Yüksek İdare Mahkemesi Numara 17/1987 Dava No 10/1990 Karar Tarihi 16.03.1990
Numara: 17/1987
Dava No: 10/1990
Taraflar: Hüseyin Alevtolga ile İskân Bakanlığı vd
Konu: ‘T’ cetveline itiraz
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 16.03.1990

-D.10/90 YİM 17/87

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç N. Ergin salâhi huzurunda
Anayasanın 152. maddesi hakkında.

Müstedi: Hüseyin Alevtolga n/-d Hüseyin Hasan, 56 B Kasımpaşa Sok.
Edremit, Girne.
-ile-
Müstedaaleyh: 1. KKTC İskân Bakanlığı vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa.
2. KKTC Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu
Başkanlığı vasıtasıyle KKTC.
- A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Hüseyin Celâl
Müstedaaleyh namına: Müjgan Irkad


Yasa Maddesi:

-İstemin Özeti: -"A. Müstedinin 'T' cetveline yaptığı itiraza cevaben ikinci müstedaaleyh tarafından yazılmış D:D.5644 sayı ve 4.12.1986 tarihli yazıda mündemiç, müstedinin güneyde bıraktığı taşınmaz mallara kesilmiş puanlar hakkındaki değerlendirmenin kesinleşmiş olduğuna- ve herhangi bir değiş-iklik yapıl-m-a-sına ve/veya müstedinin istediği değişikliğe mahal olamdığına ilişkin kararının ve/veya işleminin tamamen hükümsüz ve/veya etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurma---yacağını emreyleyen bir emir,
B. Müstedinin Kuzeyde tasarruf ettiği taşınma-z malın değerinin 476572 puan o-l-a-rak saptayan D.D.5644 no ve 27.11.1986 tarihli T. cetveli T.CA' formunda ifadesini bulan kararının ve/veya işleminin tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğunu ve hiçbir sonuç doğurma---yacağını öngören bir emir,

C. Müstedaaleyhin ayni 'T' cetveli 'T' 3A'da ifadesini bulan müstedinin terkedilen taşınmaz malının toplam puan değerinin 508617 puan olduğuna ilişkin kararının ve/veya işlemini-n tamamen hüküms-üz ve etkisiz olduğunu ve herhangi bir sonuç doğurmayacağını emreyleyen bir emir,
D. Müstedinin terk ettiği malına kesilen puan değerinin aşikâr surette az ve Kuzeyde tasarrufunda bulundurduğu mal için kesilen puan değerinin aşikâr surette fazla olduğunu e-mreyleyen bir emir,

OLAY: Güney göçmeni olan Müstediye yarım inşaat bina ile bahçe tahsis edildi. Müstedi tarafına gönderilen "T" cetveline Güney puanlarının az, Kuzey puanlarının yüksek tutulması nedeni ile itiraz etmiş ve ayrıca bahçenin "T" cetvelinde -gösterilmediğini ileri sürmüş ve Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonunun yanıtından memnun olmadığından işbu başvuruyu dosyalamıştır.

SONUÇ: Müstedinin "T" cetveline yaptığı itiraza cevaben ikinci Müstedaaleyh tarafından yazılmış yazıda Müstedinin G-üney mal varlığına kesilmiş puanlar hakkındaki değerlendirmenin kesinleşmiş olduğunu ve herhangi bir değişiklik yapılmasına ve/veya Müstedinin istediği değişikliğe mahal olmadığına ilişkin kararının ve/veya işleminin tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve- herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilir.




H Ü K Ü M

Müstedi Güneyde taşınmaz mal bırakan eşdeğer alacaklısıdır. Bıraktığı taşınmaz malın karşılığının kendisine verilebilmesi için gerekli müracaatta bulunmuş ve neticede dosyası tekamül ettiri-lerek, Kuzeyde tasarruf ettiği mall-ar ve puanla-rı ile Güneyde- -bırakmış olduğu mall-a-r ve puanları göstere-n- 'T' cetvelleri düzenlenmiştir. Müstedi 'T' cetvellerini aldıktan sonra ilkin Emare I -o-l-a-rak ibraz edilen 3 Şubat 1986 tarihli bir itirazla kuzeyde tasarrufunda bulunan yarım inşaat halindeki evin puanlarının yüksek tutul-duğunu, Güneydeki mal-l-a-rının ise az olarak değerlendirildiğini ileri sürmüştür. Bu itirazına uzun süre cevap almamıış ve Emare 4 olarak ibraz edilen 21.11.1986 tarihli 2. bir müracaat yaparak, ilk müracaattaki şikâyetlerini daha detaylı olarak tekrarlamış ve bu arada daha önce k-endisine gönderilen 'T' cetvellerine Kuzeyde tuttuğu narenciye bahçesinin eklenmediği hus-us-unu da belirtmiştir. 2. müracaatına henüz yanıt almadan Emare 5 olarak ibraz edilen ve ilk müracaatına cevap teşkil eden 31.11.1986 tarihli bir yanıt almış ve bu yanıtla birikte yeniden düzenlenen 'T' cetvelleri eline ulaştıktan sonra Emare 11 olarak ibraz- edilen 3.1.1987 tarihli itirazını dosyalamıştır. Bu arada müstedi yukarıda sözü edilen Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonunun yanıtından tatmin olmadığı için işbu başvuruyu dosyalamış ve aşağıdaki taleplerde bulunmuştur.

"A. Müstedinin 'T' cetveli-ne yaptığı itiraza cevaben ikinci müstedaaleyh tarafından yazılmış D:D.5644 sayı ve 4.12.1986 tarihli yazıda mündemiç, müstedinin güneyde bıraktığı taşınmaz mallara kesilmiş puanlar hakkındaki değerlendirmenin kesinleşmiş olduğuna ve herhangi bir değiş-iklik yapıl-m-a-sına ve/veya müstedinin istediği değişikliğe mahal olamdığına ilişkin kararının ve/veya işleminin tamamen hükümsüz ve/veya etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağını emreyleyen bir emir,

B. Müstedinin Kuzeyde tasarruf ettiği taşınmaz malın de-ğerinin 476572 puan olarak saptayan D.D.5644 no ve 27.11.1986 tarihli T. cetveli T.CA' formunda ifadesini bulan kararının ve/veya işleminin tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğunu ve hiçbir sonuç doğurmayacağını öngören bir emir,

C. Müstedaaleyhin ayni 'T' -cetveli 'T' 3A'da ifadesini bulan müstedinin terkedilen taşınmaz malının toplam puan değerinin 508617 puan olduğuna ilişkin kararının ve/veya işleminin tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğunu ve herhangi bir sonuç doğurmayacağını emreyleyen bir emir,

D. Müs-tedinin terk ettiği malına kesilen puan değerinin aşikâr surette az ve Kuzeyde tasarrufunda bulundurduğu mal için kesilen puan değerinin aşikâr surette fazla olduğunu emreyleyen bir emir,

..........................."

Başvuruya itiraz dosyalayan savcılık- ise öze-tle Saptama, D-eğerlendirme ve Tazmin Komisyonlarında 'T' cetvellerinin nasıl düzenlendiğine dair detaylı bilgi vererek, müstedinin itirazı üzerine alınan kararın doğru olduğunu, güneyde kalan puanlarının az olduğundan yakınılan arazilerin köyden uzak olup Değerlendirme -Tüzüğüne göre mücavir saha içerisinde bulunmadığını ve arsa niteliğinde olamayacağını ile-r-i sürmekte, -müstedinin Kuzeyde tutmuş o-l-d-uğu narenciye bahçesinin ise 'T2 cetvellerine işlenmediğini bunun ilk müracaatta ya-kın-ma konusu yapılmadığı cihetle kesi-nleşen karardan sonra Saptama, D-eğerlendirme ve Tazmin Komisyonunun tekrar gözden geçirmesi söz konusu olmadığını, Komis-y-onunun kararından yakınan kişiler-i-n Yüksek İdare Mahkemesine başvurabileceğini ileri sürmüştür.

Başvurudaki ihtilâfsız olgular şu şekilde özetlenebilir:

Müstedi Emare 15 olarak dosyalamış olduğu bir müracaatla Akıncılar köyünde, askeri bölge içerisinde kalan ve yasanın 'Güneyde Kalan T-aşınmaz Mal' diye tanımladığı taşınmaz mallar için eşdeğrde mal talep etmiştir. Bu müracaatı dosyaladıktan sonra kendisine Kuzeyde Edremitte yarım inşaat ile bir narenciye bahçesi verilmiştir. Dosyası tekemmül ettirildikten sonra 'T' cetvelleri tanzim edil-erek müstediye gönderilmiştir.'T' cetvellerini alan müstedi Güneyde bırakmış olduğu arazilerin arsa nitelikli olduğunu, bunların yanlış değerlen-dirildiğini, puanlarının az olduğunu, kendisine tahsis edilen evin puanlarının ise yüksek olduğunu iddia ederek-, ilkin 3 Şubat 1986 tarihli Emare I olarak ibraz edilen şikâyetini ilgili komisyonlar yapmıştır. Aradan uzun bir zaman geçmiş olmasına rağmen bu itirazına yanıt alamamış, muhtelif şifahi müracaatlarda bulunmuş ve neticede Köy Komisyonunun görüşlerine müra-caat edilerek konu mallar hakkında Köy Komisyonynca Emare 3 rapor tanzim edilmiş ve yine Köy Komisyonunca Emare 2 karar alınarak Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonuna intikal ettirilmiştir. Konuyu inceleyen komsiyon müstediye 31.11.1986 tarihli Emar-e 5 yanıtı vererek bu yanıttan görülebileceği gibi Kuzeydeki yarım inşaat puanlarından bir miktar düşülmüş ancak Güneydeki itiraz konusu arazilerin puanı yükseltilmiştir. İtiraz neticesinde yeniden tanzim edilen ve Emare 7 olarak ibraz edilen 'T' cetveller-i be tekrar müstediye gönderilmiş, müstedi ise yeni gönderilen 'T' cetvellerine 3.1.1987 tarihli Emare 11 olarak ibraz edilen itirazını dosyalayarak, ilk yapmış olduğu itirazında ve tasarrufunda olduğunu iddia ettiği narenciye bahçesinin de eklenmesini tal-ep etmiştir. Müstedi yapmış olduğu son itirazına henüz bir cevap almış değildir.

Başvurunun duruşmasında müstedi avukatı, müstedinin Kuzeyde tasarrufunda buluna ve kendisine yarım inşaat olarak tahsis edilen konutun yeni düzeltilmiş puanlarını ihtilâf ko-nusu yapmamış ve onun üzerinde durmamıştır. Ayrıca Kuzeyde tasarruf ettiği narenciye bahçesi başka birisi ile ihtilâflı olduğundan bu konu üzerinde de pek durduğu söylenemz. Esas yakınma konusu yapılan müstedinin Akıncılar'da bırakmış olduğu ve Güneydeki m-allarının büyük bir bölümünü teşkil eden, Lefkoşa-Lâranaka ana yolu üzerindeki 615 numaralı parselin niteliği ve bu yerin puanları ile ilgilidir.
Başvurunun duruşmasında müstedi kendisi şahadet vermiş ve ilâveten Akıncılar Belediye Reisi Sevim Akbaş, Akın-cılar muhtarı Enver Gingi ile konu arazinin bulunduğu yerde taşınmaz malı bulunan İsmail Akandereyi şahit olarak çağırmıştır. Müdafaa tarafından ise Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu üyelerinden Fevzi Çakmak şahit olarak çağrılmıştır.

Müstedi Hü-seyin Alevtolga şahadetinde özetle, Emare 15 olarak ibraz edilen müracaatında yer alan ve Akıncılar köyünde bulunan malların arsa nitelikli olduğunu, özellikle pafta harita XL.3.10'da görülen 615 numaralı parseldeki arazinin Lefkoşa-Lârnaka ana yolu üzerin-de olduğunu, civarda ev, gazino ve yazlık gazino olarak inşaa edilen muhtelif yapılar bulunduğunu, bu yerin sulanabildiğini, asfalt dahil elektrik ve alt yapı olankaları mevcut olduğunu ve bu durumda bu arazinin arsa nitelikli olarak değerlendirilmesi gere-ktiğini iddia etmiştir. Keza Köy Komisyonunun bölgeyi tetkik ettiğini ve bu yeri arsa nitelikli olarak değerlendiridiğini, Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu ise Köy Komisyonunun değerlendirilmesini dikkate almayarak bu yeri kuru tarla olarak değer-lendirmekle hata ettiğini ileri sürmüştür.

İkinci şahit olarak çağrılan Akıncılar Belediye Başkanı Sevim Akbaş, konu arazinin bulunduğu mevkiin şimdi askeri bölge içerisinde olmasına rağmen geçmişte köyden gelen ve Lefkoşa yoluna çıkan tali bir yol kavşa-ğında olduğunu, bu bölgenin kuzeyine çıkan asfalt yolu köylülerin Lefkoşaya gitmek için güneyde kalan tali yolu ise Larnakaya gitmek için kullandıklarını, Barış Harekâtından önce müstedinin arazisinin bulunduğu yerde yapılmış gazino ve sair geçici yapılar-ın bulunduğunu beyanla mevkin en fazla inkişaf eden bölge içerisinde olduğuna dair şahadet vermiştir. 3. şahit olarak çağrılan köy muhtarı Enver Gingi ve ayni bölge içerisinde malı bulunan İsmail Akandere de ayni meydanda şahadet vermişlerdir.

Müdafaa ta-rafından çağrılan Fevzi Çakmak ise şahadeti sırasında sunduğu Emare 2 ve 3'den görülebileceği gibi konu yerin Köy Komisyonu tarafından arsa nitelikli olarak değerlendirildiğini ancak, bu değerlendirmenin Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu tarafında-n kabul edilmeyerek arsa nitelikli arazi dışındaki tarımsal araziler için kullanılan ve Emare 13 olarak ibraz edilen formayı doldurup bu yeri susuz arazi olarak değerlendirdiği yönünde şahadet vermiştir.

Sunulan şahadeti değerlendirmeden önce müstedinin -ilk yapmış olduğu itiraza yanıt almadan yapmış olduğu 2. ve 3. itirazlara değinmek isterim. Müstedi süresi içerisinde yapmış olduğu ilk itirazında yakınma konusu olarak sadece Kuzeydeki yarım inşaatın puanları ile Güneyde bıraktığı taşınmaz malların puanla-rını konu etmiş ve 'T' cetvellerine işlenmeyen narenciye bahçesini konu etmemiştir. 2. ve 3. itirazına şu ana kadar herhangi bir yanıt almadığına göre başvuru maksatları bakımından sadece 1. itirazında yer alan hususları karara bağlamak daha uygun olacaktı-r. Her halûkarda sözü edilen narenciye bahçesinin tasarrufu ihtilâflıdır ve bu hususta herhangi bir ikna edici şahadet de ileri sürülmemiştir. Alâkadar şahıs durumunda olabilecek kişiler de başvuruya ekelnmemiştir. Bu nedenle sadece ilk itirazın içerdiği ş-ikâyetlerle alınan yanıtların içerdiği kararın netcieye bağlanması daha doğru ve adil olacaktır.

Sunulan şahadeti tetkik ettiğimde özellikle 615 numaralı müstediye ait parselin Lefkoşa-Lârnaka yolu üzerinde ve köyden gelip bu yere belirli bir uzaklıkta v-e aynı yol üzerinde ev ve gazino olarak kullanılan yapı bulunduğu, konu arazinin hemen karşısına isabet eden yerlerde ise yazlık gazino olarak kullanılabilecek muhtelif geçici inşaat yapıldığı ve bu yerin tarımsal amaçlar dışında yoğun olarak kullanılma yö-nüne gidildiği görülmektedir. Yine öyle anlaşılıyor ki köyün ana yerleşim yerinden uzak ve emniyet açısından bilinen nedenlerle pek emin olmadığı düşüncesi ile devamlı kalıcı inşaat da yapılmamış ve kesif inşaat bu nedenlere bağlı olarak engellenmiştir. Ye-rin konumu ve özelliği itibarı ile tarım dışında gazino ev ve sair inşaat için son derece elverişli olup Lefkoşa-Lârnaka ana arteri üzerinde gelişmeye müsait bir yer olduğu açıklıkla görülmektedir. Ayrıca bu arazinin yandaki kuyulardan da sulanabilmekte ol-duğuna dair kesin şahadet mevcuttur. Esasen bu şahadeti dikakte alan savcı da Mahkemeye bir beyanda bulunarak başvruunun neticesi ne olursa olsun arazinin kuru arazi olarak değerlendirilmesinin hata olduğunu, en azından sulu arazi olarak değerlendirilmesi -gerektiğini teslim etmiştir.

Şahadeti tetkik ettiğimde Köy Komisyonunun konu arazinin bulunduğu mevkiin, özelliklerini dikkate alarak bu yeri arsa nitelikli olarak değerlendirdiği, bu hususta rapor yazarak karar aldığı Emare 2 ve 3'de görülmektedir. Sapt-ama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu ise Köy Komisyonunun bu kararını ne sebeple kabul etmediği ibraz edilen gerek tutanak ve gerekse kararda belirtilmemektedir. Köy Komisyonunun sözü edilen rapor ve kararını kabul etmeyecekseydi bunun nedenlerini açıkl-ıkla belirtmesi ve kararında Köy Komisyonu kararını kabul etmeme nedenlerini de açıklaması gerekirdi. Duruşmada savcı bu yerin köy ana yerleşim merkezinden uzak olduğunu ve mücavir alan içerisine girmediği nedeniyle tüzüğe uymadığı için Saptama, Değerlendi-rme ve Tazmin Komisyonunun bu yeri arsa nitelikli olarak değerlendirmediğini ileri sürmüştür. Ancak bu hususlar Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonunun kararına mesnet teşkil eden tutanaklarda yer almamakta ve bu yönde herhnagi bir gerekçe gösterilme-mektedir. Konu yer için olumlu bir raporu kabul etmeyen Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu Köy Komisyonu raporunu kabul etmediğini bildirmesi yanında nedenlerini de açıkalması gerekirdi. İbraz edilen Emare 6 tutanağa bakıldığında sadece şu gerekçey-e yer verildiği görülmektedir: "İtiraz edilen diğer konuların Köy Danışma Kurulu ve Değerlendirme Tüzüğü Kurallarına uygun olarak değerlendiriliğinden puan değerlerinin ayni kalmasına" denmekte ve bu gerekçenin verilen yanıta aynen aktarıldığı görülmektedi-r. Halbuki sunulan şahadete göre Köy Komisyonu bu yeri arsa nitelikli olarak değerlendirmiş ve Emare 3 raporu düzenleyerek Emare 2 kararı vermiştir. Bu kararın ne sebeple kabul edilmediğine dair herhangi bir gerekçe yoktur.

Bu nedenlerle başvurunun parse-l 615'in değerlendirilmesi açısından kabul edilmesi gerekir. Ancak konu yerin arsa niteliği ağır basmış olmasına ve yasa dikkate alındığında onun arsa nitelikli olarak değerlendirilmesi gerektiği görüşünde olmama rağmen yasa altında çıkarılan tüzüğün yasan-ın esas amacını dikkate alıp almadığı, özel askeri bölgeler için bu tüzüğün harfiyen kullanılıp kullanılamayacağı, keza Barış Harekâtından önce de şahadette belirtildiği gibi bu bölgedeki inkişafın Rumlar tarafından engellendiği hususları dikkate alındığın-da ve özel bir mahiyet arzettiği gözönünde bulundurulduğunda bu konunun betekrar Komisyon tarafınan incelenip karara bağlanması uygundur. Bu sonuca varırken, müstedaaleyhleri temsilen bulunan savcının konu yerin kesin olarak sulu arazi olduğu yönündeki bey-anını da dikkate almış bulunuyorum ve müstedinin talebinde belirtilen 'A' paragrafı mucibince hüküm verilmesi gerktiği kanaatindeyim.

B, C ve D paragraflarındaki taleplerine gelince; Müstedinin bu paragraftaki talebi 'A' paragrafı kapsamındadır ve bu par-agrafın detaylı tekrarından başka birşey değildir. Bu durumda bu paragraflar için ayrı ayrı karar vemek gerekmemektedir.

Karar vermezden önce bir hususa daha değinmek istiyorum o da müstedinin yapmış olduğu 2. ve 3. itirazlarına Kuzeyde tasarrufunda bulu-nan narenciye bahçelerinin 'T' cetvellerine işlenmemesinden yakınmakta olduğu hususudur. Aşağıda görülebileceği gibi konu tezekkür edilmek için betekrar komisyona havale edileceği cihetle bu hususta yapılan hata varsa bunun da düzletilmesi gerekmektedir.

-Netice olarak başvuru kısmen kabul edilir ve D.D. 5644 sayı ve 4.12.1986 tarihli yazıda müstedinin güneyde bıraktığı taşınmaz malların ve özellikle pafta harita XL.3.10'da tasvir edilen 615 numaralı parselin ve takdir edilen puanlarının değerlendirilmesi -ile ilgili kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilir.


(N. Ergin Salâhi)
Yargıç

16 Mart 1990

-


-82-



-


Full & Egal Universal Law Academy