Yüksek İdare Mahkemesi Numara 202/1994 Dava No 27/1996 Karar Tarihi 01.11.1996
Numara: 202/1994
Dava No: 27/1996
Taraflar: Mustafa Dilmen ile Ekonomi ve Maliye Bakanlığı
Konu: Emeklilik ikramiyesinin yanlış hesaplandığı ididası
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 01.11.1996

-D.27/96 YİM 202/94

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Mahkeme Heyeti: Metin A. Hakkı, Nevvar Nolan, Seyit A. Bensen

Müstedi: Mustafa Dilmen, Gönyeli.
-ile
Müstedaaleyh: Ekonomi ve Maliye Bakanlığı vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa.
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Avukat Kıvanç M. Riza adına Avukat Mustafa Asena.
Müstedaaley-h namına: Başsavcı Yardımcısı Muavini Mehmet Ali Şefik.



H Ü K Ü M

Metin A. Hakkı: Bu başvuruda Mahkemenin hükmünü Sayın Yargıç Seyit A. Bensen okuyacaktır.

Seyit A. Bensen: İşbu başvuru ile Müstedi, Müstedaaleyhin, Müstedinin emeklilik menfaatleri açı-sından alması gerken emeklilik ikramiyesini kendi iddiasınca yanlış hesaplayan ve Müstediden iştirak payı kesen kararın ve/veya işlemlerin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurama-yacağına karar verilmesini talep etmektedir.

Başvuru il-e ilgili ihtilafsız olgular kısaca şöyledir:

Müstedi, 25.1.1942 doğumlu olup 18.11.1970 tarihinde öğretmen olarak atandı ve en son Lefkoşa Türk Lisesinde Müdür olarak görev yapmakta iken Kamu Hizmeti Komisyonunun kararı ile 16 Eylül 1994 tarihinden itiba-ren, değiştirilmiş şekliyle 26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 9(1) maddesi uysrınca mecburi emekliye sevkedilmiştir.

Müstedinin, Emare 2'ye göre 23 yıl 9 ay 28 günlük fiili kamu hizmeti yanında 2 yıllık da mücahitlik hizmeti mevcuttur. Bu 2 yıllık mücahit-lik hizmeti yasa gereği ikiye katlanarak 4 yıl olarak emeklilik hizmetlerine eklenmiştir. Müstedinin, mecburi emekliye sevkedilmiş olması nedeniyle Yasanın 9(1) maddesi uyarınca emeklilik hakkı kazandıran mevcut fiili hizmet süresine 60. yaşı dolduracağı z-amana kadarki 7 yıl 4 ay 10 günlük bir süre eklenmiştir. Böylece Müstedinin Emare 2'ye göre toplam hizmet süresi 35 yıl 2 ay 8 gün olmuştur.

Müstedi Emeklilik Yasasının 45. maddesi gereğince gerek fiili, gerekse Yasa uyarınca fiili hizmetlerine eklenen h-izmet süreleri ve mücahitlik hizmetleri de dikkate alındıkatn sonra toplam 30 yıl üzerinden emekliye ayrılmıştır. Ayrıca 30 yıl üzerinden de kendisine ikramiye verilmiştir. Söz konusu ikramiye Müstediye verilirken 30 yıl üzerinden zorunlu olarak emekliye a-yrılması nedeniyle verilen sürler de dikakte alınarak 50,000,000TL emeklilik iştirak payı kesilmiştir. Müstedaaleyh, yapılan hesaplamalar ışığında Müstediye 910,576,836 TL. ikramiye ödenmiştir.

Eemeklilik maaşı ve ikramiyesini alan Müstedi, işbu başvruus-u ile mecburi emekliye sevk yüzünden normal olarak 60 yaşına kadar çalışamayacağını, çalışamayacağı 7 yıl 4 ay 10 günlük bu sürenin fiili hizmet olduğunu, bu süreye ilaveten mücahitlik hizmetleri ve 23 yıl 9 ay 28 günlük fiili hizmetleri ile birlikte topla-m olarak 35 yıl 2 ay 8 gün hizmeti için emeklilik hizmeti ve emeklilik ikramiyesinin hesaplanmasının bu süre üzerinden olması gerekirken Müstedaaleyhin bu süreyi 30 yıl ile sınırladığını ve emeklilik ikramiyesi 30 yıl üzerinden ödendiğini, halbuki emeklili-k ikarmiyesi açısından hesaplanması gereken sürenin 35 yıl 2 ay 8 gün olması gerektiğini, keza emeklilik ikramiyesi ödenirken mecburi emekliye svkedilmiş olması nedeniyle emeklilik hizmetlerine eklenen süre için de ileriye dönük olarak 50,000,000TL'sı işti-rak payı kesildiğini, böyle bir kesintinin yapılmasının yasal olmadığını ileri sürmektedir.

Müstedinin, Yasa gereği 30 yıl üzerinden emekliye ayrılmış olmasına herhangi bir yakınması yoktur.

Müstedaaleyh işbu başvuruya karşı dosyalamış olduğu itiraznam-ede, değiştirilmiş şekliyle 26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 5(4) maddesi, özel hizmet eklemesi dışında fiili 30 yılın üzerindeki hizmeti olanlara her hizmet yılı ile her mücahitlik hizmet yılına karşılık en son çekmekte olduğu brüt bir aylık maaşı tutarın-da ikramiye verilmesini öngördüğünü, Müstedinin fiili hizmetleri dışında yapmış olduğu mücahitlik hizmetleri de dikkate alındıktan sonra toplam 30 yıl üzerinden emekliye ayrıldığını, ayrıca 30 yıl üzerinden de kendisine ikramiye verildiğini, söz konusu ikr-amiye Müstediye verilirken 30 yıl üzerinden zorunlu olarak emekliye ayrılması nedeniyle Müstediye Emeklilik Yasasının 9(1) maddesi uyarınca verilen ek süreler dikkate alınarak emeklilik iştirak payı kesilmesinin yasal zorunluluk olduğunu ileri sürmüş ve ba-şvurunun reddini talep etmiştir.

Müstedinin talebine dayanıklık eden değiştirilmiş şekliyle 26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 5(4) maddesinin ilgili kısmı ise aynen şöyledir:

"(4). Bu maddenin (1)'inci fıkrasında belirtilen Emeklilik menfaatlerine ek ola-rak, devlet kadrolarında veya siyasal kamu görevinde, özel hizmet eklenmesi dışında, fiili otuz yılın üzerinde hizmeti olanlara, ayrıca, özel hizmet eklemesi dışındaki otuz yılın üzerindeki her hizmet yılı ile her mücahitlik hizmet yılına karşılık, en son -çekmekte olduğu brüt bir aylık maaşı tutarında ikramiye verilir."

-Yukarıda alıntısı yapılan maddeden de görülebileceği gibi, emekliye ayrılan bir kişinin bu madde altında ek ikramiye alabilmesi için, Devlet kadrolarında veya siyasal kamu görevinde özel hizmet eklemesi dışında fiili 30 yılın üzerinde hizmeti olması gerek-mektedir. Bir başka ifade ile, Devlet kadrolarında veya siyasal kamu görevindeki fiili hizmetin en az 30 yıl olması gerekir. Yasaya göre, özel hizmet eklemesi dışında 30 yılın üzerindeki her hizmet yılı ile her mücahitlik hizmet yılına karşılık Devlet brü-t bir aylık ek ikramiye vermektedir. Müstedinin fiili hizmetinin ise 23 yıl 9 ay 28 gün olduğu kabul edilen bir olgudur. Ne var ki Müstedi fiili hizmet süresine ilaveten Emeklilik Yasasının 9(1) maddesi uyarınca emeklilik hakkı kazandıran hizmet yıllarına -eklenen 7 yıl 4 ay 10 günlük sürenin fiili hizmet olduğunu ve Yasanın 5. maddesinin (4). fıkrası amaçları bakımından mücahitlik hizmetleri ile birlikte dikkate alınması gerektiğini ileri sürmüştür.

Müstedinin fiili hizmet süresine ilaveten Emeklilik Yas-asının 9(1) maddesi uyarınca, emeklilik hakkı kazandıran hizmet yıllarına eklenen süre fiili hizmet midir? Bu sürenin niteliğini tespit etmeye çalışalım.

Müstedi değiştirilmiş şekliyle 26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 9(1) maddesi altında emekliye sevked-ilmiştir. Bu madde ise şöyledir:

"9(1). Herhangi bir Yasa veya bu maddenin diğer fıkralarındaki kurallar saklı kalmak koşulu ile hak sahiplerinin mecburi emekliye ayrılma yaşı altmışıncı yaştır.
Ancak, Bakanlar Kurulunun önerisi üzerine Kamu Hizmeti Komi-syonu, bu hak sahiplerini elli yaşını doldurduktan sonra herhangi bir zaman mecburi emekliye sevkedebilir. Böyle bir hak sahibinin, emeklilik hakkı kazandıran hizmetinin hesaplanmasında; emeklilik hakkı kazandıran mevcut hizmet süresine, altmışıncı yaşı do-lduracağı zamana kadarki süre eklenir ve emeklilik işlemi bu süre üzerinden hesaplanır."

Yukarıda alıntısı yapılan maddeden görülebileceği gibi, mecburi emekliye sevk halinde, emeklilik hakkı kazandıran hizmetin hesaplanmasında, mevcut hizmet süresine 60-. yaşı dolduracağı zamana kadarki süre eklenir ve emekilik işlemi bu sürenin toplamı üzerinden hesaplanmaktadır. Emare 2''e göre Müstedi 25.1.1942 doğumlu olup 16.4.1994 tarihinden itibaren yani 60 yaşını dolduracağı tarihten 7 yıl 4 ay 10 gün önce mecburi- emekliye sevkedilmiştir. Müstedinin emeklilik hakkı kazandıran hizmetinin hesaplanmasında verilen ek süre, Emare 2'den görüleceği üzere mevcut fiili hizmet süresine eklenmiştir. Eklenen bu süre Yim 63/86 (D.5/87) sayılı Turhan Öztürk ile Ekonomi ve Maliye- Bakanlığı vasıtasıyle KKTC ve diğeri arasındaki davada da belirtildiği gibi bir özel hizmet eklemesidir. Mecburi emekliye sevkedilen Müstediye emekilik hakkı kazandıran hizmetine eklenen 7 yıl 4 ay 10 günlük süre, sadece emeklilik menfaatlarının hesaplan-ması bakımından eklenmekte olup fiili hizmet olarak nitelendirilemez. Ek ikramiye verilmesini öngören Yasanın 5(4) maddesi özel hizmet eklenmesi nazarı dikkate almamakta, özel hizmet eklemesi dışında fiili 30 yıl hizmet istemektedir. Dolayısıyle, fiili hiz-met olmayan Müstedinin mezkur süreisnin, ek emeklilik ikramiyesinin hesaplanması bakımından hesaba katılmaması gerekir.

Yine konu ile ilgili olarak değiştirilmiş şekliyle 26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 7. maddesinin (7). fıkrası şöyledir:

"(7). Emekli-lik hakkı kazandıran hizmetin hesaplanmasında, Yasanın öngördüğü özel hizmet eklenmesi, o hizmet fiilen yapılmış gibi işlem görür ve hesaba katılır.

Ancak, mücahitlik hizmeti ve özel hizmet eklemeleri dışında en az on yıl fiili kamu görevini tamamlamadan- emekliye ayrılan kamu görevlilerine özel hizmet eklemesi yapılmaz."

Yukarıda alıntısı yapılan maddeden anlaşılabileceği gibi, mücahitlik hizmeti ve özel hizmet eklemesinin fiili hizmet olmadığı kabul edilmekte, ancak bu madde amaçları bakımından fiili h-izmet gibi işlem görmesi öngörülmektedir. Böylece, fiili 10 yıl hizmeti olup da emekliye ayrılan herhangi bir şahsın özel hizmet eklemesi fiili hizmet olmamakla beraber, emeklilik hakkı kazandıran hizmetinin hesaplanması bakımından fiili hizmetmiş gibi işl-eme tabi tutmaktadır. Halbuki ek ikramiye verilmesini öngören Emeklilik Yasasının 5. maddesinin (4). fırkasında ise özel hizmet eklemesinin fiili hizmet gibi işlem görmesine olanak veren bir hüküm yoktur. Aksine, konu madde özel hizmet ekelmesi dışında fii-li hizmet için ek ikramiye ödeneceğini açıkça belirtmektedir.

Müstedinin Yasanın 5(4) maddesi altında ek ikramiye alabilmesi için özel hizmet eklemesi dışında fiili 30 yılın üzerindeki hizmetlerinin de fiili olması gerekir. Bir başka ifade ile Müstedinin- en az fiili 30 yıl hizmeti olması gerekir. Yasaca fiili hizmet olarak kabul edilmeyen özel hizmet eklemesi ile mücahitlik hizmetinin, fiili 23 yıl 9 ay 28 günlük hizmetlerine eklenerek Müstedinin emeklilik ikramiyesinin 35 yıl 2 ay 8 gün üstünden hesaplan-masına yasal olanak yoktur. Bu durumda fiili 30 yılın üzerinden hizmeti olmayan Müstedinin emeklilik ikramiyesini 35 yıl 2 ay 8 gün üstünden hesaplamamakla Müste-daaleyhin hatalı hareket ettiği söylenemez.

Müstedinin, emeklilik ikrmaiyesi ödenirken mecbu-ri emekliye sevkedilmiş olması nedeniyle emeklilik hizmetlerine Yasanın 9(1) maddesi gereğince eklenen süre için 50,000,000TL. iştirak payı kesintisi yapılmasının yasal olmadığı ile ilgili yakınmasına gelince: 26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 9(1) maddesi -mecburi emekliye sevkedilen bir hak sahibinin emeklilik hakkı kazandıran hizmetinin hesaplanmasında, emeklilik hakkı kazandıran mevcut hizmet süresine altmışıncı yaşı dolduracağı zamana kadarki sürenin eklenmesini öngörmektedir. Aynı Yasanın 45. maddesine -göre ise bir hak sahibi, gerek fiili hizmetleri, gerekse Yasa uyarınca fiili hizmetlerine eklenen hizmet süreleri bakımından, hiçbir şekilde 30 yıldan fazla emeklilik hakkı kazandıran hizmete sahip olamaz. Sahip olsa bile otuz yılı aşan süre hesaba katılma-z.

Yasanın 9(1) maddesi uyarınca Müstedinin mevcut fiili hizmet süresine eklenmesi öngörülen ve eklenen 7 yıl 4 ay 10 günlük süre, Yasanın 5(4) maddesi altında fiili hizmet sayılmamasına karşın, yasanın 7. maddesinin (7). fırkası altında emeklilik hakkı -kazandıran hizmetin hesaplanmasında, yasanın öngördüğü özel hizmet eklenmesi, o hizmet fiilen yapılmış gibi işlem görür ve hesaba katılır.

Yukarıda belirtilenler ışığında ve daha önce de belirtildiği gibi, Müstedinin fiili hizmet süresi 23 yıl 9 ay 28 gü-ndür. Bu hizmetine Yasanın 9(1) maddesi uyarınca eklenen 7 yıl 4 ay 10 günlük özel süre ile Müstedi 30 yıldan fazla bir emeklilik menfaatı sağlamıştır. Ancak bu emeklilik menfaatı Yasanın 45. maddesi gereğince 30 yıldan fazla olamaz. Bu suretle Müstedinin -fiili 23 yıl 9 ay 28 günlük hizmet süresi ile mücahitlik hizmet süresi dahil Yasa gereğince sağlayabileceği emeklilik menfaatı en fazla 30 yıldır. Müstedi yasa gereğince sağlamış olduğu 30 yıllık emeklilik menfaatından sadece fiili 23 yıl 9 ay 28 günlük hi-zmeti için iştirak payı ödemiştir. Geriye kalan ve yasa gereğince özel şekilde hizmetlerine eklenen hizmetin iştirak payı için ise herhangi bir ödeme yapmamıştır. Müsetdi Yasa gereğince özel şekilde hizmetine ekelenen hizmetin iştirak payını da Yasanın 25(-3)(b) bendi gereğince ödemekle yükümlüdür. Ancak 30 yıllık iştirak payını temsil eden miktardan fazla bir miktar ödemeye mecbur değildir.

İştirak paylarının ödenmesi ile ilgili olarak Emeklilik Yasasının 25. maddesinin (3). fıkrasının (b) bendi aynen söy-ledir:

"(3)(b) İştirak sahibi, bu Yasa ile özel şekilde hizmetine eklenmesi öngörülen hizmetin iştirak paylarını ödemekle yükümlüdür. Ancak, bu Yasanın bu gibi eklenen süreler için istirak payını ödenmiş saydığı kuralları saklıdır."

Yukarıdaki Yasa madd-esinden görülebileceği gibi Müstediye Emeklilik Yasasının 9(1) maddesi uyarınca verilen ek süreler dikkate alınarak iştirak payı kesilmesi yasal zorunluluktur. Bu durumda Müstedinin emeklilik ikramiyesinden özel şekilde hizmetine eklenen hizmetin iştirak p-ayını kesmekle Müstedaaleyh Yasaya aykırı hareket etmiş değildir. Bu nedenle Müstedinin konu yakınmasında bir mesnet görmüyoruz.

Sonuç olarak başvuru reddolunur. Masraflarla ilgili herhangi bir emir verilmez.


(Metin A. Hakkı) (Nevva-r Nolan) (Seyit A. Bensen)
Yargıç Yargıç Yargıç

1 Kasım 1996












-











-


1



-


Full & Egal Universal Law Academy