Yüksek İdare Mahkemesi Numara 24 ve 68/2006 Dava No 36/2009 Karar Tarihi 10.08.2009
Numara: 24 ve 68/2006
Dava No: 36/2009
Taraflar: Doçent Dr. Erzat Erdil ve diğerleri ile Doğu Akdeniz Üniversitesi Rektörlüğü ve diğerleri arasında
Konu: Birden fazla davacı ile Yüksek İdare Mahkemesinde dava açma
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 10.08.2009

-D. 36/2009 Birleştirilmiş
YİM 24/2006 ve 68/06
Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.
Yargıç Narin F. Şefik Huzurunda
- YİM 24/2006
Davacı: 1. Doçent Dr. Erzat Erdil, Doğu Akdeniz Üniversitesi,
Gazimağusa
2. Prof. Dr. Abdullah Öztoprak Doğu Akdeniz
Üniversitesi, Gazimağusa
3. Prof. Dr. Derviş Deniz, Doğu Akdeniz Üniversitesi,
- Gazimağusa
4. Prof. Dr. Ayhan Bilsel, Doğu Akdeniz Üniversitesi,
Gazimağusa
5. Prof. Dr. Ufuk Taneri, Doğu Akdeniz Üniversitesi,
Gazimağusa
6. Prof. Dr. Hasan Ali Bıçak, Doğu Akdeniz
Üniv-ersitesi,Gazimağusa
7. Doç. Dr. Mustafa Dağbaşı, Doğu Akdeniz Üniversitesi,
Gazimağusa
8. Doç. Dr. Zekâ Mazhar, Doğu Akdeniz Üniversitesi,
Gazimağusa
9. Doç. Dr. Hüseyin Bilgekul, Doğu Akdeniz
Ünive-rsitesi, Gazimağusa
10. Doç. Dr. Fuat Egelioğlu, Doğu Akdeniz Üniversitesi,
Gazimağusa
11. Do. Dr. Huriye Bilsel, Doğu Akdeniz Üniversitesi,
Gazimağusa
12. Dr. Erdinç Soyer, Doğu Akdeniz Üniversitesi,
G-azimağusa
13. Ali Azimli, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazimağusa
14. Taçkey Debeş, Doğu Akdeniz Üniversitesi,
Gazimağusa

- ile -
Davalı: 1. Doğu Akdeniz Üniversitesi Rektörlüğü, Gazi Mağusa
2. Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı, Vak-ıf Yöneticiler Kurulu,
Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazimağusa
3. Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı vasıtasıyle KKTC
Başsavcılığı, Lefkoşa


A r a s ı n d a.


Davacı 1, 3, 5, 7, 8, 9, ve 13 namına: Avukat Fuat Veziroğlu adına -Avukat Cüneyt Küçük
Davalı 1 ve 2 namına: Avukat Gülsün Yücel adına Avukat Adem Hoca
Davacı 2,4,6,10,11,12 ve 14'ün davaları iptal edilmiştir.


YİM 68/2006
Davacı: 1. Doçent Dr. Erzat Erdil, Doğu Akdeniz Üni-versitesi,
Gazimağusa
2. Prof. Dr. Abdullah Öztoprak Doğu Akdeniz
Üniversitesi, Gazimağusa
3. Prof. Dr. Derviş Deniz, Doğu Akdeniz Üniversitesi,
Gazimağusa
4. Prof. Dr. Ayhan Bilsel, Doğu Akde-niz Üniversitesi,
Gazimağusa
5. Prof. Dr. Ufuk Taneri, Doğu Akdeniz Üniversitesi,
Gazimağusa
6. Prof. Dr. Hasan Ali Bıçak, Doğu Akdeniz
Üniversitesi,Gazimağusa
7. Doç. Dr. Mustafa Dağbaşı, Doğu Akde-niz Üniversitesi,
Gazimağusa
8. Doç. Dr. Zekâ Mazhar, Doğu Akdeniz Üniversitesi,
Gazimağusa
9. Doç. Dr. Hüseyin Bilgekul, Doğu Akdeniz
Üniversitesi, Gazimağusa
10. Doç. Dr. Fuat Egelioğlu, Doğu Akden-iz Üniversitesi,
Gazimağusa
11. Do. Dr. Huriye Bilsel, Doğu Akdeniz Üniversitesi,
Gazimağusa
12. Dr. Erdinç Soyer, Doğu Akdeniz Üniversitesi,
Gazimağusa
13. Ali Azimli, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazima-ğusa
14. Taçkey Debeş, Doğu Akdeniz Üniversitesi,
Gazimağusa

- ile -
Davalı: 1. Doğu Akdeniz Üniversitesi Rektörlüğü, Gazi Mağusa
2. Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı, Vakıf Yöneticiler Kurulu,
Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazi-mağusa
3. Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı vasıtasıyle KKTC
Başsavcılığı, Lefkoşa


A r a s ı n d a.

Davacı 1, 3, 5, 7, 8, 9, ve 13 namına: Avukat Fuat Veziroğlu adına Avukat Cüneyt Küçük
Davalı 1 ve 2 namına: Avukat Gülsün Yücel adın-a Avukat Adem Hoca
Davacı 2,4,6,10,11,12 ve 14'ün davaları iptal edilmiştir.


-----------


H Ü K Ü M


Narin F. Şefik: Davacılar, YİM 24/06 sayılı davada Mahkemeden aşağıdaki şekilde talepte bulunmaktadırlar:

Davacıların 18/1981 Sayılı Yüksek Teknoloji- Enstitüsü
Kuruluş Yasası, değiştirilmiş şekli ile 7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasası ve değiştirilmiş şekli ile 26/1977 sayılı Emeklilik Yasası, 18/1986 Sayılı Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı ve Doğu Akdeniz Üniversitesi Kuruluş Yasası gereğince, yasal güven-ce altında bulunan Özlük haklarının 28 Aralık 2005 tarihinde DAÜ-SEN ile Davalı no 2 arasında imzalanan "Toplu İş Sözleşmesi" Sözleşmeli Akademik Personele uygulanan kuralların uygulanmasına mütedair karar ve işlemlerinin hükümsüz ve/veya etkisiz olduğuna -ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına dair mahkeme kararı; Ve;

Davacıların yukarıdaki "A" paragrafında belirtilen
Yasalar ile belirlenen ve güvence altında bulunan
haklarının 28 Aralık 2005 tarihli Toplu İş Sözleşmesi
ile Davalılar tarafından -ortadan kaldırılmasının
ve/veya uygulanmamasının bahsi geçen Yasalara aykırı
olduğu nedeniyle yapılmaması gereken bir ihmal olduğuna
mütedair bir mahkeme kararı; Ve;

Davacıların yukarıda belirtilen Yasalarla belirlenen
ve güvence altında -bulunan Özlük haklarının, işbu
Yasalara aykırı olarak ve/veya herhangi bir yasa
değişikliği olmadan ve/veya münhasıran 28 Aralık 2005
tarihli Toplu İş Sözleşmesi ile ortadan kaldırılma-
sının ve/veya Yasalarda belirtilen Özlük haklarının
-uygulanmamasının yapılmaması gereken bir ihmal olduğuna;
keza Sözleşme hükümlerinin uygulanmasının yukarıda bahsi
geçen Yasalara aykırı bir işlem olduğu nedeniyle mevcut

uygulamanın hükümsüz ve/veya etkisiz olduğuna ve
herhangi bir sonuç doğ-uramayacağına dair Mahkeme
kararı.


Davacılar Toplu İş Sözleşmesine bağlı olmayıp kadro ve özlük haklarının yasalar ile belirlendiğini ve "muazzaf tekaüdiyeli" personel olarak güvence altında olduklarını, Davalı 2 ile DAÜ-SEN arasında imzalanan Topl-u İş Sözleşmesinin Sözleşmeli Akademik Personele uygulanan kurallarının özlük haklarının yasal güvence altında bulunan Davacılara uygulanması doğrultusundaki kararların Anayasanın 152. maddesi gereğince yönetsel ve yürütsel karar niteliğini taşıdığını, kar-arın 18/81 sayılı Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kuruluş Yasası, 7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasası, 26/77 sayılı Emeklilik Yasası, 18/86 sayılı Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı ve Doğu Akdeniz Kuruluş Yasası hükümlerine aykırı olduğunu, Davalıların yasalara bağlı o-lmayan akademik personel için aktettikleri 28.12.2005 tarihli Toplu İş Sözleşmesi (TİS) hükümlerini kadrolu personele de uygulamak istediklerini ve bu şekilde Davacıların yasalar ve Anayasa ile güvence altına alınmış maaş, emeklilik, izin haklarını ihlal e-ttiklerini ve/veya zarar gördüklerini ve/veya zarar göreceklerini ileri sürmektedirler.

Davacılar davalarını ikame ettikleri Davalılar arasında Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı bulunmasına rağmen, davanın dinlenmesinden önce Bakanlık aleyhindeki dava g-eri çekilmiştir.
14 Davacıdan 7 Davacı da farklı safhalarda davalarını daha ileriye götürmemeyi tercih etmişlerdir.

Davalı 1 ve 2 tarafından dosyalanan Müdafaa Takririnde Davalılar 4 ön itiraz ileri sürmüşlerdir. Davalılar davada yakınma konusu yapılan- 28.12.2005 tarihli Toplu İş Sözleşmesi hükümlerinin Davacıları kapsamasının Anayasanın 152. maddesi kapsamında bir karar ve/veya işlem olmadığını; Davacı tarafından yakınma konusu yapılan TİS hükümlerinin, 18.4.2006 tarih ve 68 sayılı EK III'de 221 sayılı- Amme Enstrümanı olarak yayınlanan Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı ve Doğu Akdeniz Üniversitesi Akademik Personel Kadro ve Çalışma (Değişiklik) Tüzüğü ile Özlük Hakları olarak düzenlenmesi nedeni ile Davacıların davalarını mevsimsiz dosyaladıklarını ve Davacılar-ın doğrudan doğruya olumsuz etkilenen bir meşru menfaatlerinin bulunmadığını; Davacıların davadaki taleplerinin yasadan kaynaklanan bir hak olmadığını, bu nedenle davada meşru menfaatleri olmadığını; Davacıların iptalini talep ettikleri 28.12.2005 tarihli -Toplu İş Sözleşmesi ve/veya ona bağlı karar ve işlemlerin 28.12.2005 tarihinden beri yürürlükte ve Davacıların da bilgisinde olduğu ve hak düşürücü 75 günlük süre geçtikten sonra dava dosyaladıkları için davanın reddedilmesi gerektiğini ileri sürdüler.

-Davalılar müdafaalarına devamla, Davacıların özlük haklarının 18/96 sayılı Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı ve Doğu Akdeniz Üniversitesi Kuruluş Yasası uyarınca yapılan 18.4.2006'da yürürlüğe giren Akademik Personelin Kadro ve Çalışma Tüzüğünde düzenlendiğini, 18-/81 sayılı İleri Teknoloji Enstitüsü Kuruluş Yasasının meri olmadığını, 28.12.2005 tarihli Toplu İş Sözleşmesi hükümlerinde rektör, rektör yardımcıları, danışmanlar, dekanlar, müdürler, profesörler, doçentler ve yardımcı doçentler dışındaki akademik ve eği-tmen personelin yararlanabileceğinin belirtildiğini, Davalı 13 bu kadro dışında ve DAÜ-SEN'e üye olduğundan tartışmasız bir şekilde Toplu İş Sözleşmesi kapsamında olduğunu, Davacı 8'in de kadroya sahip olsa da DAÜ-SEN'e üye olması nedeni ile 42/96 sayılı T-oplu İş Sözleşmesi, Grev ve Referandum Yasası uyarınca yine Toplu İş Sözleşmesi hükümlerine tabi olduğunu; Davalıların Davacıların özlük haklarına ilişkin karar alması ve aldığı kararı uygulaması ve eşitlik ilkesi gereği diğer personele yapılan ve dava kon-usunu oluşturan uygulamayı Davacılara uygulamasının yasal zorunluluk olduğunu, Davalıların mevzuata ve idare hukuku prensiplerine aykırı bir karar ve/veya işlemi olmadığını ileri sürerek, Davacıların davalarının reddolunmasını talep etmiştir.

Davalı 1 ve- 2 tarafından Müdafaaya Cevap layihasında Davacılar, Davalıların idari ve yönetsel bir makam olduklarını ve bu kapsamda aldıkları ve uyguladıkları kararın 152. madde tahtında idari bir karar ve işlem olduğunu; karar Resmi Gazete'de 18.4.2006 tarihinde yayı-nlanmış olmakla beraber 28.12.2005 tarihli Toplu İş Sözleşmesine dayanarak 1.1.2006 tarihinden itibaren fiilen uygulanmaya başlandığını bu nedenle meşru menfaatlerinin doğrudan doğruya ve olumsuz şekilde etkilendiğini gördükten sonra davayı dosyaladıkların-ı ve davanın 75 günlük süre içerisinde açıldığını belirterek Davalıların iddialarını reddettiler ve davaları gereğince hüküm verilme taleplerini yenilediler.

Konsolide edilen YİM 68/06 sayılı davada Davacılar Mahkemeden aşağıdaki şekilde talepte bulundu-lar:
Davacıların 18/1981 Sayılı Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kuruluş Yasası, değiştirilmiş şekli ile 7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasası ve değiştirilmiş şekli ile 26/1977 sayılı Emeklilik Yasası, 18/1986 Sayılı Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı ve Doğu Akdeniz Ün-iversitesi Kuruluş Yasası gereğince, yasal güvence altında bulunan Özlük haklarının 18 Nisan 2006 tarih ve 68 Sayılı Resmi Gazete'nin Özel sayı, EK III sayılı Amme Enstrümanı olarak yayınlanan "Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı ve Doğu Akdeniz Üniversitesi Akademi-k Personelin Kadro ve Çalışma (Değişiklik) Tüzüğü" ile yasalar Hiyerarşişine tamamen ters -Ultra Vires- değiştirilmesine mütedair maddelerinin Davacıların Yasalardan kaynaklanan meşru menfaatlerini ilgilendirdiği oranda Esas Tüzüğün 21. maddesi'nin 2(a)(b)- fıkralarının hükümsüz ve/veya etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına dair mahkeme kararı; Ve;

Davacıların yukarıdaki "A" paragrafında belirtilen Yasalar ile belirlenen ve güvence altında bulunan haklarının 18 Nisan 2006 tarih ve 68 Sayıl-ı Resmi Gazete'nin Özel Sayı, EK III 221 sayılı Amme Enstrümanı olarak yayınlanan "Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı ve Doğu Akdeniz Üniversitesi Akademik Personelin Kadro ve Çalışma (Değişiklik) Tüzüğü" ile Yasalar Hiyerarşişine tamamen ters -Ultra Vires- bir şek-ilde Davalılar tarafından ortadan kaldırılmasının ve/veya uygulanma-
masının ve/veya Davacıların haklarını belirleyen Yasaların işbu Tüzük ile değiştirilmesinin bahsi geçen Yasalara ve/veya hukukun genel prensiplerine aykırı olduğu nedeniyle yapılmaması ge-reken bir ihmal olduğuna mütedair bir mahkeme kararı; Ve;

Davacıların yukarıda belirtilen Yasalarla belirlenen ve
güvence altında bulunan Özlük haklarının, işbu Yasalara
aykırı olarak ve/veya herhangi bir yasa değişikliği
olmadan ve/veya münhas-ıran 18 Nisan 2006 tarih ve 68
Sayılı Resmi Gazete'nin Özel Sayı, EK III 221 sayılı
Amme Enstrümanı olarak yayınlanan "Kuzey Kıbrıs Eğitim
Vakfı ve Doğu Akdeniz Üniversitesi Akademik Personelin
Kadro ve Çalışma (Değişiklik) Tüzüğü" -Ultra V-ires- bir
uygulama ile ortadan kaldırılmasının ve/veya Yasalarda
belirtilen Özlük haklarının daha aşağı düzeydeki bir
mevzuat olan Tüzük ile değiştirilmesinin yapılmaması
gereken bir ihmal olduğuna; keza mezkûr Tüzük
hükümlerinin uygula-nmasının yukarıda bahsi geçen
Yasalara aykırı bir işlem olduğu nedeniyle mevcut
uygulamanın hükümsüz ve/veya etkisiz ve/veya -Ultra
Vires- olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına
dair Mahkeme kararı.


Davacılar dava konusu tüzüğün -Anayasanın 152. maddesi gereğince yönetsel ve yürütsel karar olduğunu, tüzüğün Anayasanın 1. maddesine aykırı olduğunu, dava konusu tüzük ve buna dayalı uygulamanın 18/81 sayılı Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kuruluş Yasası, 7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasası-, 26/77 sayılı Emeklilik Yasası, 18/86 sayılı Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı ve Doğu Akdeniz Kuruluş Yasası hükümlerine aykırı olduğunu, Davacıların özlük haklarının yasa ile belirlenmiş olmasına rağmen tüzük ile bu haklarının değiştirilmesinin hukuk devleti il-kelerine aykırı olduğunu, esas olan yasalardaki hükümlerin olduğunu ileri sürmektedirler. Davacılar haklarının yasalarda belirlenmiş olmasına rağmen Davalıların tüzük hükümlerini, yasalara aykırı ve/veya yetkilerini aşarak ve/veya kötüye kullanmak suretiy-le Davacılara da uygulanacak şekilde yürürlüğe koymakla Davacıların maaş, emeklilik, izin haklarının ihlal edildiğini ve/veya zarar gördüğünü ve/veya göreceğini iddia etmektedirler.

Davacılar davalarını ilk etapta Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı dahil 3- Davalı aleyhine ikame etmiş olmalarına rağmen, duruşmadan önce Eğitim Bakanlığı aleyhindeki davalarını geri çekmişlerdir.

Davalılar tarafından dosyalanan Müdafaa Takriri ile Davalılar ön itiraz olarak Doğu Akdeniz Üniversitesi Akademik Personel Kadro -ve Çalışma (Değişiklik) Tüzüğü hükümlerinin Davacıları da kapsamasının Anayasanın 152. maddesi kapsamında bir karar ve/veya işlem ve/veya ihmal olmadığını ileri sürmüşlerdir.

Davalılar müdafaalarına devamla, Davacıların Akademik Personelin Kadro ve Çalış-ma (Değişiklik) Tüzüğüne tabi olduklarını, Davalıların tüzüğü uygularken idare hukuku prensiplerini dikkate aldıklarını, tüzük kurallarının Davacıların meşru menfaatlerini etkilemediğini ileri sürerek davanın reddolunmasını talep ettiler.

Davacılar taraf-ından dosyalanan Davalı 1 ve 2 tarafına Müdafaaya Cevap Takririnde Davacılar, Davalıların ön itirazına cevaben ilgili tüzük değişikliğinin Davalıların kararına müsteriden yapıldığını, bu nedenle idari bir karar olduğunu belirtmişler ve Davalıların iddialar-ını reddederek Talep Takrirleri gereğince hüküm talep etmişlerdir.

Konsolide edilen iki dava dinlenmiştir. Davalarını ispat etmek için Davacı 1, 3, 7, 13 ve 8 şahadet vermişler, Davalılar ise şahadet sunmamışlardır. Duruşma esnasında Mahkemeye 3 adet -emare ibraz edilmiştir.

YİM 24/06 sayılı davada Davacılar Davalı 2'nin DAÜ-SEN ile arasında imzalanan Emare 1 Toplu İş Sözleşmesinin sözleşmeli Akademik Personele uygulanan kurallarının, özlük hakları yasal güvence altına alınmış olan Davacılara uygulanm-asına yönelik karar ve işlemlerin hükümsüz ve etkisiz olduğunu ileri sürmekte, YİM 68/06'da ise Emare 2 olarak ibraz edilen ve 18.4.2006'da yürürlüğe giren Amme Enstrümanı 221/06 olarak yayınlanmış Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı ve Doğu Akdeniz Üniversitesi Kur-uluş Yasası altında yapılan Doğu Akdeniz Üniversitesi Akademik Personelinin Kadro ve Çalışma (Değişiklik) Tüzüğü'nün Davacıların yasalar ile korunan haklarını değiştirdiği oranda hükümsüz ve etkisiz olduğunu ileri sürmektedirler.

Davacıların Yüksek İda-re Mahkemesinde dava ikame etme yetkileri Anayasının 152. maddesinden kaynaklanır. Anayasanın 152. maddesi aynen şöyledir:

"Madde 152
(1) Yüksek İdare Mahkemesi, yürütsel veya yönetsel bir
yetki kullanan herhangi bir organ, makam veya kişinin
- bir kararının, işleminin veya ihmalinin, bu Anayasanın
veya herhangi bir yasanın veya bunlara uygun olarak
çıkarılan mevzuatın kurallarına aykırı olduğu veya
bunların sözkonusu organ veya makam veya kişiye
verilen yetkiyi aşmak veya k-ötüye kullanmak suretiyle
yapıldığı şikayeti ile kendisine yapılan başvuru
hakkında, kesin karar vermek münhasır yargı yetkisine
sahiptir.
(2) Böyle bir başvuru, sahip olduğu meşru bir menfaatı, bu
gibi karar veya işlem veya ihmal yüzünd-en olumsuz
yönde ve doğrudan doğruya etkilenen kişi tarafından
yapılabilir.

(3) Sözkonusu başvuru, karar veya işlemin yayınlanması
tarihinden veya yayınlanmadığı takdirde veya bir ihmal
halinde, başvuran kişinin bunu öğrendiği tariht-en
başlayarak yetmiş beş gün içinde yapılır.
(4) Böyle bir başvuru üzerine Yüksek İdare Mahkemesi,
kararında:

(a)Sözkonusu karar veya işlem veya ihmali, tamamen
veya kısmen onaylayabilir; veya
(b)Sözkonusu karar veya işlemin, tamamen- veya
kısmen, hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi
bir sonuç doğurmayacağına karar verebilir; veya
(c)Sözkonusu ihmalin, tamamen veya kısmen
yapılmaması gerektiğine ve yapılması ihmal olunan
eylem veya işlemin yapılmas-ı gerektiğine karar
verebilir.
(5) Bu maddenin (4). fıkrası gereğince verilen herhangi
bir karar, Devlet içerisindeki bütün mahkemeleri ve
bütün organları veya makamları bağlar. Karar, ilgili
organ veya makam veya kişi tarafından uy-gulanır ve
ona göre hareket edilir.
(6) Bu maddenın (4). fıkrası gereğince hükümsüz kılınan
herhangi bir karar veya işlemin veya yapılmaması
gerektiğine karar verilen herhangi bir ihmalin,
kendisine zarar verdiği herhangi bir kişi, ilgi-li
organ, makam veya kişi tarafından, istemi kendisini
tatmin eder şekilde yerine getirilmediği takdirde,
zararların tazmini veya kendisine başka bir tazminat
verilmesi için dava açmak ve mahkeme tarafından
saptanacak tam ve muhik b-ir tazminat almak ve
sözkonusu mahkemenin vermeye yetkili olduğu diğer
tam ve muhik bir tazminat almak hakkına sahiptir."



Her Davacının Yüksek İdare Mahkemesinde dava ikame edebilmesi için;
Davalının yürütsel veya yönetsel yetki kullanan bir- organ veya makam olması gerekir; ve
Alınan kararın, yapılan işlemin veya ihmalin mevzuata
aykırı olması veya yetki aşımı ile veya yetkiyi kötüye
kullanmak suretiyle yapılmış olması gerekir; ve
Davacının sahip olduğu meşru bir menfaatinin kar-ar, işlem veya ihmal yüzünden olumsuz yönde ve doğrudan doğruya etkilenmesi gerekir; ve
Başvurunun karar veya işlemin yayınlanması veya yayınlanmadığı takdirde Davacının öğrendiği tarihten 75 gün içerisinde yapılması gerekir.

YİM 24/06'da Davacılar Emar-e 1 Toplu İş Sözleşmesinin sözleşmeli Akademik Personele uygulanan kurallarının Davacılara uygulanmasına yönelik karar ve/veya işlemleri hedef almaktadırlar. Emare 1 Toplu İş Sözleşmesi DAÜ-SEN ve Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı arasında imzalanmıştır. Toplu İ-ş Sözleşmesi 29.12.2005 tarihinde imzalandıktan sonra Davacılara Ocak 2006'dan itibaren uygulanmış olmakla beraber, uygulanması için Davalılar tarafından alınan herhangi bir karar ibraz edilmiş değildir. Herhalükârda Davacılara Toplu İş Sözleşmesi kuralla-rının uygulandığı kabul edilmektedir. Talep Takririnde hangi kuralların hangi Davacıya ne şekilde uygulandığına dair tafsilat yoktur. Davacılar Avukatı Talep Takririnde Toplu İş Sözleşmesinin Davacılara uygulandığını belirttikten sonra kendilerinden duru-şma öncesi ek ve mutemmin tafsilat istenmediği için duruşmada Toplu İş Sözleşmesinin genel bir şekilde Davacılara nasıl uygulandığını izah etmişlerdir. Ancak bu izahat her Davacı için yapılan uygulamayı rakamsal bazda göstermemiştir.

Davacılar kendi öz-lük haklarının yasalarda yer aldığını ve Doğu Akdeniz Üniversitesi Kuruluş Yasasının Geçici 1 (4) maddesi altında müktesep hakları korunarak Doğu Akdeniz Ünivesitesine aktarıldıklarını, bu nedenle de Toplu İş Sözleşmesinin kendilerine uygulanmasının mümkün- olmadığını ileri sürmektedirler.

Davacılar her biri kendilerine Toplu İş Sözleşmesine istinaden yapılan işlem üzerine dava açmak yoluna gitmemişler, kollektif olarak Toplu İş Sözleşmesinin sözleşmeli akademik personele uygulanan kurallarının Davacılar-a uygulanmasına yönelik karar ve/veya işlemlerin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına dair karar talep
etmektedirler. Alternatif olarak Toplu İş Sözleşmesi ile özlük haklarının ortadan kalkmasının ve uygulanmamasının yapılma-ması gereken bir ihmal olduğunu veya Toplu İş Sözleşmesi hükümlerinin uygulanmasının yasalara aykırı işlem olması nedeni ile hükümsüz ve etkisiz olduğuna dair karar verilmesini talep etmektedirler.

Davacılar Toplu İş Sözleşmesi sonrası kendilerine hay-at pahalılığı ödenmediğini, eşel mobil uygulanmadığını, konsolidasyonun yapılmadığını, maaşlarından %10 kesinti yapıldığını ve maaşlarının Türk Lirası yerine Dolar olarak ödenmeye başladığından şikayet etmektedirler. Davalılar Davacıların bu meyandaki şah-adetlerine karşı herhangi bir şahadet ibraz etmediler. Karşı şahadet yokluğunda Davacıların şahadetlerinde yer alan hususların Toplu İş Sözleşmesi altında Davacılara uygulandığı kabul edilmelidir.

Davacıların şikayet konusu yaptıkları hususların bir ida-ri karar sonucu yapıldığı veya idari birer işlem niteliğinde olduğu kabul edilebilir mi? Hiç kuşkusuz ki Davacılara yapıldığı kabul edilen bu uygulamalar birer idari işlem mahiyetindedir. İşlem yapılması için bir karar alınmış olmalıdır. Bu kararın yazı-lı olması şart değildir. Herhalukarda bir karar alınmış veya bir işlem yapılmışsa artık bir ihmalden bahsedilmesine olanak yoktur.
Anayasanın 152. maddesinin (1). fıkrasında yürütsel veya yönetsel bir yetki kullanan herhangi bir organ, makam veya kiş-inin bir kararı, işlemi veya ihmalinden bahsedilmektedir. Tüm Davacılara Toplu İş Sözleşmesinin uygulanması için bir karar Mahkemeye ibraz edilmiş değildir. Ancak her Davacı için işlem ve/veya bir uygulama yapıldığı kabul edilmiş bulunmaktadır. Yüksek Te-knoloji Enstitüsünden aktarılan akademisyenlere Toplu İş Sözleşmesinin kollektif olarak uygulanmasına yönelik bir işlem ve/veya karar yoktur. Kanaatimce bu durumda Davacıların birlikte değil kendilerine ayrı ayrı yapılan uygulamalar için birer ayrı dav-a ikame etmeleri gerekliydi.

İdari yargıda kural her idari işleme karşı ayrı dava açılmasıdır. Türkiye Cumhuriyetinde yasa ile bu kurala istisna getirilmiştir. İstisnalardan bir tanesi "Ayni işleme karşı, birden çok kişinin , bir dilekçe ile birlikte d-ava açmaları," olarak nitelendirilmiştir. (Bak İdare Hukuku Cilt 2 İdari Yargılama Hukuku 3. Bası Prof. Dr. A.Şeref Gözübüyük ve Prof. Dr. Turgut Tan sayfa 1045) Birden fazla Davacı ile Yüksek İdare Mahkemesinde dava açılabilmesi için ayni işlem aleyhine- dava açılmalıdır.

Hukuk Muhakemeleri Usul Tüzüğü Emir 9 Nizam 1'e bakıldığı zaman hangi koşullarda birden fazla Davacı ile dava ikame edilebileceği izah edilir. Burada her Davacıya benzeri bir uygulama olmakla beraber, her Davacı için aynı işlem söz ko-nusu değildir. Her Davacının koşulları, çalışma süresi, akademik ünvanı farklıdır. Bu koşullarda Davacıların birlikte tek dava açmaları yanlış olmuştur.

Kollektif olarak davanın A fıkrasında talep edilen ve Emare 2 Toplu İş Sözleşmesi sözleşmeli akadem-ik personele uygulanan kuralların Davacılara uygulanması ile ilgili bir karar veya işlem olmamakla beraber her Davacıya uygulama yapılması için ayrı karar veya işlem vardır. Davacıların bireysel olarak şikayet ettikleri uygulamaların bir tanesi ve/veya t-ümü yapıldıktan sonra uygulamadan 75 gün geçmeden , uygulamanın yasal olmadığını ileri sürerek ve işlemden ve/veya karardan ne şekilde etkilendiklerini izah ederek Yüksek İdare Mahkemesinde dava dosyalamaları gerekliydi. Davacılar bunu yapmayarak kollekti-f başvuru yapmayı tercih ettiler.
Bu nedenlerle Davacıların tek davaları yanlış ikame edildiğinden red edilmesi gerekir.

Herhalükârda Davacıların hep birlikte bu davayı ikame etmekte hata etmedikleri ve Talep Takririnde yer almayan tafsilatın Dav-acıların davanın dinlenmesi esnasında yerine getirdiklerinin kabul edilmesi ihtimaline karşı Davacıların şikayet etmekte oldukları hususları da incelemeyi uygun görürüm.

18/81 sayılı Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kuruluş Yasasının 6. kısmında enstitü pers-onelinin özlük hakları işlenmektedir. Madde 21'de enstitüdeki hizmetlerin sürekli, sözleşmeli, geçici personel ve işçiler vasıtası ile yürütüldüğü yer almaktaydı. Madde 36'da personelin genel ödev ve sorumlulukları genel hakları ve uymaları gereken yasak-lar açısından 7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 9-43. maddelerinin uygulanacağı, disiplin ile ilgili konularda ie ayni yasanın 98-104. maddelerinin uygulanacağı, 46. maddesinde ise sürekli personele emeklilik yasası kuralları uygulanacağı yer almaktad-ır. Özlük haklarının işlendiği 6. kısmında ayrıca çalışma saatleri, izinler yer almaktadır. 18/86 sayılı DAÜ Kuruluş Yasası ile 18/81 sayılı yasa yürürlükten kaldırılmıştır. 18/86 sayılı yasanın Geçici (1) maddesi aynen şöyledir:

"(1) Yüksek Teknoloji- Enstitüsü,Vakıf Yöneticiler Kurulu oluşturulup göreve başlayınca Vakfa bağlanmış olur ve Yönetim Kurulu yerine,bu Yasadaki yetki ve görevlerle Vakıf Yöneticiler Kurulu geçer.
(2) Vakıf Yöneticiler Kurulu bu Yasa uyarınca gerekli hazırlıkları yapıp Ünivers-ite ve Yüksekokul olarak bölümleme işlerini bitirince, Yüksek Teknoloji enstitüsü tüm personeli, özlük hakları ve öğrencileri ile Doğu Akdeniz Üniversitesinin öğrencileri sayılır ve tüm mal varlığı Doğu Akdeniz Üniversitesine devredilir.
(3) Yüksek Teknolo-ji Enstitüsü öğrencilerinin paralel geçişle intibakları, müktesep hakları korunarak Senatoya yapılır.
(4) Yüksek Teknoloji Enstitüsünün, tüm personeli, özlük hakları saklı kalmak, ve
* 3 yıllık kıdemi olan Öğretim Görevlisi Yardımcıları, Öğretim Görevli-si kadrosuna;
* 3 yıllık kıdemli olan Öğretim Görevlileri, Kıdemli Öğretim Görevlisi Kadrosuna;
* 3 yıllık kıdemli olan kıdemli Öğretim Görevlisi olanlardan, Doktora ünvanına sahip olanlar, Yardımcı Doçent kadrosuna;
Rektörün önerisi, Senatonun onayı il-e Vakıf Yöneticiler Kurulunun hazırlayacağı bir tüzüğe uygun olarak Doğu Akdeniz Üniversitesine aktarılır.
Bu Yasa yürürlüğe girdikten sonra Doğu Akdeniz Üniversitesine yapılacak atamalarda, müktesep hakları korunarak, Yüksek Teknoloji Enstitüsü Teknik ve- Ortak Hizmetler personeline öncelik tanınır. Doğu Akdeniz Üniversitesinde Kamu Personeli olarak çalışmak istemeyen personel Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kuruluş Yasası bir kararname ile yürürlükten kaldırılıncaya kadar tercih haklarını kullanabilirler. Bu ş-ekilde tercih hakkını kullanan personel, Kamu Hizmeti Komisyonu tarafından uygun kadrolara atanıncaya kadar, Devlet Personel Dairesi tarafından ihtiyaca göre Bakanlıklara bağlı kurumlarda görevlendirilirler.
Bütünleşme sonunda, işlemlerin tamamlanmış olma-sı ile Yüksek Teknoloji Enstitüsü (Kuruluş) Yasası, Resmi Gazetede ilan edilecek bir kararname ile yürürlükten kaldırılır.

37/1997 1.7 Temmuz 1997 tarihinden önce Üniversitenin
yerel yönetimlere olan alt yapı ve bina inşaatlarına ilişkin gerekli i-zinlerden doğan borçları silinir."


Bu madde ile Yüksek Teknoloji Enstitüsü Personeli, özlük hakları saklı kalmak koşulu ile DAÜ'ye geçirildiler.

Emare 1 olarak ibraz edilen DAÜ-SEN ile Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı arasında imzalanan Toplu İş Sözleşmesini-n 4.01. maddesine göre Toplu İş Sözleşmesi hükümlerinden rektör, rektör yardımcıları, danışmanlar, dekanlar, müdürler, profesörler, doçentler ve yardımcı doçentler dışındaki akademik ve eğitmen personel yararlanmalıdır. Madde 4.02'e göre ise DAÜ-SEN'e üye -olmayan ve Toplu İş Sözleşmesi kapsamında olan akademik personel 15 gün içerisinde yazılı beyanda bulunmadıkları takdirde madde 4.03'ü kabul etmiş sayılırlar. Madde 4.03 ise aidat kesintisi yapılmasını ve Toplu İş Sözleşmesindeki menfaatlerden yararlanmayı- düzenler. Madde 10.02'de maaşlar ile ilgili düzenleme yer almaktadır. Bu madde aynen şöyledir:

"Akademik Personele Uygulanacak Ücret Politikası:
a) Mevcut baremlerin karşılığı asli maaşlardan barem 7'den %10, barem 6'dan %9,diğer baremlerden (yarı-sa-manlı öğretim elemanları hariç) nette %7.9'a denk gelecek düşüş yapılacaktır.
b)DAK-DAİ'ye 2005-06'da başlayan eğitmenlerin maaşları denkleri dikkate alınarak düzenlenecektir.
c)Katsayı 1.55 olarak kalmaya devam edecektir.
d)Uygulanacak katsayı ile bulu-nacak rakam 1 USD=1.34YTL döviz kurundan USD'ye çevrilecek ve maaşlar dolar olarak ödeme yapılacaktır.
e)Bu düzenleme 01.01.2006 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.
f) Yeni bütçe yılına başlarken DAÜ-SEN ile VYK arasında tüm akademik ve eğitmen pe-rsonel için yapılacak toplu pazarlıkta, maaşlar, Eylül 2006'da en az %3, Eylül 2007'de ise en az %5 artırılma koşulu ile, öncelikle personelin maaşlarından yapılan kesinti, döviz kurunda gerçekleşen seyir, devletin vermiş olduğu refah payı ve üniversitenin- mali durumu dikkate alınarak yeniden düzenlenir.
g) Haziran - Kasım(dahil) ayları maaşlarından yapılan %8 kesintiler ilgililer tarafından talep edilmesi halinde en geç Haziran 2007'ye kadar veya işten ayrılma söz konusu olursa iade edilecektir.

Huzurum-da şahadet veren Davacılara bakıldığı zaman Davacı 1 emekliye ayrılmış doçent doktor (Yüksek Teknoloji Enstitüsünden geçiş yaparken yardımcı doçent), Davacı 3 ve 5 profesör, Davacı 7 davanın ikamesinden sonra emekli olmuş doçent doktor, Davacı 8 emekli o-lmuş DAÜ-SEN'e üye doçent doktor, Davacı 9 doçent doktor, Davacı 13 ise DAÜ-Sen üyesi öğretim üyesidir. Bu sıfatları ile Emare 1 Toplu İş Sözleşmesi profesör oldukları için Davacı 3 ve 5'e , doçent oldukları için Davacı 1,7,8 ve 9'e uygulanamaz. Davacı -8 DAÜ-Sen'e üye olmakla beraber Doçent olduğu cihetle Toplu İş Sözleşmesi ona da uygulanamaz. Davacı 13'e ise, Emare 1 Toplu İş Sözleşmesinin 4. madde kapsamında yararlanamayacaklar listesinde olmadığı için, Toplu İş Sözleşmesinin ona uygulandığı kabul e-dilmelidir. 42/96 sayılı Toplu İş Sözleşmesi (Grev ve Referandum) Yasasının madde 6 (2)'sine göre sendika üyeleri Toplu İş Sözleşmesi ile bağlıdırlar. Davacı 13 DAÜ-SEN'e üye olduğu ve Emare 1'in 4. maddesi kapsamında olmadığı cihetle Toplu İş Sözleşmesi i-le bağlı olduğu kabul edilmelidir.

Davacı 1,3,5,7,8 ve 9'a Toplu İş Sözleşmesi uygulanamayacağı, Davacı 13'e ise Toplu İş Sözleşmesinin uygulanabileceği kabul edilmiş olmakla beraber, Toplu İş Sözleşmesi ile uygulanacak hususlar yasa ile elde edilen h-akları ilgilendiriyorsa, yasadan kaynaklanan hakların Toplu İş Sözleşmesi ile ortadan kaldırılması da mümkün olmamalıdır. Davalıların 18/81 sayılı Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kuruluş Yasası ile verilmiş ve 18/86 sayılı DAÜ Kuruluş Yasası ile saklı tutulmuş- haklarının Toplu İş Sözleşmesi ile veya bir tüzük geçirilerek ortadan kaldırılması yasal olamaz. Toplu İş Sözleşmesi üyelerini bağlayan bir sözleşme olmasına rağmen yasa ile korunan hakların Toplu İş Sözleşmesi ile ortadan kaldırılması mümkün değildir. -

Dolayısıyla Davalıların Davacı 1,3,5,7,8,9 ve 13'e Toplu İş Sözleşmesine istinaden yaptıkları ve 18/81 sayılı yasa ile korunan özlük haklarının hilafına olan uygulamalar yasal olamaz. Ancak, yukarıda belirtildiği şekilde Davacılar bu davayı bireysel - olarak açmadıklarından bu davada başarılı olmalarına imkân yoktur.

Emekli olan Davacı 1,7 ve 8 açısından konuya bakıldığı zaman, Yüksek İdare Mahkemesi davalarında meşru menfaatın davanın ikamesinde ve dinlenirken de var olması gereklidir. Emekli ola-n Davacı 1,7 ve 8'in davanın dinlendiği aşamada meşru menfaatleri devam etmediği için de, bu nedenle de davalarının reddedilmesi gerekir.

Davalıların Davacıların 75 günlük hak düşürücü süreyi geçirdikleri iddiasına gelince; ilk uygulama Ocak sonu -olmuş dava ise 7.3.2006 tarihinde ikame edilmiştir. Bu durumda 75 günlük hak düşürücü süre geçmiş değildir.
Netice itibarı ile YİM 24/06'da Davalılar 1. iptidai itirazlarında muvafak olduklarından Davacıların davaları red ve iptal edilmelidir.

YİM 68/0-6 sayılı davada Amme Enstrümanı 221/06 sayılı Doğu Akdeniz Üniversitesi Akademik Personelin Kadro ve Çalışma (Değişiklik) Tüzüğü hedef alınmaktadır.

Tüzük yapma yetkisi Anayasanın 122. maddesi altında düzenlenmiştir. Anayasa idareye bu şekilde yasama ye-tkisi vermiştir. Anayasa ve yasa açıkça yetki vermedikçe Devletin hiçbir organı tüzük yapamaz ve yürürlüğe koyamaz . Tüzük bir yasanın verdiği yetkiye dayanarak ve yasanın çizdiği sınırlar içerisinde hazırlanır ve tüzük çıkarılması düzenleyici işlem olar-ak nitelendirilir. Düzenleyici işlem YİM 81/07 (D. 4/2009) da sayfa 3'de şu şekilde izah edilmiştir:

"İdare, belirli bir konuda, her ne ad altında olursa
olsun sürekli, icrai, genel ve soyut nitelikli
kişisel olmayan nesnel ve genel hükümler içeren
h-ukuki işlem yapmakla yetkilendiriliyorsa, yapmakla
yetkilendirildiği hukuki işlem düzenleyici işlemdir.
Tüzük ve yönetmelikler hukuki mahiyetleri icabı
düzenleyici işlemlerdir."


Düzenleyici işlem 2. derece yasal mevzuat kabul edildiğinde-n, bu tür bir hukuki işlem 152. madde kapsamında "idari karar" sayılamaz ve kendiliğinden idari bir davaya konu yapılamaz.

Zaim M. Necatigil Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Anayasa ve Yönetim Hukuku 1988 baskı sayfa 82'de bu konu ile ilgili şu görüş ye-r almaktadır:

"Genel uygulama nitelikli olan yasa ile tüzük ve
yönetmelikler "yönetsel işlem" tanımının dışındadır,
çünkü yönetsel işlemler tek yanlı hukuksal
işlemlerdir."


Ayni hususta Prof. Forstoff, The Administrative Act adl-ı eserinde sayfa 6'da şu sözler yer alır(Bak.YİM 81/07 sayfa 3,4)

"The administrative act deals with a special, concrete individual matter which is regulated or governed by such act. The administrative act does not contain a rule of general application.- The making of general abstract legal rules and of ordinances must be separated from the administrative act. The making of regulations is certainly an act of an administrative authority and there are no logical reasons in not calling such regulations an a-dministrative act. But the administrative act is a notion which is intended to serve a certain practical purpose. There is no practical advantage to be gained in widening this notion even more by including in such notion the completely peculiar legislati-ve acts, which are subject to special legal provisions. The distinction between regulations and administrative acts is generally clear: regulations contain abstract legal provisions which are intended to be valid permanently whereas administrative acts re-late to individual concrete occasions or legal situations."


Tüzük yapma Anayasanın 152 . maddesi kapsamında idari bir karar ve/veya işlem kapsamına girmediğinden, Davacılar Amme Enstrümanı 221/06 olarak yayınlanmış Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı ve DAÜ Ak-ademik Personelin Kadro ve Çalışma (Değişiklik) Tüzüğünün iptali için Yüksek İdare Mahkemesine başvuru yapamazlar. Anayasanın 152. maddesi altında bir tüzüğün iptali için Yüksek İdare Mahkemesinde dava ikame edilemeyeceğinden YİM 68/06'da Davacıların dava-larının reddedilmesi gerekir.

Netice itibarı ile YİM 24/06 sayılı davada Davacıların ileri sürdükleri şekilde kollektif bir işlem veya karar olmadığından, ve ayrıca Davacı 1,7,ve 8'in davanın dinlenmesi safhasında meşru menfaatleri kalmadığından YİM- 24/06 sayılı dava red ve iptal edilir. YİM 68/06 sayılı dava ise tüzük iptali için Yüksek İdare Mahkemesine müracaat edilemeyeceğinden red ve iptal edilir.

Her iki davada da davaların olguları göz önünde tutularak dava masrafları ile ilgili emir veri-lmez.





Narin Ferdi Şefik
Yargıç


8 Ekim 2009



21






Full & Egal Universal Law Academy