Yüksek İdare Mahkemesi Numara 178/1986 Dava No 49/1987 Karar Tarihi 18.11.1987
Numara: 178/1986
Dava No: 49/1987
Taraflar: Sadık Büyük Hüseyin ile Bakanlar Kurulu
Konu: Kamulaştırılan malın terekeye iadesi istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 18.11.1987

-
D.49/87 YİM 178/86
Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Niyazi F. Korkut Huzurunda
Anayasanm I52. Maddesi Hakkında

Müstedi: K. Kaymaklılı Merhum Me-hmet Büyük Hüseyin Terekesi İdare Memuru sıffatıyle Lefkoşalı Sadık Büyük Hüseyin
- ile -
Müstedaaleyh: Bakanlar Kurulu, Lefkoşa
A r a s ı n d a.


Müstedi namına: Göksel Şefik
Müstedaaleyh -namına: Doğan Erozan



Yasa Maddesi: Anayasanın 41 ve 159. maddeleri, 10.1.1957 tarihli Resmi Gazetenin Ek III'ünde yayınlanan kamulaştırma ihbarı, Fasıl 226 Arazi İktisabı Yasasının 13(2)(ii) maddesi ve 15/62 sayılı Zorla Mal İktisabı Yasasının 23(2) mad-desi.

İstemin Özeti: Müstedaaleyhin Müstediye verdiği yanıtta ifadesini bulan ve istimlak edilen malın KKTC'nin mülkiyetinde olduğu, terekeye geri verilmeyeceği ile ilgili yanıtının, yetkiyi kötüye kullanma, gelişen teamüle aykırı olduğu ve herhangi bir s-onuç doğurmayacağına dair karar verilmesi istemi.

OLAY: Müteveffaya ait olan taşınmaz mal, Polis lojman inşaası amacı ile istimlak edilmişti. Ancak uzun süre istimlak amacına uygun olarak kullanılmayan ve Müstedinin tasarrufunda bulunan taşınmaz malın ama-cına uygun olarak kullanılmadığı gerekçesine atfen, tereke idare memuru olan Müstedi malın terekeye devrini talep etti. Aldığı yanıt üzerine ve işbu başvuruyu dosyaldı.

SONUÇ: Müstedinin meşru menfaatinin olmadığı ile ilgili Müstedaaleyh tarafindan ileri -sürülen ön itiraz öncelikle incelendiğinde, Müstedinin meşru menfaatinin var olduğu görülür. Bu nedenle l. ön itirazın reddedilmesine, Müstedaaleyh tarafından ileri sürülen ve kamulaştırılmanın aradan geçen zaman bakımından terekeye iadesine imkan olmadığı- ile ilgili 2'nci ön itirazın ise, başvurunun esasını dinlemeden karar vermenin doğru olmadığına sonuç olarak da on itirazların reddine karar verilir.
____________________


K A R A R

Bu başvuruda taraflar arasında olgular hususunda bir görüş ayrılığı yo-ktur. Olgular özetle şöyledir:

Müstedi Mehmet Büyük Hüseyin Terekesinin İdare Memurudur.

Müteveffa Mehmet Büyük Hüseyin Lefkoşa'da, Yeni Cami Mahallesinde koçan No:AlO4, Blok A, Varaka XXI, Harita 38.6.IV, Parsel 107 tahtında kayıtlı bir taşınmaz malın- I1/6/1958 tarihine dek kayıtlı mal sahibi idi. 1958 yılında zamanın müstemleke hükümeti konu taşınmaz malı polis lojmanı inşaası amacı ile istimlak etmişti. Bugüne dek konu taşınmaz mal istimlak amacına uygun olarak kullanılmamış olup halen Müstedinin tas-arrufundadır. Müstedi İdare Memuru olarak konu taşınmaz malın terekeye iadesi hususunda 12/9/1986 tarihinde bir müracaatta bulundu. Müstedaaleyh de bu yazıya verdiği 23/10/1986 tarihli yanıt ile konu taşınmaz malın halen K.K.T.C. mülkiyetinde olduğu ve bu -nedenle terekeye iade edilmesine olanak olmadığı Müstediye bildirildi. Bu yanıt üzerine Müstedi bu başvuruyu dosyalayarak konu kararın keyfi alındığına ve ilgili yasanın Müstedaaleyhe verdiği yetkiyi kötüye kullanarak alındığına ve keza bu hususta gelişen -teamüle aykırı olarak alındığına ve herhangi bir sonuç doğuramıyacağına ilişkin bir karar verilmesini istedi. Müstedaaleyh bu başvuruda bir itirzname dosyaladı. Müstedaaleyh itiraznamede 2 ön itirazda bulundu.

Müstedaaleyhin I. ön itirazı başvuru konusu -taşınmaz mal ile ilgili olarak Müstedinin başvuru için doğrudan doğruya etkilenmiş bir meşru menfaati bulunmadığını zira konu malın 10/ 1 / 1957 tarihli Resmi Gazetenin Ek II' de yayınlanan kamulaştırma ihbarı tahtında Kıbrıs Hükümeti adına kaydedildiğini -ve halen KKTC mulkiyetinde olduğunu ileri sürdü. Bu ön itirazına halel gelmeksizin Müstedaaleyh yukarıda belirtildiği şekilde kamulaştırılan konu taşınmaz malın aradan geçen zaman bakımından da ilgili Yasa'nın 13(1),
(2)(a)(ii) maddesi mucibince tere-keye iadesinin söz konusu olamayacağını ileri sürdü. Müstedi itiraznamedeki ön itirazlara cevaben konu malın Anayasanın 41. maddesine uygun olarak devlete intikal ettiğini ve kamulaştırılma amacı terkedildiğine göre de Anayasa tahtında sınırlanan süre zarf-ında malın eski mal sahibine ya da onun yasal temsilcisine iade edilmesi veya satılması gerektiğini ileri sürdü. Başvurunun duruşmasında Müstedaaleyhin istemi ve Müstedininde itirazda bulunmaması üzerine öncelikle ön itirazların dinlenip bir karara bağlanm-ası uygun görüldü. Müstedaaleyh adına Mahkemeye hitap eden savcı konu malın 11/6/1958 tarihinden itibaren kamulaştırma yolu ile Kıbrıs Hükümeti adına kaydedilip bugün KKTC'nin mülkiyetinde olduğunu ve Anayasanın 159. maddesine göre bu malın gerçek ve tüzel- kişilere devredilemiyeceğini ve Müstedinin atıfta bulunduğu Anayasanın 41. maddesinin de ancak Anayasanın yürürlüğe girdiği 7/5/1985 tarihinden sonra yapılacak kamulaştırmalara uygulanabileceğini ileri sürdü. Fasıl 226 M.13(2)(ii)'ye atıfla da bu maddeye -göre de kamulaştırılan bir malın 10 sene sonunda sahibine iade edilemiyeceğini ve talep edildiği şekilde konu malın Müstediye iade edilmesinin olanaksız olduğunu ileri sürdü.

Müstedi avukatı ise hitabında, özetle, Anayasanın 159. maddesinin Kıbrıs Hüküme-ti adına kayıtlı malların KKTC'e kaydını öngördüğünü ancak başvuru konusu taşınmaz malın belirli bir amaç için istimlak edildiğini ve bu amaç için devlette emanet olduğunu, Fasıl 226 M.13'un ise devlete bir yükümlülük getirdiğini ve konu mal kamulaştırılan- amaç için kullanılmıyorsa sınırlanan süre zarfında satılıp elden çıkarılması gerektiğini, bu satışın öncelikle kimlere yapılacağına da M.13(2) de belirlendiğini ve bu başvuru bakımından Müstedinin meşru bir menfaati bulunduğunu ve bu nedenle ön itirazları-n reddedilmesi gerektiğini savundu.

Müstedaaleyh Anayasanın 4l. maddesine atıftla bu maddenin ancak Anayasa yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılacak kamulaştırmalarda uygulanabileceğini ileri sürmüştür. Ancak Anayasa yürürlüğe girmezden önceki mevzuata- da baktığımızda 15/1962 sayılı 1962 Zorla Mal İktisabı Kanunu'nun 23(2) maddesi bu yasa yürürlüğe girmezden önce iktisap edilen ve sonradan, iktisap maksadı için gerekli olduğundan fazla olduğu veya daha fazla bir müddet için lazım olmadığı görülen herhan-gi bir gayrimenkul malın, bu yasa yapılmamış gibi, bu yasa ile kaldırılan Arazi İstimlak Kanununda konduğu üzere elden çıkarılabileceğini hükme bağlamaktadır.

Fasıl 226 olan Arazi İstimlak Kanunu'nun ilgili maddesi ise 13. maddedir.

Kamulaştırmayı esas-ında Kıbrıs Hükümeti yapmakla beraber KKTC sınırları dahilinde kalan konu mal bugün KKTC mülkiyetinde olup, olgulara göre konu mal da belli bir amaç için kamulaştırılıp bügune dek bu amaca uygun kullanılmadığına göre Müstedaaleyhin ilk nazarda Fasıl 226 M.-13 tahtında işlem yapması gerektiği görüşündeyim. Madde 13 tahtında da Anayasanın 41. maddesinin öngördüğü şekilde işlem yapılmasına benzer hükümler vardır. Ancak ön itiraz aşamasında bunların derinliğine inmek doğru değildir. Bu aşamada sadece Müstedinin -ilk nazarda meşru bir menfaati olduğu ve l. itirazın reddedilmesi gerektiğini belirtmekle yetinmeyi uygun gördum. 2. itirazı ise başvurunun esasını dinlemeden bir karar vermek doğru değildir.

Sonuç olarak müstedaaleyhin ön itirazlarının reddedilmesine ka-rar verilir. Masraflarla ilgili herhangi bir emir verilmez.



(Niyazi F. Korkut)
- Yargıç

18 Kasım 1987



Full & Egal Universal Law Academy