Yüksek İdare Mahkemesi Numara 20/1987 Dava No 22/1988 Karar Tarihi 30.06.1988
Numara: 20/1987
Dava No: 22/1988
Taraflar: Havva Hüseyin Avni ile İskân ve Reh. Dairesi
Konu: Eşdeğere karşılık mal talebi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 30.06.1988

-D.22/88 YİM 20/87

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Aziz Altay Huzurunda
Anayasanın 152. maddesi hakkında.

Müstedi: Havva Hüseyin A-vni, 3 Şht. Mürüvvet İlhan Sok, Lefkoşa
- ile -
Müstedaaleyh: KKTC İsk(n Bakanlığı, İsk(n ve Rehabilitasyon Dairesi vasıtasıyle KKTC.
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Osman Ertekün
Müs-tedaaleyh namına: Müjg(n Irkad
İlgili şahıs namına: Süleyman Dolmacı



Yasa Maddesi: Anayasanın geçici 1(2) maddesi ile 41/77 sayılı İsk(n, Toprak- landırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 38 ve 70(3)(4) maddeleri.

İstemin Özeti: Müstedinin başvuru konusu evin -Müstedaaleyh tarafından eşdeğerine karşılık kendisine verilmesini reddeden Müstedaaleyh kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: 1963 göçmeni olan Müstedi, Güneyden göç ettikten sonra başvu-ru konusu evin bir bölümüne yerleşti. Diğer bölümünde başka bir ailenin ik(met ettiği konutun bir süre sonra boşalması üzerine, tümünün kendisine eşdeğerine karşılık verilmesini talep eden Müstedinin bu müra- caatı, Müstedaaleyh tarafından reddedildi. Başv-uru bu karardan yapıldı.

SONUÇ: Kaynak olmayan bir taşınmaz malın Müstediye verilmesine olanak yoktur. Bu durumda başvuru konusu karar hatalı değildir. Mevcut durumu ile ifraz edilemeyeceğine göre yasal tasarrufundaki kısım için de tasarruf belgesi verilm-esine yasal olanak yoktur.
Başvuru reddolunur.
____________________


H Ü K Ü M

Müstedi dosyaladığı bu başvuruda Lefkoşa'da Kumsal'da 3 Şehit Mürüvvet İlhan Sokak'ta bulunan evin kendisine eşdeğerine karşı verilmesini reddeden müstedaaleyhin 22 Aralı-k 1986 tarihli kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesini istedi.

İhtil(f konusu olmayan olgulara göre 1963 yılında güneyden göçmen olarak Lefkoşa'ya gelen müstedi 3 Şehit Mürüvvet İlhan Sokak'taki evi-n bir kısmına yerleşti ve şimdiye kadar orada ikamet etmektedir. Başlangıçta evin diğer kısmında başka bir aile oturmakta ise de 1965 yılında boşalması üzerine bu baş- vuruda ilgili şahıs olan Erol Mustafa Özerdağ o kısma yerleşti ve o tarihten beri orada -oturmaktadır. Müstedinin oturduğu kısım 3, ilgili şahsın oturmakta olduğu kısım ise 3A olarak işaretlenmiştir.

Güneyde mal varlığı bulunan müstedinin eşdeğer için yapmış olduğu müracaatı inceleyen müstedaaleyh müstedinin kuzeyde sadece evin 3 numaralı kı-smında oturduğunu, 3A olan diğer kısmının ise yine göçmen olan ve bir miktar da eşdeğeri bulunan ilgili şahsın tasarrufunda bulunduğunu ve ifrazının da mümkün olmadığını da dikkate alarak konu evin tümünü veya tasarrufunda bulundurduğu 3 numaralı kısmı mü-stedinin T cetveline işlemedi. Müstedi konutun T cetveline dahil edilmeyişine itiraz etti, ancak yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı itiraz reddedildi. Bunun üzerine müstedi Eski Mallardan Feragat Beyannamesini imza etti ve güneyde terk ettiği taşınmaz -mallarına karşılık 1,063,881 puan için mal değer belgesi aldı. Konu konut ifraz edilemediği nedeniyle güney göçmeni olan ilgili şahsın T cetveline de işlenmiş değildir. İlgili şahsın güneyde terk ettiği taşınmaz malları için 24,140 puan, karısı Zehra Özerd-ağ'ın ise 100,000 puanı vardır.

Müstedi 20.11.1986 tarihinde müstedaaleyhe bir yazı gönderdi ve başka şeyler yanında, yeterli puanları olduğu ve güneyde iki konut bıraktığı için başvuru konusu konutun tümünü eşdeğerine karşı talep etti. Yazısına bir yanı-t alamayan müstedi 18.12.1986 tarihinde müstedaaleyhe aynı mealde bir yazı daha gönderdi. Müstedaaleyh 22 Aralık 1986 tarihinde verdiği yanıtta konutun diğer kısmında ilgili şahsın ikamet etmekte olduğu ve teknik açıdan ifrazı mümkün olmadığı cihetle kendi-sine kesin tasarruf verilmediğini ancak ilgili şahsın ikamet ettiği konut boşaldığı ve kaynak durumuna geldiği takdirde tümünün eşdeğerine karşı verilmesinin mümkün olabildiğini bildirdi. Bu yanıt üzerine müstedi işbu başvuruyu dosyalamış bulunmaktadır.

-Başvurunun duruşmasından kısa bir süre önce Şehir Pl(nlama Dairesi İsk(n ve Rehabilitasyon Dairesi Müdürlüğüne 2.3.1988 tarihli yazıyı yazdı ve başvuru konusu konutun bugünkü durumu ile ifrazının mümkün olmadığını ancak bazı il(velerle ikiz konuta dönüştür-ülmesi halinde ifrazının mümkün olabileceğini bildirdi. 9.5.1988 tarihinde müstedaaleyhe bağlı İnceleme ve Değerlendirme Şube Amiri müstediye bir yazı gönderdi ve konutun ifraz edilmemesi nedeniyle tümünün verilmesinin mümkün olmadığını, kaynak bulunduğu t-akdirde değiştirme istemini dikkate alacağını bildirdi.

Yukarıda ihtil(f konusu olmayan olgulardan da görüleceği gibi müstedi başvuru konusu konutun tümünü talep etmektedir. Ne var ki müstedi konutun sadece 3 numaralı kısmını tasarruf etmektedir. Konutuı-n 3A numaralı kısmı ise müstedi gibi göçmen ve eşdeğerde hak sahibi olan ilgili şahsın tasarrufunda bulunmaktadır ve bu tasarruf devam ettiği sürece müstediye veya başka bir hak sahibine verilmek üzere kaynak olamaz. Kaynak olmayan bir taşınmaz malın müste-diye verilmesine olanak bulunmadığına göre müstedinin talebini reddeden müstedaaleyhin başvuru konusu karrının hatalı olduğu söylenemez. Öte yandan mevcut şahadet ışığında konu konutun şimdiki durumunda ifraz edilmesinin mümkün olmadığı açıktır. Bu durumda- müstedinin yasal tasarrufunda bulunan 3 numaralı kısmı için kendidine kesin tasarruf belgesi verilmesine de yasal yönden olanak yoktur.

Müstedi, ilgili şahsın 24.140,000 puanı bulunduğuna göre takriben 750,000 puan olan konu konutun yarı hissesini almay-a yeterli puanı bulunmadığını öne sürdü ve güneyde iki konut bıraktığı halde bugüne kadar eşdeğerine karşı hiçbir şey almadığı gerçeği karşısında konutun tümünün kendisine verilmesi gerektiğini iddia etti. 23/85 sayılı Yasa ile tadil edilen 41/77 sayılı İs-k(n, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 70(39(c) maddesi bir hak sahibinin tasarrufundaki konutu almaya eşdeğer puanları yetmiyorsa ona konut için puanları orantısında hisseli kesin tasarruf belgesi, geri kalan hisseler için de tahsis belgesi verilmes-ini öngörmektedir. Yasal durum bu olduğuna göre ilgili şahsın puanları yetmiyor diye tasarrufundaki konutu başkasına vermeye olanak yoktur. Bu nedenle müstedinin bu iddiasının da yasal dayanaktan yoksun olduğu açıktır.
Sonuç olarak bir hususa işaret etmek- istiyorum. Yüksek İdare Mahkemesi önüne gelen idari davaların büyük bir kısmı eşdeğer mal uygulamaları ile ilgilidir. Yıllardır yasaların, özellikle Anayasanın amir hükümlerine rağmen eşdeğer mal uygulamalarının sürüncemede bırakılarak hak sahiplerinin ma-hkemelere başvurmak zorunda bırakılması toplum içinde huzursuzluğa neden olmaktadır. İlgililerin, eşdeğer mal uygulamasının öncelikle gerçekleştirilmesini öngören KKTC Anayasasının geçici 1(2) maddesi, yine eşdeğer işlemlerinin en geç 5 yıl içinde tamamlan-masını öngören Anayasanın Geçici 1(5) maddesi, 41/77 sayılı İsk(n, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının özellikle sosyal hukuk devleti, sosyal adalet ve hakkaniyet ilkeleri gözetilmek koşuluyle eşdeğer mal dağıtımına öncelik verilmesini öngören 38(1) m-addesi ve eşdeğer bakımından hak sahibi olanlara yasada saptanan esaslar dahilinde öncelikle eşdeğer mal verilmesini öngören 46. maddesi ışığında eşdeğerde hak sahibi olanlara eşdeğer mal verilmesi işlemlerini çabuklaştırmaları gerekir.

1963 yılından ber-i göçmen olan ve güneyde de iki konut bırakan müstediye 1974 yılından sonra eldeki bunca olanaklara rağmen bir konut verilmeyerek hal( konutun bir bölümünde yıllarca sığıntı olarak yaşamak zorunda bırakılması düşündürücüdür. Müstedi ile ilgili şahsın göçme-n ve üstelik eşdeğerde hak sahibi olduğunu, başvuru konusu konutun da ifrazı mümkün olmadığını dikkate alarak ikisinden birine, Yasa ve Öncelikler Tüzüğü hükümleri de göz önünde bulundurularak başka bir konut verilmesi yoluna gitmek ve böylece müstediyi y-ıllarca süren bu huzursuzluktan bir an önce kurtarmak ilgililerin görevidir.

Sonuç olarak başvuru reddolunur.

Masraflar için hernagi bir emir verilmez.


(Aziz Altay)
- Yargıç

30 Haziran 1988




123






Full & Egal Universal Law Academy