Yüksek İdare Mahkemesi Numara 173/1985 Dava No 53/1987 Karar Tarihi 26.11.1987
Numara: 173/1985
Dava No: 53/1987
Taraflar: Tuncer Ekener ile Ek. Ve Mal. Bak.
Konu: Kadrolanma talebi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 26.11.1987

-D.53/87 YİM 173/85
Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç N. Ergin Salâhi huzurunda
Anayasanın 152. maddesi hakkında

Müstedi: Tuncer Ekener, Su İ-şleri Dairesi Mağusa
- ile -
Müstedaaleyh: Ekonomi ve Maliye Bakanlığı, Lefkoşa
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Göksel Şefik
Müstedaaleyh namına: Ali Fevzi Yeşilada


Yasa Maddsi-: 22/84 sayılı geçici Personelin Kadrolanması (Özel Kurallar) Yasası.

İstemin Özeti: Müstedinin Kadro Yasasının yürürlükten kalktığı nedeni ile kadrolanmasına yasal olanak bulunmadığı şeklindeki Müstedaaleyh kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herha-ngi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: 22/84 sayılı Geçici personelin Kadrolanması Yasası tahtında ismi Müs- tedaaleyhe verilen listede sehven yer almayan Müstedinin ismi, bilahare Müstedaaleyhe gönderilen yazıda 1. sırada yazılarak -gereği talep edildi. Yasanın süresi dolmasına rağmen gereği yapılmadığından yapılan yeni yasa ile uzatılan sürede gereğinin yapılması tekrar talep edilmesine rağmen Müstedi kadrolanmadı ve bu arada yasal süre de doldu. Müstedi, yapılan bu ihmalin düzeltilm-esi için Müstedaaleyhe başvurduğunda sürenin dolduğunu bu nedenle de yapılacak birşey olmadığı yanıtını aldı. Başvuru bu karardan yapıldı.

SONUÇ: Kadrolanmaya hak kazanan kişilerin listesini Kamu Hizmeti Komisyonuna iletmek, Maliye Bakanlığının görevi idi-. Bu Müstedinin görevi değildi. İdarenin ihmali neticesi mevzu bahis tarihte kadrolanması gereken Müstedi kadrolanamamıştır. İdarenin bir ihmali sözkonusu olduğu

cihetle, konu kadro yasaları yürürlükten kaldırılmış olmasına rağmen idarenin ihmali -sözkonusu olduğu cihetle kadro yasalarının yürürlükte olduğu şekli ile uygulanması ve Müstedinin kadrolanması gerekir.
Başvuru kabul edilir.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
1- YİM 133/78 sayılı Galip Erdal ile KTFD Başsavcısı ve- diğeri
arasındaki Yüksek İdare Mahkemesi kararı.
2- Loizıona Ltd. v. Municipality of Famagusta, 1971 3 CLR p.466-468.
____________________


H Ü K Ü M

Bu başvurudaki olgular hususunda taraflar arasında ihtilâf yoktur.

Müstedi 11.2.1975 gün ve 6-217 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Su İşleri Dairesine kadro fazlası olarak Su Teknisyeni atanmış ancak 7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasası uyarınca intibaklar yapılırken müstedi "Ambar Emini" olarak görev yapmasına rağmen bu mevkiye intibak ettirilmemi-ş ve Ç 626/79 sayılı ve 25.9.1979 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile "Kitabet Hizmetleri" sınıfında gösterilmiş ve bu kararla görevi onaylanmıştır. Müstedi herhangi bir tarihte Kamu Kizmeti Komisyonu tarafından atanmamıştır. Konu Bakanlar Kurulu tarafından- yapılan intibak işlemlerine rağmen, müstedi bağlı bulunduğu Bakanlıkça ambar emini olarak görevlendirilmeye devam etmiştir.

Müstedi 22/84 sayılı Geçici Personelin Kadrolanması (Özel Kurallar) Yasası tahtıda ve özellikle konu yasanın 2. maddesi kapsamınd-a kadrolanma hakkına haiz geçici kamu görevlisi staüsünde idi. Müstedi kadrolanması açısından bir engeli bulunmayan çalışkan ve amirleri tarafından takdir edilen bir personel idi. Konu yasanın 5. maddesi uyarınca hazırlanan ve Kamu Hizmeti Komisyonunca ata-nma işlemlerinin yapılması için gönderilen emare no.I listeye müstedinin ismi sehven eklenmemiştir. Bu yanlışlığı fark eden Su İşleri Dairesi Müdürü Ziver Kutrafalı Ekonomi ve Maliye Bakanlığına bağlı Bütçe Dairesi Müdürlüğüne 2.8.1984 tarihli emare II yaz-ıyı göndererek bu yazıya ekli listede kadrolanması gereken personelin isimlerini bildirmiş ve gereğini rica etmiştir. Emare II yazıya ekli listenin en başında müstedinin ismi bulunmaktadır. Maliye Bakanlığı bu yazıya rağmen ve konu yasanın 11. maddesindeki- atanma süresi dolmadığı halde gereğini yapmamış ve kadrolanma amacı ile gönderilen listeyi düzeltmemiş veya gerekli işlemleri tamamlayarak konuyu Kamu Hizmeti Komisyonuna iletmemiştir.

Sunulan şahadetten anlaşıldığı kadarı ile yasanın 11. maddesinde öng-örülen süre zarfında kadrolara atanması gereken personelin atanma işlemleri tamamlanmamış olduğundan 22/84 sayılı Yasa 8/85 sayılı Yasa ile tadil edilerek süre uzatılmıştır. Ancak yine son derece ihmalkar davranan Maliye Bakanlığı yetkilileri, emare II Su -İşleri Dairesinin ikaz yazısını dikkate almayarak tadil yasasından sonra da Kamu Hizmeti Komisyonuna sundukları 2. listede müstedinin ismine yine yer vermemişlerdir. Konu listede müstedinin isminin yine unutulduğunun farkına varan Su İşleri Dairesi Müdürü -tadil yasasının öngördü- ğü süre dolmadan önce yine Maliye Bakanlığına bağlı Bütçe Dairesi Müdürlüğüne emare III olarak sunulan 2. bir yazıyı göndermiş ve bu yazıya ekli listede dairesinde çalışan ve kadrolanması gereken ve Maliye Bakanlığınca Kamu Hizmeti- Komisyonuna gönderilen listeye sehven eklenmeyen personelin isimlerini vermiştir. Bu yazının ekinde yine en başta müstedinin ismi gürülmektedir. Bu yazının ve müstedinin konu yasa altında uygun bir kadroya atanmasına bir engel bulunmamasına ve tadil yasas-ı ile uzatılan sürenin ta başlangıcında ve ilk fırsatta uyarılmış olmasına rağmen Maliye Bakanlığı ilgilileri yine ihmal ederek müstedinin ismini atanabilmesi için Kamu Hizmeti Komisyonuna ulaştırmamışlardır. Neticede müstedi konu yasalar altında kendisine- bahşedilen haklardan faydalanamayarak halen tekaüdiyesiz ve geçici statüde bulunmaktadır.

Müstedi 24 Nisan 1985 tarihli bir yazı ile Ekonomi ve Maliye bakanlığına ve resen Kamu Hizmeti Komisyonuna başvurmak durumunda bırakılmıştır. Kamu Hizmeti Komisyon-u 16 mayıs 1985 tarihli emare V yanıtında, müstedinin 22/84 sayılı Geçici Personelin Kadrolanması (Özel Kurallar) Yasası kapsamında bir personel olduğu teslim edilmiş olmasına rağmen aynı yasanın 5. maddesi uyarınca ilgili Bakanlık tarafında düzenlenip Kam-u Hizmeti Komisyonuna ulaştırılan listede ismi bulunmadığı için atanmadığı vurgulanmıştır. Bu yanıt üzerine müstedi avukatı vasıtasıyle Ekonomi ve Maliye Bakanlığına betekrar 4 Eylül 1985 tarihli 2. bir yazı göndermiş ve yanıt alamadığından yakınmıştır. Ek-onomi ve Maliye Bakanlığına bağlı Bütçe Dairesi Müdürü Hasan Sükan 13.11.1985 tarihli emare VII yazısında, konu yasanın öngördüğü yasal süre sona ermiş olması nedeni ile kadrolanamadığını müstediye bildirilmiştir. Müstedi işbu başvuru ile bu yanıtta ifades-ini bulan kararın müstedaaleyhin ihmali neticesi ve/veya keyfi olarak alındığı ve/veya mezkur yasanın ilgiliere verdiği yetkiyi kötüye kullanmaları sonucu alındığı için hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhnagi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesi ist-eminde bulunmuştur.


Başvurunun duruşmasında müstedi şahadet vermiş ve yaptığı göreve, amirleri ile olan iyi ilişkikere değinerek mağduriyetini dile getirmiştir.

Müstedaaleyh ise hiçbir şahit çağırmamış sadece müstedinin haklı olmasına rağmen yasal sür-enin dolduğuna ve yapılacak işlemin bulunmadığına değinmekle yetinmiştir.

Mahkeme bu denli açık ihmal ve sorumsuzluğun ne sebeple ve nasıl yapıldığının açıklanması gerektiği düşüncesinden hareketle, Kamu Hizmeti Komisyonuna ulaştırılan listelerin hazırla-nmasında sorumlu olan kişinin şahit olarak mahkemeye çağrılmasını talep etmiştir. Mahkemeye şahadet vermesi ve yardımcı olması gerken Bütçe Müdürü Hasan Sükan işlerinin yoğunluğu mazaretini savcılık vasıtasıyle bildirerek gelmemiş ve onun yerine bu bölümde- sorumlu olduğu iddia edilen kıdemli bütçe memuru Seniz Kızmazoğlu sorumlu memur olarak şahadet vermek için gönderilmiştir. Bu şahit bildiği kadarı ile Kamu Hizmeti Komisyonunca kadrolanacak personelin listesinin nasıl hazırlandığı hususunda bazı bilgiler -vermeye çalışmış, bu hususta Daire Müdürleri ile yapılan ön çalışmalara değinmiştir. Ancak tarifi imkansız bir sorumsuzluk ve ihmalkarlık örneği bu yanlışlığın nasıl yapıldığını izah edememiştir. Su İşleri Dairesi Müdürünün iki ikaz yazısının niçin kaale a-lınmadığı hususunda bazı teknik konulara değinerek, mazaret uydurmaya çalışmıştır. Halbuki 22/84 sayılı Yasanın öngördüğü sürede emare II olarak sunulan ikaz yazısı Su İşleri Dairesince vaktinde gönderildiği halde niye işlem yapılıp bu yanlışlığın düzeltil-mediğinin izahı yapılmamıştır. Bu bir yana 8/85 sayılı tadil yasası ile değiştirilen 22/84 sayılı yasayla geçici personelin atanma süresi uzatılırken şayet ilk yasada geç kalınmış idi ise tadil yasası uzatılan sürede ilkin Su İşleri Dairesinin 2. bir ikaz -yazısının gönderilmesi beklenmeden müstedinin ismi yine listeye eklenerek Kamu Hizmeti Komisyonuna gönderilmeliydi. Bunların ne sebeple yapılmadığı ve bu yanlışlığın neye dayandığının makul hiçbir izahı yapılamamıştır.

Olgulara değindikten sonra şimdi de- hukuki durumu incelemek gerekir.

22/84 sayılı Geçici Personelin Kadrolanması (Özel Kurallar) Yasası incelendiğinde bu yasanın özellikle 2. ve 3. maddelerinden açıklıkla görülebileceği gibi yasanın esas amacı 26 Nisan 1984 tarihinde görevde bulunan geçic-i personelin münasip kadrolara Kamu Hizmeti Komisyonunca atanması suretiyle güvenceye kavuşturulmasıdır.

22/84 sayılı yasanın 2.ve 3. maddesi şöyledir:

"Madde 2. Bu Yasada metin başka türlü gerektirmedikçe; "Bakanlık", Maliye işleri ile ilgili Bakanlığı- anlatır. "Geçici Personel", himete giriş şekline bakılmaksızın, tamamen geçici statüde kamu görevlisi veya öğretmen olarak görev yapan ve 26 Nisan 1984 tarihinde görevde olan personeli anlatır. "Kurum", Kamu Görevlileri Yasası veya Öğretmenler Yasasında o-na verilen anlamı anlatır.

Madde 3. Bu Yasanın amacı, kamu hizmetlerinin, mevcut düzen bozul- madan düzenli, süratli, etkin, verimli ve ekonomik bir şekilde yürütülmesi için, geçici personeli süratle güvenceye kavuş- turmaktır."

Yasanın tetkikinden gör-ülebileceği gibi, kadrolanması öngörülen personelin şahsen müracaat etmesi gerekmemekte, görevde bulunan geçici personelin atanmasının yapılabilmesi için Kamu Hizmeti Komisyonuna müracaat mahiyetinde olan listelerin hazırlanma görevi 5. madde uyarınca baka-nlığa yükletilmiştir. Bu madde Yasanın 2. maddesi ile birlikte okunduğunda Bakanlık deyiminin Maliye Bakanlığını kastettiği açıktır.

Taraflarca ve Kamu Hizmeti Komisyonunun yazısında da teslim edildiği gibi müstedi bu yasa kuralları uyarınca münasip kadr-oya atanmaya hak kazanan geçici bir kamu görevlisi idi. Atanma işleminin yapılması için müstedi namına Kamu Hizmeti Komisyonuna 5. madde uyarınca müracaat etmekle yükümlü Maliye Bakanlığının Yasanın öngördüğü sürede sunulan listelere müstedinin ismini de d-ahil etmesi gerekirdi. Maliye Bakanlığının yukarıda değindiğim sorumsuzluk ve ihmalin neticesi, yasa tadil edilmezden önce ve tadil edildikten ve atanma süresi uzatıldıktan sonra da bu görevini yerine getirmemiştir. Ayrıca tadil yasası ile süre 1 Nisan 198-5 tarihine kadar uzatılmış ve bu süre zarfında da müstedinin ismi Kamu Hizmeti Komisyonuna ulaştırılmamış olduğunu öğrenen müstedi 24.4.1985'te durumu Maliye Bakanlığına bildirmiş, uzun bir süre yanıt alamamış ve en son emare VII yanıt kendisine verilerek -yasal olanak bulunmadığı yönünde bir karar verilmiştir.

Yerleşmiş idari hukuk prensiplerine göre idari bir karar veya işlemin alındığı veya yapıldığı tarihte meriyetteki mevzuata uygun olması gerekir. Ancak bu esas prensibe bir istisna olarak idarenin be-lirli bir yasa altında yapmakla mükellef olduğu görevi yapmaması veya ihmalde bulunması halinde böyle bir karar veya işlem açısından meriyetten kaldırılan yasa uygulanır.


Bizi bağlayıcı olmamakla beraber Kıbrıs Rum tarafının Loiziana Hotels Ltd. v. Muni-cipality of Famagusta 1971 3 C.L.R. p.466 at p.468'de bu ilke şu şekilde özetlenmiştir.

"From the principles of administrative Law, as they are established both here and in Greece, it appears that independently from the construction of the relevant legisl-ation, the general principle that the validity of an administrative act as determined on the basis of the legal status existing at the time of its issue, is subject to the expection that the pre-existıng legislation is applicable when there has been an omi-ssion on the part of the administration tp perform within a resaonable time what it was duty bound to do before the change of the Law."

Bu serdedilen ilke bizim Yüksek Mahkememizde de benimsenerek YİM 133/78 Galip Erdal ile KTFD başsavcısı ve diğeri dava-sında kullanılmıştır. Ayni kararın sayfa 3'ünde şöyle denmektedir.

"İdare Hukukunun yerleşmiş ilkelerine göre idari kararlar, kararın alındığı tarihte cari olan kanu ve mevzuata uygun olmaları gerekir. Bu prensip bir istidanın yapıldığı tarih ile karara b-ağlandığı zaman arasında yeni kanun ve mevzuat geçirilmişse onlara da şamildir. Ancak bu genel prensip, bir müracaat yapıldıktan sonra gerekli idari kararın alınması veya işlemin yapılması için idari organ tarafından bir ihmal yapılmış veya makul sayılamay-acak bir süre idari organ tarafından geçirilmişse o müracaatın karara bağlanması için bilahare geçirilen mevzuat değil de müracaat tarihinde mevcut mevzuata uygun olarak idari karar alınmalıdır."

Yukarıdaki hukuki durumu değerlendirdiğimde müstedinin bir- müracaat mükellefiyeti yoktur. İlgili tarihlerde Kamu Hizmeti Komisyonuna kadrolanmaya hak kazanan kişilerin listesini iletmek ile mükellef bulunan Maliye Bakanlığı idi. Bu Bakanlığın yukarıda serdedilen ihmalleri neticesinde bu listeler Kamu Hizmeti Komi-syonuna iletilmemiş ve müstedi de kadrolanmamıştır. Bu durumda idarenin bir ihmalinden dolayı mevzu bahis tarihte kadrolanması gereken müstedinin, kadrolanmaması ve daha sonra müstedinin kadrolanmaması nedeni ile Kamu Hizmeti ve Maliye Bakanlığına yapmış o-lduğu müracaatlar neticesinde aldığı başvuru konusu yanıtta ifadesini bulan kadro yasasının yürürlükten kaldırıldığı nedeni ile onun kadrolanmasına yasal olanak bulunmadığı şeklindeki kararının doğru olduğu söylenemez. Konu kadro yasaları yürürlükten kaldı-rılmış olmasına rağmen idarenin bir ihmali söz konusu

olduğu cihetle bu yasaların müstedinin görevde bulunduğu ve kadrolanmaya hak kazandığı tarihlerdeki cari mevzuata yani diğer bir deyişle bu kadro yasalarını yürürlükte olduğu şekli ile uygulanması ve- onun kadrolanması yönüne gidilmesi gerekirdi. Bu yapılmadığı cihetle başvuru konusu yanıtta ifadesini bulan kararın doğru bir idari karar olduğu söylenemez.

Netice olarak müstedinin Ekonomi ve Maliye Bakanlığına kadrolanması için göndermiş olduğu 4 Eylü-l 1985 tarihli yazısına cevaben Ekonomi ve Maliye Bakanlığının 13 Kasım 1985 tarihli Emare VII olarak gönderdiği yanıtta 22/84 sayılı geçici Personelin Kadrolanması (Özel Kurallar) Yasası'nın süresinin sona ermiş olması nedeni ile kadrolanmasına yasal olan-ak bulunmadığı şeklindeki kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilir.


(N. Ergin Salahi)
- Yargıç

26 Kasım 1987



Full & Egal Universal Law Academy