Yüksek İdare Mahkemesi Numara 200/1992 Dava No 34/1995 Karar Tarihi 20.12.1995
Numara: 200/1992
Dava No: 34/1995
Taraflar: Özel Ali Paşaoğlu ile İskân Bakanlığı
Konu: İşyerinin tahsis amacına uygun olarak kullanılmaması –
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 20.12.1995

-D.34/95 YİM 200/92

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Mahkeme Heyeti: Metin A. Hakkı, Nevvar Nolan, Seyit A. Bensen.

Müstedi: Özel Ali Paşaoğlu n/-d Özel A. Paşaoğlu n/d Özel Paşaoğlu
n/d Özel Ali Paşa, 2 Çağatay Caddesi, Girne.
ile
Müstedaaleyhler: 1. İskân Bakanlığı vasıtasıyle KKTC., Lefkşa.
2. İnceleme ve Dağıtım Komisyonu vasıtasıyle KKTC.,
Lefkoşa.
3. Saptama, Değe-rlendirme ve Tazmin Komisyonu
vasıtasıyle KKTC., Lefkoşa.
4. Eşdeğer Tazmin Komisyonu vasıtasıyle KKTC., Lefkoşa.
5. Girne Tapu Dairesi ve/veya Amiri vasıtasıyle KKTC.,
Lefkoşa.
- A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Avukat Ünsal Çağda.
Müstedaaleyhler namına: Savcı Süleyman Candar.
İlgili Şahıs namına: Avukat Münir Akil.


H Ü K Ü M

Metin A. Hakkı: Yukarıda ünvan ve sayısı- görülen başvurunun kökeninde yatan olgular aşağıdaki gibi özetlenebilir:

Girne'de, Hürriyet Caddesinde kâin olup 26/A olarak numaralandırılan dükkân ilgili tarihlerde Devlet malı idi ve 1974 Barış Harekâtını müteakip Kuzeye gelmesi ile takriben 1974 yıl-ının Ekim veya Kasım ayında aslen Limasol göçmeni olan Müstediye tahsis edilmiştir. Müstediye ayrıca, Girne'de Ecevit Caddesinde bir de ev tahsis edilmişti. Sözü edilen dükkânı eşi ve kayınbiraderi Muhsin Yeşilada'yı da yanına alarak 1975-76 yıllarına kada-r restaurant olarak çalıştıran Müstedi, Zeyko'da iş bulması üzerine 6 ay kadar daha kayınbiraderi ile beraber dükkânı çalıştırmış, daha sonra ise dükkânla ilişkisine son vermiştir. Kayınbiraderi olan Muhsin Yeşilada ise konu dükkânı takriben 1976 yılından -vefat ettiği 1987 yılına kadar tuhafiye dükkânı olarak çalıştırmaya devam etmiştir. 1987 yılında ise önümüzdeki başvuruda eşi ve İlgili Şahıs olan Ferdiye Yeşilada söz konusu dükkânı tuhafiye dükkânı olarak kocasının vefatından sonra tasrrufuna almış ve ha-len çalıştırmaktadır.

Müstedinin "T" cetvelleri düzenlendiğinde verilen puanlara itiraz ederek Güney mal varlığına karşılık belirlenen puanların azlığından yakınmıştır. 4.8.1988 tarihinde ise Kuzey'de tasarruf ettiği malların "T" cetveli çıkmış ve gerek -Ecevit Caddesindeki ev, gerekse Hürriyet Caddesindeki dükkân Müstedinin "T" cetvellerine işlenmiştir. Müstedi ile eşinin Güney puanlarına yaptıkları itirazları İdarece karara bağlandıktan sonra, verilen puanların miktarı sözkonusu dükkânın koçanını almaya -yetmediğinden bu konuda 1989 yılında YİM:10/89 sayılı bir başvuru dosyalamışlar ve bu başvuru 22.9.1992 tarihinde neticelenmiştir. Bu başvurunun neticesi üzerine önümüzdeki başvuruda, taraflar haklı olarak detaylı şekilde durdukları cihetle 10/89 sayılı da-vanın karar kısmını ilgilendiren tutanakları kararımıza aktarmanın uygun olacağı görüşündeyiz. Mahkemeye Emare 8 olarak sunulan tutanaklar aynen şöyle kaleme alınmıştır.

" YİM-: 10/89

22.9.1992

Müstedi hazır tarafından Ünsal Çağda.
Müstedaaleyhler tarafından Mustafa Arıkan ve 3. Saptama,
Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu Üyesi Mustafa
Olguner hazır.

Ünsal Çağda: Konuyu uzun boylu müvekkilimle ve karşı tarafı temsilen bulunan -savcı ve keza komisyon üyesi ile de görüştük. Yaptığımız itirazda haklı olmamız halinde dahi Güney puanlarımızın pek yükseltilmeyeceğine ikna olmuş bulunuyoruz. Bu nedenle Savcılığın itirazında beyan ettiği gibi müvekkilim sadece bir dükkân ve ev tutmaktad-ır ve yeni Değişiklik Yasasına göre puan alma hakkına sahiptir. Ancak şu veya bu nedenle sürenin geçirilmediği veya başka sebepler ileri sürerek puan satın alma hakkımızın orta yerden kalkmadığını teyit edecek şekilde Başsavcılığı ve ilgili komisyonu tems-ilen bulunan Savcının bu hususta beyan yapmasını ve bunun Mahkeme Nizamatı olarak geçirilmesini talep ederim. Bu yapıldıktan sonra başvuruyu haklarımıza halel gelmeksizin geri çekeceğiz.

Mustafa Arıkan: İtirazımızda eksildiği puanları satın alma hakkı old-uğunu yeni geçirilen yasa ile teslim etmiştim. Bu durumu ve özel olguları dikkate aldığımızda ve özellikle Müstedinin sadece bir dükkân ve ev tuttuğu hususunu da değerlendirdiğimizde böyle bir hakkının var olduğunu ve devam ettiğini ve müracaat yapması hal-inde olumlu karşılanacağını beyan ederiz ve bundan dolayı herhangi bir zorluk çıkarılmayacağını da beyan ederiz. Tabiatıyle bu müracaatı bugünden itibaren azami 1 ay zarfında yapmış olması gerekir. Bu taahhüdümüzün Mahkeme Nizamatı olarak geçirilmesine iti-razımız yoktur. Masraf da talep etmiyoruz.

Mahkeme: Yukarıda Müstedaaleyhleri temsilen bulunan Savcının yapmış olduğu beyanın Mahkeme talimatı olarak kaydedilmesine emir verilir ve yukarıdaki beyanlara tabi olarak başvuru haklara halel gelmeksizin geri çe-kilerek iptal edilir. Masraflarla ilgili herhangi bir emir verilmez.

(N. Ergin Salâhi) (Taner Erginel) (Metin A. Hakkı)
Yargıç Yargıç Yargıç "

Yuka-rıdaki alıntıdan görülebileceği gibi YİM: 10/89 sayılı başvuru ilgili tarihte konu dükkânı tasarrufunda bulunduran Ferdiye Yeşilada'ya tebliğ edilmemiş ve bu kişi başvurudan habersiz olduğu cihetle başvuruya katıla-mamıştı.

Konu başvurunun 22 Eylül 1992 -tarihinde sonuçlandırılmasından sonra durumu öğrenen Ferdiye Yeşilada, İskân Bakanlığına 14.12.1989 tarihli bir müracaatta bulunarak sözü edilen dükkânın kendisine verilmesini talep etmiştir. Bu dilekçe de duruşma esnasında Mahkemeye Emare 11 olarak sunulm-uş olup aynen şöyledir:

"İskân Bakanlığına
Lefkoşa.

Ben aşağıda açık imza sahibi Ferdiye Yeşilada, Hürriyet cad. No:26 Girne adresindeki işyerini 1976 tarihinde merhum kocam Muhsin Yeşilada ile birlikte işletmeye açtık. Kocamın vefat etmesinden bugüne, -bu iş yerini halen çalıştırmaktayım. Bu iş yeri merhum kocamın eniştesi Özel A. Paşapğlu'na ait DL 3787 numaralı dosyanın T cetveline işlendiğini öğrendim.
Ben ve henüz küçük yaşlarda olan üç çocuğum ile birlikte geçimimizi tamamen bu iş yerine bağlamış b-ulunmaktayız. Bu mağdur durumunun gözönünde bulundurularak söz konusu iş yerinin Özel A. Paşaoğlu'nun T cetevlinden çıkarılarak eşdeğer karşılığı tarafıma verilmesini saygılarımla arz ederim.

Mesut Günsel Sok. - Ferdiye Yeşilada
Zeyko Fb. Yanı
Karaoğlanoğlu - Girne 14 Aralık 1989

Dağıtım: - İskân ve Rehabilitasyon
Dairesi Md.

- Saptama Değerlendirme ve
Tazmin Komisyonu Bşk. "

-YİM: 10/89'un karara bağlandığı tarih olan 22 Eylül 1992 ile, İlgili Şahıs Ferdiye Yeşilada'nın İskân Bakanlığına yaptığı 14.12.1989 tarihli olup Mahkemeye Emare 11 diye sunulan dilekçe tarihleri arasına rastlayan 7.10.1992 tarihinde ise İnceleme ve Dağıtı-m Komisyonu 7.10.1992 tarih ve (4) 82/92 - 1 sayılı bir kararla başvuru konusu olan Girne Hürriyet Caddesindeki 26/A numaralı dükkânı işyerini tahsis amacına uygun kullanmamak ve başkalarının istifadesine sunmuş olmak nedenlerine istinaden Müstedinin tahsi-sinden iptal etmiş ilâveten ve ek bir neden olarak bir iktisadi Devlet teşekkülünde görev alması nedeni ile de tahsisi iptal etme yönüne gitmiştir. Müstedi, Mahkememize dosyaladığı başvurusu ile 7.10.1992 tarihli bu kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna dai-r bir emir talep etmektedir

Tablonun tamamlanması için şunu da belirtmesi gerekir ki, 22.9.1992 tarihinde YİM:10/89 sayılı başvuru karara bağlanırken Müstedaaleyhler, Girne Hürriyet Caddesi No. 26/A dükkânı alabilmesi ve "T" cetvelinden çıkarılmaması için- eksik puanlarını tamamlanmasına olanak vermek üzere Emare 11'in tetekikinden de görülebileceği gibi Müstediye 1 aylık bir süre tanınmış olmalarına rağmen, 1 aylık süre dolmadan başvuru ve şikâyet konusu olup Mahkemeye Emare 9 olarak sunulan 7.10.1992 tari-hli kararı almışlar ve 10.11.1992 tarihinde taahhütlü posta marifeti ile Müstedinin bilgisine göndermişlerdir. Konu belgenin kesin olarak hangi tarihte Müstedinin eline geçtiği doğrultusunda Mahkememize bir şahadet sunulmasına rağmen her halukarda 10.11.19-92 den sonra eline geçmiştir. Müstedinin kendisi duruşma esnasında verdiği şahadetle dürüstçe bu hususu teslim etmiştir. Bir başka deyişle YİM: 10/89'un karara bağlanmasından yani 22.9.1992 tarihinden 1 ay kadar daha fazla bir süre geçtikten sonra Müstedin-in eline geçmiştir. Yine vurgulanması yerinde olur ki YİM: 10/89'da eksik puanlarını tamamlaması için Müstediye tanınan 1 aylık süre zarfında Müstedi bu puanları tamamlamak yönünde hiçbir çaba sarfetmemiştir.

Duruşma esnasında taraflar Mahkemeye 13 adet -Emare sunarken Müstedi tarafından kendisi dahil olmak üzere 2 tanık dinletmiş, İlgili Şahıs ise sadece kendisi Mahkemeye şahadet vermiştir. Müstedaaleyhleri temsil eden Savcının herhangi bir şahadet ibraz etmemesi üzerine Mahkememiz sunulan şahadet ve emar-eleri değerlendirdikten sonra başvurunun kökeninde yatan olguların yukarıda belirtildiği gibi olduğunu kabul etmiştir. Aslında bu yapılan bulgular üzerinde taraflar arasında esasa müteallik bir ihtilâf olduğunu da müşahade etmedik.

Mahkememizin görevi, y-aptığı bulgulara ilgili mevzuatı uygulamaktır. Bu amaçla ilk olarak davanın duruşmasında müşahade ettiğimiz bir hususa değinmeyi uygun görmekteyiz. Mahkeme önünde İdareyi temsil eden savcı, 22.9.1992 tarihinde Mahkemede bir beyan yaparak Müstediye puanları-nı tamamlaması için 1 ay süre tanımıştır. Ancak İdare sözü edilen 1 aylık süre dolmadan Müstedinin bilgisi dışında ve Mahkemede yapılan beyan hilâfına tahsisinin iptali yönünde karar almıştır. Verilen bir taahhüte rağmen vatandaşın tanınan süre dolamdan te-rs hareket edilmesi, en kibar tabiri ile devlet ciddiyeti ile bağdaşmayan ve tekrarını görmeyi arzulamadığımız bir tutarsızlıktır. Müstedi bundan bir 'layman' olarak yakınmakta haklıdır. Bu böyle olmakla beraber, YİM: 10/89 sayılı başvuruda, tabir caiz ise-, idare ile anlaşma yapan önümüzdeki meseledeki Müstedi, Devletin mukaveleyi bozduğundan bihaber iken, kendisi de maalesef Devlet ile yaptığı anlaşma şartlarına itibar etmeyerek mukavelenin kendine bahşettiği hak tahtında eksik puanlarını öngörülen zaman z-arfında tamamlama yoluna gitmemiş ve anlaşma şartlarına uymadığı halde, Develetin anlaşma şartlarını ihlâl ettiğinden yakınmaktadır ki bu da hoş karşılanacak bir hareket değildir. Yerleşmiş hukuk ilkelerine göre bir taraf mukavele altında hak talep ederken- en azından kendisinin de o mukavele şartlarına uygun olarak hareket ettiğini ispat etmek zorundadır.

Aslında bu meselede öyle görülüyor ki tarafların ikisi de 22.9.1992 tarihinde Mahkeme önünde yapılan anlaşmaya veya taahhüdün temel ilkelerini ihlâl edi-p verdikleri taahhüde sadık kalmamışlar ve sözü edilen anlaşmayı yokmuş gibi farzedip Mahkeme önündeki anlaşmayı hareketleri ile feshetmişlerdir. Tarafların hareketlerini yasal açıdan böyle değerlendirmek yerinde olacaktır görüşündeyiz. Bu yaklaşım hukuk k-itaplarında serdedilen temel ilkeler ile de desteklenmektedir. (Misal olarak Bak: Cheshire and Fifoot's Law of Contract, 10th ed, 1981, pages 489 and 535). Alternatif olarak gerek Müstedi gerekse Mahkeme huzurunda yapılan 22.9.1992 tarihli anlaşmayı, anlaş-ma şartlarına ters hareket etmekle ve onun getirdiği yükümlülüklere uymamakla zimmen karşılıklı feshettikleri de (rescind) kabul olunabilir: (Bak: Fasıl 149 Madde 39 ve 62, Chitty on Contracts, 25th edition, page 817 paragraph 1482). Sözü edilen paragraf a-ynen şöyledir:

-"Where a contract is executory on both sides, that is to say, where neither party has performed the whole of his obligations under it, it may be rescinded by mutual agreement, express or implied. The consideration for the discharge is found in the abandonm-ent by each party of his right of performace ......................"
-It depends upon the consent of both parties, to be gathered from their words or conduct ....................."

Müstedi, ilâveten kendisi anlaşma şartlarını ihlâl edip, ihlâl ettiği anlaşmaya istinaden önümüzdeki başvuruyu dosyalamakla temiz el ile Mahkem-eye gelmemiştir. Bu durumda da başvurusunun sempati ile karşılanmasını bekleyemez. (He who comes to court must come with clean hands) (Bak: Halsbury's Laws of England, 3rd ed. vol 14 page 529, para 998-1002).

İlgili Şahsın Mahkememize yaptığı talebin özü-nü Girne'de Hürriyet Caddesinde bulunan 26/A dükkânın kendisine verilmesi oluşturmaktadır. mahkemenin ise böyle bir karar verme yetkisinin olmadığı tartışılmayacak kadar sarihtir. Bu başvuruda Mahkemenin yetkisi, önündeki başvuruyu karara bağlamaktır, bir -başka deyişle başvuru konusu Müstedaaleyhlerin aldığı 7.10.1992 tarihli ve (4) 82/92 - 1 sayılı kararı iptal edip etmemek ile sınırlıdır.

Girne'de Hürriyet Caddesindeki 26/A no'lu dükkân Müstediye tahsis edildikten takriben 2 yıl sonra, Müstedinin tahsis- şartlarına uygun olarak hareket etmediği ve dükkânın işletmesini tahsis şartları hilâfına Muhsin Yeşilada isimli bir üçüncü şahsa Müsetdaaleyhlerin haberi olmaksızın devrettiği ve yine konu dükkan 1988 yılında Müstedinin "T" cetvelindeki puanları yetmemes-ine rağmen "T" cetveline girmişken, 1989 da kendine tanınan hak muvacehesinde sözü edilen dükkânın koçanını almak için eksik puanlarını öngörülen zaman süreci içinde tamamlamaya çaba sarfetmediği gerçeği karşısında, Müstedinin başvurusunda haklı olduğu söy-lenemez.

Tüm yukarıda söylenenler ışığında, başvurunun reddedilmesi ve meselenin tüm ahval ve şeraiti göz önünde bulundurulduğunda masraflarla ilgili herhangi bir emir verilmemesi emrolunur.


(Metin A. Hakkı) (Nevvar Nolan) - (Seyit A. Bensen)
Yargıç Yargıç Yargıç

20 Aralık 1995















-


1



-


Full & Egal Universal Law Academy