Yüksek İdare Mahkemesi Numara 22,25/1984 Dava No 14/1984 Karar Tarihi 09.07.1984
Numara: 22,25/1984
Dava No: 14/1984
Taraflar: Mustafa Numan vd ile Kamu Hizmeti Kom.
Konu: Sınava çağırmama kararının iptali istemi – Sınav sonuçlarının iptali istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 09.07.1984

-D.14/84 Birleştirilmiş
YİM 22/84 ve 25/84

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti: Salih S. Dayıoğlu, N. Ergin Salâhi, Niy-azi F. Korkut.

Anayasanın 118. Maddesi hakkında.

YİM 22/84

Müstedi: 1. Mustafa Numan, Gümrük Dairesi, Lefkoşa.

2. Emir Ekinci " " "

3. Hasan Rifat - " " "

4. Nevzat Oğuz Solaylı, " " "

5. Cemali Oğuz " " "

- ile -

Müstedaaleyh: Kamu Hizmeti Komisyonu vas. KKTC. Lefkoşa.

Arasında.

Müstediler namına: A-li Dana ve Osman Ertekün.
Müstedaaleyh namına: Mustafa Arıkan.

YİM 25/84

Müstedi: 1. Ahmet Gazioğlu, Gümrük Dairesi, Mağusa.
2. Necati Beynar, " " "
3. Adnan Öztuğ, " " "

- i-le -

Müstedaaleyh: Kamu Hizmeti Komisyonu vasıtasıyle KKTC Lefkoşa.

Arasında.

Müstediler namına: Ali Dana ve Osman Ertekün.
Müstedaaleyh namına: Mustafa Arıkan.



Yasa Maddesi: 7/79 sayılı Kamu Görevlileri- Yasasının 66(4), 67(1), 67(2) maddeleri ve 1980 Kamu Görevlileri Sınav Tüzüğü.

İstemin Özeti: Müstedaaleyhin Müstedilere bildirdiği ve yabancı dil sınavında başarılı olmadıklarını bildiren kararının hükümsüz ve
etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğ-urmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: Her iki başvurudaki Müstediler alakadar şahıslarla birlikte müracaat ettikleri Gümrük ve Rüsumat Dairesi Müdür Muavini mevkilerinden Komisyon tarafından İngilizce sınava tabi tutuldular. Komisyon her iki başvurud-aki Müstedilere yabancı dil sınavında başarılı olmadıklarını bildirerek sözlü sınava çağırmadı. 22/84 sayılı başvurudaki Müstediler Komisyona başvurarak kağıtlarına yeniden bakılmasını istemişlerse de durum değişmedi. 25/84 sayılı Başvurudaki Müstediler Ko-misyona herhangi bir itirazda bulunmadan işbu başvuruyu dosyaladılar.

Başvurunun duruşmasında Müstedaaleyh tarafından bulunan Savcı 22/84 sayılı başvurudaki Müstedilerin, Komisyona yaptıCları itiraz neticelenmeden işbu başvuruyu dosyaladıklarını ileri sü-rerek ön itirazda bulundu ve başvurunun red edilmesini istedi.

SONUÇ: 7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 66(4) maddesi yabancı dil sınavında başarılı olanların Resmi Gazetede yayınlanacağını, 67(1) ve (2)'de ise sınav sonuçlarına vaki itirazların Komi-syona nasıl ve hangi süre içerisinde değerlendirileceğinin Bakanlar Kurulunca yapılacak bir tüzükle belirleneceğini öngörür. Tüzük yapılmamıştır. Bu durumda Komisyona yapılacak itirazların nasıl ve hangi süre içinde değerlendirileceği haliyle karara bağlan-amaz. Ön itiraz reddolunur. Başvurularda ileri sürülen diğer bir husus ise Müstedilerin yarışma sınavına çağırılmamalarıdır. Hizmet şemaları aranan niteliklerde İngilizce bilmeyi koşul saymaktadır. Bu koşulu yerine getirmeyen Müstedilerin daha sonra yer al-an yarışma sınavına katılmaları düşünülemez.
Sonuç olarak her iki başvuru reddolunur.




HÜKÜM

Salih S. Dayıoğlu: Birleştirilmiş olarak dinlenen işbu başvuruda esasa ilişkin olgular üzerinde ciddi sayılabilecek fazla ihtilâf yoktur. Şöyle ki:

Bütün müst-ediler Ekonomi ve Maliye Bakanlığına bağlı Gümrük ve Rüsumat Dairesinde kamu görevlisi olarak görev yapmaktadırlar. Kamu Hizmeti Komisyonu bundan sonra sadece Komisyon olarak anılacaktır- 8 Şubat 1983 tarihinde yayınladığı 3/83 sayılı bir genelge ile sair -şeyler meyninda Gümrük ve Rüsumat Dairesinde müdür muavini (İdari) için 2, ve müfettiş (Müdür Muavini) mevkü için de 5 olmak üzere 7 müntıal mevki bulunduğunu ve bunun için de kamu görevlilerinden müracaat kabul edildiğini duyurdu. Sözü edilen mevkilerin -tümü yükselme yeridir. Sözü edilen müdür muavini (İdari) ve müfettiş (Müdür Muavini) mevkilerinin hizmet şemaları ise sırasıyle aşağıda olduğu gibidir:

"Gümrük ve Rüsümat Dairesi

Müdür Muavini (İdari) Mevkü Hizmet Şeması

Kadro Adı: Müdür muavini (İdari-)
Hizmet Sınıfı:Yöneticilik Hizmetleri Sınıfı (Üst Kademe Yöneticisi sayılmayan diğer Yöneticiler)
Derecesi: II (Yükselme yeri)
Kadro sayısı: 2
Maaş: Barem 17 A

1. Görev, Yetki ve Sorumluluklar:

Gümrük ve Rüsumat Dairesi hizmetlerinin planlanmasına,- koordinsayonunda, kontrolunda, sevk ve idaresinde ve Daire ile ilgili yasal, idari, ,mali ve diğer görevlerin yerine getirilmesinde müdüre yardımcı olur. Müdürün yönetim ve denetimi altında Daire bütçesini hazırlar, idari ve mali işlerin mevzuata uygun ol-arak yürütülmesini sağlar.

II. Aranan Nitelikler:

(1) Uygun konularda Üniversite veya yüksek okul mezunu ve gümrük hizmetlerinde 6 yıl hizmet etmiş olmak veya lise veya dengi bir okul mezunu olmak ve gümrük hizmetlerinde sorumluluk taşıyan görevlerde 10 -yıl hizmet etmiş olmak.
(2) İngilizce veya başka bir yabancı lisan bilmek.
(3) Kamu görevlileri Yasasının öngördüğü sınavları geçmiş
olmak.
(4) İlk uygulamada Gümrük ve Rüsumat Dairesinde Gümrük Hizmetleri Sınıfının herhangi bir derecesinde en az 5 yıl hiz-meti olanlar da başvurabilir."

"Gümrük ve Rüsümat Dairesi

Müfettiş (Müdür muavini) Mevkü Hizmet Şeması

Kadro Adı: Müfettiş (Müdür Muavini)
Hizmet Sınıfı: Yöneticilik Hizmetleri Sınıfı
(Üst Kademe Yöneticisi Sayılmayan diğer Yöneticiler)
Derecesi: II -(Yükselme yeri)
Kadro Sayısı: 5
Maaş: Barem 17 A

1. Görev, Yetki ve Sorumluluklar:

Gümrük Hizmetlerinin bütün kademelerinde yürütülen işleri
denetler ve Müdürlüğe denetledikleri işlerle ilgili rapor sunar, merkez ve şubelerde görevli memurların çalışm-alarını takip ederek kontrol eder ve Müdüre rapor sunar. Müdürün zaman zaman çıkaracağı talimatların hazırlanmasında yardımcı olur ve şubelerde bu talimatların uygulandığını kontrol eder, gümıük yasaları uyarınca çıkarılacak emirname, kararname, tüzük ve y-önetmeliklerin hazırlanmasına yardımcı olur. Daire personelinin eğitimini sağlamak amacıyle kurslar tertip eder. Müdür Muavininin gaybubetinde Müdüre yardımcı olur ve Müdürün uygun görüp vereceği diğer görevleri yerine getirir.

II. Aranan Nitelikler:

(1)-Uygun konularda Üniversite veya yüksek okul mezunu ve gümrük hizmetlerinde 6 yıl hizmet etmiş olmak veya lise veya dengi bir okul mezunu olmak ve gümrük hizmetlerinde sorumluluk taşıyan görevlerde 10 yıl hizmet etmiş olmak.
(2) İngilizce veya başka bir ya-bancı lisan bilmek.
(3) Kamu Görevlileri Yasasının öngördüğü sınavları geçmiş
olmak.
(4) İlk uygulamada Gümrük ve Rüsumat Dairesinde Gümrük Hizmetleri Sınıfının herhangi bir derecesinde en az 5 yıl hizmeti olanlar da başvurabilirler."

Müstediler, alakada-r şahırlarla birlikte sözü edilen mevkiler için dilekçelerini sundular. Komisyon 9.1.1984 tarihinde yapmış olduğu bir toplantıda adayların İngilizce konusunda yazılı sınava tabi tutulmalarına karar verdi. Gerçekten de 3.2.1984 tarihinde adaylar İngilizce d-il üzerinden bir sınava tabi tutuldular. Sınav iki bölümden ibaretti. Birincisi bir gümrük dairesi görevlisi olarak adayın başından geçen önemli ve unutamaycağı bir olayı S00 kelime ile anlatması- ikincisi ise Türkçe bir parçanın İngilizceye tercüme edilme-siydi. Sınav soruları Komisyon üyesi M. Raif Birman bey tarafından Komisyonun bilgi ve onayı ile, hazırlandı ve sınav kağıtları yine Birman bey tarafından değerlendirilerek 100 üstünden puat verildi. Geçer puan 50 olarak saptandı. Nericede müstediler ellin-in altında puan aldıkları için Komisyon tarafından hazırlanan yarışma sınavına çağırılmadılar. Müstedilerin İngilizce sınavda başarılı olmadıkları için başvurdukları mevkiler için tezekkür edilmelerine yasal açıdan olanak bulunmadığı hususu Komisyonun yazd-ığı 6.4.1984 tarihli bir yazı ile müstedilere bildi rildi.

22/84 sayılı başvurudaki müstediler Komisyona yapmış oldukları 20.4.1984 tarihli bir yazı ile Komisyonun bu değerlendirilmesine itiraz ettiler. Müstedilerin itirazları 2.5.1984'de tezekkür edildi.- Fakat İngilizce sınavının sonuçlarını değiştirecek bir hususa rastlanmadı. Bu keyfiyet de müstedilere ayni tarihli birer yazı ile bildirildi. 22/84 sayılı başvuru 12.4.1984 tarihinde dosyalandı.


25/84 sayılı başvurudaki müstediler ise herhangi bir itira-zda bulunmadılar. 25/84 sayılı başvuru ise 16.4.1984'de dosyalandı. Her iki başvuruda müstediler Komisyonun takriben 6.4.1984 tarihinde alınan ve müstedilerin bilgisne takriben 6.4.1984 tarihinde gelen ve müstedilerin Gümrük ve Rüsümat Dairesinde müdür mua-vini (İdari) ve/veya müfettiş (Müdür muavini) mevkilerine atanmaları için dilekçeleri ile ilgili olarak 3.2.1984 tarihinde yapılan yabancı dil sınavında (İngilizce) başarılı olmadıkları ve bu nedenle mezkûr mevkiler için tezekkür edilmelerine olanak bulunm-adığına ilişkin kararının ve/veya kararlarının hükümsüz ve/veya etkisiz ve/veya herhangi bir sonuç doğuramayacağına dair Mahkemece karar verilmesini istediler.

Başvuruların duruşmasında Komisyonu temsil eden Başsavcılık 22/84 sayılı başvurudaki müstediler-in sınav sonuçlarına itiraz ettikleri ve itirazlarına henüz bir yanıt almadan başvuruyu dosyalamadıklarının mevsimsiz olduğunu ve bu nedenle 22/84 sayılı başvurunun sadece bu noktalardan reddedilmesi gerektiğini, bir ön itiraz olarak, ileri sürdü. Ön itira-zı başvurunun sonunda karara bağlayacağımızı belirttiğimiz cihetle ilkin bu hususu ele almayı uygun bulduk.

7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 66(4) maddesi yabancı dil sınavlarında başarı gösterenlerin başarı listesinin Resmi Gazete'de yayınlanacağın-ı, 67(1) maddesi sınav sonuçlarına Komisyon nezdincze itiraz yapılabileceğini, 67(2) maddesi ise vaki itirazların Komisyonca nasıl ve hangi süre içinde değerlendirebileceğinin Komisyonun Kuruluş ve Görev Yasasında veya Bakanlar Kurulunca hazırlanacak bir t-üzük ile belirleneceğini öngörür. Sınav sonuçlarına yapılacak itirazlarla ilgili olan bu maddelerde, Komisyona yapılacak itirazın mahkemeye başvurmayı engellediği veya buna bir mani teşkil ettiği hususuna rastlanmamıştır. Her yurttaşın Mahkemeye başvurma h-akkı Anayasa tarafından güvence altına alınmıştır. Böyle bir hak yasal bir takım düzenlemelerin dışında elinden alınamadığı gibi Mahkemeye başvurma hakkının ertelenmesi de açık seçik olarak ve yasal düzenlemelerle belirlenmediği sürece söz konusu edilemez.- Bu husus bir yana, Yasanın 67(2) maddesinin öngördüğü Komisyonun Kuruluş ve Görev Yasasında itirazların nasıl halledileceğine ilişkin bir madde olmadığı gibi aynı maddede öngörülen tüzük de yaptığımız araştırmalara göre henüz yapılmamıştır. Bu durumda yap-ılacak itirazların Komisyonca "nasıl ve hangi süre içinde değerlendirileceği" haliyle bir karara da bağlanamaz.

Bütün bu nedenlerle yapılan ön itiraz reddolunur.

Gerek 22/84 ve gerekse 25/84 sayılı başvurularda talep edilenler yukarıya alınmıştır. Bundan- da açıklıkla görülebileceği gibi müstedilerin şikâyeti Komisyonun yabancı dil sınavı yapmağa yetkisi olmadığı doğrultusunda değildir. yapılan şikâyet sınavda başarılı olmadıkları nedenine bağlı oalrak sözü edilen mevkilerle ilgili olarak daha sonra yapıla-n yarışma sınavına müstedilerin çağırılmamalarını içeren 6.4.84 tarihli karara karşıdır. Duruşmada ise müstediler Komisyonun baraj niteliğinde ve sınav tüzüğüne aykırı olarak bir İngilizce sınav düzenleme yetkisi olmadığı hususu üzerinde durdular. Halbuki -Komisyon böyle bir sınavın yapılmasını Em.VII ile 9.1.1984 tarihinde karar altına alınarak müstedilere bu hususu bildirdi. Bu karara karşı müstediler herhangi bir şikâyette bulunmadıkları gibi 3.2.1984 tarihinde yapılan sınava da katıldılar. Müstediler, da-ha evvel değinildiği gibi, Komisyonun yabancı dil sınavı yapmak için aldığı 9.1.1984 tarihli kararını başvuruları ile yakınma konusu yapmadılar. Bu böyle olduğuna göre Komisyonun yabancı dil sınavı düzenlemesinin yasal olup olmadığı hususu bu başvruda konu- edilemez.

Geriye İngilizce dilinde yapılan sınavın düzeyi kalır. Müstedilere göre yapılan sınavda adaylardan istenilen İngilizce dili o mevkilerin gerektirdiği İngilizcenin çok üstünde bir düzeydedir ve Komisyon bunu yaparken yetkisini kötüye kullanmıştı-r.

İngilizce sınavının düzeyi konusunda Mahkeme önünde iki zıt şahadet vardır. Birisi Komisyonun onayı ile sınav sorularını hazırlayan ve daha sonra verilen yanıtları değerlendirip not veren Komisyon üyesi ve Eğitim Bakanlığı eski müsteşarı Mustafa Raif B-irman. diğeri ise Gümrük ve Rüsümat Dairesi Müdürü Özay Akif Elder'dir.

Daire Müdürünün şahadeti müdür muavini (İdari) ve müfettiş (Müdür muavini) mevkilerinin yüksek düzeyde İngilizce dilini gerek.tirmediği bu mevkileri işgal edenlerin genelde çok basit -ve sınırlı İngilizce dili kullandıkları, sınavda istenilen İngilizcenin ise yüksek olduğunu iddia etti.

Öte yandan Mustafa Raif Birman ise soruları hazırlamadan önce Komisyon ve ilgili Bakanlıkla istişarede bulunduğunu, eğitimci olarak uzun bir tecrübeye -sahip ve adaylardan beklenen İngilizcenin vasat olduğunu, vasat ve makul bir düzey sayılabilecek İngilizce dili bilen bir kişinin geçer not olan yüz üzerinden 50'yi alabileceğini, sorulan soruların adayların günlük işleri ve bilmeleri gereken yasaları ile -ilgili olduğunu söyledi.

1980 Kamu Görevlileri Sınav Tüzüğü (10.4.1980 tarihli Resmi Gazete sayı 45 Ek III sayı 107) 4(2) maddesi sınavların yöntem ve düzeylerinin Komisyonca saptanacağını öngörmektedir. Bir sınavın düzey itibarıyle çok yüksek olduğunu id-dia eden taraf bu iddiasını Mahkemeyi temin eder şekilde kanıtlamakla yükümlüdür. Önümüzde verilen şahadetten konu İngilizce sınavının yüksek düzeyde olduğu hususunda ikna edildiğimizi söylemeğe imkân göremiyoruz. Bu böyle olduğuna göre de her iki başvurud-a yakınma konusu kararın alınıp müstedilere gönderilmesi yapılan sınavın doğal bir sonucudur.

Daha önce alıntısı yapılan hizmet şemaları aranan nitelikler arasında İngi.lizce bilmeyi bir koşul saymaktadır. Bu koşulu yerine getirrcıeyeıı müstedilerin daha -sonra yer alan yarışma sınavına katılmaları ise düşünülemez. Bu nedenlerle her iki başvurunun reddolunması gerekir.

Sonuç olarak gerek 22/84 ve gerekse 25/84 sayılı başvurular
reddolunur. Bu başvurular veya herhangi birisi altında alınan emir de ip-tal edilir.


(Salih S. Dayıoğlu) ( Ergin Salâhi) (Niyazi F. Korkut) Yargıç yargıç Yargıç



9 Temmuz 1984





Full & Egal Universal Law Academy