Yüksek İdare Mahkemesi Numara 211/1997 Dava No 26/2001 Karar Tarihi 26.12.2001
Numara: 211/1997
Dava No: 26/2001
Taraflar: Sultan Sağol ile Çalışma ve İskan Bak.
Konu: Tahsis iptali istemi -Meşru menfaat
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 26.12.2001

-D.26/2001 YİM 112/97
Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.
Mahkeme Heyeti: Metin A. Hakkı, Mustafa H.Özkök, Seyit A. Bensen.
Davacı: Sultan Sağol, Lefkoşa
- ile -
Davalı: 1-. K.K.T.C. Çalışma ve İskân Bakanlığı, Lefkoşa
2. İskân Encümeni, Lefkoşa
3. Saptama Değerlendirme ve Tanzim Komisyonu, Lefkoşa
4. K.K.T.C. Bakanlar Kurulu
5. Lefkoşa Kaza Tapu Amirliği, Lefkoşa

A r a s ı n d a.

Davacı nam-ına: Avukat Ata Dayanç
Davalılar namına: Savcı Fatma Ertuğrul
İlgili Şahıs namına: Avukat Kıvanç M. Riza.

-------------------

H Ü K Ü M

Metin A. Hakkı: Davacı, 21.7.1997 tarihinde, Anayasanın 152. maddesine istinaden Yüksek İdare Mahkemesi olarak oturu-m yapan Yüksek Mahkemede, Davalılar aleyhine dosyaladığı yukarıda ünvan ve sayısı gösterilen dava ile Mahkemeden aynen aşağıdaki şekilde karar talep etti:

"A) Davacının, ailesi ile birlikte ikamet etmekte olduğu
ve/veya tasarrufunda bul-unan ve/veya Çalışma ve İskân
Bakanlığı ve/veya resmi makamlarca Davacının ikametine
tahsis edilen Lefkoşa'da C.54 Mehmet Hasan Tuna Sokak
adresindeki Pafta-Harita No: XXI/38.5.II, Parsel No:
255'de bulunan gayrımenkulü-n ve/veya evin ve/veya
konutun İlgili Şahıs Tahir Ürün'e verilmesi hususunda
Davalılar tarafından alınan kararın ve/veya yapılan
işlemlerin hükümsüz ve/veya etkisiz olduğuna ve/veya
herhangi bir sonuç doğurmayacağına dai-r Mahkeme emri
ve/veya hükmü ve/veya kararı.

B) Yukarıda "A" paragrafında tafsilatı verilen
gayrımenkulün ve/veya konutun ve/veya evin Davacıya
verilmesini ihmal eden Davalıların ihmallerinin
yapılmaması gereke-n ihmal olduğu ve mezkûr ihmal
olunan işlemlerin yapılması için bir Mahkeme emri".


Mezkûr davanın Davalılara tebliğini müteakip Davalılar 28.1.1999 tarihinde ön itiraz da içeren bir Müdafaa Takriri dosyalamışlar ve davanın reddolunması tale-binde bulunmuşlardır. Dava ile yakın ilgisi olduğu görülen Tahir Ürün de muayyen bir safhada İlgili Şahıs olarak Mahkemece davaya dahil edilmiş ve o da, ön itiraz da içeren Müdafaa Takririni 10.11.1998 tarihinde Mahkemeye dosyalayıp davanın iptali talebin-de bulunmuştur. Davalılar ile İlgili Şahıs Müdafaa Takrirlerini Mahkemeye dosyalamalarını müteakip Davacı bir Müdafaaya Cevap Takriri dosyalamış ve davasında ısrar etmiştir. Davalılar ile İlgili Şahsın Müdafaa Takrirleri karşılaştırıldığında müdafaaların-ın ve keza iptidaî itirazlarının aynı paralelde olduğu görülmektedir. Şöyle ki; iptidaî itirazları ile Davalılar ve İlgili Şahıs inter alia, Davacının bu davayı açmaya ve ileri götürmeye meşru menfaatı olmadığını, keza İskân Topraklandırma ve Eşdeğer Mal -Yasası kapsamında hak sahibi olmadığını iddia etmektedirler.

Davanın talimatı 18.3.1999 tarihinde gerçekleşmiş ve duruşması da 5.12.2001 tarihinde yapılmıştır. Duruşma esnasında taraflar karşılıklı muvafakat çerçevesinde evraklardan oluşan 11 adet e-mareyi Mahkemeye ibraz etmişlerdir. 5.12.2001 tarihli oturumda Mahkeme, ön itirazları davanın esası ile birlikte ele almayı tercih etmiş ve duruşma bu çerçevede gerçekleşmiştir. Duruşma esnasında Davalılar ve İlgili Şahıs şahadet ibraz etmemiş Davacı ise,- bizzat şahadet vermekle yetinmiş ve başka tanık dinletmemiştir. Mahkeme önünde duran emareler ile şahadeti değerlendirerek davanın kökeninde yatan ve ihtilâf konusu olduğu da görülmeyen olguları aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür:

İlgili Şahıs 1-974 Barış Harekâtı öncesi Lefkoşa'da, Kızılay Bölgesinde ikamet etmekte ve Lefkoşa'da Kaymaklı Bölgesinde kendi malı olan bir eve sahipti. 1974 Barış Harekâtı sonrası bu ev Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığının tasarrufuna geçti ve halen de askerin tasarrufu-ndadır. 1974 Barış Harekâtı sonrası İlgili Şahıs, Davalılara müracaat ederek askerin tasarrufunda kalan koçanlı evine karşılık, tek koçan ve tek parselden oluşan Lefkoşa'da, Pafta/Harita XXI/38.5.II, Parsel 255'in (bir başka deyişle dava konusu gayrımenku-lün), takas yolu ile kendine verilmesini talep etti. Davalılar bu talebi olumlu karşıladı ve Bakanlar Kurulu Emare 7 olarak Mahkemeye ibraz edilen 16.7.97 tarihli ve E-1148-97 sayılı kararı aldı. Bu karara göre Devlet, 1974 Barış Harekâtı öncesi Rum malı- olan ve mülkiyeti Barış Harekâtı sonrası Devlet'e kalan dava konusu gayrımenkulü, İlgili Şahsın Küçük Kaymaklı toprağında bulunup askerin tasarrufunda olan gayrımenkulü ile takas edecek, İlgili Şahıs Devlet'e £1500 üst verecek ve tapu muamelelerinden Devl-et hiç harç almayacaktı.

Dava konusu gayrımenkul Davacı ve ailesi tarafından 1975'de işgal edildi, ve Emare 3'e göre de Davalılar tarafından İlgili Şahıs adına 1996'da tahsis edildi. Bu İlgili Şahıs'a tahsis edilen parsel üzerinde Davacının halen i-çinde oturduğu ev ile halen içinde İlgili Şahsın oturduğu bir yardımcı ev mevcuttur. Davacı İlgili Şahsın kızıdır. Davacı 1962 Lefkoşa doğumludur ve 1974 öncesi babası olan İlgili Şahıs ile birlikte aynı evde Lefkoşa'da, Kızılay Bölgesinde ikamet etmekte- idi. Barış Harekâtını müteakip 1975'de İlgili Şahıs aile fertleri ile birlikte (Davacı dahil) dava konusu eve geçip taraflar bu evde oturmaya başladıklarında, 1990 yılında Davacının annesi rahmetli oldu ve babası olan İlgili Şahıs 1993 yılında tekrar evl-endi. İlgili Şahsın kızı olan Davacı 1989'da evlendiğinde, İlgili Şahıs dava konusu evde ikamet etmesine müsaade edip kendisi yardımcı eve geçti ve halen orda ikamet etmektedir. Davacı 3 çocuk annesidir.

Davacı ne eşdeğer alacaklısı ve ne de göçmen-dir. Davacı 22.7.1996'da Emare 11 yazı ile Davalılara müracaat edip halen oturduğu evin kendine verilmesini talep etti ve evi almak için puanları olduğunu da söyledi, ancak bu müracaatına hiçbir yanıt almadı. Aslında Davacının hiçbir eşdeğer puanı yoktur-. Davacı akabinde bu davayı ikame etti ve Mahkemeden temin ettiği bir ara emri ile takas işlemlerini de durduttu. Davacının iddiasına göre Davalılar ile İlgili Şahıs arasında yapılmak istenen takas işlemi yasal değildir.

Davayı karara bağlamak için -önce iptidaî itirazları karara bağlamak uygun olacaktır. Davacının bu davayı ikame etmeye ve yürütmeye meşru menfaatı varmıdır? Önce bu hususu tezekkür edip karara bağlamak yerinde olacaktır. Yukarıda davanın olgularını özetlerken Davacının Eşdeğer Mal Y-asası hükümleri mucibince ne eşdeğer alacaklısı ne de göçmen olmadığı vurgulanmıştı. Davacı ihtilâf konusu konutun halen tasarrufunda olduğunu ve dolayısıyle bu davayı ikame etmeye meşru menfaatı olduğunu iddia ederken, İlgili Şahıs buna zıt olarak konutu-n Davacının tasarrufunda değil de kendinin tasarrufunda olduğunu, kızı olan Davacıya bu evde oturmasına izin verdiğini, tasarrufun İlgili Şahıs'ta olduğunu Davacının orda sadece bir 'Licencee' olduğunu iddia etmektedir. Bir an için bu iki zıt iddianın han-gisinin doğru olduğunu tezekkür etmeden konutun hakikaten Davacının tasarrufunda olduğunu kabul edersek yasal durum nedir? Bu hususu tezekkür edip karar verirken unutulmamalıdır ki yerleşmiş içtihatlar muvacehesinde bir dava ikame oldunduğu tarihteki yürü-rlükte olan mevzuata göre karara bağlanmalıdır. (Bak: A.M. 20,21,22,23,24,25 ve 27/81 (D.22/81) ve A.M. 4/82 (D.4/82)) ve yine (Bak: Administrative Law, Zaim Necatigil (1974) sayfa 255 son paragraf). Davacı davasını İskân Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Ya-sasının 42(1)(A) maddesine dayandırmaktadır. Sözü edilen bu madde 39/98 sayılı Yasa ile tadil edilmiş durumdadır. Ancak bu davanın ikame tarihinde ve 38/98 sayılı Yasa ile tadil edilmeden bu madde aynen şöyle idi:

"Bu Yasa kuralları uyarınca 13.8.1-995 tarihinden
önce kendileriyle yapılan kira sözleşmesi veya
Bakanlıkça verilen kullanım belgesi veya ilgili
komisyonca adına kira kararı alınan ancak kira
sözleşmesi Devlet Emlâk ve Malzeme Dairesi
tarafından aktedilmeyen -veya fiilen bir konut
tasarruf edenler, 31.12.1996 tarihine kadar
aşağıdaki koşulları taşımak kaydıyle puan satın
almak veya temin etmek suretiyle Taşınmaz Mal
Koçanı alabilirler.
.............................................-..."


Davacının eşdeğer mal alacaklısı veya göçmen olmadığı hususları yukarıda vurgulanmıştı. Halen oturduğu konut ile ilgili Devletle arasında bir kira sözleşmesi akdolunduğu veya kendine söz konusu konut için kullanım belgesi verildiği veya yine h-içbir Komisyonca kendine söz konusu konutun kiralanması için karar alındığına dair önümüzde hiçbir şahadet yoktur. Dolayısıyle Davacının söz konusu konutun koçanını alabilmesi
için ilgili konut tasarrufunda olduğu kabul edilse bile en geç 31.12.1996 tari-hine kadar Yasanın öngördüğü koşulları yerine getirmesi ve puan satın alması veya temin etmesi gerekmekte
idi. Yasanın öngördüğü 31.12.1996 tarihi, bu davanın ikame tarihinden öncedir. Davacının istinat ettiği bu maddeye
uygun olarak puan satın almadığ-ı veya temin etmediği davanın olgularından sarihtir. Dolayısıyle ihtilâf konusu konut Davacının tasarrufunda olduğu bir an için kabul edilse bile
söz konusu konutun koçanını almaya hakkı yoktur. Bu durumda Davacının meşru menfaatı olduğundan söz edileme-z. Bunlardan
da anlaşılacağı gibi Davacının bu davayı ikame edip yürütmeye hiçbir meşru menfaatı yoktur.




Netice olarak ve yukarıdakiler muvacehesinde Davacının davasının reddedilmesi gerekmektedir. Dolayısıyle Davacının davası reddolunur, masra-flarla ilgili herhangi bir emir
verilmez.




Metin A. Hakkı Mustafa H. Özkök Seyit A. Bensen
Yargıç Yargıç Yargıç


26 Aralık 2001










-


6



-


Full & Egal Universal Law Academy