhasında bu konu irdelenmemelidir. Huzurumdaki olgulardan, Davac-ının açıkça meşru menfaati bulunmadığını söylemek mümkün değildir. Bilakis, dava konusu yer ile ilgili olarak Davacının makul ilgisi olduğu ilk etapta görülmektedir. Davalının, Davacının meşru bir menfaati bulunmadığı iddiası ret edilir.

Tüm söyl-enenler ışığında, Davacı lehine ve Davalı aleyhine talep edildiği şekilde emir verilmesi için gerekli kriterlerin tatmin olduğunu kabul ederim ve aşağıdaki şekilde emir veririm:

İşbu dava sonuçlanıncaya kadar Girne Karaoğlanoğlu Pafta/Harita No.XII/10-E.-1 E2 87/1/5/2 ve 87/1/5/1 Parsel No.lu taşınmaz mallar ile bu mallar üzerindeki bina ve/veya tesislerin Davalılar ve/veya müstahdemleri ve/veya vekillerinin üçüncü şahıslara paralı ve/veya parasız devretmeleri ve/veya kiralamaları ve/veya ipoteğe vermeleri- ve/veya yükümlülük altına koymaları ve/veya üçüncü kişilerin tasarrufuna ve/veya kullanımına ve/veya istifadesine
terkedilmesi ve/veya verilmesi ve/veya Davalıların kendilerinin tasarruflarına alıp kullanmaları men edilir.

İstida masrafları Davalı aley-hine verilir.




Narin Ferdi Şefik
Yargıç



14 Mayıs 2015












8






Full & Egal Universal Law Academy