Yüksek İdare Mahkemesi Numara 16/1989 Dava No 6/1993 Karar Tarihi 05.04.1993
Numara: 16/1989
Dava No: 6/1993
Taraflar: Kamil Ali Rıza ile Girne Kaza Tapu Amirliği vd
Konu: Satış ve devir işlemlerinin sakat olduğu iddiası
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 05.04.1993

-D.6/93 YİM 16/89

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Mahkeme Heyeti: N. Ergin Salahi, Taner Erginel, Nevvar Nolan.
Anayasanın 152. Maddesi Hakkı-nda.

Müstedi: Kamil Çağay n/d Kamil Ali Rıza, 30, (KN 62A), Karakum, Girne.
ile
Müstedaaleyh: 1. Girne Kaza Tapu Amirliği ve/veya Tapu ve Kadastro
Dairesi (Genel) Müdürlüğü vasıtası ile, KKTC. Lefkoşa.
2. İskân Bakanlığı vasıtası ile KKTC., L-efkoşa.
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Ural Cemil Yücehan.
Müsetdaaleyhler namına: Mustafa Arıkan.
İlgili şahıslar namına: Menteş Aziz adına Ezer Özsoy.



K A R A R

N-.Ergin Salâhi: Bu başvuruda ön itirazın kararını Sayın yargıç Nevvar Nolan okuyacaktır.

Nevvar Nolan: Müstedi Yüksek İdare Mahkemesinde dosyalamış odluğu işbu başvuru ile aşağıdaki çareleri talep etmektedir:

-A- Müstedaaleyh No.1 tarafından alınan müstedinin bilgisine müstedaaleyh No.1'in müstediye gönderdiği 9.1.1989 tarih ve TK 16/82/10, G.'ne S-236/88 sayılı yazı ile gelen Naomi Portsmouth'un yabancı bir kişi olmayıp üçüncü uyruklu bir kişi olduğu ve/veya Gi-rne, Karakum, Pafta/harita XII/22, Parsel 203/1/1 ile 204/171 de 295 numaralı koçan ile Naomi Portsmouth adına kayıtlı taşınmaz malın yabancıya ait ve/veya terkedilmiş taşınmaz mal olmayıp üçüncü uyruklu bir kişiye ait olduğu hakkındaki karar ve/veya karar-ların yoklukla malûl derecede sakat odluğu ve/veya tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına dair bir karar;
-
B- Yukarıda belirtilen taşınmaz malın yine yuakrıda belirtilen karar ve/veya kararlara istianden Naomi Portsmouth adından 28.7.1988 vey 198.1988 tarihinde İlk Emlâk Ltd. isimli şirkete ve İlk Emlâk Ltd. isimli şirketten 17.11.1988 tarihinde Deniz Kızı İş-lemecilik Ltd. isimli başka bir şirkete sıra ile S-236/88 ve S-410/88 sayılı satışla - devirlerin tahakkuku için müstedaaleyh No.1 tarafından yapılan ve müstedinin bilgisne 11.11.1988 tarihinden sonra gelen tüm işlemlerin yoklukla malûl derecede sakat ve/v-eya tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına dair bir karar;

C- Müstedaaleyh No.2 tarafından 016177 sayılı ve 6.9.1976 tarihli tahsis belgesi ile müstediye tahsis edilen ve müstedinin eşdeğerine kaynak olarak tasarrufun-da buludnruduğu yukarıda belirtilen taşınmaz malı ve surumunu müstedaaleyh No.2'nin ilgili Tapu ve Kadastro Müdürlüklerine intikal ettirmesi veya değerlendirerek intikal ettirmesi gerekirken intilal ettirmemesinin yapılmaması gereken bir ihmal oduğuna dair- bir karar;

Müstedinin başvurudaki iddiaları özetle şöyledir:

Karakum köyünde tapu referansları pafta/plân XII/22, parsel 203/1/1 ve 204/1/1, koçan No.295 olan taşınmaz mal yabancıya ait ve/veya terkedilmiş ve/veya sahipsizbir mal olup 41/77 sayılı İsk-ân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası kaspamına giren ve eşdeğere kaynak olan bir maldır. Konu taşınmaz mal müstedaaleyh No.2 tarafından 016177 sayı ve 6.9.1976 tarihli tahsis belgesi ile müstediye tahsis edildi ve o tarihten beri müstedinin tasarrufund-adır. Müstedi göçmen olup Güney Kıbrıs'ta taşınmaz mal bırakmıştır ve eşdererde mal almaya haks ahibidir. Konu taşınmaz mal 20.7.1974 tarihinden önce ve 19.8.1988 tarihine kadar Tapu kütüklerinde Naomi Portsmouth adında kayıtlı idi. Naomi Portsmouth 32/75 -ve 41/77 sayılı Yasalar altında bir yabancıdır. Naomi Portsmouth terekesinin idare memuru konu taşınmaz malı İlk Emlâk Ltd.'e satmış ve 28.7.1988 tarihli S-236/88 sayılı Emare 6 taşınmaz mal devir takrirnamesi tahtında mal 19.8.1988 tarihinde alıcı İlk eml-âk Ltd. adına kaydedilmiştir. İlk Emlâk Ltd. de konu taşınmaz malı Deniz Kızı İşletmecilik Ltd.'e satmış ve mal 17.10.1988 tarihli S-410/88 sayılı Emare 9 taşınmaz mal devir takrirnamesi tahtında 17.11.1988 tarihinde Deniz Kızı İşletmecilik Ltd. adına kayd-edilmiştir. Müstedaaleyh No.1 28.7.1988 ile 19.8.1988 tarihleri arasında Naomi Portsmouth''n yabancı bir kişi olmayıp üçüncü uyruklu bir kişi olduğu ve/veya konu taşınmaz malın yabancıya ait veya terkedilmiş bir mal olmayıp üçüncü uyrulu bir kişiye ait old-uğu hakkında karar almıştır.

Müstedaaleyhler başvuruya itiraz dosyalamadılar. İlgili şahıslar İlk Emlâk Ltd., Deniz Kızı İşletmecilik Ltd ve müteveffiye Naomi Portsmouth terekesinin idare memuru itiraz dosyaladılar. İlgil şahıslar itirazlarında Naomi Por-tsmouth'un 32/75 ile 41/77 sayılı Yasalar altında bir yabancı olamdığını, İngiliz olduğunu, 13.11.1974 tarihine kadar konu taşınmaz malda ikâmet ettiğini, 13.11.1974 tarihinden hemen önce hastalanıp Dikelya Askeri Hastahanesine nakledildiğini ve 13.11.1974- tarihinde orda vefat ettiğini, Naomi Protsmouth adıan kayıtlı konu taşınmaz malın hiçbir zaman 41/77 sayılı Yasa kapsamına girmediğini, eşdeğere kaynak olanmaycağını, Naomi Portsmouth terekesi idare memurunun konu taşınmaz malı İlk Emlâk Ltd.'e satıp devr-ettiğini, İlk Emlâk Ltd.'in de daha sonra Deniz Kızı İşlemecilik Ltd.'e satıp devrettiğini, konu taşınmaz mal İlk Emlâk Ltd.'e devredilirken müstedaaleyh No.1'in bir karar almadığını, göevini yaptığını, bir karar olsa bile Anayasanın 152. maddesinin öngörd-üğü yürütsel veya yönetsel bir yetki kullanarak verilmiş bir karar olamdığını ileri sürdüler.

Başvurunun duruşma gününde ilgili şahısalrın itirazlarında yer alan "konu taşınmaz mal İlk Emlâk td.'e devredilirken müstedaaleyh No.1'in bir karar almadığı gör-evini yaptığı,bir karar olsa bile Anayasanın 152. maddesinin öngördüğü yürütsel veya yönetsel bir yetki kullanarak verilmiş bir karar olmadığı" iddiasının öncelikle, bir ön itiraz şeklinde, ele alınması hususunda taraflar mutabakata vardılar ve Mahkeme tar-afları bu ön itirazla ilgili dinledi.

Konu taşınmaz malın kayıtlı sahibi olan Naomi (Nellie) Portsmouth 13.11.1974 tarihinde vefat etti. Girne Kaza Mahkemesi Tereke Mukayyitliğine dosyalanan 12/88 sayılı tereke istidası üzerine, müteveffye Naomi (Nellie)- Portsmouth terekesine, mahkeme tarafından 26.4.1988 tarihinde idare memuru atandı. tereke İstida 12/88 de 26.4.1988 tarihinde verilen tereke emri Emare 4 oalrak Mahkemeye ibraz edildi. Emare 4'de naomi Portsmouth'un 13.11.1974 tarihinde Dikelya'da vefat e-ttiği ve vefat ettiği zaman son daimi ikâmetgahının Karakum odluğu görülmektedir. Naomi Portsmouth terekesinin idare memuru konu taşınmaz malı İlk Emlâk Ltd.'e sattı ve malın İlk Emlâk Ltd.'e devri için S-236/88 sayılı Emare 6 taşınmaz malın İlk Emlâk Lyd.-'e devri için S-236/88 sayılı Emare 6 talşınmaz mal devir takrirnamesi 28.7.1988 tarihinde Girne Kaza tapu dairsinde imzalandı. 19.8.1988 tarihinde konu taşınmaz mal İlk Emlâk Ltd. adına kaydolundu. İlk Emlâk Ltd. de konu taşınmaz malı Deniz Kızı İşletemci-lij Ltd.'e sattı ve mal 17.10.1988 tarihli S-410/88 sayılı Emare 9 taşınmaz ma devir takrirnamesi tahtında 17.11.1988 tarihinde Deniz Kızı İşletmecilik Ltd. adına kaydolundu.

Deniz Kızı İşletmecilik Ltd. Girne Kaza Mahkemesinde açtığı 945/88 sayılı tahli-ye davası ile müstedi ve aile efradının konu taşınmaz malı tahliye etmelerini talep etti. 945/88 sayılı tahliye davasındaki dava celpnamesinin müstediye tebliğ edilmesi ile müstedi avukatı vasıtasıyle araştırmalarına başladı ve konu taşınmaz malın Naomi Po-rtsmouth adında kayıtlı olduğunu, Naomi Portsmouth'un vefatından sonra terekesine Girne Kaza Mahkeemsinde idare memuru atandığını, tereke idare memurunun konu taşınmaz malı İlk Emlâk Ltd.'e satıp tapuda devrettiğini, daha sonra da İlk Emlâk Ltd.'in konu ma-lı Deniz Kızı İşletmecilik Ltd.'e satıp devrettiğini öğrendi. Müstedi avukatının Tapu ve Kadastro Dairesi ile konu hakkında bazı yazışmaları odlu. Müstedi avukatı Tapu ve Kadastro dairesi Müdürüne gönderdiği 13.12.1988 tarihli Emare 12 yazısında, diğer hus-uslar yanında, konu taşınmaz malın yabancıya ait ve/veya terkedilmiş ve/veya saipsiz bir mal olup olmadığı, satış/devirlerden önce makamınızca veya herhangi bir makamca tezekkür edilmişmidir ve/veya herhangi bir karar akınmışmıdır diye sordu. Tapu ve Kadas-tro Dairesi Müdürü 9.1.1989 tarihli Emare 15 yazısı ile konu taşınmaz mal 28.7.1988 tarihli taşınmaz mal devir takrirnamesi tahtında İlk Emlâk Ltd.'e devredilirken takrirnameyi devreden olarak Naomi Portsmouth terekesi idare memurunun imzaladığını, mevzuat-a göre devir anında ibraz edilmesi gereken belgelerin ibraz edildiklerini, devir anında Girne Kaza tapu Amirliğine sunulan evraklardan ve Maomi Portsmouth'un isminden söz konusu kişinin üçüncü uyruklu bir kişi olduğu anlaşıldığından devir işleminin yapıld-ığını müstedi avukatına bildirdi.

Müstedi 20.1.1989 tarihinde işbu başvuruyu dosyaadı. Müstedi daha sonra 21.1.1989 tarihinde Emare 17 Yargıtay/Asli Yetki 6/89 ile Girne Kaza Mahkemesinin 12/88 sayılı tereke istidasında müteveffiye Naomi Portsmouth terek-esine idare memuru tayin edilmesine ve/veya atanmasına mütedair emir ve/veya kararın iptali için certiorari emri isdarı hususunda istida dosyalamaya izin verilmesi için geçirilen altı aylık müracaat süresinin uzatılması hakkında emir ve/veya isin talep ett-i. Müstedi 15.3.1989 tarihinde Yargıtay/Asli Yetki 6/89'u geri çekti ve 24.3.1989 tarihinde Emare 20 Yargıtay/Asli Yetki 11/89'u ddosyaladı. Müsetdi Yargıtay/Asli Yetki 11/89 da da müteveffiye Naomi Portsmouth terekesine idare memuru tayin edilemsine ve/ve-ya atanmasına dair emrin ve/veya kararın ve bu emre dayalı yapılan satışların iptali için certiırari emri isdarı hususunda istida dosyalamaya izin verilmesi için geçirilen altı aylık müracaat süresinin uzatılması hakkında emir ve/veya izin talep etti. Mahk-eme 16.12.1989 tarihinde müstedinin istemini reddetti.

Tapu ve Kadastro Dairesi Müdürü işbu başvuruda ilgili şahıs No.2 olan Deniz Kızı İşletmecilik Ltd.e gönderdiği 13.11.1989 tarihli Emare 24 yazı ile dairesi tarafından yapılan araştırma sonucu konu ta-şınmaz malın 1974 öncesi kayıtlı mal sahibinin Kıbrıs'lı bir Rum ve/veya yabancı olduğuna dair ciddi bilgiler aldıkalrını, bu durum karşısında 11/8 sayılı Taşınmaz Mal (Devir ve İpotek) Yasasının 50. maddesi ile Fasıl 224 Taşınmaz Mal (Tasarruf, Kayıt ve K-ıymet Takdiri) Yasasının 61. maddesinin verdiği yetkiyi kulalnarak konu taşınmaz malın Deniz Kızı İşletmecilik Ltd. adına kaydının yapılamsına neden olan işlemleri iptal edeceğini, itirazları varsa otuz gün içinde dairesine müracaat edilmesini bildirdi. De-niz Kızı İşletemcilik Ltd. söz konusu iptali kabul etmeyeceğini Tapu ve Kadastro Dairesi Müdürüne bildirdi. Tapu ve Kadastro Dairesi Müdürü de Deniz Kızı İşlemecilik Ltd.'e gönderdiği 17.1.1990 tarihli Emare 26 yazı ile 11/78 sayılı Yasanın 50. maddesi ile- Fasıl 224'ün 61. maddesinin kendisine verdiği yetkiye dayanarak Emare 24 yazısında belirttiği düzeltmeyi yapmaya karar verdiğini, bu karara akrşı itirazları varsa bu düzeltmenin yapılmaması için otuz güne kadar mahkemeye başvurabileeklerin, mahkemeye başv-urmadıkları takdirde konu düzeltmenin yapılacağını bildirdi. İlgili şahıs No.2 de 6.2.1990 tarihinde Girne Kaza Mahkemesinde 8/90 sayılı istida/istinafı dosyaladı ve Mahkeme neticede Tapu ve Kadastro Dairesi Müdürünün yuakrıdaki kararının iptal edilmesine -emir verdi.

Yukarıda belirtilenlerden görülebileceği gibi 13.11.1974 tarihinde Dikelya Askeri Hastahanesinde vefat een Naomi (Nellie) Portsmouth'un terkesinin idare memurluğu için Girne Kaza Mahkemesi Tereke Mukayyitliğine müracaat edildi, Girne Kaza Mah-kemesi de vefat ettiği zaman sond aimi ikâmetgahı Karakumda olan mütevefiye Naomi (Nellie) Portsmouth terekesine 26.4.1988 tarihinde idare memuru atadı. Naomi Portsmouth terekesinin idare memuru da tapu kayıtlarında mütevefiye adında kayıtlı konu taşınmaz -malı İlk Emlâk Ltd.'e satıp Girne Kaza Tapu Amirliğinde devretti. Konu taşınmaz malın müteveffiyenin adından İlk Emlâk Ltd. adına devri için yapılan müracaatta Emare 4 Girne Kaza Mahkemesinin verdiği tereke emri ile mevzuata göre devir anında ibraz edilmes-i gereken belgeler ibraz edildiler ve konu taşınmaz malı İlk Emlâk Ltd. adına kaydedildi. 32/75 ve 41/77 sayılı Yasalar altında "yabancı" statüsünde olanların ülkemizde terekelri kurulamıyacağı cihetle Girne Kaza Mahkemesi, Tereke Mukayyitliği tarafından m-üteveffiye Naomi (Nellie) Portsmouth terekesine idare memuru atanmış olması ilk nazarda Naomi portsmouth''n 32/75 ve 41/77 sayılı Yasalar kapsamında ""abancı""statüsünde olmadığını, keza konu taşınmaz malın yabancıya ait veya terkedilmiş taşınmaz mal olma-dığını göstermektedir. Girne Kaza Tapu Amirliği 28.7.1988 tarihli Emare 6 taşıonmaz mal devir takrirnamesi tahtında konu taşınmaz malın müteveffiye Naomi Portsmouth adından İlk Emlâk Ltd. adına devrini gerçekleştirirken alışılmış, olağan, rutin bir işlemle- görevini yaptı. Girne Kaza Tapu Amirliği konu taşınmaz malın devri için yapılan müracaatta ibraz edilen ve itibar edilmesi gereken Girne Kaza Mahkemesi Tereke Mukayyitliğinin verdiği Emare 4 terke emri ışığında görev alanındaki işlemleri yaptı ve devri ge-rçekleştirip konu taşınmaz malı İlk Emlâk Ltd. adına kaydetti. Girne Kaza tapu Amirliğinin veya Tapu ve Kadastro Müdürlüğünün devir esnasında veya daha önce müteveffiye Naomi (Nellie) Portsmouth'un yabancı veya üçüncü uyruklu bir kişi olup olmadığı, konu t-aşınmaz malın da yabancıya ait veya terkedilmiş veya üçüncü uyruklu bir kişiye ait olup olmadığı hakkında bir kararı yoktur; ortada yönetsel ve yürürsel bir kararı bulunmamaktadır.

Girne Kaza Mahkemesi Tereke Mukayyitliğini müteveffiye Naomi Portsmouth t-ereksine idare memuru atayan emrinin veya kararının iptal edilmesi için yapılan başvurular yukarıda da ifade edildiği gibi sonuç vermemiştir ve Emare 4 tereke emri halen geçerlidir. Yukarıda ifade edilenler ışığında konu taşınmaz malın 41/77 sayılı Yasa, k-eza Anayasanın 159. maddesi altında hak sahiplerine dağıtımı öngörülen yabancılar tarafından terkedilmiş bir taşınmaz mal olmadığı görüldüğünden, müstedaaleyh No.2 İskân Bakanlığının konu taşınmaz malı eşdeğere kaynak oalrak değerlendirerek durumunu Tapu v-e Kadastro müdürlüğüne intikal ettirmesi gerekirken intikal ettirmemesinin yapılmaması gereken bir ihmal olduğu iddiası da dayanaksız kalır ve ileri gidemez.

Donuç olarak ön itirazın kabul edilmesine ve başvurunun dah ileri gitmeden reddedilmesine karar -karar verilir.

Başvuru masrafları ile ilgili herhangi bir emir verilmez.


(N.Ergin Salâhi) (Taner Erginel) (Nevvar Nolan)
Yargıç Yargıç - Yargıç

5 Nisan 1993


-


-6-



-


Full & Egal Universal Law Academy