Yüksek İdare Mahkemesi Numara 190/2012 Dava No 11/2013 Karar Tarihi 15.04.2013
Numara: 190/2012
Dava No: 11/2013
Taraflar: Ahmet Ülken ile Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı ve diğeri arasında
Konu: Bedelli Askerlik talebi - Davalının, bakaya durumuna düşmesi nedeniyle 13/2012 sayılı Askerik (Değişiklik) Yasasının 4(4) maddesi kapasamında olmaığından Davacının talebini reddi - Davacının kararın iptali için dava açması - Yüksek İdare Mahkemesi, Davalının kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna karar vermesi.
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 15.04.2013

-D.11/2013 YİM:190/2012

Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi hakkında.

Mahkeme Heyeti:Necmettin Bostancı,Hüseyin Besimoğlu,Ahmet Kalkan


Davacı:Ahmet Ülken, Demircikara Mah.Burhanettin Onat Cad.Şanlılar- Sitesi A Blok D.16-Antalya-Türkiye.


ile -


Davalı:1-Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı vasıtası ile KKTC,
Boğaz-Girne.
2-Başbakanlık vasıtası ile KKTC,Lefkoşa.


A r a s ı n d a.

Davacı namına-:Avukat Ali Fevzi Yeşilada
Davalı namına:Başsavcı Yardımcı Muavini Behiç Öztürk

----------------

H Ü K Ü M

Necmettin Bostancı: Davacı, Davalılar aleyhine ikâme ettiği işbu davada aşağıdaki şekilde talepte bulunmuştur:

"A- Davalı No.1'in, Davacının an-nesi Oya Ülken'e muhatap 1130-805-12/sayı ve 30 Nisan 2012 tarihli yazısında belirtilen Davacının 01 Ocak 2009 tarihinden sonra bakaya durumuna düşmüş ve 01 Ocak 2009 tarihinden sonra da KKTC'de ikamet ettiğinden dolayı bedelli askerlik hakkı bulunmadığı v-e Davacının, askerlik mükellefiyetini, 15 ay süre ile er statüsünde yapmakla mükellef olduğu hususundaki kararın ve/veya işlemin tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesi,

B- Davalı No.1'in ve/veya Davalı-ların, Davacının babası Hasanzade Ülken tarafından takriben 2012 yılı Mayıs ayı ortalarından yazılan ve tarihsiz olan Davalı No.1'e muhatap, Davacının Asal 1130-805-12/ sayılı yazısında belirtilen Davacının 01 Ocak 2009 tarihinde bakaya durumuna düştüğü ve- 01 Ocak 2009 tarihinden sonra da KKTC'de ikamet ettiği gerekçesi ile askerliğini bedelli olarak yapma talebinin reddine ilişkin kararın yeniden değerlendirilmesi ve/veya incelenmesini talep eden yazısına aradan 30 günü aşkın bir süre geçmiş olmasına rağme-n cevap verilmemesinin yapılmaması gereken bir ihmal olduğuna karar verilmesi.

C- İşbu dava masrafları."


Davalılar, Davacının talep takririne karşılık müdafaa takriri dosyalamışlardır. Davacı, Davalıların müdafaa takririndeki iddialarına karşılık müd-afaaya cevap layihası dosyalamıştır.

Taraflar, davada mutabakatla, toplam 49 adet emare sunmuşlardır.

Davanın duruşmasında taraflar herhangi bir tanık dinletmemişler, sadece Mahkemeye hitapla yetinmişlerdir.

Huzurumuzdaki layihalar ve emarelerle, tar-afların Mahkemeye hitapları ışığında, dava ile ilgili olguları, aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:

Davacı, KKTC vatandaşı bir kişidir ve halen askerlik mükellefiyetini yerine getirmemiştir. 13.8.2003 tarihinde
yurt dışına giden ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhu-riyetine 11.7.2009 tarihinde dönen Davacı, 1.1.2009 tarihi itibarıyla yoklama kaçağı durumundaydı. 11.7.2009 tarihinden sonra Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine giriş ve çıkışları olan Davacı, 21.3.2011 tarihinde, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinden ayrıldı ve -o tarihten beri yurt dışındadır.

Davacı, 13.8.2003 tarihinde, yurt dışına gitmeden önce, 1997-1998 öğrenim döneminde Doğu Akdeniz Üniversitesinde Turizm ve Otel İşletmeciliği bölümünde öğrenime başladı ve öğrenci olması hasebiyle, askerliği öğrenime bağlı- olarak 31.10.2004 tarihine kadar ertelendi. 2005 yılına ait erteleme talep etmediği için yoklama kaçağı statüsüne girmiştir. Bu nedenle hakkında soruşturma başlatılmıştır. Davacı, yoklama kaçağı olması nedeniyle, 2009 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti-ne döndükten sonra Güvenlik Kuvvetleri Askeri Mahkemesinde 723/09 sayılı davada, yoklama kaçağı durumuna düşme suçundan yargılanmış ve para cezasına çarptırılmıştır. Daha sonra 12.10.2009 tarihinde askerliğe başlaması için Davacıya sevk belgesi verilmiştir-. Davacı, askere gitmesi öngörülen tarihten önce 8.9.2009 tarihinde Yakın Doğu Üniversitesine kayıt yaptırmıştır. Davalı No.1'e öğrenci belgesini sunmasını müteakip, askerliği yeniden ertelenmiştir. Müteakiben askerliği, öğrenci olmasına bağlı olarak bir k-ez daha ertelenmiştir. Takip eden sürede Davacı öğrenci belgesi sunmadığı için, yine kendisine askerliğe sevk belgesi verilmiştir. Sevk emrine uymadığı için Davacı bakaya addedilmiştir.

13/2012 sayılı Askerlik (Değişiklik) Yasası, 24.2.2012 tarihinde yür-ürlüğe girdi. Davacı, söz konusu Yasa'nın geçici 4'üncü maddesinin 4'üncü fıkrasına dayanarak, ailesi vasıtasıyla Davalı No.1'e müracaat ederek, geçici 4'üncü maddenin 4'üncü fıkrasından yararlanmak istediğini, başka bir ifade ile bedelli askerlikten yarar-lanmak istediğini bildirdi.

Davalı No.1, Davacının annesine gönderdiği Emare 43'te görülen 30.4.2012 tarihli yazıyla, talebi reddettiğini bildirmiştir. Emare 43 aynen şöyledir:

"HİZMETE ÖZEL
KKTC
GÜVENLİK KUVVETLERİ KOMUTANLIĞI
BOĞAZKÖY

ASAL : 1130-8-05-12/ 30 Nisan 2012
KONU : Ahmet ÜLKEN
Sayın Oya ÜLKEN
GÜZELYURT

İLGİ : (a) 12 Mayıs 2012 Tarihli Dilekçe.
(b) Değiştirilmiş Şekliyle 59/2000 Sayılı Askerlik Yasası.

Kimlik bilgisi aşağıda yazılı yükümlüye ait ilgi (a-) dilekçe, ilgi (b)Yasanın Geçici 4(4) fıkrası kapsamında incelenmiş ve bedelli askerlik müracaatı uygun görülmemiştir.

İlgi (b)Yasanın Geçici 4(4)'üncü fıkrası gereği; her ne sebeple olursa olsun 1 Ocak 2009 tarihinden önce Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetin-den ayrılıp bir yabancı ülkeye giden ve 1 Ocak 2009 tarihinde saklı, yoklama kaçağı, bakaya veya firar durumuna düşenler" müracaat ettikleri taktirde ilgi (b)Yasanın 14'üncü maddesindeki haktan yararlanırlar.

Yükümlü, 1 Ocak 2009 tarihinden sonra bakaya -durumuna düşmüş ve 1 Ocak 2009 tarihinden sonra da KKTC'de ikamet ettiğinden dolayı bedelli askerlik hakkı bulunmamaktadır.

Söz konusu yükümlü askerlik mükellefiyetini, 15 ay süre ile er statüsünde yapmakla mükelleftir.

Rica ederim.

GÜVENLİ-K KUVVETLERİ KOMUTANI NAMINA

As.Al.Astsb.Bçvş.M.ÜNALAN

Ş.Md.Bnb.K.UĞURLUAY Ali KORUK
P.Kur.Yb.
KOORDİNE Kurmay Başkanı Vek.
- Kd.Ad.Müş.Yb.D.BOZKURT


KİMLİĞİ : KÜTÜK NU:
1980 Girne doğumlu 1980-1503
Hasan oğlu
Ahmet ÜLKEN


HİZMETE ÖZEL"


Emare 43 yazının, Davacının annesine gönderil-mesini müteakip Davacı, süresi içerisinde huzurumuzdaki davayı ikâme etmiştir.

İnceleme: Emare 43 yazı incelendiği zaman görülecektir ki, kararın gerekçesi 3'üncü paragrafta görülmektedir.

Yukarıda belirttiğimiz gibi Davacı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyet-ine 11.7.2009 tarihinde dönmüştür.

Genellikle yasalar, ileriye dönük kurallar içerir. 13/2012 sayılı Yasa ile yürürlüğe konan geçici madde, yürürlük tarihi itibarıyla hüküm ifade etmekle birlikte, geçmişe dönük de düzenleme yapmaktadır. Konu Yasa'nın ilg-ili maddesi aynen şöyledir:
"4.(4) Her ne sebeple olursa olsun 1 Ocak 2009 tarihinden
önce Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinden ayrılıp bir yabancı ülkeye giden ve 1 Ocak 2009 tarihinde saklı, yoklama kaçağı, bakaya veya firar durumuna düşenler,- bu Yasanın 16'ncı maddesinin (1)'inci fıkrasına uygun olarak müracaat ettikleri takdirde bu Yasanın 14'üncü maddesindeki haktan yararlanırlar ve haklarında bu suçlar sebebiyle kovuşturma yapılmaz. Bu kapsamda olanlar mükellefiyet hizmetini 17'nci maddenin-(1)'inci fıkrası uyarınca yerine getirirler."

Buna göre 1.1.2009 tarihi itibarıyla Askerlik Yasası anlamında yoklama kaçağı, bakaya veya firari olanlar, 13/2012 sayılı Yasa'nın sağladığı imkândan yararlanabilirler. Yukarıda belirttiğimiz statülere, 1.1-.2009 tarihinde sahip olmayıp, bu tarihten sonra sahip olanlar, 13/2012 sayılı Yasa'nın sağladığı imkândan yararlanamazlar.

Davacı, 1.1.2009 tarihi itibarıyla, yoklama kaçağı statüsünde olduğu için, doğal olarak 13/12 sayılı Yasa'nın sağladığı olanaktan -yararlanabileceği iddiasındadır.

Davalı, Davacının 1.1.2009 tarihi itibarıyla yoklama kaçağı statüsünde olduğunu kabul etmekle birlikte, 1.1.2009 tarihinden sonra Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine dönmüş olduğu, yoklama kaçağı suçu nedeniyle yargılanmış o-lduğu, bundan sonra yeniden yoklama kaçağı statüsüne sahip olduğu ve akabinde, bakaya durumuna düştüğü iddiasıyla Davacının iddialarına katılmamakta, bu arada davaya konu kararda da, 1.1.2009'dan sonra bakaya durumuna düşmesini ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuri-yetinde ikâmet etmiş olmasını gerekçe olarak ileri sürmektedir. Davaya konu kararı yukarıya iktibas etmiştik.

Görüldüğü gibi, kararın gerekçesi, Davacının, 1.1.2009'dan sonra Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde ikâmet etmiş olması ve bu tarihten sonra bakay-a durumuna düşmüş olmasıdır. 13/12 sayılı Yasa'da, yoklama kaçağı olup da 1.1.2009 tarihinden sonra, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde ikâmet edenlerin, Yasa'nın sağladığı imkândan yararlanamayacağı yönünde açık bir düzenleme yoktur.

Davacının, 1.1.2009 t-arihinden sonra, 11.7.2009 tarihinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine geldiğine ve askerlikle ilgili birtakım işlemlerin yapıldığına yukarıda temas etmiştik. Olgulardan görüleceği üzere, Davacının yargılanması sonucu yoklama kaçağı statüsü sona ermiş, ondan- sonraki bir tarihte de bakaya statüsüne düşmüştür.

13/2012 sayılı Yasa'da, yoklama kaçağı statüsü sona erenlerin, geriye dönük olarak sağlanmış olan olanaktan yararlanamayacağı yönünde de bir düzenleme yoktur.

Davalı adına bulunan Savcı, yorum yoluyla- Yasa'nın yürürlüğe girdiği zaman, kişinin 1.1.2009'daki statüsünün devam etmesi gerektiğini, Yasa yürürlüğe girdiği zaman, Davacının yargılanabilecek yoklama kaçağı statüsünün olmadığını, kendisini affedici bir durumun olmadığını, idarenin kovuşturma açma-yacağı bir durumun mevcut olmadığını ileri sürmüştür. Savcı, bu argümanını, 13/2012 sayılı Yasa'da, Yasa gereği, süresinde müracaat edenler hakkında, "kovuşturma yapılmayacağının" ifade edilmiş olmasına bağlamaktadır. Yine Savcı, bu noktayı izah bakımından-, kovuşturma yapılabilmesi için kişinin statüsünün, yani, yoklama kaçağı statüsünün devam etmesi, aleyhine kovuşturma yapılabilecek durumun mevcut olması gerektiğini, Davacının yoklama kaçağı statüsü olmadığı için, Davalının Davacının talebini reddettiğini- ileri sürmüştür.

Bu safhada yorum kurallarını hatırlamakta yarar vardır.
Yorum kurallarına göre, yorum gerektiği zaman, yasanın yorumu yapılırken, ilkin o yasada veya yasa maddesinde yer alan kelimelere basit lugati anlamı verilir. Eğer böyle bir halde,- çıkan anlam saçma ve gülünç ise o zaman sözcüklere kendi anlamları dışında bir mana verilir.(gör Y/H 18/80 D.16/80 ve YİM 99/78)

13/2012 sayılı Yasa'nın 4'üncü maddesinin 4'üncü fıkrasında müracaat edenlerle ilgili yer alan "........ve haklarında bu su-çlar nedeniyle kovuşturma yapılmaz" sözcüklerini 1.1.2009'dan sonra Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine dönen ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde ikamet edenleri Yasa'nın kapsamadığı anlamında yorumlamak mümkün mü?

13/2012 sayılı Yasa'da, Yasa yürürlüğe gird-iği zaman, kişinin yoklama kaçağı statüsünün devam etmesi gerektiği yönünde bir düzenleme yoktur.

Kanaatimizce Yasa'nın amacı, yurt dışında olan ve herhangi bir nedenle yoklama kaçağı, bakaya veya firari durumunda olan KKTC vatandaşlarına bir nevi af im-kânı sağlamaktır. Yasa'nın yürürlüğe girdiği tarihten sonra Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine dönenler kovuşturmaya tabi değildirler.
Savcının argümanlarından anlaşılmaktadır ki, uygulamaya göre, 1.1.2009'dan sonra ancak, Yasa'nın yürürlüğe girmesinden önce-, Yasa'nın belirttiği statüyü taşıyıp da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine dönenler, hem yargılanmakta hem de Yasa'nın sağladığı olanaktan yararlandırılmamaktadır.

Bu durumda,1.1.2009 tarihi itibarıyla, aynı statüde olan kişiler açısından dönüş tarihi ned-eniyle, Yasa'nın uygulanması bakımından farklı sonuçlar doğmaktadır. Buna göre, Yasa'nın uygulanması sonucunda, 1.1.2009 tarihinde yoklama kaçağı, bakaya veya firari statüsünde olanlar iki kategori oluşturmaktadırlar. 13/2012 sayılı Yasa açıkça 1.1.2009'da-n sonra, ancak, Yasa'nın yürürlüğe girmesinden önce Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine dönenler ve 13/2012 sayılı Yasa'nın yürürlüğe girmesinden sonra Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine dönenler ayrımı yapmamıştır. Yasa'nın amacının farklı kategori yaratmak oldu-ğu kanaatinde değiliz. Yukarıda belirtilen Yasa'daki ifadelerden, böyle bir sonuç çıkarılamaz kanaatindeyiz.

59/2000 sayılı Askerlik Yasası gereği yoklama kaçağı, bakaya veya firari olanlarla ilgili cezai takibat yapılabilir, bu kişiler yargılanıp cezala-ndırılabilirler. 13/2012 sayılı Yasa yaptığı düzenleme ile, yukarıda da belirttiğimiz gibi bu kişilerle ilgili bir af durumu yaratmış, bu gibi kişilere süresinde müracaat yapmaları koşuluyla, 59/2000 sayılı Askerlik Yasası'nın, bu yöndeki kurallarının uygu-lanmayacağını belirtmiştir. Yasa'nın metninden bu anlaşılmaktadır. Kanaatimizce 13/2012 sayılı Yasa, kovuşturma yapılmayacağını belirtirken, bahse konu af durumunu murad etmektedir.

Yukarıda belirttiklerimiz ışığında, yorum yoluyla, 1.1.2009'dan sonra Ya-sa'nın ısdarından önce Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine dönmüş olup, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde ikâmet edenlerin ve 1.1.2009 tarihinden sonra Yasa'da belirtilen statüsünü yitirenlerin halen askerlik mükellefiyetleri devam ettiği takdirde, 13/2012 sayı-lı Yasa'nın verdiği haktan yararlanamayacağı sonucuna varmak olası değildir.

Kararda belirtilen gerekçenin Yasa'da yer almamasını, 1.1.2009'dan sonra, ancak Yasa'nın ısdar edilmesinden önce
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine dönüp, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuri-yetinde ikâmet edenlerin, keza 1.1.2009'dan sonra mezkur tarihteki statülerini yitirenlerin bu Yasa'dan yararlanamayacağı yönünde, Yasa'da açık hüküm bulunmamasını, yorum yoluyla da bu sonuca varılamayacağını nazara alınca, Davacının, Talep Takririnin A pa-ragrafında yer alan talebinde başarılı olduğu sonucuna varmaktayız.

Talep Takririnin B paragrafındaki talep, Davalı No.1'in ihmaline ilişkindir. Davacı ile ilgili karar konusunda, bir sonuca varıldığı cihetle, artık ihmalin var olup olmadığı hususunda bi-r karar vermek gerekmemektedir.

Netice olarak Davalının, Davacıyla ilgili 30.4.2012 tarih ve ASAL:1130-805-12/ sayılı kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına hüküm veririz.
Talep Takririnin B paragrafı reddedilir,- masraflarla ilgili herhangi bir emir verilmez.


Necmettin Bostancı Hüseyin Besimoğlu Ahmet Kalkan
Yargıç Yargıç Yargıç


15 Nisan, 2013











9






Full & Egal Universal Law Academy