Yüksek İdare Mahkemesi Numara 18/1990 Dava No 14/1996 Karar Tarihi 17.05.1996
Numara: 18/1990
Dava No: 14/1996
Taraflar: NationalWestminister Bank PLC. İle Bakanlar Kur.
Konu: Zamanaşımı – Zamanaşımını ispat, zaman aşımını iddia eden tarafa düşer – Öğrenme tarihinde tereddüt olması halinde ise Müstedinin lehine olan tarihin kabul edilmesi gereği
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 17.05.1996

-D.14/96 YİM 18/90

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Mahkeme Heyeti: Metin A. Hakkı, Nevvar Nolan, Seyit A. Bensen.

Müstedi: Müteveffa Nor-man Robert Stephen Joly Terekesi'nin Tenfiz
Memuru ve/veya Vasiyeti Tenfiz Memuru sıfatıyle National
Westminister Bank PLC., Londra.
ile
Müstedaaleyh: 1. KKTC Bakanlar Kurulu vasıtasıyle KKTC., Lefkoşa.
2. KKTC İskân Bakanlığı vasıtasıyle KKT-C., Lefkoşa.
3. Tapu ve Mesaha Dairesi Müdürlüğü vasıtasıyle KKTC.,
Lefkoşa.
4. Maliye ve Gümrükler Bakanlığı vasıtasıyle KKTC., Lefkoşa.
5. Devlet Emlâk ve Malzeme Dairesi Müdürlüğü vasıtasıyle
KKTC., Lefkoşa.
6. Girne Kaza Tapu Amiri- vasıtasıyle KKTC., Girne.
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Avukat Selçuk Gürkan.
Müstedaaleyhler namına: Savcı Ersoy Ölçter.
İlgili Şahıs namına: Avukat Serhan Çınar.



-H Ü K Ü M

Metin A. Hakkı: Müstedi, Yüksek Mahkeme Mukayyitliğinde, 30.1.1990 tarihinde yukarıda ünvan ve sayısı gösterilen başvuruyu dosyalamış ve özetle, 1974 Barış Harekâtından önce Giren Kaza Tapu Dairesine 18.12.1973 tarihinde Y.1075/73 sayılı İpotek -Takriri ile lehine yapılan ve Girne'de Pafta/harita: XII/20/E.1, Blok D, parsel 100'de görülen arazi üzerindeki ipoteğin daha sonra 12.10.1988 tarihinde kaldırılması hususunda Müstedaaleyh No.(1) tarafından alınan E(K-3) 426-88 sayılı kararın ve buna bağlı- olarak Müstedaaleyhlerce yapılan işlemlerin tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına dair Yüksek İdare Mahkemesince bir karar verilmesini talep etmiştir.

Müstedaaleyhler ise 10.5.1990 tarihinde mezkûr başvuruya dosyala--dıkları itirazla Müstedinin taleplerini reddederken öne sürdükleri bir ön itirazla da Müstedinin yakınma konusu yaptığı Bakanlar Kurulu kararının Resmi Gazetenin 9.11.1988 tarihli nüshasında, Ek IV'de yayımlanmış olduğunu, Müstedinin bahse konu başvuruyu -bu tarihten 75 gün geçtikten çok daha fazla bir süre sonra dosyalamış olduğu cihetle zaman aşımına uğradığını ve bu nedenle de başvurusunun reddedilmesini talep etmiştir.

Başvuru dosyalandıktan sonra Mahkeme önünde yapılan görüşmelerde ilgili malın Barış- Harekatından sonra ifraz edilerek Devletçe eşdeğerine mukabil olarak İlgili Şahsa verildiği sabit olduğundan başvuru ile ilgisi olduğu görülen İsmail Yusuf Terekesinin de başvuruya İlgili Şahıs olarak dahil edilmesi Mahkemece uygun görülerek başvuruya ekl-enmiştir. 3.1.1994 tarihinde İlgili Şahıs da Müstedinin başvurusuna itiraz dosyalarken sair iddialarının yanında Müstedaaleyhlerin itirazlarına paralel olarak Müstedinin başvurusunun hak düşürücü 75 günlük sürenin geçmesinden sonra dosyalandığını ön itiraz- olarak öne sürüp başvurunun iptalini talep etmiştir.

Birçok tehirden sonra başvuru 3.1.1996 tarihinde duruşma olarak ele alınmakla beraber tüm ilgililerin müşterek müracaatı ve Mahkemenin de uygun görmesi neticesinde önce iptidai itiraz dinlenmiş ve baş-vuru bu konunun karara bağlanması için bilâmüddet ertelenmiş durumdadır.

İstidanın duruşması esnasında taraflar karşılıklı muvafakatları çerçevesinde Mahkemeye ceman 9 adet evrağı emare olarak ibraz edip bunlara ek olarak hiçbir şifahi şahadet dinletmemi-şler ve hitabelerini yapmakla yetinmişlerdir. Önümüzde ibraz olunan emarelere ve tarafların iddialarına dayanarak başvurunun kökeninde yatan olguları aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür:

İlgili gayrimenkul, 1974 Barış Harekatından önce hissedarlarını K-ıbrıslı Rumların oluşturudğu Lepetos Estates Ltd. isimli bir Şirketin ismine kamilen kayıtlı idi. 18.12.1973 tarihinde Girne Tapu Dairesinde yapılan Y.1075/73 sayılı bir ipotek Takriri ile 75.000 Kırıs Lirası mukabili Norman Robert Stephen Joly Terekesi le-hine bir ipotek yükümlülüğüne bağlanmış ve İpotek Takririni alacaklı durumunda bulunan Norman Robert Stephen Joly Terekesinin İdare Memuru sıfatıyle Girne'de sakin Elicos Antoni Liatsos gerçekleştirmişti. 1974 yılında Barış Harekâtının vukubulması neticesi-nde, Anayasa ve ilgili Yasalar tahtında, önümüzde başvuru konusu olan bu gayrımenkulün mülkiyeti KKTC Devletinde kalmıştır. Duruşma esnasında tüm tarafların da teslim ettiği gibi KKTC Bakanlar Kurulunun ilgili malı eşdeğere kaynak yapması amacı ile bu malı-n yükümlülük altında bulunduğu ipoteği kaldırma yetkisi vardı. (Bak: Tadil olunmuş şekli ile 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 59(A) maddesi.) Müstedaaleyhler bu yetkiyi kullanıp Müstedinin başvurusunda yakınma konusu yaptığı Baka-nlar Kurulu kararını alarak ipoteği kaldırmışlar ve ilgili gayrımenkulü serbest olarak eşdeğerine karşılık İlgili Şahsın ismine ifraz ettikten sonra mülkiyetini ona devretmişlerdir. Keza Müstedaaleyhler Girne Tapu Daire- sindeki muamelede (Y.1075/73 sayılı- İpotek Takrirnamesinde) ipotekli alacaklının vekili olarak görülen Elicos Antoni Liatsos'a, ipotek ile teminat altında bulunan alacak miktarını 1 KL=36TL.- kuru üzerinden hesaplayıp çek ile 1988'de göndermişler, ancak Elicos Antoni Liatsos bu konuda yetki-li olmadığını öne sürüp müteveffa Norman Robert Stephen Joly'nin esas Tereke İdare Memurunun National Wetminister Bank PLC. olduğunu bildirmiş ve mevzubahis çeki mahkeme önünde emare olarak duran 22.11.1988 tarihli yazı ile Müstedaaleyhlere iade etmiştir. -Başvurunun olguları ve bizim bulgularımız açısından vurgulanması yerinde olur ki ipotek senedi gerçekleşirken ve bilahare ilgili bankanın (National Westminister Bank PLC) 17.11.1989 tarihli Müsetdaaleyhlere hitap eden yazısında da teslim edildiği gibi Elic-os Antoni Liatsos onların yetkili vekilleri idi.

Tabloyu tamamlamak amacı ile şunun da belirtilmesi yerinde olur ki 1974 Barış Harekâtından önce 1 Mart 1969 tarihinde vefat eden Norman Robert Stephen Joly'nin Terekesine, 24 Mart 1970 tarihinde, İngilter-e Yüksek Mahkemesi tarafından National Westminister Bank PLC. Tereke İdare Memuru olarak atanmış (Executor) ve yine Barış Harekâtı öncesinde Girne Kaza Mahkemesi 71/71 sayılı bir istida altında sözü edilen Tereke İdare Memurluğu tayinini Kıbrıs'ta da geçer-li olmak üzere teyit etmişti. (Re-sealed). Söz konusu ipoteğin yapıldığı zamanlarda ise Elicos Antoni Liatsos esas Tereke İdare Memuru National Westminister Bank PLC.'in yukarıda vurgulandığı gibi Kıbrıs'taki vekili idi. Bu hususlar Mahkemeye Emare 4 olara-k sunulan esas İpotek Takriri, National Westminister Bank PLC. tarafından KKTC'ye yazılan Emare 5 yazı ve keza Tereke Tenfiz Memurluğu ile ilgili olan Emare 8 ve 9 tahtında da sarihtir.

Müstedi tarafından yakınma konusu yapılan ve Resmi Gazetenin Ek IV'ü-nde 12.10.1988 tarihinde yayınlanmış bulunan Bakanlar Kurulu kararı da Emare 1 olarak Mahkemeye ibraz edilmiş durumdadır. Emare 1'in tetkikinden açıklıkla görülebileceği gibi söz konusu karar ilgili gayrımenkulün doğru olarak tüm teferruatını vermesine ka-rşın merhumun ismi olan Norman Robert Stephen Joly yanlış yazılarak Resmi Gazete'ye Norman Robert Stifencolin olarak geçmiştir. Müstedaaleyhler bu hatalarını 5.3.1990 tarihinde E-247-90 sayılı bir kararla düzeltme yoluna gitmişler ve bu kararı da Remi Gaz-ete'nin Ek IV'ünde 10.4.90 tarihinde yayınlamışlardır. (Bak: Ek IV, sayfa 42 ve sayfa 190).

İptidai itirazın kökeninde yatan olguları ve bulgularımızı yukarıdaki şekilde özetledikten sonra iptidai itirazı karara bağlamak amacı ile ilgili mevzuatı bu olgu-lara uygulamakla yükümlüyüz. İlgili mevzuat yerini Anayasamızın 152(3) maddesinde bulmaktadır. İlgili fıkra aynen şöyledir:

-"152.(3) Söz konusu başvuru, karar veya işlemin yayınlanması tarihinden veya yayınlanmadığı takdirde veya bir ihmal halinde, başvuran kişinin bunu öğrendiği tarihten başlayarak yetmiş beş gün içinde yapılır."

Yakınma konusu kararın yayınlandığı tarih esa-s alınacak olursa 75 günlük hak düşürücü süre Emare 1'in yayın tarihi olan 12.10.1988 tarihinden başlar. Başvuru 30.1.1990 tarihinde dosyalandığına göre bahse konu 75 günlük süre çoktan geçmiştir. Bir an için, terekenin adı yanlış yazıldı diye, yayın tarih-i gözardı edilse bile, konu kararın Müstedinin bilgisine geldiği tarihin esas alınması gerektiği düşünülebilir. Konu bu açıdan da incelendiğinde, söz konusu karar National Westminister Bank Ltd. PLC'nin Kıbrıs'taki vekili olan Elicos Antoni Liatsos'a posta- marifeti ile 1988 yılı içerisinde yazılı olarak bildrildiğine göre, bu tarih de esas alınacak olursa hak düşürücü 75 günlük sürenin başvuru dosyalanmazdan çok önce dolduğu görülmektedir. Bu gerçekler karşısında, gerek Müstedaaleyhler gerekse İlgili Şahıs -iptidai itirazlarında haklıdırlar ve bu nedenle itirazlarının kabul edilerek başvurunun iptal edilmesi gerekmektedir. (Bu hususla ilgili olarak bak: Kuzey Kibrıs Türk Cumhuriyetine Anayasa ve Yönetim Hukuku, Zaim M. Necatigil, (1988), sayfa 96-97).

Yine -konu ipoteği National Westminiter Babk. PLC namına gerçekleştirilen Elicos Antoni Liatsos'un ilgili bankanın vekili olmadığı yünündeki iddiası da kabul edilemez (estoppel). Girne Kaza Tapu Dairesindeki ipotek muamelesinde bizzat kendisi bulunup senedi imza-lamış ve ipoteği gerçekleştirmişti. Bu durum muvacehesinde ilgili tarihlerde National Westminister Bank. yetkili vekili olduğu sarihtir. (Bak: Bowstead on Agency, 15th ed. (1985) page 90).

Tüm yukarıda söylenenler ışığında Müstedinin başvurusunun reddedi-l-mesi gerekir ve netice olarak başvuru reddedilir.

Meselenin olguları göz önününde bulundurulduğunda masraflarla ilgili herhangi bir emir vermemeyi uygun gördük.


(Metin A. Hakkı) (Nevvar Nolan) (Seyit A. Bensen)
- Yargıç Yargıç Yargıç

17 Mayıs 1966




-











-


1



-


Full & Egal Universal Law Academy