Yüksek İdare Mahkemesi Numara 196/1994 Dava No 15/1996 Karar Tarihi 30.05.1996
Numara: 196/1994
Dava No: 15/1996
Taraflar: Nilgün Bayraktar ile İçişleri Bakanlığı
Konu: Ortak kullanım alanı için müstakil koçan verilmemesi –
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 30.05.1996

-D.15/96 YİM 196/94

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Mahkeme Heyeti: Metin A. Hakkı, Nevvar Nolan, Seyit A. Bensen.

Müstedi: Nilgün İsmet Hamza n/d Nil-gün Bayraktar, Lefkoşa.
ile
Müstedaaleyhler: 1. KKTC İçişleri Bakanlığı vasıtası ile KKTC
Başsavcılığı, Lefkoşa.
2. KKTC İçişleri Bakanlığı, İskân ve Rehabilitasyon Dairesi
Müdürlüğü vasıtası ile KKTC Başsavcılığı, Lefkoşa.
- 3. KKTC İçiçleri Bakanlığı, İskân Encümeni vasıtası ile
KKTC Başsavclılığı, Lefkoşa.
4. KKTC İçişleri Bakanlığı, Girne Kaza Tapu Amirliği vasıtası
ile KKTC Başsavcılığı, Girne.
- A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Avukat Oktay Feridun adına Avukat Sarper Altıncık.
Müstedaaleyhler namına: Savcı Behiç Öztürk.
İlgili Şahıslar namına: Avukat Cahit Yılmazoğlu.



H Ü K Ü M

Metin A. Hakkı: Müstedi, Yüksek Mahkeme Mukayyi-tliğine 2.12.1994 tarihinde dosyaladığı, yukarıda ünvan ve sayısı gösterilen başvurusunun "A" paragrafı altında, Mahkemeden, özetle, aşağıdaki taleplerde bulunmuştur.

Müstedaaleyhlerce 27.10.1989 ve/veya 7.11.1989 tarihli karar altında Müstediye Girne'de- (Paradise Court, 2.nci Blok, terras kat 'kat3', Pafta/Harita XXI/20.E.1, Blok H, Parsel 1030/1, 1019/2, 1021/1, 1032/2 ve 1031) verilen gayrimenkul malın iptali ve/veya aynı gayeye matuf 27.10.1989 ve 16.10.1988 tarihli kararların iptali ile ilgili 3.11.1-994 tarihinde alınan 12/53/94 no'lu kararın ve/veya bu karar altında yapılan işlemlerin hükümsüz ve etkisiz olduğu ve herhangi bir sonuç doğurmayacağı doğrultusunda Mahkemece lehine karar verilmesini istemiştir.

Müstedaaleyhler, Müstedinin bu başvurusuna- karşılık 3.5.1995 tarihinde bir itirazname dosyalamışlardır. Müstedinin başvuru konusu yaptığı işlemlerle yakın ilgisi olduğu görülen İlgili Şahısların da başvuruya ilgili taraf olarak katılmaları Mahkemece uygun görülmüş ve başvurunun muayyen bir safahsı-nda Mahkemece verilen emre istinaden başvuruya 16 kişi de ilgili taraf olarak dahil edilmiştir. Başvuruya konu teşkil eden apartmanda bulunan 16 dairenin koçanlı mal sahibi olan bu İlgili Şahısların tümü Mahkeme huzurunda aynı avukat tarafından temsil edil-miş ve başvuruya onlar da itirazname dosyalamış durumdadırlar. Müstedaaleyhler ile İlgili Şahısların itirazları incelendiğinde ortak noktalar içerdikleri ve birbirine paralel mahiyette müdafaalar serdettikleri görülmeketdir. İlgili Şahısların itiraznameler-ine bakıldığında, mevcut itirazlar yanında, 3 de ön itiraz öne sürdükleri görülür ki bunları aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür.

1) Başvuru konusu gayrımenkul bir apartmanın en üstü olan teras katını oluşturmakta olup yasal anlamda müstakil koçan veril-ebilecek bir mal değildir. Dolayısıyle Müstediye bu mal için müstakil koçan verilemez. Diğer bir ifadeyle, Müstedinin başvurusu yasal dayanaktan yoksun olduğu cihetle iptal edilmelidir.

2) Müstedinin başvurusunda yakınma konusu yaptığı husus başvuru dosy-alanmazdan 75 gün kadar önce bilgisine gelmiş ve aynı taraflardan oluşan YİM 74/92 sayılı davada incelenip konu edilmiş, ancak Müstedi bu başvurusunu geri çekmiş olduğu gibi, 75 gün içinde bu başvurusu ile şikâyet konusu yaptığı kararı Yüksek İdare Mahkeme-sinde yakınma konusu yapmamıştır. Bu durumda hak düşürücü süreyi geçirmiş olduğu cihetle başvurusunun daha ileri gitmeden iptal edilmesi gerekir.

3) Müstedi veya eşi Ahmet Bayraktar'a halen idarece Alayköy'de 3 katlı bir konut verilmiş olduğundan Müstedi-nin konut ihtiyacı giderilmiştir ve başvuruya konu gayrımenkulü talep edemez.

Müstedaaleyhler de, itirazlarında, İlgili Şahısların itiraznamelerindeki ön itirazlara benzer iddialar öne sürmüşlerdir.

Başvurunun talimatı yapıldıktan sonra başvuru Mahkeme-ce duruşma olarak 13.3.1996 tarihine tayin edilmiş, 13.3.1996 ve 14.3.1996 tarihlerinde dinlenmeye devam edilen başvuru en son 3.4.1996 tarihinde hitam bulup karar için bilâmüddet ertelenmiş durumdadır. Duruşma başladığında Müstedaaleyhler ile İlgili Şahıs-ların avukatı ilk önce ön itirazların ele alınarak sonuçlandırılmasını talep etmiş, Mahkeme ise ön itirazlar hususunda başvurunun esasını dinledikten sonra karar vermeyi uygun gördüğünden başvuru bu çerçevede dinlenip karar kalmıştır.

Taraflar karşılıklı- muvafakat çerçevesinde, mahkemeye duruşma esnasında 104 adet evrağı emare olarak ibraz etmişlerdir. İlâveten, duruşmada, Müstedi bizzat kendisi şahadet verdikten sonra eşi Ahmet Bayraktar ve Özalp Bilgeç isimli kişiyi şahit olarak dinletmiş, Müstedaaleyhl-er tarafından ise halen emekli olan İskân Encümeni Başkan Vekili ve İskân Dairesi eski Hukuk İşleri Amiri Alibey Ahmet şahadet verirken İlgili Şahıslar tarafından da Ahmet Ömer Çağnan ve Sevgül Atıl şahadet vermiştir.

Önümüzde ibraz olunan şahadet ve ema-releri değerlendirdikten sonra başvurunun kökeninde yatan olguları aşağıdaki şekilde, bulgularımız olarak özetlemenin bu aşamada yerinde olacağı görüşündeyiz.

Müstedi Güney göçmeni olması hasebi ile Güney'de terk ettiği gayrımenkullerden ötürü eşdeğer ma-l alacaklısıdır ve halen 1,377, 284 eşdeğer puanı mevcuttur. İhtilâf konusu gayrımenkul Girne'de Paradise Court diye bilinen 3 kattan müteşekkil bir apartmanın en üstü olup fillliyatta teras katını oluşturmaktadır. Yani apartmanın 4. katı olarak vasıflandı-rılabilir. Bu teras katının üzeri açıktır, ancak kolonlarının çoğu dökülmüş durumda olmakla beraber üzerinin örtülmesinin düşünülmesi halinde çatıyı taşıyacak olan kirişlerin dökülmesi gerekir ki bu kirişler dükülmüş değildir. Girne''e Paradise Court diye -bilinen başvuru konusu gayrımenkulün tümü 1974 Barış Harekâtı öncesinde Rum malı idi. Bilâhare Barış Harekâtını müteakip Anayasa ve sair ilgili mevzuat neticesinde mülkiyeti KKTC'ye kalmış durumda olan gayrımenkul Karkas halindeydi. Bu gayrımenkulün en üst- katını Müstedaaleyhlerden 27.11.1988 tarihli yazılı bir kira mukavelesi tahtında 1.2.1988 tarihinden 30.11.1989 tarihine kadar 1 yıl süre ile yıllığı 180,000TL'den kiralayan Müstedi bilâhare yeni kira mukaveleleri ile kira süresini 30.11.1992 tarihine kad-ar uzatmıştı. Müstedi, daha sonra sözü edilen gayrımenkulün eşdeğerine karşılık kendisine verilmesini talep etmiş ve Müstedaaleyhler de 27.10.1989 tarihinde alıp Müstediye 7.11.1989 tarihinde bildirdikleri bir kararla 1,219,110 puana bu malı Müstediye pren-sip olarak vermişlerdi. Eşdeğer Tazmin Komisyonu bu amaçla 7.11.1989 tarihinde Girne Tapu Dairesine bir yazı gönderip sözü edilen mal için Müstediye koçan isdar edilmesini bildirmiş, ancak konu Girne Tapu ve Kadastro Dairesine intikal ettiğinde, her halüka-rda 1989 yılı çıkmadan, Tapu Dairesi ile ilgili malın yasal anlamda ve bilhassa Fasıl 224'ün 6. maddesine istinaden bu gayrımenkulün üstü kapanmamış olduğu yani bizim anladığımız anlamda "separate tenament" teşkil etmediği nedeniyle bu mala koçan verilmesi-ne yasal olanak bulunmadığı hususunda gerek Eşdeğer Tazmin Komisyonuna gerekse Müstediye bilgi vermişti. Devlet bu işlemlere paralel olarak, aynı apartman içinde bulunup inşaatı peyderpey bitirilen dairelerin koçanlarını İlgili Şahıslara vermeye başlamıştı- ki İlgili Şahıslara verilen ilk dairenin koçan tarihi 22.12.1988, ikinci koçanın tarihi ise 2.11.1989'dur. Bugün itibarıyle 16 dairenin inşaatı tamamlanmış ve İlgili Şahıslara koçanları daire olarak verilmiş durumdadır. Tüm koçanlara bakıldığında apartman-ın esas girişi ve merdivenler müşterek alan olarak kaydedildiği gibi Müstedinin kendisine verilmesini talep ettiği apartmanın üst kısmı olan terasın da müşterek alan olarak kaydedildiği görülür. Dolayısıyle İlgili Şahısların koçanının da müşterek alan olar-ak dahil edilmiş durmdadır.

Geçmişte dava konusu yerin Müstediye kiralanması ile ilgili 1992 senesinde gerek İdare ve gerkese İlgili Şahıslarla Müstedi YİM 74/92 sayılı başvuru ile devalaşmış, ancak sözü edilen başvuru neticelenmeden geri çekilmişti. Müs-tedi bu arada koçan alabilmek için terasın üstünü kapatma, bir başka deyişle inşaatı tamamlamaya da gayret göstermiş ancak koçanı olmadığı için kendisine muayyen bir safhadan sonra ilgili makam tarafından inşaat izni de verilmemiştir.

Bu gelişmeler idare-nin bilgisine geldikten sonra Müstedaaleyhler Müstediyi görüşmeye davet ederek kendisine prensip olarak vemeyi kabul ettikleri mal için mevcut şekli ile koçan verilemeyeceğini, aynı malın mülkiyetinin idarece ortak kullanım alanı olarak İlgili Şahıslara ve-rildiğini ve uzlaşmak için kendisine de başka bir mal vermeyi önermişlerdir, ancak Müstedi bu teklifleri reddderek ilgili malın koçanının kendisine verilmesi üzerinde direnmiştir. Neticede idare de 3.11.1994 tarihinde tekrar durumu tezekkür etmiş ve Müsted-inin başvuru konusu yaptığı kararı alarak Müstediye önceden konu malı verme hususunda aldıkları kararı geri almış veya iptal etmiştir. Bunun akabinde Müstedi önümüzdeki başvuruyu dosyalayarak Mahkememizden ilgili kararın geçersiz olduğuna dair bir karar ve-rmesini talep etmiş durumdadır.

Olguları bu şekilde özetledikten sonra şimdi de bunlara uygulamakla yükümlü olduğumuz mevzuatı incelememiz gerekmektedir. Mevzuatımız incelendiğinde inşaatı bitmemiş ve yetkili makam tarfından nihai tasvip şahadetnamesi (F-inal Approval) almamış bir inşaata müstakil koçan verilmesine yasal dayanak bulunmadığı görülmektedir. İlâveten Fasıl 224 Taşınmaz Mal Yasamız bilhassa 6. madde hükümlerine göre bir binanın birden fazla kattan oluşması halinde ancak ayrı ve müstakil bir ik-âmetgah olarak lâyıkı ile ve kolaylıkla kullanılabilen kısımlarına (self contained tenament) ayrı ve müstakil koçan verilebileceğini öngöremektedir. Önümüzdeki başvuruda Müstedinin talep ettiği gayrımenkulün bu vasıflara haiz olmadığı sarihtir. İlâveten il-gili Yasanın aynı maddesindeki hükümlere göre müstedinin talep ettiği mal mevcut şekli ile halen ortak kullanım alanı ve binanın çatısı olarak kullanıldığından buna özel mülk için ayrı koçan ısdar edilmesine olanak yoktur. Bu nedenlerle Müstediye yasal mev-zuat açısından ayrı koçan verilmesi imkânsızdır.

Yukarıdaki olgulardan görülebileceği gibi Devlet ilgili malı Müstediye kiraladığında bu binanın tümünün mal sahibi olarak başvuru konusu malı kiralama salâhiyetine haizdi. Ancak Devlet Müstediye 27.10.1989- tarihli kararı ile bu malın mülkiyetini vermezden önce aynı malı İlgili Şahıslara 22.12.1988 tarihinden itibaren ortak kullanım alanı olarak verip peyderpey koçan etmeye başlamıştı. Bu durumda Devlet bu malın kamilen mal sahipliğini yitirmiş durumda iken -aynı mal için Müstediye müstakil koçan verilmesine olanak yoktu. Bir şahıs kendisinin olmayan bir malı başkasına veremez. Bu şekilde Devletin ilgili organlarının konu malın mülkiyetinin Müstediye verilmesi yönünde karar almakla yasalara aykırı hareket etti-klerine, yetkilerini aştıkalrına ve hata yaptıklarına kuşku yoktur. Nitekim YİM 120/93 (D.1/96) sayılı davada Yüksek İdare Mahkemesince verilen kararın 7. sayfasında bu konuyu yakınen ilgilendiren bir şekilde aynen şöyle denmişti:

-"Yukarıda belirtilenler ışığında Müstedaaleyhlerin başvuru konusu kararları alıp konu işlemleri yapmakla Fasıl 224 Madde 6 kurallarına aykırı hareket edip yetkilerini aştıklarına ve hata yaptıklarına kuşku yoktur. Yasaya aykırı karar ve işlemlerin ise ipt-al edilmesi gerek-mektedir."
-
Neticede Müstedaaleyhlerin Müstediye 27.10.1989 tarihli kararla vermeye teşebbüs ettikleri gayrımenkulü ilgilendiren kararın, haklı olarak Müstedaaleyhlerce geri alındığı sarihtir. (Bak: Şeref Gözübüyük, Yönetsel Yargı 9. baskı sayfa 135 ve Charalambides- v. Republic 1963 JSC. sayfa 326). Yine Yüksek İdare Mahkememiz YİM 67/90 (D.25/95) sayılı kararının 9. sayfasında bu konu ile ilgili olarak aynen şöyle demiştir:

-"Genel İdare Hukuku kaidelerine göre yönetimin sakat bir işlemi her zaman tercihen makul sürede geri almaya hakkı vardır. ........"

Yukarıdakilerden anlaşılabileceği gibi Müstedi başvurusunda muvaffak olamamıştır ve İdare Müstedinin yakınma konusu yapara-k başvurusu ile iptalini talep ettiği kararı almakla hatalı bir işlem yapmış değildir. Bu münasebetle başvuru reddedilir. Başvuru reddedildiğine göre diğer ön itirazların incelen-mesine gerek kalmamıştır.

Masraf hususuna gelince; Müstedinin yasal dayanak-tan yoksun olarak bu başvuruyu dosyaladığı, Müstedaaleyhlerin ise hatalı bir karar almaları dolayısıyle Müstediyi uğrattıkları sıkıntılar nedeniyle bu başvurunun dosyalanmasına sebebiyet verdikleri dikkate alındığında, masraf hususunda herhangi bir emir ve-rilmemesi uygun görülerek bu doğrultuda emir verilir.


(Metin A. Hakkı) (Nevvar Nolan) (Seyit A. Bensen)
Yargıç Yargıç Yargıç

30 Mayı-s 1996


-



















-


1



-


Full & Egal Universal Law Academy