Yüksek İdare Mahkemesi Numara 164/1981 Dava No 14/1982 Karar Tarihi 28.04.1982
Numara: 164/1981
Dava No: 14/1982
Taraflar: İsmet Üstüner ile Ekonomi ve Maliye Bakanlığı
Konu: Vergi Muafiyeti – Çocuk muafiyeti istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 28.04.1982

-D.14/82 YİM 164/81

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan.

Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti: N. Ergin Salâhi, Niyazi F. Korkut, Aziz Altay.

Müstedi: İsmet Üstüner, Mağusa.

İle -

Müstedaaleyh: Ekonomi ve Maliye Bakanlığı
- (Gelir ve Vergi Dairesi vasıtasıyle KTFD, Başsavcılığı).

Arasında.

Müstedi şahsen hazır.
Müstedaaleyh namına: Işılay Ever.



Yasa Maddesi: 13/61 sayılı T.C.M. Şahsi Vergiler (Gelir Vergisi) Yasasının 15(4) maddesi ile Anayasanın 118(4) maddesi-.

İstemin özeti: Çocuk muafiyetinin tümünün kendisine verilmesi ve Müstedaaleyh tarafından Müstediye gönderilen bu yöndeki yazıların hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına ilişkin karar verilmesi istemi.

OLAY: Eşi serbest mes-lek, kendisi de Sanayi Holding'de çalışan Müstedi, Müstedaaleyhin uyguladığı çocuk muafiyetlerinin tümünün kendisine uygulanmasını istemiştir. Müstedaaleyh Müstedinin bu talebini reddetmiştir.

SONUÇ: 13/61 sayılı Yasanın 15(4) maddesine göre ayni çocuk iç-in iki veya daha fazla tenzil hakkı talep eden olursa, bu konuda Müdürün takdir hakkı olur.
Bu nedenle muafiyet talep eden tek kişi olduğuna göre Müstedaaleyh bunu reddetmekle hatalı hareket etmiştir. Fakat geriye dönük muafiyet talepleri ile ilgili Yüksek- İdare Mahkemesinin karar vermesi olanaksızdır.
Başvuru kısmen kabul edilir.




HÜKÜM

N. Ergin Salâhi: Bu başvuruda Mahkemenin hükmünü sayın yargıç Niyazi F. Korkut verecektir.



Niyazi F. Korkut: Müstedi Mağusa'da K.T.Sanayi İşletmeleri- Holding Ltd. Şirketinde çalışmaktadır. Müstedinin eşi ise 1978 yılından beri Mağusa'da serbest meslekle iştigal etmektedir. Müstedi 11.8.1981 tarihinde Gelirler ve Vergi Dairesine bir yazı göndererek 1978 yılından itibaren çocuk muafiyetlerinin tümünün ke-ndisine verilmesini istedi ve eşinin buna itirazı olmadığına ilişkin belgeyi de yazısına ekledi.

Müstedaaleyh 13.8.1981 tarihli bir yanıt ile müstedinin istemini reddetti. Müstedi 13.8.1981 tarihli yanıtın tatminkâr olmadığını ileri sürerek 17.8.1981 tari-hli bir yazı ile müstedaaleyhin 13.8.1981 tarihli yazısına açıklık getirmesini istemiştir. Bu yazısına yanıt almaması üzerine de müstedi müstedaaleyhe 3.10.1981 tarihli bir yazı göndererek, sair şeyler yanında, 1978-79-80 ve 81 yılları için çocuk muafiyetl-erinin tümünün kendisine verilmesini ve 13.8.1981 tarihli yazının iptalini istemiştir. Müstedaaleyh ise müstediye gönderdiği 13.10.81 tarihli yanıtı ile, sair şeyler yanında, eşinin geliri olması nedeniyle ayrı vergilendirilmesinin uygun görülmediğini müst-ediye bildirdi.
Bu yanıt üzerine müstedi dosyaladığı başwru ile 1978, 79, 80 ve 81 yılları için çocuk muafiyetlerinin tümünün kendisine verilmesi ve müstedaaleyh tarafından kendisine gönderilen 13.8.1981 gün ve F4036 sayılı yazı ile 13.10.1981 gün ve F 403-6 sayılı yazının hükümsüz ve etkisiz olduklarına ve herhangi bir sonuç doğuramayacaklarına ilişkin bir karar verilmesi isteminde bulundu.
Başvurunun duruşmasında müstedi herhangi bir şahadet çağırmadı. Müstedaaleyh tarafından şahadete çağrılan Gelir ve Ver-gi Dairesi memurlarından Göksel Saydam ise şahadetinde, sair şeyler yanında, müstedinin çocuk muafiyetinin tümünün kendisine verilmesi yolunda bir istemde bulunduğunu, eşlerin ikisi de çalışıp birden fazla çocuk olduğunda 13/61 sayılı T.C.M. Şahsi Vergiler- (Gelir Vergisi) Kanunu'nun 14(4) maddesi uyarınca çocukları eşler arasında paylaştırmanın Daireye ait olduğunu ve genelde eşlerin ikisi de çalıştığında muafiyetleri eşler arasında yarı yarıya paylaştırdıklarını belirtti. İstintakı esnasında da bu tanık, -Yasa uyarınca kişinin yıllık muafiyetinin 60000TL. olduğunu ve bunun altında geliri olanların sair muafiyetlerden faydalanamadıklarını beyan etti. Mahkemenin sorusu üzerine de bu tanık indirimlerin amacının vergi yükümlüsünü ferahlatmak olduğunu ve çok bar-iz durumlarda bu indirimlerin tümünün esas gelir getirene verilebileceğini fakat müstedinin eşinin başvuru konusu devre için verdiği vergi beyanları incelenip bir karara bağlanmadığı nedeni ile müstedinin isteminin olumlu karşılanmadığını beyan etti.
Müste-di, Mahkemeye hitabında, sair şeyler yanında, ilgili yasanın 15(4) maddesinin müstedaaleyhe başvuru konusu hususta bir takdir yetkisi tanıdığını, bu yetkinin keyfi olmadığını, Yasanın tanıdığı çocuk muafiyetinin çocuğa bakana yardımcı olmak olduğunu, öneml-i olan hususun kimin çocuklara baktığını saptamak olduğunu ve müstedi çocuklara kendisi baktığını beyan edip eşi de çocuklar için muâfiyet
istemem diye beyanda bulunduktan sonra ortada müstedaaleyh için takdir edecek bir husus kalmadığını ileri sürdü
Müste-daaleyh adına konuşan savcı ise, sair şeyler yanında, yetki aşımı ya da yetkiyi kötüye kullanma durumu olmadığını ve eşler arasındaki özel anlaşmaların daireyi bağlamadığını ileri sürdü
13/61 sayılı T.C.M. Şahsi Vergiler (Gelir Vergisi) Kanununun 15(4) mad-desi aynen şöyledir:
"(4) Bu madde hükümleri gereğince ayni çocuk hususunda tenzil hakkına sahip iki veya daha fazla ferdin bulunması halinde, bu çocuk hususunda yapılacak tenzil, Müdürün kararlaştıracağı tarzda bu fertlere taksim edilir."
Bu maddeden de a-çıkça görüleceği gibi ayni çocuk hususunda indirim sahibi olan birden fazla kişi bulunması halinde, böyle bir çocuk hususunda Müdürün takdir hakkı bulunmaktadır ve kişilerin özel durumlarına göre Müdüre gerekli uygulamayı yapmaya Yasa yetki vermektedir.

M-ûstedi Emare I yazısı ile çocuklar için tüm muafiyetin kendisine verilmesine ilişkin istemde bulunduğu ve eşinin de konu çocuklar ile ilgili olarak kendisinin herhangi bir istemi olmadığını belirttikten sonra Yasanın 15(4) maddesi uyarınca çocuklar ile ilg-ili indirim hakkını isteyen birden fazla kişi bulunmadığına göre müstedaaleyhin müstedinin istemi doğrultıisunda bir karar vermesi gerekirdi ve müstedaaleyh bu yönde bir karar vermemekle hatalı hareket ettiği görülmektedir.

Mûstedinin 78-81 yıllarında çoc-uk muafiyetinin tümünün kendisine verilmesine ilişkin istemine gelince bu yönde bir karar vermek Anayasanın 118(4) maddesi uyarınca Yüksek İdare Mahkemesi yetki kapsamı dışındadır ve bu nedenle bu istemi doğrultusunda bir karar vermek olanaksızdır.

Sonuç -olarak başvuru kısmen kabul edilerek müstedaaleyh tarafından müstediye gönderilen 13.8.1981 gün ve F 4936 sayı ile 13.10. 1981 gün ve F 4036 sayılı yazıların içerdiği kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilir-.


(N. Ergin Salâhi) (Niyazi F. Korkut) (Aziz Altay)
Yargıç Yargıç Yargıç

28 Nisan 1982





- .5S -



Full & Egal Universal Law Academy