Yüksek İdare Mahkemesi Numara 221/1993 Dava No 14/1995 Karar Tarihi 02.06.1995
Numara: 221/1993
Dava No: 14/1995
Taraflar: Mustafa Hacıahmetoğlu ile Ekonomi ve Maliye Bak.
Konu: Emeklilik tarihinin saptanması talebi -
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 02.06.1995

-D.14/95 YİM 221/93

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Mahkeme Heyeti: Celâl Karabacak, Nevvar Nolan, Mustafa H. Özkök.

Müstedi: Mustafa Hacıahme-toğlu, Dağyolu.
ile
Müstedaaleyh: Ekonomi ve Maliye Bakanlığı vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa.
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Avukat Kıvanç M. Riza.
Müstedaaleyh nam-ına: Başsavcı Yardımcısı Yaşar Boran.



Yasa Maddesi: KKTC Anayasasının 1, 7 ve 8. maddeleri, 52/1987 Millet-vekilliği ile Bağdaşmayan Görevler, Siyasal Kamu Görevlilerinin Ödenekleri, Emeklilik Hakalrına İlişkin Yasanın 12(1)(2)(3), 15 (1)(2) maddeleri, -26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 4, 8(1)(g) ve 30. maddeleri.

İstemin Özeti: Müstedinin, emekililik ikramiye ve/veya maaşının hesaplan-masında siyasal kamu görevinden ayrılma tarihi olan 1993 tarihinde aldığı maaş yerine 60 yaşını doldurmuş olduğu 1991 ta-rihinde aldığı maaşın esas alınmasını öngören ve bilgisine 1993 de gelen kararın ve/veya bu doğrultuda yapılan işlemin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: 1931 doğumlu olan Müstedi 1961 tarihin-de Kıbrıs Cumhuriyeti Türk Cemaat Meclisi Üyeliğine seçilmesi ile siyasal kamu görevine başladı ve milletvekilliğinden istifa ettiği 1993 tarihine kadar kesintisiz, siyasal kamu görevi yaptı. 52/1987 sayılı Yasanın yürülüğe girmesi ile siyasal kamu görevl-ilerine birtakım haklar tanınmıştır. Bunun üzerine Müstedinin 25 yıl fiili hizmet yaptığını hesaplayarak 44 yıl üzerinden kendisini emekliye sevk ederek emeklilik maaş ve ikramiyesi verdi. 52/87 sayılı Yasanın Anayasaya aykırılığını ileri süren Cumhuriy-etçi Türk Partisinin Anayasa Mahkemesinde açtığı dava 1988 de sonuçlanmış ve Anayasa Mahkemesi 52/87 sayılı Yasanın ilgili maddelerini Anayasaya aykırı bularak iptal etti. Bunun üzerine Müstedaaleyh, Müstediye ödemekte olduğu emeklilik maaşını durdurmuştur-. Siyasal Kamu görevine devam eden Müstedi 1993 yılında milletvekilliğinden istifa edince, Müsetdaaleyh Müstedi ile ilgili başvuru konusu kararı almıştır.

SONUÇ: Siyasal kamu görevlisi olarak 1961'den 1993 tarihine kadar kesintisiz olarak görev yapan Müst-edinin, emeklilik maaş ve ikramiyesi hesaplanırken yasal olarak milletvekilliğinden istifa ettiği tarih olan 1993 tarihinin esas alınması gerekir. Halbuki Müstedaaleyh Müstedinin 60 yaşını doldurduğu tarihi esas alımıştır ki bu Yasaya aykırıdır ve bu karar- uyarınca yapılan işlemlerin iptal edilmesi gerekir.

Artıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
YİM 44/82 (D.22/83) sayılı Yüksek İdare Mahkemesi kararı.
A.M. 20/87 (D.9/88) sayılı Anayasa Mahkemesi kararı.
A.M.7/77 sayılı Anayasa Mahkemesi kararı.




H Ü K- Ü M

Celâl Karabacak: İşbu başvuru ile Müstedi, emeklilik ikramiye ve/veya maaşının hesaplanmasında siyasal kamu görevinden ayrılma tarihi olan 23.9.1993 tarihinde aldığı maaş yerine 60 yaşını doldurmuş olduğu 1.5.1991 tarihinde aldığı maaşın esas alınmas-ını öngören ve takriben 12.10.1993 tarihinde bilgisine gelen kararın ve/veya bu doğrultuda yapılan işlemin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesini Mahke-meden talep etmiştir.

Başvuruda olgular açısından tarafl-ar arasında herhangi bir ihtilâf yoktur. İhtilâfsız olgular ise kısaca şöyledir:

Müstedi, 30.4.1931 doğumlu olup 13.8.1961 tarihinde Kıbrıs Cumhu-riyeti Kıbrıs Türk Cemaat Meclisi Üyeliğine seçilmesi ile siyasal kamu görevine başlamış ve mezkûr tarihten -milletvekilliğinden istifa ettiği 23.9.1993 tarihine değin kesintisiz olarak siyasal kamu görevi yapmıştır.

Müstedi bu görevi ifa ederken, 30.7.1987 tarihinde 52/1987 sayılı Milletvekilliği ile Bağdaşmayan Görevler, Siyasal Kamu Görevlilerinin Ödenekleri- ve Emekilik Haklarına İlişkin Yasa yürürlüğe girmiş ve bu Yasa siyasal kamu görevlilerine, emeklilik menfaatları açısından, diğer kamu görevlilerine kıyasla, birtakım ayrıcalıklar getirmiştir. Örneğin; Yasanın 12. maddesinin (1). fıkrası kesintili olup ol-madığına bakılmaksızın bir siyasal kamu görevlisinin iki yasama dönemi siyasal kamu görevi yapması halinde emeklilik hakkı kazanmasını, (3). fıkrası sürekli 25 yıl kamu görevi yapan bir hak sahibinin siyasal kamu görevi sona ermese dahi emeklilik hakkını k-azanmasını ve hakkında 26/1977 sayılı Emeklilik Yasasının 5. maddesi kuralları uyarınca işlem yapılmasını ve 15. maddesinin (1). fırkası emeklilik hak ve menfaatları açısından, hizmet yıllarının hesaplanmasında siyasal kamu görevine geçen fiili hizmet süre-lerinin yarısına eşit bir sürenin eklenmesini ve o hizmetin fiilen yapılmış gibi işlem görüp hesaba katılmasını öngörmüştür. Bunun üzerine Müstedaaleyh, 25 yıldan fazla sürekli siyasal kamu hizmeti bulunan Müstediyi 30.7.1987 tarihi itibarıyle 44 yıl 10 ay- 24 gün üzerinden emekliye sevkederek, kendisine ikramiye, emeklilik maaşı ve ek ikramiye vermiştir. Konu Yasa uyarınca kazandığı emeklilik menfaatlerini ödenen Müstedi, siyasal kamu görevini de sürdürerek, milletvekilliği maaşını almaya devam etmiştir.

-52/1987 sayılı konu Yasanın yukarıda değinilen 12 ve 15. maddelerinin KKTC Anayasasının 1, 7 ve 8. maddelerine aykırı olduğu iddiasıyle Cumhu-riyetçi Türk Partisi tarafından açılan A.M.20/87 sayılı iptal davası, 12.7.1988 tarihinde sonuçlanmış ve Anayasa M-ahkemesi, diğer şeyler meyanında, gerek kamu görevlilerinin gerekse siyasal kamu görevlilerinin emeklilik hakkı bakımından aynı nitelikte olduklarını, halbuki 52/1987 sayılı Yasanın 12. maddesinin (1), (2) ve (3). fıkraları ile 15. maddesinin (1) ve (2). f-ıkralarının siyasal kamu görevlileri lehine ayrıcalık yarattığını, bu ayrıcalığın ise haklı bir nedene dayanmadığını, dolayısıyle konu maddelerin Anayasasnın eşitlik ilkesine aykırı olduğunu belirterek, bunları iptal etmiştir.

Anayasa Mahkemesinin yukarı-daki kararı ışığında Müstedaaleyh, Müstediye ödemekte olduğu emeklilik maaşını durdurmuştur.

Yukarıda da belirtildiği gibi, siyasal kamu görevine devam eden Müstedi, 23.9.1993 tarihinde milletvekilliği görevinden istifa ederek ayrılmıştır. Müstedaaleyh d-e, Müstedinin 60 yaşını doldurmuş olduğu 1.5.1991 tarihinde aldığı ödenekleri esas alarak, Müstediye 30 yıl üzerinden emeklilik ikramiyesi ve emeklilik maaşı; 30 yılın üzerindeki her hizmet yılı için ise en son çemekte olduğu brüt maaşı dikkate alarak kend-isine ek ikramiye ödenmesini kararlaştırmıştır. Ancak, mükerrer ödenmeye neden olmamak maksadıyle, Müstediye daha önce 52/1987 sayılı Yasa uyarınca verilen emeklilik menfaatleri yukarıda belirtildiği şekilde kararlaştırılan son ikramiyeden tenzil edilmiş v-e Müstediye mütebakisi ödenmiştir. Müstedaaleyh ayrıca, Müstediye 26/1977 sayılı Emekilik Yasasının 30. maddesini uygulamış ve emeklilik maaşını 1992 ve 1993 yılları için de ayarlamıştır.

Müstedi, Müstedaaleyhin aldığı yukarıdaki karar ve bu karar uyarın-ca yaptığı işlemin Anayasaya, yasalara ve İdare Hukuku prensiplerine aykırı olduğunu, Müstedaaleyhin yetkilerini aştığını veya kötüye kullandığını iddia ederek önümüzdeki başvuruyu dosyalamış ve yukarıda belirtilen taleplerde bulunmuştur.

Müstedi avukatı- hitabesinde, diğer şeyler meyanında, Müstedinin siysal kamu görevlisi olduğunu, siyasal kamu görvlilerinde mecburi emekliye ayrılma için ya haddi bulunmadığını, bu nedenle siyasal kamu görevlilerinin 60 yaşın çok üzerinde de göreve devam edebileceklerini,- 26/1977 sayılı Emeklilik Yasasının 8(1)(g) maddesi siyasal kamu görevlilerinin siyasal kamu görevinden ayrılmaları halinde emekliye ayrılabileceklerini öngördüğünü, nitekim Müstedinin 23.9.1993 tarihinde milletvekilliğinden istifa ederek siyasal kamu göre-vinden emekliye ayrıldığını, Emeklilik Yasasının 4(2) maddesinin ise emekliye ayrılan bir hak sahibinin emeklilik maaş ve ikramiyesinin hesaplanmasında o hak sahibinin hizmet süresi içinde aldığı emeklilik amaçları için kabul edilen ve fiilen en yüksek yıl-lık ödeneklerin esas alınmasını öngördüğünü, Müstedinin hizmet süresi içinde aldığı en yüksek ödeneğin emekliye ayrıldığı 23.9.1993 tarihinde çektiği maaşı olduğunu, dolayısıyle Müstedinin emeklilik maaş ve ikramiyesinin hesap-lanmasında en son çektiği maa-şın esas alınması gerektiğini, halbuki Müste-daaleyhin böyle yapmayarak bunun yerine Müstedinin takriben 2 yıl önce 60 yaşını doldurduğu 1.5.1991 tarihinde aldığı maaşı nazarı dikkate aldığını, bunun ise yasaya aykırı olduğunu, Müstedaaleyhin dayandığı Yİ-M: 44/82 (D.22/83) ile A.M. 20/87 (D.9/88) sayılı içtihat kararlarının ise bu meseleye uygulama olanağı bulunmadığını iddia etmiş ve başvuru gereğince karar verilmesini talep etmiştir.

Öte yandan Müstedaaleyh namına Mahkemede bulunan Başsavcı Yar-dımcıs-ı hitabesinde, diğer şeyler meyanında, Müstedinin siyasal kamu görevlisi olduğunu, siyasal kamu görevlilerinin yaş haddinden dolayı emekliye ayrılamları hakkında ne Anayasada ne de diğer yasalarda kural bulunmadığını, ancak Anayasa Mahkemesinin hem A.M.7/7-7'de hem de A.M.20/87 (D.9/88)'de kamu görevlileri ile siyasal kamu görevlilerinin emeklilik bakımından aynı statüde olduklarına karar verdiğini, bundan hareketle siyasal kamu görevlilerinin de diğer kamu görevlileri gibi 60 yaşında mecburi emekliye ayrılm-aları gerektiğini, bununla beraber 60 yaşına geldiğinde henüz milletvekilliği süresi dolmayan bir siyasal kamu görevlisinin göreve devam edebileceğini, ancak görevden ayrıldığı zaman emeklilik menfaatlerinin YİM 44/82 (D.22/83)'de yapıldığı gibi şahsın 60.- Yaşı esas alınarak hesaplanması gerektiğini, nitekim bu meselede de 23.9.1993 tarihinde siyasal kamu görevinden ayrılan Müstedinin 60 yaşını doldurmuş olduğu 1.5.1991 tarihinde aldığı maaş dikkate alınarak emeklilik menfaatlerinin hesaplandığını, 30 yılın- üzerindeki hizmetleri için ise her hizmet yılı için en son çekmekte olduğu brüt bir aylık maaşı tutarında ek ikramiye verildiğini, ayrıca 1992 ve 1993 yılları için emeklilik maaşında ayarlama yapıldığını, alınan karar ile buna uygun olarak yapılan uygulam-anın yasaya ve içtihatlara uygun olduğunu aksine hareket edilmesinin Anayasa Mahkemesi kararlarını çiğnemek anlamına geleceğini iddia ederek başvurunun redde-dilmesini istemişir.

Yukarıdakilerden görülebileceği gibi bu başvuruda Müstedi avukatı Müstedin-in emeklilik maaş ve ikramiyesinin onun emekliye ayrıldığı 23.9.1993 tarihideki maaşı esas alınarak hesaplanması gerektiğini iddia ederken; Başsavcılık ise, 23.9.1993 tarihindekinin değil de Müstedinin 60 yaşını doldurduğu 1.5.1991 tarihindeki maaşının naz-arı dikkate alınması gerektiğini savunmaktadır.

52/1987 sayılı Siyasal Kamu Görevlileri Yasasının 10. maddesine göre, siyasal kamu görevi ifa eden kamu görevlileri, konu Yasada konan özel kurallara ve 26/77 sayılı Emeklilik Yasasına bağlı olarak emeklili-k hakkına sahip olup, bu kurallar ile Emeklilik Yasası birlikte değerlendirilerek emeklilik işlemleri ile emeklilik hak ve menfaatleri ona göre hesaplanmaktadır.

Olgulardan görülebileceği gibi, Müstedi bir siyasal kamu görevlisidir. 52/1987 sayılı yasanı-n özel kurallar bölümü incelendiğinde, siyasal kamu görevlilerinin emekliye ayrılmaları ve emeklilik hakkı kazandıran hizmetleri emeklilik hak ve menfaatleri açısından esas alınacak hizmet yıllarının hesaplanması hakkına 12 ve 15. maddelerde özel hükümler -bulunduğu görülecektir. Ancak, yuakrıda da bbelirtildiği gibi, konu maddeler A.M.20/87 /D.9/88) sayılı iptal davasında Anayasaya aykırı buluanrak iptal edilmiştir. Dolayısıyle, konu Yasanın 12 ve 15. maddelerinin Müstediye uygulanması olanaksızdır. Hâl bö-yle olunca da, konu ile ilgili 26/1977 sayılı Emeklilik hükümlerine bakmak gerekmektedir.

26/1977 sayılı Emeklilik Yasası incelendiğinde, 3(9)(a) maddesinin diğer hizmetler yanında, Kıbrıs Cumhuriyeti Kıbrıs Türk Cemaat Meclisi Üyeliği, Türk Cemaat Mecli-si Üyeliği, Yasama Meclisi Üyeliği, Kurucu Meclis Üyeliği ve Milletvekilliği görevini emeklilik hakkı kazandıran hizmet olarak saydığı görülmektedir. Müstedi, kesintisiz olarak 13.8.1961 tarihinden 23.9.1993 tarihine değin yukarıda sayılan görevlerde bulun-duğuna göre, emeklilik hakkı kazandıran hizmet yapmış bir siyasal kamu görevlisidir. Müstedi 32 yıl 1 ay 10 gün emeklilik hakkı kazandıran siyasal kamu görevi yaptığı cihetle, Emeklilik Yasası altında emeklilik menfaatına hak kazanmıştır. Bir başka deyişle-, Müstedi 26/1977 sayılı Emeklilik Yasası hükümleri uyarınca bir hak sahibidir.

26/1977 sayılı Emeklilik Yasasının hak sahiplerinin emekliye ayrılma usulleri hakkına 8(1)(g) maddesi aynen şöyledir:

"8.(1)(g) Sadece haks ahibi siyasal kamu görevlileri b-akımından, her ne nedenle olursa olsun, siyasal kamu göevinden ayrılma halinde;"

Tarafların da kabul ve teslim ettikleri gibi, ne Anayasada ne de diğer yasalarda siyasal kamu görevlilerinin mecburi emekliye ayrılmaları hususunda azami bir yaş sınırı mevc-ut olmayıp bu, siyasal kamu görevinin özelliği icabıdır. Kanımızca, Yasa Koyucu, görevin özelliğinin siyasal kamu görevlilerini yaş haddi sebebiyle mecburi emekliye ayırmaya imkân vermediğini, ayrıca Anayasada siyasal kamu görevlilerinin görevden ayrılma u-sullerindeki fark ve çeşitliliği dikkate alarak, konu Yasaya, sadece hak sahibi siyasal kamu görevlilerinin emekliliği bakımından, yukarıda alıntısı yapılan maddeyi koymuş ve bununla siyasal kamu görevlilerinin görevden ayrılmakla emekliye ayrılmış sayılac-aklarını hükme bağlamıştır. Dolayısıyle, bir kamu görevlisinin mecburi emekliye ayrılmasını öngören azami yaş haddi ile igili YİM 44/82 (D.22/83) sayılı içtihat kararında belirtilenleri bu meseleye uygulama olanağı yoktur. Esasen konu maddenin KKTC Anayasa-sına aykırılığı da huzurumda iddia edilmiş değildir. Kaldı ki, 26/1977 sayılı Emeklilik Yasasının konu 8(1)(g) maddesi daha önce Anayasa Mahkemesinde KTFD Anayasası altında incelenmiş ve bu Anayasanın eşitliği öngören 7. maddesi ile 93, 66, 131 veya başka -herhangi bir maddesine aykırı olmadığı Anayasa Mahkemesinin A.M.7/1977 sayılı kararı ile hükme bağlanmıştır.

Olgulardan da görülebileceği gibi, Müstedi, 23.9.1993 tarihinde milletvekilliğinden istifa etmiştir. Müstedi, 23.9.1993 tarihinde istifa etmek su-retiyle siyasal kamu görevinden ayrıldığına göre, konu Yasanın 8(1)(g) maddesi uyarınca 23.9.1993 tarihinde emekliye ayrılmıştır.

3/1986 sayılı Değişiklik Yasası ile değiştirilen 26/1977 sayılı Emekilik Yasasının 4(2) maddesinin ilgili kısmı aynen şöyled-ir:

-"4(2) Bir hak sahibinin emeklilik maaş veya ikramiyesinin hesaplan-masında, o hak sahibinin, emeklilik hakkı kazandıran veya kazandırdığı bu Yasaca kabul edilen hizmet süresi için kabul edilen ve fiilen çekilen en yüksek yıllık ödenekler esas alınır."
-
Yukarıda alıntısı yapılan maddeden de açıklıkla görülebileceği gibi, bir hak sahibinin emeklilik maaş veya ikramiyesi hesaplanırken, o hak sahibinin emeklilik hakkı kazandıran hizmet süresi içinde aldığı, emeklilk amaçları için kabul edilen ve fiilen çek-ilen en yüksek yıllık ödenekleri esas alınır.

Yukarıda belirtildiği gibi, Müstedi 13.8.1961 tarihinden 23.9.1993 tarihine kadar siyasal kamu görevlisi olarak hizmet ifa etmiş olup, bu hizmeti de emeklilik hakkı kazandıran hizmettir. Elebette ki, Müstedin-in milletvekili olarak görev ifa ederken aldığı en yüksek maaş 23.9.1993 tarihinde aldığı maaştır. Bu maaşın 12 katı ise, onun fiilen aldığı en yüksek yıllık ödeneklerini oluştur-maktadır. Bu durumda, Müstedaaleyhin, Müstedinin emeklilik maaş ve ikramiyesi-ni hesaplarken yasal olarak 23.9.1993 tarihini ve bu tarihteki yıllık ödeneklerini nazarı itibare alması gerekirdi. Halbuki, Müstedaaleyh 23.9.1993 tarihi yerine Müstedinin 60 yaşını doldurduğu 1.5.1991 tarihini esas almıştır ki, bu yasaya aykırı olup, alı-nan karar ile bu karar uyarınca yapılan işlemlerin iptal edilmesini gerektirir.

Sonuç olarak, Müstedaaleyh tarafından alınan ve Müstedinin emeklilik menfaatlerinin hesaplanmasında 23.9.1993 tarihi yerine 1.5.1991 tarihini esas alan karar ile bu karar doğ-rultusunda yapılan işlemlerin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına oybirliği ile karar verilir.

Masraflar hususunda herhangi bir emir verilmez.


(Celâl Karabacak) (Nevvar Nolan) (Mustaf-a H. Özkök)
Yargıç Yargıç Yargıç

2 Haziran 1995











-


1



-


Full & Egal Universal Law Academy