Yüksek İdare Mahkemesi Numara 182,186/1991 Dava No 20/1992 Karar Tarihi 19.06.1992
Numara: 182,186/1991
Dava No: 20/1992
Taraflar: Hüseyin Tünar vd ile İsk. Bakanlığı
Konu: Kesin tassaruf belgesinin iptali istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 19.06.1992

-D.20/92 Birleşitirilmiş
YİM 182/91 ve 186/91

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Mahkeme Heyeti: Aziz Altay, Celâl Karabacak, Özkan Tunçağ
-

YİM 182/91

Müstedi: 1. Hüseyin Tünar, Lefkoşa.
2. Nazemin Açıkgöz, Beylerbeyi.
ile
Müstedaaleyh: 1. İskân Bakanlığı vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa ve diğeri.
- A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Avukat Oktay Feridun.
Müstedaaleyh namına: Savcı Behiç Öztürk.
İlgili Şahıslar namına. Avukat Mustafa Güryel.


YİM 186/91

Müstedi: 1. Hüseyin Tünar, Lefkoşa.
2. Nazemi-n Açıkgöz, Beylerbeyi.
ile
Müstedaaleyh: 1. İskân Bakanlığı vasıtası ile KKTC, Lefkoşa.
2. KKTC İskân Bakanlığı Eşdeğer Tazmin Komisyonu
Başkanlığı vasıtasıyle KKTC Başsavcılığı, Lefkoşa.
- A r a s ı n d a.



Müstedi namına: Avukat Oktay Feridun.
Müstedaaleyhler namına: Savcı Behiç Öztürk.
İlgili Şahıslar namına: Avukat Mustafa Güryel.



Yasa Maddesi: 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Ma-l Yasasının 40. maddesi.

İstemin Özeti: Müstedilerin 182/91 sayılı başvuruda 1. Müsetdinin anne veya babasının tahsisinde olan veya onlar aile efradından biri olması nedeni ile 2. Müstedinin tasarrufunda bulunan başvuru konusu konutu kaynak paketine koyma-dan Müstedaaleyhlerin ilgili kişiye icar etmeleri veya kesin tasarruf belgesi vermelerine ilişkin karar ve işlemlerin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.
-186/91 sayılı başv-u-r-uda ise Müsetdaaleyhin konutun Ali Şavaşır'a devredilmesi ile ilgili işlemlerin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına kar-a-r verilmesi istemi.

OLAY: 1. Müstedi Nazemin Hasan'ın oğlu, 2. Müstedi ise torunudur. Güney göçmeni olan Nazemin Hasan Tatlısu köyüne iskân ettirildi. Kocası Hasan Hüseyin adına yapılan tahsisde aile nüfusu 2 olarak gösterildi. Kısa bir süre sonra felç o-lan ve eve girip çıkmakta zorlanan Nazemin Hasan kocası ile birlikte ayni köyde başvuru konusu konuta yerleştirildi. Aile nüfusu ile ilgili herhangi bir açıklama olmamakla birlikte şahadete göre kendisine bakmak için 2. Müsetdiyi de yanına aldı. Bir süre -sonra evlenen Müstedi kocası ile birlikte Lefkoşa'ya yerleşmesine rağmen 7 ay sonra kocasından boşanarak tekrar nenesinin yanına yerleşti. Başvuru konusu konutu anaokul olarak kullanmaya başlayan Müstedi, nenesinin diğer torununun yanına gönderdi. Kendisi -de kardeşinin yanına yerleşti. Daha sonra evlenen Müstedi Beylerbeyindeki evine yerleşti ve kocası ile ikamet etmektedir. Eşdeğerde mal sahibi olmayan ve konutun kendisine verilmesi için müracaatı da bulunmayan 2. Müstedi konutta mütecaviz addedilerek konu- konut rezerv kabul edildi ve kaynak paketine kondu. Konut ilgili şahsa eşdeğerine karşılık verildi. İlgili şahıs da konutu bir başka şahsa sattı ve Tapu Dairesinde gerekli devir işlemlerini yaptı.
-Başvurular bu iş-lemlere karşı yapılmıştır.

SONUÇ: 2. Müstedinin başvuru konusu konutta meşru menfaati yoktur. Dolayısıyle başvuru dosyalamaya da hakkı yoktur. 1. müstedinin ve güneyde terkettiği taşınmaz mallarına karşılık "T" cetvellerinin tanzim edildiği ve başvuru kon-usu konuta müracaat ettiği açıktır. Konutun 1. Müstediye değil de ilgili şahıs Osman Perçinkardeşlere verilmesi ile meşru menfaatinin olumsuz yönde etkilendiği ve verilen kesin tasarruf belgesinin iptal edilmesi gerekir. Ancak Osman Perçinkardeşler evin ta-pusunu ilgili şahıs Ali Şavaşır'a dervetmiştir. Ali Savaşır ise verilen şahadetten iyi niyetli bir alıcı olup konuta ihtiyacı olan birisidir. Devir işlemlerinin iptali gibi konuyu ilgilendiren çok önemli bir konuda mahkemenin huzurunda alıcının iyi niyetli- olmadığını gösteren ciddi ve inandırıcı şahadet bulunması gerekir.
-Başv-u-r-ular reddolunur.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
YİM/İstinaf 12/89 sayılı Yüksek İdare Mahkemesi kararı.



H Ü K Ü M

Aziz Altay: 1. müstedi 2. müstedinin babasıdır. Müstediler dosyaladıkları YİM 182/91 sayılı başvuruda 1. müstedinin anne veya bab-asının tahsisinde olan veya onların aile efradından biri olması nedeni ile 2. müstedinin tasarrufunda bulunan başvuru konusu konutu kaynak paketine koymadan müstedaaleyhlerin Osman Perçinkardeşerlere icar etmeleri veya kesin tasarruf belgesi vermelerine il-işkin karar ve işlemlerin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesini talep ettiler. Kısa bir süre sonra müstediler başvuru konusu konutun Ali Savaşır'a satılıp devredildiğini öğrendiler ve YİM 186/91 sayılı başvuru-yu dosyalayıp konu konutun Ali Savaşır'a dervedilmesi ile ilgili işlemlerin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurma-yacağına karar verilmesini istediler. Tarafların müşterek müracaatı üzerine her 2 başvurunun duruşması birleştirilerek ya-pıldı.

Mahkeme huzurundaki olgulara göre 1. müstedi Ağustos 1984 tarihinde ölen Nazemin Hasan'ın oğlu, 2. müstedi ise torunudur. Güney göçmeni olan Nazemin Hasan 1975 yılında kocası ile birlikte Tatlısu köyünde iskân edildi. Ancak 13.8.1976 tarihinde yin-e kocası ile birlikte Beylerbeyi köyüne geldi ve A 51 no'lu konuta yerleşti. Kocası Hasan Hüseyin adına yapılan bu tahsiste nüfus sayısı 2 olarak gösterildi. Nazemin Hasan kısa bir süre sonra felç olduğu için eve girip çıkarken zorluk çektiğinden 1977 yılı-nda Nazemin Hasan ile kocası bu konutu boşaltarak ayni köyde işbu başvuruya konu olan A 28 no'lu konuta yerleştirildi. Ancak bu tarihte tahsis Nazemin Hasan adına yapılmakla birlikte nüfus sayısı hakkında İskân Dairesi dosyalarında herhangi bir kayıt mevcu-t değildir. Şahadete göre Nazmenin Hasan başvuru konusu konuta taşındıktan bir süre sonra kendisine bakmak üzere 2. müstediyi yanın aldı.

1979 yılında evlenen 2. müstedi Lefkoşa'da ikâmet etmekte olan kocasının yanına geldi. Ancak takriben 7 ay sonra koc-asından boşanması üzerine tekrar ninesi Nazemin Hasan'ın yanına döndü. 2. müstedi 1982 yılında başvuru konusu konutu anaokul olarak kullanmaya karar verdi ve ninesi Nazemin Hasan'ın Beylerbeyinde oturan torunu Koncay Tünar'ın yanına taşıdı, kendisi de kars-eşinin yanına gitti ve konu evi o tarihten itibaren anaokul olarak kullanmaya başaldı. 1986 yılında ikinci kez evlenen 2. müstedi kocasının Beylerbeyindeki evine taşındı ve o tarihten beri kocası ile beraber bu evde oturmaktadır.

Girne İskân Dairesince 1-3.4.1989 tarihinde hazırlanan bir raporda 2. müstedinin adına herhangi bir tahsis bulunmadan mütecaviz olarak başvuru konusu konutu işgalinde bulundurduğu saptandığından ve gerek eşdeğerde gerekse hak sahibi açısından hiçbir müracaatı da bulunmadığından ve- ayrıca konu konutta oturmayıp kocası Arif Açıkgöz ile birlikte Beylerbeyinde A 109 no'lu evde oturduğundan konu konutun, kaynak paketine konmak üzere, rezerv kaynak listesine dahil edildiği belirtildi.

2.10.1989 tarihinde 4. ilgili şahıs Osman Pe-rçinkardeşler mesleğinin taşı-m-acılık o-l-d-uğu-nu- öne sürerek başvuru konusu konutun ambar olara-k kullanıl-m-a-k üzere kendisine tahsis edilmesini veya kiralanmasını istedi. 9.10.1989 tarihinde Beylerbeyine giden Girne İskân Dairesinde görevli memur Hasan Bilgiç konu- konut hakkında inceleme-de bulundu ve köy muhtarından aldığı bilgiler ışığında 2. müstedinin konu konuta işgalci olarak girdiğini, 1986 yılında Arif Açıkgöz ile evlendikten sonra Beylerbeyindeki A 109 no'lu evde ik-am-et ettiğini, başvuru konusu konutu 1989 Hazir-an ayı sonuna kadar anaokul o-l-a-rak kullandığını, içerisinde eşyaları mevcut olmakla beraber orasını halen kapalı ve atıl vaziyette tuttuğunu, ayni köyde ikâmet edip müteahhitlik ve nakliyecilikle iştigal eden ve malûl gazi olan Osman Perçinkardeşlerin bir amba-ra ihtiyacı o-l-du-ğundan onu eşdeğ-er puan-l-a-rına karşılık talep ettiğini, 13.4.1989 ve GİD 64/89-10 sayılı raporla konutun rezerv listesine alındığını belirten bir rapor düzenledi.

Müstedaaleyhler 4.5.1990 tarihinde konu konutu ilgili şahıs Osman Perçinkardeşlere kiraladılar ve 12.7.1991 tarihinde- de ona taşınmaz mal koçanı verdiler. Osman Perçinkardeşler 19.7.1991 tarihinde konu konutu 2 no'lu ilgili şahıs olan Ali Savaşır adında bir şahsa sattı ve Tapu Dairesinde gerekli devir işlemlerini de yaptı.

G-erek Müs-t-e-daaleyhler gerekse ilgili -şahıs-l-ar müs-t-e-dilerin konu ko-nut için tahsisleri ol-m-a-dığını ve her halukarda konut a-çısından hak sahiplikleri bulun-m-a-dığını, bu nedenle konu konutu başkasına vermekle meşru menfaatlerinin olumsuz yönde etkilenmiş olmadığını ön itiraz olarak ileri sürdüler.

1. -müstedi eşdeğerde hak s-ahibi olup 15.1.1987 tarihli mal değer belgesi ile 187.725 puan, 6.12.1989 tarihli mal değer belgesi ile de 970,018 puan olmak üzere toplam 1.153.743 puanı olmakla birlikte Şubat 1991'de başkasına 470.000 puan hibe ettiğinden halen 683.743 puanı vardır ve -konu konutu alabilecek durumdadır. 2. müstedi ise eşdeğerde hak sahibi değildir. 1. müstedi 1955'den beri Lefkoşa'da ik-am-et etmektedir.

1. müstedi 7.7.1988, 3.8.1988, 15.1.1991 ve 2.4.1991 tarihinde Lefkoşa'da İskân ve Rehabilitasyon Dairesine yaptığı yazılı müracaatlarda konu konutun kendisine eşdeğerine karşılık olarak verilmesini talep etti ancak herhangi bir sonuç alama-dı.

Bu başvuruda 1. müstedi konu konutun kaynak paketinde ilan edilmediği ve eşdeğerde hak sahibi olarak müracaat etme olanağından mahrum edildiği için; 2. müstedi de Nazemin Hasan'ın aile nüfusunu oluşturan fertlerden biri olarak 41/77 sayılı İskân, Top-raklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 40. maddesi altında hakkı olduğu halde, konu konut için Osman Perçinkardeşlere kesin tasarruf belgesi verilmekle meşru menfaatlerinin olumsuz yönde etkilendiklerini iddia etmektedirler. Müstedaaleyhler ile ilgili şahısl-ar müstedilerin bu iddialarını reddetmekte, her halûkarda ilgili şahıs Ali Savaşır'ın konu konutu 60 milyon TL karşılığında satın aldığını ve iyi niyetli bir alıcı olarak kendisine verilen taşınmaz mal koçanının yasal olduğunu ve iptal edilmemesi gerektiği-ni öne sürmektedirler. Müstediler ise Ali Savaşır'ın iyi niyetli bir alıcı olduğu iddiasını kabul etmemektedir.

Yukarıda özeti verilen şahadetten de anlaşılacağı gibi Girne İskân Dairesi kayıtlarında 13.8.1976 tarihinde beylerbeyindeki A 51 no'lu konutun- tahsisinde nüfus sayısı 2 olarak gösterildiği halde bilâhare başvuru konusu olan Beylerbeyindeki A 28 no'lu konut Nazemin Hasan adına tahsis yapılırken nüfus sayısı belirtilmemiştir. Bu durumda 2. müstedinin Nazemin Hasan'ın aile nüfusuna kayıtlı olduğuna- dair resmi bir kayıt bulunmadığına göre bu hususu Mahkemeyi tatmin edecek şekilde kanıtlamak 2. müstediye düşer. 2. müstedi tarafından ibraz edilen şahadet ise tatminkar olmaktan uzaktır. Nazemin Hasan'a bakmak üzere onun yanına giden 2. müstedinin Nazemi-n Hasan'ın aile nüfusuna kayıtlı bir ferdi olduğu ve Nazemin Hasan'a yapılan tahsisin onu da kapsadığı anlamına geldiği söylenemez. Başka bir deyişle, 2. müstedinin, tahsiste hak sahibi olan Nazemin Hasan'ın aile nüfusunu oluşturan bir aile ferdi olduğu sö-ylenemez. Bu durumda 2. müstedinin 41/77 sayılı Yasa kapsamında Nazemin Hasan'ın füruu sayılıp sayılmadığı konusunu incelemeyi gereksiz buluyoruz. 2. müstedi konu konut için kendi adına yapılmış bir tahsis bulunmadığını kabul etmektedir.

-41/-77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 40. maddesi eşdeğer mal verme dışındaki tahsis-lerle ilgilidir. N-azemin Hasan eşdeğerde hak- -sahibi olduğuna göre önümüzdeki meselenin konu madde kapsamında mütalâa edilmesi olanağı yoktur. Kaldı ki 40. madd-e tahsis edilen konut, işyeri, -t-a-rımsal tesis-ler ve benzeri taşınmaz mal-l-a-rın tahsis amaçl-arı dışında kul-l-a-nılamayacağını öngörmektedir. Halbuki başvuru konusu konut Nazemin Hasan'a ikâmet amaçları için tahsis edildiği halde Nazemin Hasan ile 2. müstedi 1982 yılında konuttan çıktı -ve orayı 2. müstedi tahsis amaç-l-a-rı dışında anaokulu, başka bir deyişle bir işyeri olarak kullanmaya başladı. Konutun tahsis amacı dışındaki bir amaç için kullanılması hususu Müstedaaleyhlerin bilgisine getirilmemiş, onların onayı alınmamıştır. Nazemin Hasan vefat ettiği 1984 yılında başv-uru konusu konutta ikâmet etmediği gibi kocası da çoktan ölmüştü. Bu durumda Nazemin Hasan'ın vefat ettiği tarihte konu konutta tasrruf hakkı bulunan herhangi birisinin varlığından söz edilemez. Böyle bir durumda konu konut sözü edilen 40. maddenin 4. para-grafı ışığında Devletin kullanımına geçmiş oldu. YİM İstinaf: 12/89 sayfa 3'de şöyle denmektedir:

"......................... Hüseyin Bafidi'nin 26.7.1986 tarihinde vefatından sonra da konutta oturan tahsis belgesinin içerdiği hak- -sahibi aile ferdi kalmayınca söz konusu konut-un tasarrufu Yasalar u-y-arınca D-evlet'e intikâl etmiştir. .....-.-
40. madde uyarınca konutun Devlet'e intikâli gerçekleştikten sonra konu konut ile ilgili tahsisin müteveffanın adından iptal edilmesine gerek yoktur. ............."

Yukarıda belirtilenlerden de anlaşılacağı gibi 2. müstedinin başvuru konusu konutta her-ha-ngi bir meşru menfaatı ol-m-a-dığı açıktır ve konu konut için Osman Perçinkardeşlere kesin tasarruf belgesi verilmesi sonucu olumsuz yönde etkilenen meşru bir menfaatinin varlığından da söz edilemez.

-Bu başvuruda 1. müstedi talebini eşdeğerde hak sahibi olmasına dayandırmıştır. Mahkemeye emare olarak ibraz edilen T cetvelleri ile mal değer belgelerinden onun eşdeğerde hak sahibi olduğuna ve konu konutu alacak kadar puanı bulunduğuna kuşku yoktur. 1. m-üstedinin Mahkemeye emare 3, 14, 15 ve 16 olarak ibraz edilen belgelerden başvuru konusu konutu eşdeğerine karşılık talep ettiği de bir gerçektir. Bu durumda kaynak paketinde ilân edilmeden ve ona müracaat etme olanağı verilmeden Osman Perçinkardeşler'e ko-nu konutun kesin tasarruf belgesinin verilmesi ile 1. müstedinin meşru menfaatinin olumsuz yönde etkilendiği açıktır. Normal olarak Osman Perçinkardeşler'e verilen bu kesin tasarruf belgesinin iptal edilmesi gerekir. Ne var ki, YİM 182/91 sayılı başvurunun- dosyalandığı tarihten önce Osman Perçinkardeşler konu konutu Ali Savaşır'a satmış ve Tapusunu ona devretmiştir. Bu durumda Osman Perçinkardeşlerin adında kayıtlı olmayan konutun kaydının onun adından iptal edilmesi söz konusu olamaz. Bundan dolayıdır ki, -müstediler Ali Savaşır'a yapılan devir işlemlerinin iptalini talep eden YİM 186/91 sayılı başvuruyu dosyalamak zorunda kalmışlardır. YİM 186/91 sayılı başvuruda 1. müstedinin başarılı olması Ali Savaşır'ın iyi niyetli bir alıcı olup olmadığına bağlıdır.
-
Danıştay 8. Daire Esas No: 1965/2093 Karar No: 1968/441'de şöyle denmektedir:

"Davacılara iskânen tahsi-s ve temlik olunan taşınmaz mal-l-a-r hakkında, 10 yıllık kanuni müddet dolmadan iskân yerlerini terkettikleri öne sürülerek söz -konusu taşınmaz mal-l-a-rın geri alınması yolunda davalı Valilikçe uygulanan işlemin ilgililerin açtığı dava sonucunda Danıştay Altıncı Dairesince verilen 31/3/1959 gün ve 940 sayılı kararla iptal edildiği ve bu iptal kararından önce idarenin dava konusu taşınmaz malları başka gö-çmenlere tahsis ve temlik ettiğ-i- dosya müderecatından anlaşılmaktadır.

Davalı idarece yapılan ikinci temlik ile söz konusu taşınmaz mallar üzerinde hüsnüniyetle hak iktisap eden kişilerden bu taşınmaz malların geri alınması mümkün bulunmadığına.."

-Şahadette Ali Savaşır'ın evli olduğu, kalacak başka bir evi bulunmadığı için kayınvalidesinin evinde 12 yıldan beri oturduğu ve bu evi 60 milyon TL'ye satın almak zorunda kaldığı ve satış miktarı üzerinden de Tapu harcı ödediği anlaşılmaktadır. Ali Savaşı-r bir konuta ihtiyacı olduğu için konu konutu satın aldığını ve iyi niyetli bir alıcı olduğunu savunmuştur. Müstediler Ali Savaşır'ın iyi niyetli bir alıcı olmadığını iddia etmişlerse de Mahkemeyi bu konuda ikna etmiş değillerdir. Halbuki devir işlemlerini-n iptali gibi kamuyu ilgilendiren çok önemli bir konuda Mahkemenin huzurunda alıcının iyi niyetli olmadığını gösteren ciddi ve inandırıcı şahadet bulunması gerekir.
-
Yukarıda belirtilenlerden anlaşılacağı gibi 1. müstedi YİM 186/91 sayılı başvurudaki talebinde başarılı olamamıştır.

Sonuç olarak YİM 182/91 ve YİM 186/91 sayılı başvurular reddolunur.

Masraflar için herhangi bir emir verilmez.


(Aziz Altay) - (Celâl Karabacak) (Özkan Tunçağ)
Yargıç Yargıç Yargıç

19 Haziran 1992



-


-8-



-


Full & Egal Universal Law Academy