Yüksek İdare Mahkemesi Numara 279/1980 Dava No 11/1982 Karar Tarihi 15.03.1982
Numara: 279/1980
Dava No: 11/1982
Taraflar: Abdullah İ. Kalyoncu ile Ekonomi ve Maliye Bak.
Konu: Emeklilik maaşının ayarlanması
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 15.03.1982

-D.11/82 YİM279/80

Yüksek İdare Mahkemesi Qlarak Oturum Yapan.

Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti: N. Ergin Salâhi, Niyazi F. Korkut, Aziz Altay.

Anayasanın 118. Maddesi hakkında.

Müstedi: Abdullah İbrahim Kalyoncu, Girne.
ile -

Müste-daaleyh: Ekonomi ve Maliye Bakanlığı Hazine ve Muhasebe
Dairesi Müdürü vasıtasıyle KTFD, Lefkoşa.

Arasında.

Müstedi namına: Gözel Halim.
Müstedaaleyh namına: Erden Algun.



Yasa Maddesi: 5/-71 sayılı Emeklilik Kuralı ve 26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 30. maddesi ile 7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 52(2)(h) maddesi.

İstemin Özeti: Mûstediye gönderilen ve emeklilik maaşının l. Sınıf Ormancı mevkii üzerinden hesaplanmasına yasal olanak- bulunmadığı hususundaki Müstedaaleyh kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: Müstedi Orman Koleji mezunudur ve muhtelif kademelerde çalıştıktan sonra ormancı mevkinden emekli oldu. Müsted-i emekli olduktan sonra Bakanlar Kurulu kararı ile 1. sınıf ve 2. sınıf ormancı mevkii olarak bu kadronun ikiye ayrıldığını, kendisinin 1. sınıf ormancı olduğunu halbuki 2. sınıf, ormancı mevkiinden maaş çekmekte olduğunu iddia ederek yapılan bu yanlışlığı-n düzeltilmesini talep etti.

SONUÇ: Emekliye ayrılırken l. sınıf ve 2. sınıf ormancı mevkii olmadığından "Ormancı" mevkünden emekliye ayrılan Müstedinin bu mevkinin bölünmesinden sonra bu mevkinin üst basamağı olan 1. sınıf ormancı memuru mevkü maaşına ha-k kazandığı göz önünde tutularak maaşının bu esaslar üzerinden ayarlanması gerekirdi.
Sonuç olarak Müstedaaleyhin Müstedinin maaşı ile ilgili kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangibir sonuç doğurmayacağına karar verilir.


HÜKÜM

N. Ergin Salâh-i: Müstedi başvurusunda, Hazine ve Muhasebe Dairesi Müdürünün müstediye gönderdiği 14.4.1980 tarihli ve HMDP.l41 sayılı yazısında belirlenen ve S/71 sayılı Emeklilik Kuralı veya ilgili mevzuat uyarınca emekliye ayrılan müstedinin emeklilik maaşının 1. sını-f ormancı mevkii üzerinden hesaplanmasına yasal olanak bulunmadığı hususunda verilen kararın ve/veya işlemin hükümsüz veya etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına dair Mahkemenin karar vermesi isteminde bulunmuştur.

Müstedi başvurusunda 27-.3.1974 tarihine kadar 1. sınıf orman memuru görevi yaptığını ve 5/71 sayılı Emeklilik Kuralı tahtında emekliye ayrılmış bir orman memuru olduğunu iddia etmektedir.

Müstedi 7.6.1943 tarihinde Orman Dairesinde işçi olarak göreve başlamış, Eylül 1943 tarih-inde işçi başı olmuş, 1951 senesinde muvazzaf kadroya tayin edilmiştir. 1956 senesinde Orman Kolejine girmiş ve 1958'de Orman Kolejinden mezun olmuştur. Müstedi Orman Kolejinden mezun olduktan sonra 1958 senesinde 1. sınıf ormancı olarak tayin edildiğini v-e bu görevi emekliye ayrılıncaya kadar devam ettirdiğini ileri sürmektedir. Müstedi yine başvurusunda 27.3.1974 tarihinde 1. sınıf orman memuru olarak emekliye ayrılmış olmasına rağmen kendisine bugüne kadar 2. sınıf orman memurunun emeklilik maaşının veri-ldiğini iddia etmektedir.

Müstedaaleyh dosyaladığı itirazda iptidai itiraz olarak müstedinin 4.10.1979 tarihinde Ekonomi ve Maliye Bakanlığınâ ve/veya İntibak Komisyonu Başkanlığına göndermiş olduğu yazı ile emeklilik işlemlerinin yeniden gözden geçirilip- 7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasası ışığında 1. sınıf orman memuru mevkii üzerinden emeklilik menfaatlarının ödenmesini talep ettiğini ileri sürmüştür. Müstedinin bu yazısına 30.11.1979 tarihinde Hazine ve Muhasebe Dairesi yanıt vermiş ve sair şeyler yanı-nda emeklilik maaşının yeniden gözden geçirilip hesaplanmasına olanak olmadığını, müstedaaleyhlerin bu konu üzerinde alınmış bir tek kararı bulunduğunu, o da 30.11.1979 tarihinde verilen karar olduğunu, bilâhare verilen 14.4.1980 tarihli yanıtın yeni ve ik-inci bir karar olmadığını, bu nedenle müstedinin 75 günlük süreyi geçirdiğini ve başvurunun ileri gidemeyeceğini ileri sürmüştür. Müstedaa`leyhler iddialarında ayrıca müstedinin Fasıl 311(6)(1) maddesi uyarınca 5006 sayılı Yürütme Kurulu kararı ışığında 27-.1.1974 tarihinde barem 7(KL516x24-540x30-720)nin tavanı olan 720 üzerinden orman memuru olarak emekliye ayrıldığını ve müstedinin emekliye ayrıldığı tarih- olan 27.3.1974 tarihinde orman memurluğunun tek bir mevki olup sınıflara ayrılmış kadrosu mevcut ol-madığını ileri sürmüşlerdir. Keza 'müstedinin maaşı 26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 30. maddesi ve 7/79 sayılı Yasanın 52(2)(h) maddesi ışığında yeniden düzenlenmiş ve baremine uygun olarak maaşı 2. sınıf ormancıya göre ayarlanmıştır. Müstedi hiçbir zaman- 1. sınıf ormancı mevkiinde bulunmamış veya 30.12.1975 tarihli ve 7713 sayılı Bakanlar Kurulu
kararına kadar ormancılar hiçbir şekilde sınıflara ayrılmış değillerdir. Bu nedenleri 26/77 sayılı Yasanın 30. maddesi ışığında yapılan ödeme yasalara uygun olup -İdarenin almış olduğu karar mevzuata uygundur ve müstedinin iddiası mesnetsizdir.

İlkin ön itirazı ele almayı uygun bulduk. Emare 2 olarak ibraz edilen müstedinin İntibak Komisyonuna yazdığı 4.10.1979 tarihli yazı üzerinde Emare 3 olarak ibraz edilen 30.1-1.1979 tarihli aşağıdaki yazı müstediye gönderilmiştir:

"Sayın Abdullah İ. Kalyoncu, Namık Kemal Caddesi No.80 Girne.

Konu: İntibakınız hk.
İlgi: 4 Ekim 1979 tarihli yazınız.

İntibak Komisyonu Başkanlığına muhatap ilgi yazınız Müdürlüğümüze havale edilm-iştir. İntibak işlemlerinin tam,amlanmasını müteakip İntibak Komisyonu dağılmıştır. Bu nedenle yapılan hesaplama dışında emekli maaşınızın yeniden hesaplanmasına olanak görülmemektedir.
Bilgi edinilmesini saygılarımla rica ederim.

(KAZIM M. OLGU)
Hazıne -ve Muhasebe Dairesi Müdürü"

Alınan bu yazıdan sonra müstedi, avukatı vasitası ile 7.4.1980 tarihinde KTFD Ekonomi ve Maliye Bakanlığına bağlı Hazine ve Muhasebe Müdürü müstediye 14.4.1980 tarihinde gönderdiği bir yazı ile aşağıdaki yanıtı vermiştir.

"Ab-dullah İ. Kalyoncunun resmi tayini 17 Ocak 1971 tarihinden itibaren "ormancı" mevkiiir, Baremi de 7'dir. (516-720). Müvekkiliniz emekliye ayrılırken bu baremi çekmekteydi. Emeklilik işlemleri bu barem ve mevkii üzerinden yapılmıştır. Hal böyle iken müvekki-linizin emeklilik istihkaklarının, I. Sınıf ormancı mevkii üzerinden hesaplanmasına yasal olanak bulunmam aktadır.
Bilgi edinilmesini saygı ile rica ederim."

Müstedaaleyh tarafından ileri sürülen iddialara göre. İdare tarafından alınan bir tek karar mevcu-ttur ve ikini verilen yanıt birinci kararın tekrarından ibarettir.

Yukarıda iktibası yapılan 1. karardan görülebileceği gibi İntibak Komisyonu Başkanlığına yapılan bir müracaat neticesi Intibak Komisonu namına verilen bir yanıttır ve o yanıtta verilen re-d kararı İntibak Komisyonunun dağılması ve fonksiyonlarının devam etmemesine bağlanmaktadır. Müstedi avukatı tarafından yapılan ve Emare 3 olarak


ibraz edilen 2. müracaat neticesi alınan ve yukarıda iktibası yapılan 14.4.1980 tarihli karar ise Ekonomi v-e Maliye Bakanlığına bağlı Hazine ve Muhasebe Dairesi tarafından alınmış bir karardır ve karar içeriği itibarı ile 1. karardan tamemen farklidır. Özetle 1. müracaat farklı merciye yapılmış ve farklı merci tarafından alınmış bir karardır. 2. müracaat ise yi-ne farklı merciye yapılmış ve farklı merci tarafından alınmış bir karar olduğu gibi içeriği itibarı ile de değişik bir karardır. Esasen iptali istenen karar da 2. karardır. Bu nedenle yapılan ön itirazın reddedilmesi gerekir.

Başvurunun duruşması sırasınd-a müstedi şahadet vermiş ve şahadetinde özetle Orman Koleji mezunu olduğunu ve bu Orman Koleji mezunlarının tümünün o zamanlar 1. sınıf ormancı olarak telâkki edildiklerini, . ormancı tanımının genel bir tanım olmamakla beraber emekliye ayrıldığı zaman orm-ancı bareminin en yüksek basamağı olan 120'yi çekmekte olduğunu, kendi durumunda olan diğer ormancıların bilâhare kendisi emekliye ayrıldıktan sonra 1. sınıf ormancı statüsüne konduğunu iddia etmiş ve kendisinin de emekliye ayrılmazdan önce Emare 1' de gör-üldüğü gibi 1. sınıf ormancı olarak görev yaptığını iddia etmiştir.

Müstedaaleyh tarafından çağrılan şahit 1 Aziz Arkın müstedinin 9.6.1943 tarihinde göreve alındığını bilâhare Orman Kolejine devam edip bu Kolejden mezun olduğunu, müstedi emekliye ayrıld-ığı zaman 1. sınıf ormancı diye bir ormancı mevkii bulunmadığını, ormancı tanımı altında bir tek "Ormancı" mevkinin bulunduğunu, müstedinin bu mevkiin en yüksek baremi olan 720 baremini çekmekte olduğunu ve bu barem üzerinden emekliye ayrıldığını, müstedi -emekliye ayrıldıktan sonra 7713 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile bu mevkin 1. ve 2. Sınıf Orman Memuru mevkii olarak iki sınıfa ayrıldığını, görevde bulunanların Amme Hizmeti Komisyonu tarafından daha sonra 1 ve 2. Sınıf Orman Memuru olarak normal atama i-le atandıklarını, müstedinin çektiği barem gözönünde tutulduğunda 1. Sınıf Orman Memuru mevküne atanması gerektiğini ancak müstedi emekliye ayrıldığı gün böyle bir atanmanın yapılmadığı hususunda şahadet vermiştir.

Şahit 2 olarak çağrılan Mustafa Tokay da- aynı mealde şahadet vermiştir.

Önümüzdeki şahadetten açıklıkla görülebileceği gibi müstedi 26/77 sayılı Emeklilik Yasasından önce emekliye ayrılmış bir kişidir ve emekliye ayrıldığı zaman görevi Ormancı idi. Emekliye ayrıldığında Ormancı görevinde en yü-ksek baremi çekmekte idi. Bilâhare bu mevki 7713 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile 1 ve 2. Sınıf orman Memuru mevkii diye iki sınıfa ayrılmış ve görevde bulunanlar bu mevkilere atanmışlardır.

Bu meselede üzerinde durulması gereken husus 26/77 sayılı Emek-lilik Yasasının 30. maddesine istinaden Maliye Bakanlığı tara
fından yapılması gereken işlemler ve bu işlemlerin müstedinin durumu kaale alınarak yapılıp yapılmadığı hususudur.
26/77 sayılı Yasasnın 30. maddesinin 1 ve 3. fıkraları aynen şöyledir:
"30. (1)-Herhangi bir nedenle emekliye ayrılmış kişinin, emekliye ayrılmış olduğu görevin emeklilik amaçları için kabul edilen ödeneklerinde, sonradan yükselme olması halinde, böyle bir kişinin emeklilik maaşı yeniden ayarlanır ve yükselme olduğu tarihten b'aşlaya-rak kendisine ödenir.

. . . . . . . .. .


(3) Bu madde amaçları bakımında:
"görev" deyimi, daha sonra isminin değiştirilmiş olmasına bakılmaksızın, ilgili görevin yerini alan göreve veya söz konusu görevin kaldırılması halinde bu göreve en yakın üst- göreve göre saptanır."
Yukarıda iktibası yapılan maddeden açıklıkla görülebileceği gibi, bu madde emekliye ayrılan kişilerin çekmekte oldukları maaşların sonradan Maliye Bakanlığınca düzeltilmesini öngörmektedir. 30. maddenin (3). fıkrasında ise görevin t-arifi yapılırken "görev" deyimi, daha sonradan isminin değiştirilmiş olmasına bakılmaksızın ilgili görevin yerini alan yeni görev ve/veya söz konusu görevin kaldırılması halinde bu göreve en yakın üst göreve göre saptanır deyimi kullanılmaktadır. Müstedini-n durumu verilen şahadet ışığında tezekkür edildiğinde, açıklıkla görülebileceği gibi müstedi "ormancı" mevkii üzerinden emekliye ayrılmış ve emekliye ayrıldıktan sonra bu mevki kaldırılarak onun yerine 1 ve 2. sınıf ormancı mevkileri ihdas edilmiştir. Bu -mevkilerde görevde bulunan memurlar Amme Hizmeti Komisyonu tarafından atanarak tayin edilmişlerdir. Yine şahadete göre müstedi çekmiş olduğu maaş baremi itibarı ile 1. Sınıf Orman Memuru mevkiine atanması gerekirdi. Ancak emekliye ayrılması nedeni ile böyl-e bir atanma yapılmamıştır. 26/77 sayılı Yasanın 30(3) fıkrası uyarınca müstedinin emekliye ayrılmış olduğu ormancı mevki kaldırıldığı cihetle müstedinin maaşı yeniden Maliye Bakanlığınca gözden geçirilerek emeklilik maaşının ayarlanması gerekmekte idi. Bu- yapılmadığı cihetle bir ihmal söz konusu olduğu gibi bu açıdan bakıldığında başvuru konusu karar da hatalıdır. Emekliye ayrıldıktan sonra 1 ve 2. Sınıf Orman - Memuru mevkine bölünmek sureti ile ortadan kaldırılan "ormancı" mevkinde bulunan müstedi bu mev-kin bölünmesinden sonra 2. Sınıf Orman Memuru telâkki edilmişse dahi 26/77 sayılı Yasanın 30(3) fıkrası uyarınca bu mevkün bir üst basamağı olan l. Sınıf Orman Memuru mevkinin maaşına hak kazanmış olduğu gözönünde tutularak emeklilik maaşının bu esaslar üz-erinden ayarlanması gerekirdi. Bu yapılmadığı cihetle Hazine ve Muhasebe Dairesinin başvuru konusu olan kararı hatalıdır.

Duruşma safhasında 7/79 sayılı Yasa altında yapılan intibak iş- lemlerinden sonra bilâhare Bakanlar Kurulu kararı ile müstediye bir -üst mevki olan l. Sınıf Orman Memuru mevkü ve buna tekabül eden intibak işlemlerinin uygulandığına dair şahadet verilmiştir. Ancak Bakanlar Kurulunun bu kararı ışığında müstedinin talepleri belli bir yönde yerine getirildiği ve meşru menfaatı kalmadığı gib-i gözükmekle beraber hakikatta 26/77 sayılı Yasanın 30(1) fıkrasının içerdiği hükümlere göre bu ayarlama ve düzenlemenin o mevkide yapılan değişiklik tarihi esas alınarak yapılması öngörüldüğü cihetle müstedinin geriye dönük işlemlerde bazı hakları mevcut -olabilir. Ayrıca şunu da belirtmek yerinde olur ki konu edilen Bakanlar Kurulu kararı, tetkik edildiğinde görülebileceği gibi intibak işlemleri ile ilgilidir. 26/77 sayılı Emeklilik Yasası ile bir ilgisi yoktur. Bu nedenle başvuru konusu edilen karar açısı-ndan bu kararın pek kaale alınmaması gerekir.
Yukarıda söylenenlerden anlaşılacağı gibi başvuru konusu. edilen Hazine ve Muhasebe Dairesinin 14.4.1980 tarih ve HMDP 131 sayılı kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına da-ir karar verilir.


(N. Ergin Salâhi) (Niyazi F.Korkut) (Aziz Altay)
Yargıç Yargıç Yargıç


15 Mart 1982





- 46 -



Full & Egal Universal Law Academy