Yüksek İdare Mahkemesi Numara 194/1989 Dava No 11/1991 Karar Tarihi 12.04.1991
Numara: 194/1989
Dava No: 11/1991
Taraflar: Turgut Mehmet ile Tapu Dairesi Müd. Vd
Konu: Yabancıdan satın alınan taşınmaz malın ilgili şahsa verilmesi kararının iptali istemi - 7/80 sayılı Yasa ve Anayasanın geçici 1. mad.
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 12.04.1991

-D.11/91 YİM 194/89

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Mahkeme Heyeti: Aziz Altay, Taner Erginel, Metin A. Hakkı.
Anayasanın 152. Maddesi hakk-ında.

Müstedi: Turgut Mehmet, Lefkoşa, Minareliköy A.30.
ile
Müstedaaleyh: 1. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Lefkoşa Tapu Dairesi
Müdürlüğü Lefkoşa.
2. KKTC İskân Bakanlığı vasıtasıyle KKTC Lefkoşa.
- A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Aydın Kalfaoğlu
Müstedaaleyhler namına: Mustafa Arıkan
İlgili şahıslar namına: Ünsal Çağda



Yasa Maddesi: 7/80 sayılı Yabancıdan Satın Alınan Taşınmaz Malların Kaydı Yasası, -KKTC Anayasasının geçici 1. maddesi.

İstemin Özeti: Yabancıdan satın alınan taşınmaz malın ilgili şahsa verilmesine ilişkin kararın ve bu karar ışığında yapılan işlemlerin veya kaydın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına kara-r verilmesi istemi.

OLAY: 1974 öncesi Rumdan arsa satın alan ve bir kısmını ödeyen Müstedi, olaylar nedeni ile tüm ödemeyi yapamadı ve arsanın koçanını alamadı. 7/80 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesi üzerine Müstedi Mahkemeye istida dosyalayarak arsanın a-dına kaydını talep ettti. Mahkemede şahadet veren Tapu Memuru başvuru konusu arsanın ilgili kişiye verildiğini söyledi. Bunun üzerine Müstedi işbu başvuruyu dosyaladı.

SONUÇ: Müstedi yetkililerin isteğine uyarak satış sözleşmesini Lefkoşa Tapu Dairesine i-braz ederek kaydını yaptırmıştır. Bu durumda yasal tasarrufu bulunmadığını söylemek mümkün değildir. Müstedi 7/80 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesinden sonra süresi içerisinde istidayı dosyalamakla da işlem yapmıştır. Dolayısıyle Müstedi, istidanın dosyalan-dığı tarihte yürürlükte bulunan Anayasa, yasa v.s mevzuat ışığında incelenip karara bağlanması hakkını kazanmış oldu. KKTC Anaysasının geçici 1. maddesine göre ilgili şahsın eşdeğerde mal alma açısından Müstediye karşı önceliği bulunduğu hususundaki iddias-ı yasal dayanaktan yoksundur.
-İlgili şahsa verilen kesin tasarruf belgesinin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilir.
-
Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
-A.M.23/89 sayılı Anayasa Mahkemesi kararı.
-



H Ü K Ü M

Aziz Altay: Müstedi 14.3.1972 tarihli yazılı bir sözleşme ile Lefkoşa'da Kızılbaş'ta Arap Tarlası mevkiinde bulunan ve parsel numarası 891 olan bir arsayı Samuel Pambakian'dan 2000 Kıbrıs Lirasına satın aldı. Sözleşmeye göre satış bedelinin -400 Kıbrıs Lirası peşin, geriye kalan kısmı da taksitlerle ödenecekti. Müstedi, 20 Temmuz 1974 tarihine kadar toplam 1200 Kıbrıs Lirası ödedi, satış bedelinin mütebaki 800 Kıbrıs Lirasını ise Barış Harekâtının araya girmesi ile ödeyemediği için konu arsa a-dına kaydedilmedi.

Müstedi yetkili makamların çağrısına uyarak konu satış sözleşmesini 22.2.1977 tarihinde Lefkoşa Tapu Dairesine ibraz ederek kaydettirdi.

7/80 sayılı Yabancıdan Satın Alınan Taşınmaz Malların Kaydı Yasasının yürürlüğe girmesinden sonr-a müstedi, Lefkoşa Kaza Mahkemesinde 22/80 sayılı istidayı dosyaladı ve konu arsanın adına kaydedilmesini öngören bir emir talep etti. 23.10.1989 tarihinde istidanın duruşması sırasında şahadet veren Tapu Memuru Mehmet Erenler konu arsanın 19.9.1986 tarihi-nde Esentepe'li Ayşe Hasip adına bir kadına eşdeğerine karşılık olarak verildiğini açıkaldı. Bunun üzerine müstedi bu başvuruyu dosyaladı ve konu arsanın ilgili şahsa verilmesine ilişkin kararın ve bu karar ışığında yapılan işlemlerin veya kaydın hükümsüz -ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesini istedi.

Müstedaaleyhler başvuruya herhangi bir itirazname dosyalamadılar. İlgili şahıs durumunda olan Ayşe Hasip ise avukatı vasıtasıyle bir itirazname dosyaladı ve müstedinin sa-tın aldığını iddia ettiği arsa ile kendisinin eşdeğerine karşılık olarak aldığı arsanın ayni arsa olmadığını öne sürdü ve bu yüzden müstedinin herhangi bir meşru menfaatının etkilenmediğini savundu.

Müstedi, yanında muhafaza etmekte olduğu ve Mahkemeye e-mare 1 olarak ibraz ettiği Samuel Pambakian adındaki koçanda belirtilen konu arsanın pafta, harita, blok ve parsel numaralarının ilgili şahsa verilen emare 9 kesin tasarruf belgesinde da ayni olup emare 11 olarak ibraz olunan tapu haritasında görülen 891 p-arsel numaralı arsa olduğunu söylemiştir. Dere kenarında olan bu arsayı korumak için 1972 yılında bir destek duvarı yaptığını da anlatan müstedi, kendisinin Pambakiandan satın aldığı bu arsanın ilgili şahsa verilen arsa olduğunu savundu.

Tanık olarak din-lenen Lefkoşa Tapu Memuru Sümer Yükseler'e göre 1963 olaylarından sonra Kızılbaş Bölgesinin tapu kayıtları Rum tarafında kalmış, Türk Yönetimine sadece Türklere ait taşınmaz malların tapu kayıtlarının mikro filmleri verilmiştir. Bizim tapu kayıtlarımızda m-ikro filmi bulunmayan başvuru konusu arsanın Türke ait olmadığı kabul edilmiştir. Kaydı bulunmayan bu arsa için ilgili şahsa verilen kesin tasarruf belgesi İskân Bakanlığının bildirdiği pafta, harita, blok ve parsel numaralarına dayanmaktadır ve emare 1 ol-arak ibraz edilen Samuel Pambakian adındaki koçanda tafsilâtı verilen arsanın aynisidir. Emare 1 koçandaki arsanın alanı 1 evlek 300 ayak kare olarak gösterilmekle beraber ilgili şahsa verilen kesin tasarruf belgesindeki arsanın alanı 1 evlek 3200 ayak kar-e olarak gösterilmştir. Bu alan farkına rağmen başvuru konusu arsanın, ilgili şahsa kesin tasarruf belgesi verilen arsanın aynisidir. Bu tanığa göre iki arsanın alanında görülen fark, orijinal tapu kayıtlarının bizde bulunmamasından ve ölçümün harita üzeri-nde yapılmasından kaynaklanmaktadır.

Müstedaaleyhleri temsil etmekte olan kıdemli savcı herhangi bir tanık çağırmadı ve tapu memurunun şahadeti ışığında müstedinin başvurusundaki taleplerinde haklı olduğunun anlaşıldığına dair bir beyanda bulundu. İlgili- şahıs ise herhangi bir şahadet çağırmadı.

Mahkemeye ibraz edilen emarelerden ve doğru ve dürüst birer tanık olarak kabul ettiğimiz müstedi ile Tapu Memuru Sümer Yükseler'in şahadetinde, müstedinin 14/3/1972 tarihinde başvuru konusu arsayı Samuel Pambaki-an'dan satın aldığına, bu arsanın ilgili şahsa 19.9.1986 tarih ve 217 numaralı kesin tasarruf belgesi ile verilen arsa olduğuna, arsanın alanında görülen farkın tapu kayıtlarının asıllarının bizde bulunmayışından dolayı ölçümün harita üzerinde yapılmasında-n kaynaklandığına inanmış bulunuyoruz.

İlgili şahsın avukatı mahkemeye yaptığı hitabede müstedinin bu başvuruda sahip olduğu meşru bir menfaatının olumsuz yönde ve doğrudan doğruya etkilenmiş olduğunu ispat edemediğini, konu arsanın müstedinin yasal tasa-rrufunda bulunduğuna dair şahadet bulunmadığını, ilgili şahsın eşdeğerde hak sahibi olması nedeniyle müstediye karşı önceliği olduğunu ve başvuruda ilgili şahsa verilen kesin tasarruf belgesinin iptaline dair herhangi bir talep içermediğini iddia ederek ba-şvurunun reddedilmesi gerektiğini savundu. İlgili şahsın avukatı tarafından öne sürülen bu iddiaların herhangi bir yasal dayanağı bulunmamaktadır. 7/80 sayılı Yabancıdan Satın Alınan Taşınmaz Malların Kaydı Yasası, 20 Temmuz 1974 Barış Harekâtından önce ya-bancılardan sözleşme ile satın alınan ve ülkedeki koşullar nedeniyle kaydı yaptırılmayan taşınmaz malların satın alanların adlarına kayıt ettirilmesine olanak tanıdı. Bu yasa altında hak talep edenlerin, Yasanın yürülüğe girdiği tarihten itibaren 90 gün za-rfında Mahkemeye müracaat etmeleri gerekir. Müstedi, yasanın verdiği bu hakka dayanarak süresi içerisinde mahkemeye 22/80 sayılı istidayı dosyalamış bulunuyor. Müstedinin lehine hüküm alabilmesi için başvuru konusu arsanın yabancının adında kaydedilmiş olm-ası gerekir. Ne var ki bu istidanın sonucunu beklemeden müstedaaleyhler konu arsayı ilgili şahsa kesin tasarruf belgesi vermek suretiyle, yabancının adında olan tapudaki kayda son vermişler ve böylece müstedinin yasa ile kazanmış olduğu meşru bir hakkı doğ-rudan doğruya ve olumsuz yönde etkilemiş oldular.

Konu arsayı satın aldıktan kısa bir süre sonra destek duvarı yapan, yetkililerin isteğine uyarak satış sözleşmesini Lefkoşa Tapu Dairesine ibraz ederek kaydını yaptıran müstedinin yasal tasarrufu bulunmad-ığını söylemek mümkün değildir. Esasen tamemen boş olan bu arsanın başka türlü bir tasarrufu da düşünülemez.

Konu arsanın ecnebiye ait olduğu ve Devletin kontrol ve yönetiminde bulunduğu ihtilâf konusu değildir. Müstedi 1977 yılında yetkililerin isteği ü-zerine satış sözleşmesini Tapu Dairesine ibraz ederek kayıt ettirmekle ve ayrıca 7/80 sayılı Yasanın 28.3.1980 tarihinde yürülüğe girmesinden sonra süresi içerisinde 22/80 sayılı istidayı dosyalamakla bir işlem yapmıştır. Böylece Müstedi, istidasının dosy-alandığı tarihte yürülükte bulunan Anayasa, Yasa v.s. mevuzat ışığında incelenip karara bağlanması hakkını kazanmış oldu. (Bak: A.M. 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, ve 27/81 sayfa 11)

1985 yılında yürürlüğe giren KKTC Anayasasının geçici 1. maddesi, eşdeğerd-e taşınmaz mal isteme hakkı olan hak sahiplerinin öncelik hakkı olduğunu öngörmekte ise de bu hak 7/80 sayılı Yasa altında kazanılan hakları etkilememeketdir. (Bak A.M. 23/89) Bu durumda ilgili şahsın eşdeğerde mal alma açısından müstediye karşı önceliği- bulunduğu hususundaki iddiasının yasal dayanaktan yoksun olduğu açıktır.

Son olarak ilgili şahsın avukatı, müstedinin başvurusunda Ayşe Hasip'e verilen kesin tasarruf belgesinin iptal edilmesini talep etmediği için başvurunun reddedilmesi gerektiğini s-avundu. İlgili şahsın avukatının bu görüşünü paylaşmaya imkân yoktur. Müstedi başvurusunda konu arsanın Ayşe Hasip'e verilmesine ilişkin kararın ve bu karar altında yapılan işlemlerin veya kaydın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmaya-cağına karar verilmesini istediğine göre Ayşe Hasip'e verilen kesin tasarruf belgesinin iptal edilmesinin talep edilmediği iddiası varit değildir.

Yukarıda belirtilenler ışığında Lefkoşa'da pafta/harita XXI/30.WI Blok C parsel numarası 891 olan arsanın i-lgili şahıs Ayşe Hasip'e verilmesine ilişkin karar ile bu karar uyarınca adı geçene 19.9.1986 tarihinde verilen 217 numaralı kesin tasarruf belgesinin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilir.

İlgili şahıs Ayşe Has-ip'in müstedi ile müstedaaleyhlerin masraflarını ödemesine emir verilir.


(Aziz Altay) (Taner Erginel) (Metin A. Hakkı)
Yargıç Yargıç Ya-rgıç

12 Nisan 1991






-


-418-



-


Full & Egal Universal Law Academy