Yüksek İdare Mahkemesi Numara 165/1981 Dava No 41/1981 Karar Tarihi 18.12.1981
Numara: 165/1981
Dava No: 41/1981
Taraflar: Zeynep Uysal ile Sağlık ve Sosyal İşler Bakanlığı
Konu: Görevden ihraç
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 18.12.1981

-


D.41/81 Y.İ.M. 165/81

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti:Ülfet Emin, Başkan, Şakir Sıdkı İlkay, Niyazi F.
Korkut.

Anayasanın 118. Maddesi hak-kında.

Müstedi: Zeynep Uysal, Karaoğlanoğlu.
- ile -
Müstedaaleyh: Sağlık Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı vasıtasıyle
KTFD, Lefkoşa.
A R A S I N D A.

Müstedi namına: Şafak Öneri.
Müstedaaleyh na-mına: Mustafa Arıkan.


Yasa Maddesi: Hastabakıcılık ve Ebe Okulu Yönetmeligi madde 7(9)

İstemin Özeti: Müstediyi ögrenci ve hastabakıcılık görevinden uzak-
laştıran Müstedaaleyh kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağ-ına karar verilmesi istemi.

OLAY: Ögrenci ve Hastabakıcı olan Müstedi bayram tatilinden dön-
dükten sonra ögrenciliğinden ve hastabakıcılık görevinden uzaklaştırıldığını belirten bir yazı aldı.
Bunun üzerine dosyaladığı başavuruda Müsted-aaleyhin bu ka-
rarının tamamen yetkisiz alındığını ve yasal gerekçeden yoksun
olduğunu ileri sürdü. Müstedaaleyh de dosyaladığı itirazname-de sair şeyler yanında özel hukuk sahasında çalıştırılan müstedinin böyle bir başvuru yapamayacağını ileri sü-rdü.

SONUÇ: 16/81 sayılı Genel Kadro Yasasında 40 kişilik bir ögrenci
kadrosu bulunduğu ve bu ögrencilerin Müstedaaleyhe bağlı olduğu görülmektedir. Bu nedenlerle müstedinin özel hukuk kapsamında çalıştırılan bir kişi olmadığı görülmektedir.
- Müstedi ile Müstedaaleyh arasındaki mesele de okul içi me-
sele değildir, çünkü bu kararla Müstedinin yasal öğrencilik statüsüne son verilmektedir.
Şahadetten, okulun disiplinini düzenleyici bir tüzüğün de
olmadığı anlaşılmaktadır. Yasalarda -Müstedaaleyhe ögrencilerin
ögrencilik durumlarına son verilmesine yetki veren herhangi bir madde yoktur.

- 418 -



Ögrencilerin ferdi ve toplumsal davranışlarından sorumlu olmaları ve ulusal terbiyenin gereklerine göre hareket etmelerinin sağlanması -için okulun bir disiplin yönetmeliği bulunması ve yasaya dayanması, buna uymayan öğrencilerin öğrencilik statüsüne son verilebilmesi için ilgili Mahkemenin yasal yetkisi bulunması gerekir.
Sonuç olarak Müstedaaleyhin Müstediye bildirdiği ve öğren-cilik du-rumuna son veren kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilir.


H Ü K Ü M

Ülfet Emin, Başkan: Bu başvuruda Mahkemenin hükmünü Yargıç Niyazi F. Korkut verecektir.

Niyazi F. Korkut: Müstedi 1.10.1980 tarihinde "-ögrenci hastabakıcı"
olarak Hastabakıcılık ve Ebe Okuluna girdi ve 12.10.1981 tarihine dek fiilen ögrenci hastabakıcılık yaptı. Müstedi ayrıca bu süreç içerisinde okulun teorik eğitimine de devam ederek ikinci sınıfa geçti. Bayram izni sonunda Müstedi 12.-10.1981 tarihinde okula döndüğünde ilgililerden gerek okul ve gerekse hastahaneye alınamayacağını ve görevi ile eğitimine son verildiğini ögrendi. İşbu karar 15.10.1981 tarihinde Müstediye ayni tarihi taşıyan bir yazı ile de bildirildi. 15.10.1981 tarihl-i ilgi yazı aynen Şöyledir:
"Ayni sayılı ve 5 Ekim 1981 tarihli yazımız iptal edil-miştir.
Öğrencilikle bağdaşmayan hareket ve davranışlarda bulundu-ğunuz cihetle, 12 Ekim 1981 tarihinden itibaren Hastabakıcı ve Ebe Okulundan çıkarılmanız-a karar verilmiştir.
Bilgi ve gereğini rica ederim."

Bu karar üzerine Müstedi işbu başvuruyu dosyalayarak:

Müstedaaleyh tarafından alınan ve 15.10.1981 tarihli ve SB 2280 sayılı yazı ile takriben aynı gün müstedinin bilgisine getirilen ve müs-tediyi 12.10.1981 tarihinden itibaren Hastabakıcı ve Ebe Okulundan çıkarılmasına dair olan kararın ve/veya işlemin ve/veya müstediyi 12.10.1981 tarihin-den itibaren ögrenci hastabakıcılıktan uzaklaştıran ve/veya görevine son veren işlem ve/veya eylem ve/ve-ya kararın; tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğu ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına"

ilişkin bir karar verilmesi isteminde bulundu.
Müstedi başvurusunda, sair şeyler yanında, alınan kararın herhangi bir yasal mevzuata dayanmadığını, konu kararın t-amamen yetkisiz olarak yetki aşımı ile alındığını ve konu kararın herhangi

- 419 -
bir yasal gerekçeden yoksun oldugunu ileri sürerken Müstedaaleyh de başvuruya karşı dosyaladığı itirazda, sair şeyler yanında, Müstedinin özel hukuk sahasında çalıştırıla-n birisi olduğunu vurgulayarak başvuru konusu eylemler için Yüksek İdare Mahkemesine başvurulamayacağını ve başvuru konusu eylemlerin Müstedi ile okul idarecisi durumunda olan Sağlık Bakanlığı arasında okul için bir mesele olduğunu ve bu nedenle idari da-va konusu yapılamayacağını, yapılan işlemin yasa ve mevzuata uygun bir işlem olduğunu ve alınan kararın da gerekçeli olduğunu, Müstedinin hizmet koşullarına ve bağlı olduğu disiplin mevzuatı ile Sağlık Bakanlığı talimatla-rına uymadığını ve alınan kararda- kamu yararı bulunduğunu ileri sürdü.

İtirazın gerekçesinde de Müstedaaleyh, sair şeyler yanında, okul müdiresinin 30.9.1981 tarihli bir yazı ile Müstedinin okul tüzüğüne aykırı olarak yurttan ayrıldığını, bir mücahit ile arkadaşlık yaptığını, ayni zamand-a yurtta da huzuru bozduğunu Sağlık Bakanlığına bildirmesi üzerine Müstedinin Bakanlıkça okuldan çıkarıldığı ve bu nedenle Müstedinin başvurusunun mesnetsiz olduğunu ileri sürdü.

Başvurunun duruşmasında Müstedi bizzat, şahadet vermek ve Müstedalaye-h de iki tanık dinletmekle yetindiler. Verilen şahadetin özeti şöyledir:

Müstedi şahadetinde, sair şeyler yanında, Ekim 1981'de Bayram izninden dönmezden önce bir gece hastahanede çalışan bir kadının evinde kaldığını, okul müdiresinin nerede kaldığı-nı sorup bu hususta kendisinden yazılı açıklama istediğini ve bu nedenle yazılı bir açıklamada bulunduğunu, daha önce başka bir hususta kendisine herhangi bir ikaz yapılmadığını, sadece bir gece lojmanda müzik dinlerken daha yavaş çalmalarının istendiğini-, izinli olduğu devrede nerede kalacaklarına ilişkin kendilerine hiç bir şey söylenmediğini, bir gece evinde kaldığı kadının beslemesi ile arakdaş olmakla beraber o gece beslemesini görmediğini belirtti.

Müstedaaleyh tarafından şahadete çağrılan oku-l müdiresi ise şahadetinde, sair şeyler yanında, ögrencilerin okul kurallarına uymaları gerektiğini ve izin almadan okul ve lojmandan ayrılamayacaklarını, Müstedinin bir gece lojmanda kalmaması üzerine çağırıp kendinden izahat istediğini ve Müstedinin de -yazılı izahat verdiğini, bir gece de lojmanda başka ögrencilerle gürültü yaptığını, bir erkek ile arkadaşlık yaptığını ve genelde ögrencilikle bağdaşmayan hareketleri olduğunu Bakanlığa bildir-diğini ve sonuçta Müstedinin Bakanlıkça okuldan çıkarıldığın-ı belirtti.

İstintak sırasında bu tanık okulun bir yönetmeliği bulunduğunu
fakat disiplin yönetmeliği olmadığını, Müstediden yazılı izahatı dosyada bulunması ve ilerideki hareketlerinde kullanmak üzere istediğini ve ihraç kararını da Bakanlığın a-ldığını belirtti. Lojmanda sorumlu hemşirelerden olan Müstedaaleyhin ikinci tanığı da bir gece lojmanda bazı ögrencilerin müzik dinlediklerini

- 420 -
ve ortopedi bölümünden gelen şikayet üzerine müziği biraz kısmalarını istediğini ve bu ögrencil-er arasında Müstedinin de bulunduğunu belirtti.

Müstedinin yapmış olduğu başvuru ile başvuruya karşı dosyala-nan itiraz ve özeti yapılan ilgili şahadet uyarınca incelenmesi gereken hususlar, Müstedaaleyhin ileri sürdüğü gibi, Müstedinin özel huk-uk sahasında çalıştırılan birisi olup olmadığı, başvuru konusu eylemlerin Müstedi ile okul idarecisi durumunda olan Bakan-lık arasında okul içi bir mesele olup olmadığı, Müstedinin okuldan çıkarılmasına ilişkin Müstedaaleyhce alınan kararın herhangi bir- yasal dayanağı ve gerekçesi olup olmadığıdır.

Müstedaaleyh Bakanlığın yürütsel ve yönetsel yetki kullanan bir organ olduğuna kuşku yoktur. Fakat böyle bir organın aldığı her karar ya da her eylemi mutlaka yürütsel ve yönetsel yetki kullan-masına -dayanmamaktadır. Bu başvuruda önemli olan husus Müsteda-aleyhin Müstedi ile ilgili olarak aldığı başvuru konusu kararın yönetsel bir karar olup olmadığıdır. Müstedinin bir ögrenci hastabakıcı olduğu, Resmi Gazetede yayınlanan 1981 yılı bütçesinde hastaba-kıcı ögrenciler için ödenek bulunduğu, 16/81 sayılı Genel Kadro Yasasında da 40 kişilik bir ögrenci kadrosu bulunduğu ve bu ögrencilerin Müstedaaleyhe bağlı oldukları ve bu nedenlerle Müste-dinin özel hukuk sahasında çalıştırılan bir kişi olmadığı görül-m-ektedir. Müstedi Müstedaaleyhin aldığı bir karar ile öğrencilik-ten çıkarılarak bu statüsüne son verildiğine göre de Müstedi ile ilgili olarak Müstedaaleyhin almış olduğu karar yönetsel bir karardır.

İncelenmesi gereken ikinci husus başvuru konusu -kararın Müstedi ile okul idaresi arasında bir okul içi mesele olup olmadığıdır.

Okul ögrencileri ile okul idaresi arasındaki meselelerin ge-nelde okul içi meseleler olup bir idari dava konusu yapılamayaca-ğına ilişkin kararlar mevcut olup bu husust-a herhangi bir kuşku olmamakla beraber öğrenci ile okul idaresi arasındaki her mesele mutlaka okul içi bir mesele değildir. Ögrencinin yasal statüsünün konu edildiği ve bu statüde değişiklik yapan meseleler idari bir dava konusu yapılabilir. Bu hususta -gör: Dr. Ernst Forsthoff "The Administrative Act" sayfa 10, 1.

Bu başvuruda da Müstedaaleyhin aldığı başvuru konusu karar ile
Müstedinin yasal öğrencilik statüsüne son verildiğine göre alınan kararın okul içi bir mesele olmadığına ve Müstedinin konu -karar ile ilgili olarak Mahkemeye başvurulabileceğine kuşku yoktur.

Müstedinin özel hukuk sahasında çalıştırılan biri olmadığı, Müstedi ile ilgili olarak Müstedaaleyhin almış olduğu başvuru konu-su kararın yönetsel bir karar olduğu ve başvuru konusu -kararın Müstedi ile Müstedaaleyh arasında okul içi bir mesele olmadığı kanaatına vardıktan sonra da Müstedaaleyhçe alınan kararın herhangi bir yasal dayanağı ve gerekçesi olup olmadığının incelenmesi gerekir.

- 421 -
Müstedinin ögrenci bulunduğu Ha-stabakıcılık ve Ebe Okulu bir yönetmelik uyarınca yönetilip emare olarak sunulan yönetmeliğin 7(g) maddesinde okulun eğitim ve disiplin işlemlerinin Müdür tara-fından düzenleneceğine ilişkin yönetmelikte hüküm olmasına karşın, tanık olarak dinlenen okul m-üdiresinin de kabul ettiği gibi halen okulun disiplinini düzenleyici bir Tüzük yoktur. İlgili yasalarda da Müstedaaleyhe okul öğrencilerinin ögrencilik durumlarına son verilmesine yetki veren herhangi bir madde mevcut değildir. Bu nedenlerle ilgili Bakanın- Müstedinin öğrencilik durumuna, hangi yasal yetkiye dayanarak son verdiğini anlamak çok güçtür.

Ögrencilerin ferdi ve toplumsal davranışlarında sorumlu olma-ları ve ulusal terbiyenin gereklerine göre hareket etmelerinin sağlanması için okulun bir Di-siplin Yönetmeliği bulunması ve bu yönetmeliğin de bir yasaya dayanması ve böyle bir Yönetmeliğe öğrencilerin uymamaları halinde öğrencilik statülerine son verebil-mesi için ilgili Makamın yasal bir yetkisi bulunması gerekir. Bu başvuruda olduğu gibi böyl-e bir yetki olmadan alınan herhangi bir karar da yetki aşımı ile alınan bir karar olup geçersizdir.

Sonuç olarak başvuru kabul edilir ve Müstedi ile ilgili olarak Müstedaaleyh tarafından alınan ve 15.10.1981 tarihli bir yazı ile aynı tarihte Müsted-iye bildirilen ve müstedinin 12.10.1981 tarihinden itibaren Hastabakıcılık ve Ebe Okulundan çıkarıldığını duyuran kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilir.


(Ülfet Emin) (Şakir Sıdkı İlkay)(Niyazi F. Ko-rkut)
Başkan Yargıç Yargıç


18 Aralık 1981




















- 422 -


Full & Egal Universal Law Academy