Yüksek İdare Mahkemesi Numara 278/2012 Dava No 31/2014 Karar Tarihi 29.09.2014
Numara: 278/2012
Dava No: 31/2014
Taraflar: Ahmet Emiroğulları ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankası arasında
Konu: Emeklilik iştirak payı kesintisi - Brüt maaştan %9 oanında emeklilk iştirak payı kesilmesinin Emekliik yasasında aykırı olduğu ve yapılmaması gereken ağır bir ihmal olduğna dair karar verilmsi istemi. İhmal - İhmalin tanımı - Ortada idari bir karar varsa ihmaleden söz edilememesi. Yetki aşımı - Kararın yetki aşımı ile alındığı iddisı.
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 29.09.2014

-D.31/2014 YİM: 278/2012


Yüksek İdare Mahkemesinde.
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.

Yargıç Mehmet Türker Huzurunda.


Davacı: Ahmet Emiroğulları, 17, Ecevit Sok., Değirmenlik,
Lefkoşa.


- - ile -


Davalı: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankası, Lefkoşa


A r a s ı n d a.



Davacı tarafından: Avukat Şefik Aşçıoğulları
Davalı tarafından: Avukat Salih Çağdaşer


-----------------


K A R A R



MESELE İLE İLGİLİ OLGULAR VE DAVACININ TALEBİ

Davalının, Davacıya göndermiş olduğu 1/9/1986 tarihli,
114 sayılı yazı ile, Davacının KKTC Merkez Bankası Merkez Şubesi, Yardı-mcı Hizmetleri Sınıfı, II. Sınıf Odacı, Barem 4, 5, 6, 7 mevkiine atanmasının Yönetim Kurulu tarafından uygun bulunduğunu bildirmesi ve Davacının, 11/9/1986 tarihli yazı ile bu görevi kabul ettiğini Davalıya bildirmesi üzerine, Davalının Yönetim Kurulu, Da-vacının 1 Kasım 1986 tarihinden itibaren KKTC Merkez Bankası Merkez Şubesi, Yardımcı Hizmetler Sınıfı, II. Sınıf Odacı, Barem 4,5,6,7 mevkiine geçici olarak atanmasına karar vermiştir.
Davalının, 30/6/1988 tarih ve P.52 sayılı yazı ile Davacıyı 1 Tem-muz 1988 tarihinden itibaren KKTC Merkez Bankası Merkez Şube, Genel Hizmetler Sınıfı Barem 9-10, II. Sınıf Banka Memuru mevkiine aday olarak atadığını bildirmesi ve Davacının bu görevi kabul etmesi üzerine, Davacı bu göreve aday olarak atanmıştır. Davalını-n Yönetim Kurulu, 1 Aralık 1989 tarihinden itibaren ise Davacının asaletinin Genel Bankacılık Hizmetleri Sınıfı IV. Derece, II. Sınıf, Banka Memuru mevkiinde sürekli personel olarak onaylanmasına karar vermiştir.

Davacının, 1/11/1986 tarihinde, Daval-ı nezdinde, Yardımcı Hizmetler Sınıfı II. Sınıf Odacı olarak atanması ile 26/1977 sayılı Emeklilik Yasası'na istinaden brüt maaşından %2.5 oranında emeklilik iştirak payı kesintisi yapılmaya başlanmıştır.

Davalı 30/6/1988 tarihinde, Davacıyı, KKTC Me-rkez Bankası Merkez Şube Genel Hizmetler Sınıfı II. Sınıf Banka Memuru mevkiine aday olarak ataması üzerine, 13/7/1987 tarihinde yürürlüğe giren 38/1987 sayılı Emeklilik (Değişiklik) Yasası'na istinaden, emeklilik iştirak payı için, Davacının maaşından %8 -oranında kesinti yapmaya başlamıştır. Yasanın Bakanlar Kuruluna verdiği yetki ile Bakanlar Kurulu 25/8/1997 tarihinde aldığı E-1347-97 sayılı karar ile, emeklilik iştirak payı kesintisini, 1/9/1997 tarihinden itibaren %9 olarak saptaması üzerine, Davacının- maaşından %9 oranında emeklilik iştirak payı kesilmeye başlanmıştır.

Davacı, Davalının emeklilik iştirak payı olarak brüt maaşından %9 oranında kesinti yapmasının 38/1987 sayılı Emeklilik (Değişiklik) Yasası'nın geçici 1. maddesine aykırı olduğunu, -bu maddeye göre tadil edilmeden önceki 26/1977 sayılı Yasa'nın 25. maddesinde belirtilen %2.5 oranında maaşından emeklilik iştirak payı kesilmesi gerektiğini, %9 kesinti yapılması işlem ve/veya kararının yetki aşımı olduğunu belirterek, bu nedenle hükümsüz- ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesini talep etmektedir.

İNCELEME

Meseleye uygulanacak mevzuat, 26/1977 sayılı Emeklilik Yasası ve bu Yasayı tadil eden 38/1987 sayılı Emeklilik (Değişiklik) Yasası'nın ilgili ma-ddeleridir.

26/1977 sayılı Emeklilik Yasası'nın emeklilik iştirak payı kesintileri ile ilgili olan 25. maddesinin 2. fıkrası aynen şöyledir:

"25.(2) İştirak sahibi tarafından bu madde gereğince
ödenen periyodik iştirak payı, almakta oldu-ğu,
emeklilik amaçları için kabul edilen yıllık
ödeneklerinin yüzde iki, bir bölü dördü kadardır
ve;
(a) Saptanmış günde, emeklilik hakkı kazandıran
bir görevde bulunan iştirak sahipleri için,
saptanmış günden emekliye- ayrılacağı güne
kadar;
(b) Saptanmış günden sonra herhangi bir zamanda
hak sahibi olan iştirak sahipleri için,
emeklilik hakkı kazandıran bir hizmete
girdikleri günden emekliye ayrılacakları
güne kadar;
(c) Bu Yasa veya başka bir yas-a ile hak sahibi
olan; fakat kendisini hak sahibi yapan
hizmetlerinin başlangıç günü, saptanmış
günden daha önce olan kişi için, saptanmış
günden emekliye ayrılacağı güne kadar;..."


Bu madde, 13/7/1987 tarihinde yürürlüğe giren, 38/-1987 sayılı Emeklilik (Değişiklik) Yasası ile tadil edilmiştir.
25. maddenin tadil edilmiş şekli ile 2. fıkrası ise şöyledir:

"(2) Bu madde amaçları bakımından, iştirak sahibi
tarafından bu madde gereğince ödenen periyodik
iştirak payı-, hak sahibinin almakta olduğu asli
maaş+hayat pahalılığı ödeneği+emeklilik amaçları
için kabul edilen ödeneklerin yıllık toplamı
üzerinden:
(A) Evli erkeklerde kendileri için asgari %4,
eş ve çocukları için de asgari %4 olma-k
üzere toplam asgari %8'dir.
(B) Bekâr erkeklerde kendileri için asgari
%4, evlenmeleri halinde evlendikleri
tarihdeki emeklilik amaçları için kabul
edilen yıllık ödeneklerinden emeklilik
hakkına sahip oldukları tarihe dönük
olar-ak asgari %4;
(C) Kadınlarda, kendileri için asgari %4 ve
evli olmaları halinde tercihe bağlı olarak
eş ve çocukları için asgari %4'dür.
Bakanlar Kurulu yukarıdaki oranları azami %12'ye
kadar artırabilir."


Bakanlar Kurulu, yasa maddesinin k-endisine verdiği yetkiye dayanarak, 25/8/1997 tarihinde, E-1347-97 No.lu karar ile emeklilik iştirak paylarını yeniden düzenlemiştir. Karar aynen şöyledir:

"Bakanlar Kurulu, Değiştirilmiş şekliyle 26/1977
sayılı Emeklilik Yasası'nın 25. madde-sinin verdiği
yetkiye istinaden Emeklilik İştirak Paylarının
günün koşullarına uygun olarak 1 Eylül, 1997
tarihinden itibaren aşağıda gösterildiği şekilde
yeniden düzenlenmesine karar verdi.

Değiştirilmiş şekliyle 26/1977 s-ayılı Emeklilik
Yasası'ın 25(2) madde amaçları bakımından, iştirak
sahibi tarafından bu madde gereğince ödenen Periyodik
İştirak Payı, hak sahibinin almakta olduğu asli maaş +
hayat pahalılığı ödeneği + emeklilik amaçları için
kab-ul edilen ödeneklerin yıllık toplamı üzerinden:

Evli erkeklerde kendileri için asgari %5, eş ve
çocukları için de asgari %4 olmak üzere toplam
asgari %9;
Bekar erkeklerde kendileri için asgari %5,
evlenmeleri halinde evlendikleri tarihteki
emeklilik ama-çları için kabul edilen yıllık
ödeneklerden emeklilik hakkına sahip oldukları
tarihe dönük olarak asgari %4;
Kadınlarda, kendileri için asgari %5 ve evli
olmaları halinde tercihe bağlı olarak eş ve
çocukları için asgari %4."


Bakanlar Kurulu kararınd-an görüleceği üzere, periyodik iştirak payları, 25/8/1997 tarihinden itibaren toplam %9 olarak saptanmıştır.

Davacı davasında, emeklilik iştirak payı için brüt maaşından %9 kesinti yapılmasının, 38/1987 sayılı Yasa'nın geçici 1. maddesine aykırı oldu-ğunu ileri sürmektedir. Davacı, Davalı nezdinde 1/11/1986 tarihinde istihdam edildiğini, 38/1987 sayılı Emeklilik (Değişiklik) Yasası'nın ise 13/7/1987 tarihinde yürürlüğe girdiğini, dolayısıyla iştirak payı kesintileri için kendisine tadil edilmemiş şekli- ile 26/1977 sayılı Yasa'nın 25. maddesinin uygulanması ve %2.5 oranında iştirak payı kesintisine tabi olması gerektiğini, 38/1987 sayılı Emeklilik (Değişiklik) Yasası'nın geçici 1. maddesinin de bunu düzenlediğini ileri sürmektedir.

Davacının bu idd-iasını dayandırdığı 38/1987 sayılı Emeklilik (Değişiklik) Yasası'nın geçici 1. maddesi şöyledir:

"1.(1) Bu Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce
yürürlükte bulunan Emeklilik Yasası kapsamında
olan hak sahipleri ile yine bu Yasanı-n yürürlüğe
girdiği tarihe kadar asaletleri onaylanmamakla
birlikte Kamu Hizmeti Komisyonunca Devlet
kadrolarına aday olarak atanmış ve bilâhare
asaletleri onaylanarak Esas Yasa Kapsamına
girecek kamu gö-revlileri Esas Yasanın 25.
maddesinin (2). fıkrası kapsamı dışındadırlar
ve bunlara aşağıdaki fıkra kuralları uygulanır:
(2) İştirak sahibi tarafından bu madde gereğince
ödenen periyodik iştirak payı, almakta olduğu,
- emeklilik amaçları için kabul edilen yıllık
ödeneklerinin yüzde beş buçuğu kadardır.
(A) Saptanmış günde, emeklilik hakkı kazandıran
bir görevde bulunan iştirak sahipleri için
saptanmış günden emekliye ayrılac-ağı güne
kadar;
(B) Saptanmış günden sonra herhangi bir zamanda
hak sahibi olan iştirak sahipleri için,
emeklilik hakkı kazandıran bir hizmete
girdikleri günden emekliye ayrılacakları
- güne kadar;
(C) Bu Yasa veya başka bir yasa ile hak sahibi
olan; fakat kendisini hak sahibi yapan
hizmetlerinin başlangıç günü saptanmış
günden daha önce olan kişi için, saptanmış
g-ünden emekliye ayrılacağı güne kadar;
(Ç) Bu yasa veya başka bir yasa ile hak sahibi
olan, fakat kendilerini hak sahibi yapan
hizmetlerinin başlangıç günü saptanmış
günden sonraki herhangi bir gün olan
- kişiler için; hak sahibi oldukları günden
emekliye ayrılacakları güne kadar,
ödenir."


Davacının emeklilik iştirak payı kesintilerinin, tadil edilmemiş şekli ile 26/1977 sayılı Emeklilik Yasası kurallarına mı, yo-ksa tadil edilmiş kurallara mı tabi olacağını tespit etmek için, bu yasal durum çerçevesinde, Davacının istihdamının incelenmesi gerekmektedir.

Davalı, Davacıya gönderdiği 1/9/1986 tarihli Emare 1 yazı ile KKTC Merkez Bankası Şubesi, Yardımcı Hizmet-leri Sınıfı II. Sınıf Odacı mevkiine atanmasının uygun görüldüğünü bildirmiştir. Davacının bu teklifi kabul ettiğini 11/9/1986 tarihli Emare 2 yazı ile Davalıya bildirmesi üzerine, Davalı, Davacıya göndermiş olduğu 21/10/1986 tarihli yazı ile, 1/11/1986 ta-rihinden itibaren KKTC Merkez Bankası Merkez Şubesi, Yardımcı Hizmetler Sınıfı, II. Sınıf Odacı mevkiine
atanmasına Yönetim Kurulunca karar verildiğini, bu atamanın tamamıyla geçici olup hiçbir sebep gösterilmeden işten durdurulabileceğini, durdurulması h-alinde bankadan herhangi bir şekilde tazminat, ikramiye talep etmeye hakkı doğmayacağını Davacıya bildirmiştir (Emare 3).

Davacı, Davalı nezdinde 30/6/1988 tarihine kadar tamamıyla geçici olarak II. Sınıf Odacı mevkiinde çalışmıştır.
Emare 3 ya-zıdan anlaşılacağı gibi Davacı, Davalı nezdinde herhangi bir mevkiye aday gösterilmeden, tamamıyla geçici olarak II. Sınıf Odacı mevkiinde çalışmaya başlamış ve 30/6/1988 tarihine kadar tamamıyla geçici olarak II. Sınıf Odacı olarak çalışmıştır.

Dava-lı, 30/6/1988 tarihli bir yazı ile, Yönetim Kurulunun 28/6/1988 tarihinde aldığı bir kararla, 1 Temmuz 1988 tarihinden itibaren Davacının KKTC Merkez Bankası Merkez Şube, Genel Hizmetler Sınıfı, Bankacılık Hizmetleri Sınıfı, II. Sınıf Banka Memuru mevkiine- aday olarak atanmasını uygun gördüğünü, Davacıya bildirmiştir (Emare 4). Davacı, bu mevkiye aday olarak atanmayı kabul ettiğini Davalıya bildirerek, 1/7/1988 tarihinden itibaren Davalı nezdinde Bankacılık Hizmetleri Sınıfı, II. Sınıf Banka Memuru mevkiine- aday olarak atanmış ve adaylık statüsü başlamıştır (Emare 5). KKTC Merkez Bankası Yönetim Kurulu, 10/11/1989 tarihinde aldığı kararla, 1/12/1989 tarihinden itibaren Davacının asaletinin, Genel Bankacılık Hizmetleri Sınıfı IV. Derece II. Sınıf Banka Memuru- Mevkiinde sürekli personel olarak onaylanmasına karar vermiştir (Emare 6 ve 7).

13/7/1987 tarihinde yürürlüğe giren 38/1987 sayılı Emeklilik (Değişiklik) Yasası'nın 25. maddesinin 2. fıkrası ödenecek iştirak payını, hak sahibinin almakta olduğu asli- maaş+hayat pahalılığı ödeneği+emeklilik için kabul edilen ödeneklerin yıllık toplamı üzerinden, evli erkeklerde toplam %8 olarak değiştirmiştir. İştirak payı oranını artırırken, geçici 1. madde ile ise, Değişiklik Yasası yürürlüğe girdiği tarihten önce yü-rürlükte bulunan Emeklilik Yasası kapsamında bulunan hak sahipleri ile, yine bu tadilat Yasasının yürürlüğe girdiği tarihe kadar asaletleri onaylanmamakla birlikte, Kamu Hizmeti Komisyonunca Devlet kadrolarına aday olarak atanmış ve bilahare asaletleri ona-ylanarak, Esas Yasa kapsamına girecek Kamu Görevlilerini Esas Yasanın 25. maddesinin 2. fıkrasının kapsamı dışında tutmuştur. Yani bu statüde olanlar, iştirak payı ödemelerini, tadil edilmemiş şekli ile 26/1977 sayılı Yasa'nın 25. maddesinde belirtilen ora-nlarda ödemeye devam edeceklerini düzenlemiştir.

Davacı, 1/11/1986 tarihinden itibaren, Davalı nezdinde, II. Sınıf Odacı Mevkiine, tamamıyla geçici olarak atanmıştır. Davalı, Davacıyı, 1/11/1986 tarihinden itibaren bu mevkiye aday olarak atamamıştır.- Davacı, 30/6/1988 tarihine kadar Davalı nezdinde tamamıyla geçici statüde herhangi bir mevkiye aday olarak atanmadan çalışmıştır. Davacı, Davalı nezdinde, 1 Temmuz 1988 tarihinden itibaren, Bankacılık Hizmetleri Sınıfı, II. Sınıf Banka Memuru Mevkiine ada-y olarak atanmış ve asaleti 1/12/1989 tarihinden itibaren onaylanmıştır. Bu durumda, 38/1987 sayılı Emeklilik (Değişiklik) Yasası yürürlüğe girdiği 13/7/1987 tarihinden önce Davacı, Davalı nezdinde tamamıyla geçici ve herhangi bir mevkiye aday olarak atanm-ış olmadığından ve adaylığı 1/7/1988 tarihinde başladığından, iştirak payı ödeme mükellefiyeti açısından 38/1987 sayılı Emeklilik (Değişiklik) Yasası'nın geçici 1. maddesi kapsamına girmemektedir.

Davacının, Davalı nezdinde Bankacılık Hizmetleri Sını-fı, II. Sınıf Banka Memuru Mevkiine aday olarak atandığı 1/7/1988 tarihinde, emeklilik iştirak payı kesintileri ile ilgili yürürlükte olan yasa maddesi 38/1987 sayılı Emeklilik (Değişiklik) Yasası ile tadil edilen 26/1977 sayılı Emeklilik Yasası'nın 25. ma-ddesi idi. Bu maddeye göre, emeklilik iştirak payları oranı, 13/7/1987 tarihinden itibaren toplam %8 olarak saptanmıştır.

Davacının 1/7/1988 tarihinde Davalı nezdinde II. Sınıf Banka Memuru Mevkiine aday olarak atanması üzerine, yürürlükteki yasaya -uygun olarak Davacının brüt maaşından %8 oranında emeklilik iştirak payı kesintisi yapılmaya başlanmıştır. Davacının davasında, %8 kesinti ile ilgili herhangi bir yakınması veya talebi bulunmamaktadır.

25/8/1997 tarih ve E-1347-97 sayılı Bakanlar Kur-ulu kararı ile emeklilik iştirak payı kesintisinin 1/9/1997 tarihinden itibaren %9 olarak saptanması ile Davacıdan %9 oranında emeklilik iştirak payı kesilmeye başlanmasının, yukarıda belirttiğim yasal durum ve Davacının Davalı nezdindeki istihdamı dikkate- alındığı zaman, Davacıdan %9 emeklilik iştirak payı kesintisi yapılması kararının 26/1977 sayılı Emeklilik Yasası'nın 38/1987 sayılı Yasa ile eklenen geçici 1. maddesine veya 26/1977 sayılı Emeklilik Yasası'nın başka herhangi bir kuralına aykırılığı bulun-mamaktadır. Bu nedenlerle, Davacının talep Takririnin A paragrafındaki talebinin reddedilmesi gerekmektedir.

Davacı, talep takririnin B paragrafında, Davalı tarafından Davacıya ödenen maaştan %9 oranında kesinti yapılması işlem ve/veya kararının yapı-lmaması gereken ağır
bir ihmal olduğuna dair karar verilmesini talep etmektedir.

Yüksek İdare Mahkemesi, YİM 191/2012 D.19/2014 sayılı kararda, YİM 130/2011 D.23/2013 sayılı karara atıfta bulunduktan sonra, şu görüşlere yer vermiştir:

"Yüksek -İdare Mahkemesi, YİM 130/2011 D.23/2013 sayılı kararında, diğer YİM kararlarına da atıfta bulunarak, idari ihmalin tanımı ve nasıl oluşacağı ile ilgili olarak şöyle demektedir:

"YİM 20/2010 (D.17/2012) sayılı kararda, idari ihmal, idarenin, yasal ola-rak yapması gereken yönetsel bir işlemi yapmaması şeklinde tanımlanmıştır." (Bkz. sayfa 6)

Aynı şekilde, Doç.Dr.Tufan Erhürman, KKTC İdari Yargılama Hukuku adlı eserinin "idari ihmalden söz edebilmek için ortada herhangi bir idari karar ya da işlem bulun-mamalıdır." başlıklı bölümünde, YİM 32/2001 (D.3/2006) sayılı karara atıfla şöyle demiştir: (Bkz.sayfa 178)

"Yüksek İdare Mahkemesi, konuyla ilgili kararında "ihmal"
ile "olumsuz işlem" arasında bir ayırım yapmış ve
idareye yapılan bir başvuruyu id-are reddederse, bu bir
olumsuz işlemdir, ihmal değildir. Oysa, bir ihmalden söz
edebilmek için ilgili konuda yönetimin hiçbir eyleme
girişmemesi gerekir. Mahkemenin bu görüşüne katılmamak
mümkün değildir."


YİM 136/2001 (D.13/2002) sayılı kar-arda, sayfa 16'da ihmal ile ilgili şöyle denmiştir:


"Anayasanın 152. maddesi anlamındaki "ihmal" yürütsel veya
yönetsel yetki kullanan bir makamın veya organın veya
kişinin kanunen yapması gerekli işlemleri bu konuda
herhangi bir karar almaya g-erek duymadan yapmaması
demektir."


Görülebileceği gibi, idari ihmalde, idarenin karar almaması, işlem yapmaması temel kabul edilmiştir. Ortada idari bir işlem veya karar varsa, artık idari ihmalden bahsetmek mümkün olmayacaktır. Nitekim, YİM 144/86 -(D.29/88) sayılı kararda, idarenin bir konuda olumsuz idari işleminin bulunması halinde, aynı zamanda yönetimin ihmalinden de söz etmenin mümkün olamayacağı belirtilmiştir."

Davalı, yukarıda belirttiğim gibi, Davacıya ödenen brüt maaşından emeklilik- iştirak payına mahsuben %9 oranında kesinti yapmış ve yapmaya devam etmektedir. Buna göre Davalının, Davacının maaşından %9 emeklilik iştirak payı kesme ile ilgili almış olduğu bir idari karar ve yapmış olduğu bir idari işlem bulunmaktadır. İdari bir kara-r veya idari bir işlem bulunan bir konuda ihmal söz konusu olamayacağından, Davacının ihmal ile ilgili B paragrafındaki talebinin de reddedilmesi gerekmektedir.

Netice itibarı ile, Davacı davasında başarılı olamadığından, dava ret ve iptal edilir.

- Meselenin tüm olguları ışığında, masraf emri verilmez.



Mehmet Türker
Yargıç


29 Eylül, 2014











11






Full & Egal Universal Law Academy