Yüksek İdare Mahkemesi Numara 163/1988 Dava No 28/1989 Karar Tarihi 15.06.1989
Numara: 163/1988
Dava No: 28/1989
Taraflar: Şansel Gürsan ile İskân Bakanlığı vd
Konu: İnşaat izninin iptali istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 15.06.1989

-D.28/89 YİM 163/88

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Hamdi Atalay huzurunda
Anayasanın 152. Maddesi hakkında.

Müstedi: Şansel Lütfi n/-d Şansel Gürsan, C1 Çelebi Sokak,
Birlik Apt. Girne.
-ile-
Müstedaaleyh: 1. KKTC İskân Bakanlığı vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa.
2. Girne Belediyesi ve/veya Girne Belediye Başkanı ve/veya
Başkan Yardımcısı ve/veya Belediye Meclis Üyeleri ve/vey-a
Girne Şehri Türk Hemşehrileri, Girne.
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Av. Rifat Çomunoğlu
Müstedaaleyh 1 namına: Savcı Ali Fevzi Yeşilada
Müstedaaleyh 2 namına: Av. Ne-şe Keskin
İlgili şahıs namına: Av. Ali Dana adına Av. Şefika Durduran



Yasa Maddesi: KKTC Anayasasının 152, 159(1). maddeleri, 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası, Fasıl 224 Taşınmaz Mal (Tasarruf, Kayıt ve KıymetTakdiri) Yasası.

İ-stemin Özeti: Müstedinin yasal tasarrufunda bulunan işyerinin üstünde ikâmet etmekte olan ilgili şahsa ikâmetgahının üstüne yeni bina inşaatı izni veren Müstedaaleyh 1 kararı ile Müstedaaleyh 2'nin 497 sayılı kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herha-ngi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: Alt katında dört dükkân bulunan sözkonusu yerin üst katında da iki tane ev vardır. İlgili şahıs Müstedaaleyhlerden izin almak sureti ile Müstedinin evinin üst katına ev yapmağa başlamıştır. Müste-di, henüz ifrazı yapılmamış malda ilgili şahsın inşaat yapmasının haksız ve kanunsuz olduğunu Müstedaaleyhlerin bu davranışının meşru menfaatlerini doğrudan ve olumsuz yönde etkilediğini bildirmiştir. Müstedi başvuru ile ilgili bir de ara emri almış ve inş-aatı durdurmuştur.

SONUÇ: Müstedinin kendisi bu evi tahsisten kaynaklanan yasal hakkına dayanarak tasarruf etmektedir. Mülkiyetle ilgili hak iddia edebilmesi için tahsisin kesin tasarruf belgesine dönüştürülmesi gerekir. Devlet henüz mülkiyeti kendisine -ait olan taşınmaza kesin tasarruf belgesi vermeden, her türlü yasaya uygun olarak kat ilavesi yapılmasına izin vermiştir. İnşaatın yapılmasında Müstedinin haklarının rencide edilmeyeceği kanısındayım. Kaldı ki ilgili şahsın puan durumu da müsaittir.
Müs-tedinin meşru menfaati olmadığından bu başvuruyu yapmağa hakkı yoktur. Başvuru red ve iptâl edilir.




H Ü K Ü M

Müstedi bu başvurusu ile Müstedaaleyh 1'in ifrazı yapılmamış Girne'de, Aşağı Girne Mahallesinde Blok B, Varaka/Harita XII/20.3.IV Parsel 100-/2 içerisinde kâin ve Müstediye tahsisli veya yasal tasarrufunda bulunan Girne, Hürriyet Caddesi, 56 D no'-lu işyerinin üs-tünde ikamet etmekte olan Vecihe Kutman'a ikâmetgâhının üstüne yeni bina inşaatı yapmasına izin veren 30.4.1987 tarihli kararı ile,

Müstedaaleyh 2'nin bu konu ile ilgili ve 21.10.1987 tarih ve 497 sayılı kararının,

Hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhn-agi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesi isteminde bulunmuştur.

Müracaatı ile ilgili istidasında Müstedi Müstedaaleyhlerin sözkonusu kararları alırken Anayasa, ilgili Yasa ve İdare Hukuku prensiplerine aykırı hareket ettiklerini, yetkilerini kötüye- kullandıklarını, usulsüzlük yaptıklarını, Müstedi aleyhine ayrıcalık yarattıklarını ve böylece meşru menfaatini olumsuz yönde ve doğrudan doğruya etkilediğini iddia etmiştir.

Taraflar arasında olgularda esasta pek farklılık yoktur. Buna göre sözkonusu y-er bir işyeri olup Müstediye tahsis edilmiştir. Ancak halen içerisinde babası ticaret yapmaktadır. Müstedi ise Türk Petrolleri Şirketinde memur olarak çalışmaktadır. Yerin parseli 100/2 numara ile ayrılmışsa da fiilen ayrımı yapılmamış ve tapuya kaydedilme-miştir. Ayni işyerinin üzerinde bulunan, birinci kattaki konutta ilgili şahıs Vecihe Kutman ailesi ile birlikte oturmakta ve konutu ikametgâh olarak kullanmaktadır. Bu yer Müstedinin eşi Mehmet Kutman'a aile reisi sıfatıyle İskân Dairesi tarafından tahsis -edilmiştir. İlgili Şahıs Ağustos 1988'de oturduğu katın üzerine her iki Müstedaaleyhten aldığı izinle ilâve kat inşaatına başlamıştır. Müstedi, henüz ifrazı yapılmamış bu taşınmaz malda İlgili Şahsın inşaat yapmasının haksız ve kanunsuz olduğunu, kendisini-n de bu yerleri alacak durumda olduğunu, bunu yapmakla puan değerinin artmış olacağını, şimdiye kadar kuzeyde yeterli eşdeğer temin edemediğini, Müstedaaleyhlerin bu davranışlarının meşru menfaatlerini doğrudan ve olumsuz yönde etkilediğini belirtmiştir.

-Müstedi bu başvurusu ile ilgili bir de ara emri almış ve inşaat halen durmuştur.

Bu dava ile ilgili olarak Müstedi, eşi ve babası, İskân Dairesi Mühendisi Hasan İslâmoğlu, Girne Tapu Dairesinden Ünsal Gürok olmak üzere 5 tanık, Müstedaaleyh 2 ise Girne -Belediyesi Mühendisi Nidai Güngördü'yü tanık olarak dinletmiş, İlgili Şahıs şahadet ibraz etmemiştir. Ayrıca birçok belge emare olarak Mahkemeye sunulmuştur.

Müstedinin bu başvuruda başarılı olabilmesi için Anayasanın 152. maddesinin 2'ci fıkrasına göre -meşru bir menfaatinin bulunması gerekir. Daha iyi anlaşılabilmesi için bu fıkrayı aynen aşağıya alıyorum:

-"152(2) Böyle bir başvuru, sahip olduğu meşru bir menfaatı, bu gibi karar veya işlem veya ihmal yüzünden olumsuz yönde ve doğrudan doğruya etkilenen kişi tarafından yapılabilir."
-
Başvuru konusunda Müstedinin meşru bir menfaati varsa lehine kara vermek gerekir. Bunun da yasal bir düzenlemeden kaynaklanması şarttı-r. Olguları bu -doğrultuda değerlendirip karar vermek yerinde olacaktır, kanaatin- deyim.

Sözkonusu taşınmaz malın alt kısmında dört dükkân ve üst kısmında da ikametgâh olarak kulalnılan iki daire mevcuttur. Bu daireler orada oturanlara tahsis edilmişlerdir. Dükk-ânlard-an biri Müstediye ve evlerden biri de ilgili şahsa tahsislidir. Başvuruda belirtilen yer için ifraz kararı alınmışsa da bu işlem henüz gerçekleşmemiştir.

Anayasanın 159(1) maddesinin (b) fıkrasına göre;

"159(1)(b) Kıbrıs -Türk Federe D-evletinin ilân edildiği 13 Şubat 1975 tarihinde terkedilmiş bulunan veya sözkonusu tarihten sonra yasanın terkedilmiş- veya sahipsiz mal o-l-a-rak nitelendirdiği veya hüküm veya tasarrufu kamuya ait olması gerekli olup da aidiyeti saptanamamış olan tüm taşınmaz mallar bina ve tesisler, ile .............. tapuda böyle kayıtlı olup olmadığına bakılmaksızın, KKTC'nin mülkiyetin- dedir ve tapu kayıtl-arı buna göre düzeltilir."

denmektedir.

Sözkonusu dükkân müstediye tahsisen verilmiştir. İlgili şahsın oturduğu ev de eşine tahsis edilmiştir ve kendisi de aile ferdi olarak istifade etmektedir. Müstedinin kendisine isabet eden taşınmaz malda mülkiyetle -ilgili bir hak iddia edebilmesi için tahsisin kesin tasarruf belgesine dönüştürülm-esi gerekir kanaatindeyim. Anca-k bunun yapılması halinde Müstedinin 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası ile -Fasıl 224 Taşınmaz Mal (Tasarruf, K-ayıt ve Kıymet Takdiri) Yasasındaki haklardan istifade etmesi sözkonusu olabilir.

Tahsis, eşdeğer mal verilmesinde taşınmaz mal üzerinde yasal tasarrufu sa-ğ-layan bir işlemdir. Tahs-is hakkı o-lan bir şahıs taşınmaz malın yasal olarak kullanılması hakkını elde eder, ancak mal sahipliğinde olduğu gibi hareket etmesine imkân vermez. Devlet, henüz Müstediye kesin tasarruf belgesi vermediğinden halen bu meselede ilgili olan bütün şahısların tasarruf- ettikleri taşınmaz mallarda mal sahibidir ve henüz ifrazını yapmadığı için de belli bir deyişle müstedi sözü edilen malı Devletten aldığı tahsis hakkına dayanarak tasarruf etmektedir. Anayasaya göre Devlet halen mal sahibi olduğuna göre İskân ve Rehabilit-asyon Bakanlığı 30.4.1987 tarihinde ilgili şahsın yaptığı ilâve inşaat müracaatını inceleyerek Şehir, Plânlama Dair-e-sinin de görüşünü aldıktan sonra kendi bakımından olumlu bulmuş ve Belediyeden (Müstedaaleyh 2) den izin istemiş ve Müstedaaleyh 2 de gerekli incelemeyi yaptıktan sonra ek inşaatın yapılmasına Belediyenin yetkileri bakımından izin vermiştir.

Belediyeye y-apılan ve Mahkemeye Emare VII olarak ibr-a-z edilen izin talep formasına göre mal sahibi İskân Bakanlığı olarak gösterilmiştir. İnşa edilecek mevkiin XII 20.3.IV Parsel 100 olduğu belirtilen talepnameye uygun olarak 21.10.1987 -tarihinde E-mare VIII olarak sunulan inşaat izni belgesin-e göre Müstedaaleyh 2, Müsdedaa-ley-h- 1'e B Blok 100 kıt'ada inşaat yapılmasına izin vermiştir. Verilen şahadete göre ibraz edilen proje ve şartname doğrultusunda bu izin yasal olarak geçerlidir. Projesiz yapıldığı hususuna da ikna edilm-iş değilim.E-sasen verilen izinle ilgili olarak proje ve şartnameye uymayan inşaatın yıktırılacağı da izin belgesinin altında not olar-a-k belirtilmektedir.

İnşaat izni Parsel 100'-e verilmiştir. Ş-ehir Plânlama Dairesi parseli 100/1 ve 100/2 diye ayırmış ise de ifraz işlemi henüz tapu kayıtlarında mevcut değildir.

Dinlenen şahadeti de değerlendirdikten sonra Müstedaaleyh 1 ve 2 tarafından projelerin ve her türlü şartın incelenmesinden sonra inşaat-ın Devlet adına yapılmasında Müstedaaleyhler-in herhangi bir- ihmal veya kasıtları mevcut değildir kanısındayım.

-Yapıla-n inşaata izin verme konusunda Müstedinin sözkonusu dükkânda henüz kesin tasarruf belgesi olmadığından Müstedaaleyh 1'in- inşaat yapılm-ak üzere izin alması ve Müstedaaleyh 2'nin de Fasıl 96 Yollar ve Binalar Yasasına göre izin vermesi uygundur. Müstedi bu inşaatın yapılmasıyle İlgili Şahsın puan değerinin artacağını ve dolayısıyle meşru menfaatinin direkt olarak etkileneceğini belirtmekle- beraber dinlenen şahadeti de değerlendirdikten sonra bunun böyle olmayacağını, çünkü inşaatın yapılmasıyle Müstediye düşecek arsa payının daha çok düşeceği kanısındayım.

Müstedi başvurusuna koymadığı halde dükkâna temin edilen suyun deposunun yukarıda o-lduğunu ve inşaatın yapılmasıyle zor durumda kalacağını söylemiştir. Dava tacizlik konusunda açılmış bir dava değildir. Ayrıca su deposu birinci katın üzerinde olduğuna göre zaten Müstedi ile ilgisi olmayan bir yerdedir ve Müstedinin kullanım haklarını men-fi yönde etkilemeyecektir. Her halde ilgili şahıs, inşaatından sonra, dükk-ân-ın deposunu da münasip bir yere yerleştirecek- tir.

Unutmamak gerekir ki Müstedinin tahsisinde olan yer bir dükkândır ve ayni yerde 3 dükkân daha vardır. Ancak diğer dükkânları işgal eden ve yanında ikâmet eden kimseler İlgili Şahsın Devlet adına yapacağ-ı inşaattan şikâyet etmemişlerdir. İlgili Şahsın ikâmetgâh için olan ihtiyacını göz önüne alan Devlet, henüz mülkiyeti kendisine ait olan sözkonusu taşınmaz mala kesin tasarruf belgesini vermeden, her türlü yasaya uygun olarak kat ilavesi yapılmasına izin -vermiştir. İnşaatın yapılmasında- Müstedinin haklarının rencide edil-meyeceği kanısındayım.

İlgili Şahsın puan d-urumunun da müsait o-l-d-uğunu burada kısaca belirtmek istiyorum.

Bütün bunlara göre, Müstedinin bu başvurusu ile ilgili meşru menfaati olduğu söylenemez. Meşru menfaati olmadığına göre bu başvuruyu yapmaya hakkı olmadığından red ve iptal edilmesi gerekir.

Başvuru yukarıdaki n-edenlerle red ve iptal olunur.

Masraflar için emir verilmez.


(Hamdi Atalay)
Yargıç

15 Haziran 1989



-


518



-


Full & Egal Universal Law Academy