Yüksek İdare Mahkemesi Numara 2/2010 Dava No 3/2012 Karar Tarihi 02.03.2012
Numara: 2/2010
Dava No: 3/2012
Taraflar: Tülin Özdevim ile Motorlu Araçlar İzin Makamı ve diğeri arasında
Konu: Öğrenci taşıma ve okul münibüsü işletme izni - Davacı bir dava dosyalayarak, İlgili Şahıslara köyiçi öğrenci taşıma ve okul minübüsü işletme izni verilmesi kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna karar verilmesi talebinde bulundu - Ön itiraz - Davanın 75 günlük hak düşürücü süre içerisinde açılmadığı iddiası - Davanın, 75 günlük hak düşürücü süre geçtikten sonra dosyalandığı nedeniyle davanın ret ve iptal edilmesi.
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 02.03.2012

-D.3/2012 YİM:2/2010


Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında

Mahkeme Heyeti:Necmettin Bostancı, Talât D. Refiker, Mehmet Türker


Davacı: Tulin Özdevim, Şht. Özkul Özdevrim Sk. No:59 -
-Akdoğan, Mağusa


- ile -


Davalı: 1. Motorlu Araçlar İzin Makamı vasıtasıyla K.K.T.C.
Lefkoşa
2. İçişleri ve Yerel Yönetimler Bakanlığı vasıtasıyla
K.K.T.C., Lefkoşa


- ve


İlgili Şahıs: 1. Ramadan Akandere, Akdoğan - Mağusa
2. Akandere Otobüs Şirketi Ltd., Akdoğan -
Mağusa

A r a s ı n d a.


Davacı namına: Avukat Özkul Özdevim
Davalı No.(1) -ve (2) namına: Kıdemli Savcı Gülser Akanyeti
İlgili Şahıslar namına: Avukat Hasan Yücelen.


---------------

K A R A R


Necmettin Bostancı: Bu davada, Mahkemenin hükmünü, Sayın Yargıç Mehmet -Türker okuyacaktır.

Mehmet Türker: Davacı, 21.1.2010 tarihinde, Davalılar aleyhine açtığı bu dava ile aşağıda belirtildiği şekilde taleplerde bulunmuştur:
"A. Davalı no:1 tarafından ve/veya davalılar'ın
14/1/2009 tarihinde aldığı, İ.K 2/200-9 sayılı
olup, davacının bilgisine 16.11.2009 tarihinde
gelen ve de Akdoğan'lı Ramadan Akandere'ye
ve/veya Akandere Otobüs Şirketi LTD'ye Akdoğan
köyiçi öğrenci taşıma izni ve/veya "A" sınıfı
(Kamu Taşıma) okul -minibüsü işletme izni veren
ve/veya minibüs işletme izni veren ve/veya
sözü edilen kişiye bahsedilen güzergahta
taşıma izni veren ve/veya Ramadan Akandere'nin
Milli Eğitim Bakanlığı ile yapacağı sözleşmeye
gör-e, "A" (Kamu Taşıma) okul minibüsü işletme
izni veren kararın ve bu karar çerçevesinde
yapılan tüm işlemlerin tamamen hükümsüz
ve/veya etkisiz olduğuna ve/veya herhangi
bir yasal sonuç doğuramayacağına dair bir
- mahkeme hükmü.

B. Davalılar tarafından müşterken ve münferiden
alınan ve davacının yalnızca Akdoğan köyiçi
öğrenci taşımacılığı ile ilgili KD.739
(22.kişilik) ve EG.669. plakalı (39 kişilik)
toplam 59 kişi kap-asiteli "A" (Kamu Taşıma)
okul minibüsü işletme izni varken, Akdoğan'lı
Ramadan Akandere'ye ve/veya Akandere Otobüs
Şirketi Ltd'ye; Milli Eğitim Bakanlığı ile
öğrenci taşımacılığı ile ilgili yapacağı
sözleşmeye -göre, "A" (Kamu Taşıma) okul
minibüsü işletme izni veren, İ.K.2/2009
sayılı ve 14/01/2009 tarihli kararın ve bu
karar çerçevesinde yapılan tüm işlemlerin
yoklukla sakat olduğuna ve/veya hükümsüz
ve/veya etkisi-z olduğuna ve hiçbir sonuç
doğuramıyacağına dair mahkeme hükmü.

C. Mahkemenin uygun göreceği başka adil bir
çare.

D. İşbu dava masraflarının davalılar tarafından
ödenmesi."


Davalılar, Davacının talep takriri-ne karşılık, ön itirazlar da içeren bir müdafaa takriri dosyalayarak, Davacının iddialarını reddetmişlerdir. Davalıların ön itirazları 3 adet olup, bir tanesi, davanın 75 günlük hak düşürücü süre içinde açılmadığı yönündedir.

Ramadan Akandere ve A-kandere Otobüs Şirketi Ltd., davaya İlgili Şahıs olarak dahil edilmiştir. İlgili Şahıslar da, üç ön itiraz içeren müdafaa takriri dosyalayarak, Davacının iddialarını reddetmişlerdir. İlgili Şahısların ön itirazlarının üçüncüsü de davanın, 75 günlük hak d-üşürücü süre içinde açılmadığı yönündedir.

Davanın duruşmasına başlandığı gün, Davalılar adına bulunan Savcı, davanın 75 günlük hak düşürücü süre içerisinde açılmadığı yönündeki ön itirazının öncelikle dinlenmesini talep etmiştir. İlgili Şahıslar -Avukatı da kendi müdafaalarında, bu yöndeki 3. iptidai itirazlarının öncelikle ele alınmasını talep etmiştir. Davacı Avukatının da Davalıların ve İlgili Şahısların bu talep ve beyanına katılması üzerine, Mahkeme, davanın 75 günlük hak düşürücü süre içinde- açılmadığı yönündeki iptidai itirazların öncelikle dinlenmesine karar vermiştir.

Davalıların iptidai itirazları aynen şöyledir:

"2. Ön İtiraz:
Davalılar yukarıdaki ön itirazlarına halel
gelmeksizin iddia eder ve der ki; ilgili- şahsa
verilen öğrenci taşıma izni kararına karşı
davacının 7/10/2009 tarihinde Yüksek İdare
Mahkemesinde 98/2009 sayılı davayı açtığını
ve işbu kararın da 14/01/2009 tarihinde alındığı
dikkate alındığında işbu dava Anayasanı-n aradığı
75 günlük zaman aşımı süresi içerisinde
açılmamıştır bu nedenle davanın öncelikle ret
ve iptal edilmesi gerekmektedir."


İlgili Şahısların iptidai itirazı aynen şöyledir:

"Ön İtiraz 3: İlgili Şahıs iddia eder ve d-er ki;
Yüksek İdare Mahkemesinde duruşma için beklemede
olan YİM.98/09 sayılı davanın 7 Ekim, 2009
tarihinde açıldığını, bu davaya konu idari
kararın 14.1.2009 tarihinde verildiği dikkate
alındığında, işbu dava KKTC Anayasasın-ın öngördüğü
75 günlük zaman aşımı süresi içerisinde açılmış
değildir. Dolayısı ile, işbu davanın bu yönden
de iptidaen masraflarla red ve iptal edilmesi
gerekmektedir."

KKTC Anayasası'nın 152'nci maddesine göre;
yü-rütsel ve yönetsel yetki kullanan herhangi
bir organ, makam veya kişinin herhangi bir karar
veya işlemi veya ihmali nedeniyle meşru menfaati
olumsuz yönde etkilenen kişi, 75 gün içerisinde
Yüksek İdare Mahkemesine başvurabilir. Bah-si
geçen 75 günlük süre, hak düşürücü bir süre olup,
ileri sürülmese bile mahkeme bunu resen nazara
alır.
Anayasanın Yüksek İdare Mahkemesinin yetkileri,
Yüksek İdare Mahkemesinde dava açabilme ve dava açma
süresin-e ilişkin 152. Maddesi aynen şöyledir:

Yüksek İdare Mahkemesinin Yetkileri
Madde 152.
(1) Yüksek İdare Mahkemesi, yürütsel veya
yönetsel bir yetki kullanan herhangi bir
organ, makam veya kişinin bir ka-rarının,
işleminin veya ihmalinin, bu Anayasanın
veya herhangi bir yasanın veya bunlara
uygun olarak çıkarılan mevzuatın
kurallarına aykırı olduğu veya bunların
sözkonusu organ veya makam ve-ya kişiye
verilen yetkiyi aşmak veya kötüye kul-
lanmak suretiyle yapıldığı şikâyeti ile
kendisine yapılan başvuru hakkında, kesin
karar vermek münhasır yargı yetkisine
sahiptir.
(2-) Böyle bir başvuru, sahip olduğu meşru bir
menfaatı, bu gibi karar veya işlem veya
ihmal yüzünden olumsuz yönde ve doğrudan
doğruya etkilenen kişi tarafından
yapılabilir.
(3) Söz konusu başvuru-, karar veya işlemin
yayınlanması tarihinden veya yayınlanmadığı
takdirde veya bir ihmal halinde, başvuran
kişinin bunu öğrendiği tarihten başlayarak
yetmiş beş gün içinde yapılır.
(4) Böyle bir -başvuru üzerine Yüksek İdare
Mahkemesi, kararında:
(a) Sözkonusu karar veya işlem veya ihmali,
tamamen veya kısmen onaylayabilir; veya
(b) Sözkonusu karar veya işlemin, tamamen
veya kısmen, hüküms-üz ve etkisiz olduğuna

ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına
karar verebilir; veya
(c) Sözkonusu ihmalin, tamamen veya kısmen
yapılmaması gerektiğine ve yapılması
- ihmal olunan eylem veya işlemin yapılması
gerektiğine karar verebilir.

(5) Bu maddenin (4). fıkrası gereğince verilen
herhangi bir karar, Devlet içerisindeki
bütün mahkemeleri ve bütün organları v-eya
makamları bağlar. Karar, ilgili organ
veya makam veya kişi tarafından uygulanır
ve ona göre hareket edilir.
(6) Bu maddenin (4). fıkrası gereğince hükümsüz
kılınan herhangi bir karar veya i-şlemin
veya yapılmaması gerektiğine karar verilen
herhangi bir ihmalin, kendisine zarar
verdiği herhangi bir kişi, ilgili organ,
makam veya kişi tarafından, istemi kendisini
tatmin eder şeki-lde yerine getirilmediği
takdirde, zararların tazmini veya kendisine
başka bir tazminat verilmesi için dava
açmak ve mahkeme tarafından saptanacak tam
ve muhik bir tazminat almak ve sözkonusu
- mahkemenin vermeye yetkili olduğu diğer
tam ve muhik bir tazminat almak hakkına
sahiptir."


Bu konuda Zaim M. Necatigil'in, Kuzey Kıbrıs Türk
Cumhuriyetinde Yönetim Hukuku ve Anayasa Yargısı isimli
eserinin- 36'ncı sayfasında, aynen şöyle denmektedir:


'Yönetim hukukunda zamanaşımı, özel hukuktaki
zamanaşımı ilkesinden farklıdır. Özel hukukta
zamanaşımını yargı organı kendiliğinden dikkate
alamaz. Halbuki, kamu hukuku a-lanında
zamanaşımı kamu düzeni ile ilgilidir; yargı
organı bu konuda itiraz yapılmamış olsa bile,
bunu kendiliğinden dikkate alır.'


Anayasanın 152(3) Maddesi; başvuru için, 75 günlük sürenin, idari kararın öğrenilmesi ile- başladığını düzenlemekte, ancak hangi kaynaktan öğrenileceğine açıklık getirmemektedir. Bu durumda, idari kararın, herhangi bir kaynaktan öğrenilebileceği sonucuna varmamız gerekmektedir. (Gör: YİM 79/89 D.24/91)
KKTC Anayasası'nın 152(3) Maddesi i-ncelendiğinde, Maddenin, şikâyet edilen karar, işlem veya ihmalin öğrenilmesinden bahsettiği görülmektedir. Madde, öğrenmenin belirli bir kaynaktan olmasını öngörmemektedir. Bütün istenen, alınan idari karar veya yapılan işlem veya ihmalden etkilenen şah-sın, hakkını arayabilmesi için, bunlar hakkında yeterli bilgiye sahip olmasıdır. (Gör: YİM 147/86 D.4/89)

Ancak, öğrenme tarihinde tereddüt olması halinde, Davacı lehine olan tarihin kabul edilmesi gerekir. Öğrenme tarihini ispat ise zamanaşımını,- yani 75 günlük sürenin geçtiğini iddia eden tarafa düşer. (Gör: YİM 107/85 D.18/89, YİM 147/85 D.39/87)

İdari kararın hangi kaynaktan öğrenildiği önemli değidir. Öğrenmenin amacı, Müstedinin başvuru dosyalamasına fırsat vermektir. Kararın, başvur-u dosyalayabilecek ölçüde açık ve net bir şekilde Davacının bilgisine gelmesi, başvuru süresinin başlaması için yeterlidir. Davacının, dedikodu mahiyetinde veya tartışmalı iddialar şeklinde bir kararı öğrenmesi ise, başvuru süresinin başlaması için yeterl-i değildir. (Gör: YİM 108/89 D.33/90)

Huzurumuzdaki bu davada, 75 günlük süre hangi tarihten başlayacaktır? Bu hususu saptayabilmek için, bu meseledeki olgulara, emarelere ve Davacının şahadetine bakmak gerekmektedir. Davanın olguları şöyle özetle-nebilir:

Davacı, Akdoğan köyiçi, 22 ve 37 yolcu kapasiteli iki araç tahtında, 2 adet taşımacılık "A" izni sahibi olup, öğrenci taşımacılığı yapmaktadır. Okula öğrenci taşımacılığı yaptığı 16.9.2009 tarihinde, Davalı No.(1)'in, İlgili Şahıs Akandere -Otobüs Şirketi adına, Akdoğan köyiçi öğrenci taşıma izni yani "T" izni veren bir karar aldığını öğrenen Davacı, Yüksek İdare Mahkemesinde, Emare 18 YİM 98/2009 sayılı davayı ikame etti. Emare 18 olarak ibraz edilen bu davada Davacı, Davalı No.(1) ve/veya -Davalıların takriben Eylül 2009 tarihinde aldığı ve 16.9.2009 tarihinde bilgisine gelen bu kararın iptalini talep etmektedir. Bu davanın görüşülmesi esnasında 19.11.2009 tarihinde, Emare 8 olarak ibraz edilen bu kararın, 14.1.2009 tarihli bir karar olduğu-nu öğrenen Davacı, 21.1.2010 tarihinde huzurumuzdaki bu davayı açmıştır.

Davacı şahadetinde de yukarıda belirttiğimiz gibi Davalı No.(1) tarafından İlgili Şahıslara "T" izni verildiğini okulun açıldığı gün 16.9.2009 tarihinde öğrendiğini, Avukatını a-radığını, Avukatının "karar tarihini öğren" demesi üzerine, aynı gün İzin Kuruluna gittiğini, orada iki görevli bayanla konuştuğunu, bu iznin verildiğini ve 1 yıllık olduğunu bu kişilerden de öğrendiğini, ancak kendisine başka bilgi
veremeyeceklerini söyl-ediklerini, daha sonra da okula dönüp okul müdüründen İlgili Şahıslara verilen "T" izninin bir fotokopisini (Emare 15) aldığını ve İlgili Şahıslara "T" izninin verildiğini 16.9.2009 tarihinde öğrendiğini, Avukatına gidip 98/2009 sayılı davayı açtığını, anc-ak kararın 14.1.2009 tarihli olduğunu, bu davanın görüşüldüğü Kasım 2009 ayı sonunda Avukatından öğrendiğini ve 21.1.2010 tarihinde bu davayı açtıklarını söylemiştir.

Gerek ihtilâfsız olgular ve emarelerden, gerekse Davacının şahadetinden, Davalıla-rın ve/veya Davalı No.(1)'in, İlgili Şahıslar Akandere Otobüs Şirketi ve/veya Ramadan Akandere'ye, Akdoğan köyiçi öğrenci taşıma izni yani "T" izni verdiğini, Davacının 16.9.2009 tarihinde öğrendiği bir gerçektir ve ihtilâf konusu değildir. Nitekim Davacı-, böyle bir kararın alındığını öğrendikten sonra, 7.10.2009 tarihinde, Davalılar aleyhine, Emare 18 olan YİM 98/2009 no.'lu davayı ikame etmiştir. Davacı bu kararı, 16.9.2009 tarihinde, okulların açıldığı gün öğrendikten sonra, aynı gün Davalı No.(1) Moto-rlu Araçlar İzin Makamına giderek, orada iki memurla görüşüp, İlgili Şahıslara taşıma izni verildiğini ve bu taşıma izninin, 1 yıllık olduğunu yeniden öğrenip, Davalı No.(1) memurlarından teyit etmiştir. Aynı gün, tekrar taşımacılık yaptığı okula dönen Da-vacı, okul müdüründen de böyle bir izin verildiğini öğrenip, İlgili Şahıslara verilen Emare 15 taşıma izninin (T.izni) bir fotokopisini okul müdüründen almıştır.

Emare 15 olan "T" izninin içeriği ise aynen şöyledir:

"50/2000 SAYILI MOTORLU- ARAÇLARLA YOLCU VE EŞYA TAŞINMASI
(DENETİM) YASASI YOLLARDA EŞYA TAŞINMASININ
DÜZENLENMESİYLE İLGİLİ

ÖZEL TOPLU TAŞIMA MİNİBÜS-OTOBÜS İŞLETME İZİN BELGESİ
No:M/SA 69/MTV-30589

İZ-İN KATOGORİSİ : OKUL OTOBÜSÜ
PLAKA NO : TKU 452
MAL SAHİBİNİN ADI SOYADI : AKANDERE OTOBÜS ŞTİ.LTD.
MAL SAHİBİNİN POSTA ADRESİ : AKDOĞAN
MAGOSA
KÖY TAŞIMA BÖLGESİ : AKDOĞAN
- KASABA TAŞIMA BÖLGESİ : ......
KASABALAR ARASI TAŞIMA
BÖLGESİ : ......
MİNİBÜS-OTOBÜSÜN İŞ
SAHASI İLE İLGİLİ:

SEFERE BAŞLANGIÇ YERİ : AKDOĞAN
SEFERİN BİTİŞ YERİ : "
DURAK YERİ - : "
TAŞINACAK YOLCU SAYISI : 22 (YİRMİ İKİ)
İSDAR TARİHİ : 11 EYLÜL 2009
HİTAM TARİHİ : 10 EYLÜL 2010

YASANIN ÖNGÖRDÜĞÜ KOŞULLAR VE AŞAĞIDA BELİRTİLEN ÖZEL
KOŞULLAR
(a) ÜCRET TARİFESİ.
BU- İZİN BELGESİ HİTAM TARİHİNE KADAR GEÇERLİ OLUP
HİTAM TARİHİNDE MUKAVELE SÜRESİNİN UZATILMASI
KAYDİYLE İŞLETME İZNİ YENİLENİR. AKSİ TAKTİRDE
ARAÇ ÖZELE ÇIKARTILIR.
(c) ARACIN ÖN VE ARKA DIŞ ÜST BÖLÜMÜNDE (YÜKSEKLİĞİ 15 CM
-KALINLIĞI 2 CM) ELLİ METRE MESAFEDEN KOLAYCA
OKUNABİLECEK ŞEKİLDE"... .....OKUL OTOBÜSÜ ....
İBARESİ YAZILI TABELA BULUNDURULUR.
(d) BU İZİN BELGESİ YALNIZ AKDOĞAN KÖYİÇİ ÖĞRENCİLERİ
OKULA GÖTÜRÜP GETİRMEK İÇİN GEÇERLİDİR. BAŞKA Y-ERE
DEVREDİLEMEZ. ÖĞRENCİLERİN ARASINA BAŞKA YOLCU
ALINAMAZ.
(e) BU İZİN BELGESİ YALNIZ MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI İLE
YAPACAĞI SÖZLEŞME ŞARTLARI VE SÜRESİNCE GEÇERLİDİR.
(f) İŞLETME İZNİNİN BAŞLANGIÇ VE BİTİŞ NOKTALARINDAN
- DÜZENLİ OLMAMAK VE SEFERİNİ AKSATMAMAK ŞARTIYLE
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI'NIN DÜZENLEYECEĞİ HER TÜRLÜ
SPORTİF VE BENZERİ ÖĞRENCİ GEZİLERİNDE GÜZERGAH
DIŞI İÇİN GEÇERLİDİR.

VERİLİŞ TARİHİ: 11.09.2009 İZİN KURULU SEKRETERİ-

MAKBUZ NO: 552437
S.M.B. NO: 000057 RAMADAN AKANDERE
S.S.NO: 0156918 AĞUSTOS 2010"


Davacının yukarıda belirttiğimiz kararı öğrenme şeklini gözönüne aldığımız zaman Davacının, dava konusu kararı, Anayasanın 152(3)- Maddesinin öngördüğü bir şekilde, 16.9.2009 tarihinde öğrendiği hususunda hiçbir tereddüt bulunmadığı ve bu karardan etkilenen Davacının hakkını arayabilmesi, yani kararın iptali talebi ile ilgili dava açabilmesi için, kararı öğrendiği gün olan, 16.9.2009- tarihinde, kararla ilgili yeterli bilgiye sahip olduğu bulgusuna varırız.

Yukarıda belirttiğimiz olgular, Davacının şahadeti ve Emare 15'e göre, daha önce de belirttiğimiz gibi, Davacı, dava konusu ve hatalı olduğunu iddia ettiği karar ve/veya işl-emi 16.9.2009 tarihinde öğrenmiştir. Davacının bunu öğrenmesi ile de, dava konusu 14.1.2009 tarihli kararla ilgili, Anayasanın 152(3) maddesindeki 75 günlük hak düşürücü süre, 16.9.2009 tarihinden itibaren işlemeye başlamıştır.

Buna bağlı olarak 16.-9.2009 tarihinden, işbu başvuru ve/veya davanın dosyalandığı tarih olan 21.1.2010 tarihine kadar geçen sürenin, 75 günlük süreyi aştığı görülmektedir.
Bu durumda, davanın, 75 günlük hak düşürücü süreden sonra dosyalandığı yolundaki Davalıların 2. ve İ-lgili Şahısların
3. ön itirazlarının kabul edilerek, davanın reddedilmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak, dava ret ve iptal edilir.

Meselenin tüm ahval ve koşulları dikkate alınarak, dava masrafları ile ilgili herhangi bir emir verilmez.



- Necmettin Bostancı Talât D. Refiker Mehmet Türker
Yargıç Yargıç Yargıç



2 Mart, 2012












2






Full & Egal Universal Law Academy