Yüksek İdare Mahkemesi Numara 22/2013 Dava No 24/2016 Karar Tarihi 17.06.2016
Numara: 22/2013
Dava No: 24/2016
Taraflar: Emine Zehirok n/d Emine Çakka ile 1- İçişleri ve Yerel Yönetimler Bakanlığı, 2- İskan Encümeni Başkanlığı, 3- Saptama ve Değerlendirme Tazmin Komisyonu, 4- Güzelyurt Kaza Tapu Dairesi arasında
Konu: 75 günlük hak düşürücü süre
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 17.06.2016

-D.24/2016 YİM 22/2013
Yüksek İdare Mahkemesinde.
Anayasanın 152.Maddesi Hakkında

Mahkeme Heyeti:Mehmet Türker, Tanju Öncül, Beril Çağdal.

Davacı:Emine Zehirok n/d Emine Çakka,169 Roycroft Av, Mill
Park, 30821-69 Melbourne - Australia.

- İle -

Davalı:No.1-İçişleri ve Yerel Yönetimler Bakanlığı vasıtasıyla
KKTC-Lefkoşa.
No.2-İskan Encümeni Başkanlığı, İçişleri ve Yerel
Yönetimler Bakanlığı vasıtasıyla KKTC-Lefkoşa.
- No.3-Saptama ve Değerlendirme Tazmin Komisyonu
vasıtasıyla KKTC-Lefkoşa.
No.4-Güzelyurt Kaza Tapu Dairesi vasıtasıyla KKTC-
Lefkoşa.

A r a s ı n d a.

Davacı namına: Avukat Eda Çelik
Davalılar namına: Kıdeml-i Savcı Sarper Altıncık
İlgili Şahıs namına: Avukat Fadıl Nekibzade
..................
K A R A R

Mehmet Türker: Bu davada, Mahkeme kararını, Sayın Yargıç Beril Çağdal okuyacaktır.

Beril Çağdal: Davacı, "20.Kaynak Paketinde, 4768 s-ıra numarası altında ilan edilen ve Bademliköy'de 109/3/2 parsel numaralı ve Pafta/Harita XVIII/56 referanslı taşınmaz malın, Davalılar tarafından, Davacı dışında herhangi birine ve/veya Güneş Yorulmaz'a verilmesi ile ilgili olarak alınan ve tarihi Davacı -tarafından bilinmeyen ancak Davacının bilgisine takriben 15.12.2012 tarihinde gelen her türlü karar ve/veya işlemlerinin ve/veya verilen taşınmaz mal koçanının hükümsüz ve/veya etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına dair bir Mahkeme kararı -talep etmektedir.

TALEP TAKRİRİ:

Davacı, Talep Takririnde, özetle; Davalılar ve/veya Davalı No.1, No.2 ve No.3'ün Davacı tarafından bilinmeyen bir tarihte almış oldukları kararlar ve/veya işlemlerle başvuru konusu taşınmaz malı İlgili Şahsa verdikleri ve-/veya taşınmaz mal koçanı çıkarılması için gerekli kararları alıp işlemleri başlattıkları ve taşınmaz mal koçanı çıkardıkları; İlgili Şahsın 41/77 sayılı Yasa tahtında çıkarılan tüzükler uyarınca Güney'de bıraktığı taşınmaz mallarının yer, nitelik, kıymet,- cins, miktar, evsaf bakımından özdeş nitelikte olmadığı, ve/veya bunlara karşılık mal edindiği, ve/veya puanlarına karşılık başka mallar edindiği, konu taşınmaz malın tasarrufunda olmadığı ve çiftçilikle iştigal etmediği, Davacının ise konut dahil hiçbir -taşınmaz mal edinmediği; dava konusu taşınmaz malın akrabalarının tasarrufunda olduğu ve Davacının orada çiftçilik yaptığı, bu gerekçelerle Davalıların dava konusu taşınmaz malı Davacıya vermeleri gerektiği, Davacı dışındaki kişilere verilmesi ile ilgili o-larak alınan kararın gerekçesiz olduğu iddialarıyla, kararın iptalini talep etmektedir.

MÜDAFAA TAKRİRİ:

Davalılar tarafından dosyalanan Müdafaa Takririnde, ön itiraz olarak, davanın 75 günlük hak düşürücü süreden sonra ikâme edildiği; Davacının 20-.Kaynak Paketinde 4768 sıra No. ile ilân edilen kaynağa 11.7.2001'de müracaat etmiş olmasına rağmen, takriben 12 yıl sonra kaynağın başkasına verildiğini öğrendiği ve 12 yıl içerisinde en azından kaynağın kendisine verilmediğini bildiği iddia edilmektedir.- Müdafaa Takririnde devamla, davada konu edilen 4768 sıra No.lu kaynağın 5.6.2001 tarihinde ilân edildiği ve arsa nitelikli arazi olup 176,960 eşdeğer puanında olduğu; Davacının eşi ile birlikte ilgili kaynağa 11.7.2001'de müracaat ettiği, Davacı adına açı-lan dosyada, eşi adına 253,333 puan içeren mücahitlik puan belgesi, Davacıya ait 57,894 eşdeğer puanı olduğu; Güney malı içerisinde (0-0-800 ayak kare) arsası olduğu; İlgili Şahıs adına bulunan eşdeğer puanlarının 654,074 olduğu, puanlara esas teşkil eden -Güney malları içerisinde arsa bulunduğu, keza 591,661 de mücahitlik puanı bulunduğu; Davacının dava konusu tarihlerde yurt dışında (Avustralya) yaşadığı, İskân Encümeninin mevzuat gereği yaptığı değerlendirme sonucunda İlgili Şahsın Davacıya nazaran öncel-iği olduğu tespiti yaptığı ve karar ürettiği ve 10.4.2007 tarihinde koçan verildiği; Davacının kaynağa müracaatından takriben 12 yıl sonra, koçanın verilmesinden ise 6 yıl sonra davayı ikâme ettiği; bu hususun dava açma süresinin çok üzerinde olduğu ve işl-emleri 15.12.2012'de öğrendiği hususunun gerçekleri yansıtmadığı, 2001 Temmuz'unda müracaat edip koçan beklediği bir kaynağın kendisine verilmediğini ve/veya başkasına verildiğini bilmediği hususunun makul ve tutarlı olmadığı iddialarıyla, davanın reddi ta-lep edilmektedir.

İLGİLİ ŞAHIS TARAFINDAN MÜDAFAA TAKRİRİ:

İlgili Şahıs tarafından dosyalanan Müdafaa Takririnde,
ön itiraz olarak davanın 75 günlük hak düşürücü süreden sonra ikâme edildiği; keza yine ön itiraz olarak Davacının dava konusu kaynağa -kendine ait 57,894 adet eşdeğer ve eşi Celal Zehirok'a ait 253,333 mücahit puanı belgeleri ile müracaat ettikleri nedeniyle davayı her ikisinin birlikte ikâme edebilecekleri, Davacının tek başına davacı sıfatı bulunamayacağı, 3. ön itiraz olarak ise dava k-onusu 4768 No.lu kaynağın puan ederinin 176,960 puan olduğu, İlgili Şahsın bu kaynağa 654,074 eşdeğer puanı ile müracaat ettiği, ek olarak 591,666 mücahit puanı bulunduğu, Anayasa'nın geçici 1.maddesinin (5). bendinin amir hükmüne göre, eşdeğer mal uygulam-alarının önceliği bulunduğu, Davacının davasının bu haliyle ileri gidemeyeceği iddialarında bulunulmaktadır.

İlgili Şahıs, Müdafaa Takririnde devamla, dava konusu kaynağın 5.6.2001'de ilân edildiği, arsa nitelikte olup 176,960 eşdeğer puanı olduğu, Davac-ının eşi ile birlikte kaynağa 11.7.2001'de müracaat ettiği, Davacının dava konusu zamanlarda yurt dışında yaşadığı, dosyasında c/o Ali Zehirok görüldüğü, İskân Encümeninin mevzuat gereği yapmış olduğu değerlendirme sonucunda İlgili Şahsın Davacıya nazaran -önceliği olduğu tespitini yaptığı ve bu yönde karar ürettiği, ve 10.4.2007 tarihinde İlgili Şahıs adına koçan verildiği, Davacının kaynağa müracaatından takriben 12 yıl sonra, koçanın verilmesinden ise takriben 6 yıl sonra davayı ikâme ettiği, bunun dava a-çma süresinin çok ötesinde olduğu ve/veya işlemleri 15.12.2012'de öğrendiği hususunun gerçekleri yansıtmadığı, 2001 Temmuz'unda müracaat edip koçan beklediği bir kaynağın kendisine verilmediğini ve/veya başkasına verildiğini bilmediği hususunun makul ve tu-tarlı iddialar olmadığı iddialarıyla, davanın reddini talep etmektedir.

OLGULAR:

Duruşmada 19 adet yazılı belge, tüm tarafların müşterek onayı ile emare olarak ibraz edilip kaydedilmiştir.

Davacı adına, dava konusu işlemleri Kıbrıs'ta takip eden Dava-cının eşinin kardeşi olan Ali Zehirok şahadet sundu. Davalılar herhangi bir tanık dinletmezken, İlgili Şahıs kendisi bizzat şahadet sundu.

Aşağıda belirtilen hususlar taraflar arasında ihtilâflı değildir:
1. Dava konusu kaynak, 20. Kaynak Paketinde 4768 -Sıra No.lu kaynaktır ve 5.6.2001 tarihinde ilân edilmiştir.

2. Dava konusu kaynak, arsa nitelikli arazi olup 176,960 eşdeğer puanı değerindedir.

3. Davacı yurt dışında ikâmet etmektedir ve dava konusu kaynağa, eşi ile birlikte, vekilleri Ali Zehirok vası-tasıyla müracaat etmiştir.

4. Davacının Güney'deki mal değeri, 034379 No.lu Mal Değer Belgesinde toplam 57,894 eşdeğer puanı olarak görülmektedir. Davacı, bu Mal Değer Belgesi ve eşinin mücahitlik puanı ile birlikte dava konusu kaynağa müracaat etmiştir. -Mücahitlik puanı 253,333 puandır.

5. Davacının T 1 Cetvelinde, terk edilen taşınmaz malları arasında 800 ayakkare arsa mevcut olup, Davacı bunun 1/7 hissesine sahiptir.

6. Davacı eşdeğerden mal almış birisi değildir.

7. İlgili Şahıs, babası Kemal M. Y-orulmaz'dan 30.1.1990 tarihinde bağış yolu ile puan devralmış olup devredilen puan tutarı 654,074'tür; işbu puanlara esas teşkil eden Güney malları içerisinde arsa bulunmakta idi. Keza İlgili Şahıs adına 001556 No.lu Mal Değer Belgesi ile 591,666 mücahitli-k puanı mevcuttur.

8. İskân Encümeni, 13.11.2001 tarihinde, Kaynak Sıra No.
4768 olan davaya konu gayrimenkûlün, eşdeğer puanı en yüksek müracaatçı olan İlgili Şahsa verilmesine karar vermiştir. Encümenin 12.3.2002 tarihli yazısı ile Kaza Tapu Amirliğine- koçan için yazı yazılmıştır.

9. EŞ.121/2002 sayılı dosya tahtında gerekli işlemler yapılıp, 10.4.2007 tarihinde İlgili Şahıs için koçan ve/veya kayıt işlemi yapılmıştır.

10. İlgili Şahıs tarafından Ali Zehirok'a, dava konusu taşınmaz ile ilgili tahliye- hususunda, 14.12.2012 tarihli bir ihbar gönderildi.

11. İlgili Şahıs, Emare No.12'de görüldüğü şekilde tahsis, 17, 18 ve 19'uncu Kaynak Paketlerinden mal almıştır. Keza 20'nci Kaynak Paketinden dava konusu mal dahil bir mal daha almıştır.

İNCELEME:

B-u meseledeki Davalılar ve İlgili Şahıs, davanın, 75 günlük hak düşürücü süreden sonra ikâme edildiği nedeniyle, ret ve iptal edilmesi gerektiğini iddia etmektedirler.

Anayasa'nın 152.maddesinin (3) fıkrasına göre, Yüksek İdare Mahkemesine başvuru "karar v-eya işlemin yayınlanması tarihinden veya yayınlanmadığı takdirde veya ihmal halinde, başvuran kişinin bunu öğrenmesi tarihinden başlayarak 75 gün içinde" yapılır. Yerleşmiş İdare Hukuku Prensiplerine göre, bir karar veya işlemin "yoklukla malul" olması hal-inde ise bu karar veya işlemle ilgili 75 günlük süre geçmiş ise de dava açılabilir (Zaim Necatigil, KKTC'de Anayasa ve Yönetim Hukukunun Esasları, sayfa 235-237; Tufan Erhürman KKTC İdari Yargılama Hukuku, sayfa 388-389).

İdari davalarda, dava açma süresi- "hak düşürücü süre" olarak kabul edildiğinden, dava açma süresinin geçirildiğine ilişkin ön itirazın öncelikle karara bağlanması gerekmektedir.

Yukarıda temas edildiği gibi, bu meseledeki dava konusu kaynağın 5.6.2001'de ilan edildiği, Ali Zehirok'un Da-vacı ve eşi Celal Zehirok adına vekilleri sıfatıyla kaynağa müracaat ettiği, İskân Encümeninin 13.11.2001 tarihinde davaya konu gayrimenkulün eşdeğer puanı en yüksek olan müracaatçıya verilmesine karar verdiği, Encümenin 12.3.2002 tarihli yazısı ile Kaza T-apu Amirliğine koçan için yazı yazıldığı ve 10.4.2007 tarihinde de İlgili Şahıs için koçan işlemi yapıldığı ihtilafsız hususlardır. Taraflar arasında ihtilaflı olan husus ise dava konusu kararın Davacının bilgisine ne zaman gelmiş olduğudur.

Davacı ve eş-inin vekili olarak dava konusu kaynağa müracaat eden Ali Zehirok şahadetinde, dava konusu taşınmaz malın İlgili Şahsa verildiğine dair hiçbir bilgi almadığını, İlgili Şahsın Avukatından aldığı 14.12.2012 tarihli ihbarla bilgi edindiğini ileri sürmektedir.
-
İlgili Şahıs Güneş Yorulmaz ise şahadetinde, Davacı vekili Ali Zehirok'un, 2006'nın son aylarında davaya konu taşınmaz malın İlgili Şahsa verildiğini öğrendiğini ifade etmektedir.

Davanın 27.2.2013 tarihinde dosyalanmış olduğu gerçeği ışığında, Davacı Ta-nığının şahadetine itibar edilmesi halinde davanın hak düşürücü süre içerisinde açılmış olduğu; İlgili Şahıs tarafından ibraz edilen şahadete itibar edilmesi halinde ise davanın hak düşürücü süre sonrasında açıldığı sonucuna varılması kaçınılmaz olacaktır.-

75 günlük hak düşürücü süre ve dava konusu kararın Davacı tarafından öğrenilme tarihi ile ilgili olarak, YİM 226/2012 D.7/2016 No.lu kararda, Yüksek İdare Mahkemesi şu görüşe yer vermiştir:

"KKTC'de, Yüksek İdare Mahkemesinde açılan bir iptal
d-avası iki aşamada karara bağlanır. Birinci aşamada, dava,ön koşulları yönünden incelenir. İkinci aşamada ise, davanın esası, yani hukuka aykırılık iddiası incelenip karara bağlanır. Davanın ön koşullarından biri yoksa, dava ileri gidemeyeceğinden, davanın- bu nedenle iptal edilmesi gerekmektedir. Bir iptal davasının 75 günlük hak düşürücü süre dolmadan açılması, davanın ileri götürülebilmesi için bir ön koşuldur. Davacı iptal davasına konu kararı öğrenme tarihini ve davasını kararı öğrendiği tarihten itibar-en 75 günlük hak düşürücü süre dolmadan ikâme ettiğini davasında ileri sürmelidir. İdare ve/veya davalı, kararın davacı tarafından öğrenilme tarihi ile ilgili farklı bir iddiada bulunur ve öğrenme tarihi ile ilgili bir ihtilâf doğarsa, bu iddiasını yani da-vacının kararı öğrendiğini iddia ettiği tarihi ispat etmekle mükelleftir. Kararın öğrenme tarihi ile ilgili mahkemede bir tereddüt oluşursa, bu tereddüt veya kuşku davacı lehine alınarak iddia edilen tarihlerden davacı lehine olan tarih dikkate alınmalıdır- (Gör. YİM 147/85 D.39/87, YİM 131/88 D.6/90, YİM 344/91 D.31/92, Costas Neophytou V. The Republic, 1964 CLR. 280)."

Yukarıda vurgulanan prensipler ışığında, Mahkeme huzurundaki şahadetin ve Davacının iddialarının irdelenmesi gerekmektedir. Davacı Talep T-akririnde, dava konusu malın Davalılar tarafından İlgili Şahsa verildiğini takriben 15.12.2012'de öğrendiğini iddia etmektedir.

Davacı Vekili şahadetinde, evinin yanındaki arsada mandıra ve atölyesi olduğunu, kardeşi hiçbir yerden mal almadığı için orası- için dava konusu pakete müracaat ettiğini, devletten hiçbir bildirim gelmediğini, müracaatından sonra Annan Planı diye bir plan çıktığını ve o plandan sonra kimseye koçan verilmediğini bildiğini, kendisine İlgili Şahsın Avukatından Emare No.6 İhbarın geld-iği 15.12.2012 tarihinde dava konusu malın İlgili Şahısa verildiğini öğrendiğini ifade etmektedir.

Davacı Vekili istintakında ise, 2001 yılındaki pakete müracaatından 2004 yılında yayınlanan Annan Planına kadar müracaatının neticesini merak etmediğini, ke-ndisine hiçbir haber verilmediğini, kendisinin de müracaatının neticesini sormadığını; Annan Planı sonrasında da Emare No.6 İhbarı alana kadar geçen yaklaşık 8 yılda da kendisine hiçbir bilgi gelmediğini, bu nedenlerle dava konusu malın kendisine verilmedi-ğini ya da başkasına verildiğini bilmediğini ileri sürmüştür.

İlgili Şahıs tarafından sunulan şahadet incelendiği zaman, Davacı Vekilinin 2006 yılının son aylarında dava konusu malın İlgili Şahsa verildiğini bildiğini iddia ettiği görülmektedir. İlgili Ş-ahıs, Davacı Vekilinin koçan yazılmadan önce malın İlgili Şahsa verildiğini öğrendiği ve gelip kendisini bulup, maldan feragat etmesini istediğini ifade etmektedir. Esasen, istintakında bu yönde yapılan bir iddia üzerine, Davacı Vekili, İlgili Şahsa dava k-onusu taşınmaz maldan feragat etmesini söylediğini kabul etmiş, ancak bunun Emare No.6 İhbar sonrasında gerçekleştiğini söylemiştir.

Davacının dava konusu malın kendisine değil de İlgili Şahsa verildiğini öğrenme tarihi ile Davacı Vekili ve İlgili Şahıs t-arafından ibraz edilen iki farklı şahadetten hangisinin daha itibar edilir olduğu ve bu doğrultuda hangi ifadenin daha doğru olma ihtimali olduğu tarafımızdan incelenmiştir. Bu incelemeyi yaparken, İlgili Şahsın, Davacı Vekilinin malın İlgili Şahsa verilme-sini öğrenmesine ilişkin ibraz etmiş olduğu şahadeti etraflıca ve titiz bir değerlendirmeye tabi tuttuk. İlgili Şahsın bu hususu Mahkemeye aktarırken, içten ve inandırıcı bir anlatım sergilediği görüşündeyiz. İlgili Şahsın üzerimizde bırakmış olduğu bu olu-mlu izlenim istintak safhasında da sarsılmamıştır. Diğer yandan, 2001 yılında vekili vasıtasıyla pakete başvuran Davacının 2004 yılına kadar müracaatının neticesini merak edip sormadığı, 2004'ten sonraki 8 yıllık süreçte de kendisine hiçbir bilgi verilmedi-ği, kendisinin de sorup öğrenmediği yönlü şahadetinin doğruluk olasılığının hemen hemen olmadığı ve bu yöndeki şahadete itibar etmenin mümkün olamayacağı sonucuna varmaktayız. Davacının dava konusu malın İlgili Şahsa verildiğini öğrenme süreci ile ilgili o-larak, İlgili Şahsın şahadetinin çok daha olası ve itibar edilir olduğu görüşündeyiz. Bu görüşe varırken, hiçbir tereddüt veya kuşku Mahkemede oluşmamıştır. Bu nedenle, dava konusu malın İlgili Şahsa verildiğini Davacının 2006 yılının son aylarında öğrendi-ği yönünde bulgu yaparız. Bu bulgu ışığında davanın 75 günlük hak düşürücü süre içerisinde açılmadığı neticesine varılması da kaçınılmazdır. Bu durumda davanın ret ve iptal edilmesi gerekmektedir.

SONUÇ:

Netice itibarıyla;
Davacı, dava konusu malın -İlgili Şahsa verildiğini öğrendiği tarihten itibaren 75 gün içerisinde dava açmadığından, dava ret ve iptal edilir.

Dava masrafları Davacı tarafından ödenecektir.



Mehmet Türker Tanju Öncül Beril Çağdal
Yargıç - Yargıç Yargıç




17 Haziran, 2016











10






Full & Egal Universal Law Academy