Yüksek İdare Mahkemesi Numara 16/1988 Dava No 18/1988 Karar Tarihi 23.05.1988
Numara: 16/1988
Dava No: 18/1988
Taraflar: Rehavi Piskobulu ile İsk. Bak. Vd.
Konu: İfrazın iptali istemi –İfrazın kişilerin tasarruf ettikleri kısımlar gözönünde tutularak yapılması gereği
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 23.05.1988

-D.18/88 YİM 16/88

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Cel(l Karabacak Huzurunda
Anayasanın 152. maddesi hakkında

Müstedi: Rehavi Pis-kobulu, 22 Hüriyet Caddesi Girne
- ile -
Müstedaaleyh:1. İsk(n Bakanlığı vasıtasıyle KKTC Lefkoşa
2. Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu vasıtasıyle
KKTC Lefkoşa.
3. Girne Tapu Kadastro Dairesi vasıtasıyle KKTC Lefkoşa.
4. Şehir Pl(-nlama Dairesi Müdürlüğü vasıtasıyle KKTC Lefkoşa
5.Girne Belediyesi, Belediye Başkanı, Başkan Vekili, Belediye
Meclisi Üyeleri ve Kasaba hemşehrileri, Girne.
-
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Av. Sadi Çelebi
Müstedaaleyh 1,2,3,4 namına: Savcı Ali FevziYeşilada
Müstedaaleyh 5 namına: Av. Ersoy Ölçter
İlgi-li şahıs namına: Av. Gözel Halim




Yasa Maddesi: 41/77 sayılı İsk(n, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 69(1) maddesi.

İstemin Özeti: Müstedaaleyh 3 veya 4'ün aldığı ve başvuru konusu işyerinin ifrazını öngören kararın tamamen hükümsüz ve etkisiz o-lduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına; ayrıca işyerinin kendisinden habersiz parsellenerek tümünün kendisine bırakılmaması ve/veya başkalarına verilmesi işleminin yapılmaması gerekli bir ihmal olduğuna karar verilmesi istemi.

OLAY: 1974 göçmeni ol-an Müstedi, Güneyde ticaretle iştigal etmekte idi. Kuzeye geçtikten sonra Girne'ye yerleşen Müstediye başvuru konusu dükk(n tahsis edildi. Bir bölümünü ilgili şahısla müştereken kullanan Müstedi, eşdeğerine karşılık dükk(nın kendine verilmesi talebinde bul-unduğundan, Müstedaaleyh 1 T cetvelinin hazırlanması için Müstedi- nin ve İlgili Şahsın tasarrufunda bulundurduğu dükk(nının ifrazı yoluna gitti. İfraz işlemi yapılırken kişilerin tasarruf ettikleri kısımlar göz önünde tutularak yapıldı. İfraz işlemi Müste-di ve ilgili şahsın huzurunda fiili tasarruflar doğrultusunda yapılmıştır.

SONUÇ: Müstedi yapılan ifraz işlemlerinin ve/veya alınan ifraz kararının mevzuata aykırı olarak alınmadığını veya hatalı olduğunu kanıtlayama- mıştır. Başvuru reddolunur.

Atıfta B-ulunulan Yargısal İçtihatlar:
YİM 80/84 - (D.21/85) sayılı Ziya Cemal ile Kaza Tapu Amiri ve diğerleri arasındaki Yüksek İdare Mahkemesi kararı.
YİM 4/85 sayılı Erdoğan Bilâl n/d Erdoğan Soygür ile Kamu Hizmeti Komisyonu arasındaki Yüksek İdare Mahkemesi k-ararı.
____________________


H Ü K Ü M

İşbu başvuru ile Müstedi Rehavi Piskobulu, Müstedaaleyh No 3 ve/veya Müstedaaleyh No 4 tarafından alınan ve Girne'de Hürriyet Caddesi No 22'deki işyerinin ve/veya Varaka/H-arita XII/21.1.1, Blok B, 141 ve 139 no'lu parsellerin ifrazını öngören kararın tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve hiçbir sonuç doğuramayacağına, ayrıca, işyerini kendisinden habersiz olarak yeniden parselle- yerek tümünün kendisine bırakılmamasının v-e/veya bir kısmının başkalarına verilmesinin yapılmaması gerekli bir işlem veya ihmal olduğuna karar verilmesini Mahkemeden talep etmiştir.

Müstedi başvurusunu isbat için kendisi şahadet vermiş, başvuru konusu yaptığı ifrazı gerçekleştiren Metin Uzun'u d-a tanık olarak dinletmiştir. Müstedaaleyh No 1,2,3 ve 4 ile İlgili Şahıs Orhan Hüseyin herhnagi bir tanık çağırmayıp sadece istintakla yetinmişlerdir. Müstedaaleyh No 5 ise, başvuruda aleyhine herhangi bir talep olmadığından, ne tanık çağırmış, ne de istin-takta bulunmuştur. Başvurunun duruşması esnasında 7 adet belge de emare 1-7 olarak Mahkemeye sunulmuştur.

Müstedi, Limasollu olup ticaretle iştigal etmektedir. Limasol'da bir müddet de mücahitlk yapmıştır. 1974 Barış Harek(tı'nı müteakip Girne'ye göç ede-n Müstediye 29.11.1974 tarihinde Girne Kasabası'nda Hürriyet Caddesi No 22'deki işyeri tahsis edilmiştir (Gör Emare 2). Müstedi bundan sonra işlerini burada sürdürmeğe başlamıştır.

Emare 1'e göre, ayni Cadde üzerinde bulunan 22A nuamralı işyeri de İncele-me ve Dağıtım Komisyonu'nun 19.2.1975 gün ve İ.D.K. 47/75 sayılı kararıyla Limasol göçmeni olan İlgili Şahsa verilmiştir.

Gerek emare 1'de, gerekse emare 2'de işyerlerinin kapsadığı parsel ve/veya parseller belirtilmemiştir. Ancak, ifrazdan önceki durumu- gösteren emare 5 pl(na göre, işyerleri Girne Kasabası'nın Aşağı Girne Mahallesi'nde, Varaka/Harita XII/21.1.1, Blok B, parsel 139 ile 141 üzerindedir.

Komşu olan Müstedi ile İlgili Şahıs arasında 1979 yılında işyerlerinin kullanımı üzerinde bir ihtil(f -çıkmıştır. Bunun üzerine İlgili Şahıs, Müstedi aleyhine Girne Kaza Mahkemesi'nde 77/79 sayılı davayı açmıştır. Bu dava 9.5.1979 tarihinde sonuçlanmış olup Mahkeme hükmü emare 3 olarak ibraz edilmiştir. Emare 3'e göre, mahkeme sendeli odanın Müstediye ait o-lduğuna ve bu odada bahçeye açılacak olan pencere ve/veya kapıya İlgili Şahsın hakkı ve itirazı olmadığına emir ve hüküm vermiştir.

Hükümde sendeli oda olarak bahsedilen yer, parsel 139'un bir kısmı üzerinde bulunmaktadır. Ara emri safhasında işyerlerine- yapılan keşifte de müşahade edildiği gibi, sendeli odanın 2 kapı ve 2 penceresi bulunmaktadır. Bu kapılardan biri halen parsel 141 ile olan irtibatı sağlamaktadır. Diğer kapı parsel 139'daki esas bina içine açılabilmektedir. Ancak, bu kapı gerek iç taraft-an, gerekse dış taraftan kapalı vaziyetteydi. Bir pencere parsel 139'daki mutfağın damına, dolayısıyle, bahçeye açılmakta olup kullanılabilir durumdadır. Diğer pencere ise, tuğla ile tamamen örülmüş bulunmaktadır.

Müstedi Güney'de terkettiği taşınmaz mal-ı için eşdeğerde mal almak istemiş ve bu maksatla, emare 4 dilekçe ile ilgili makamlara müracaatta bulunmuştur. İlk değerlendirmelere göre, Müstedinin terketmiş olduğu taşınmaz malın toplam puan değeri 226,715'dir.

Aradan epey bir zaman geçtikten sonra, -22.7.1987 tarihinde, Müsteda- aleyh No 1'e bağlı Müstedaaleyh No 4'de görevli Metin Uzun ile Müstedaaleyh No 3'den bir ekip eşdeğer uygulamaları çerçevesinde gerekli ifraz işlemlerini yapmak üzere, Girne'ye mezk(r işyerlerine gitmişlerdir.

Bundan sonra G-irne'de olanlar hakkında Müstedi şahadetinde, diğer şeyler meyanında, memurların 2-3 kez dükk(na gelip gittiklerini, bir defasında kendisinin orada olduğunu ancak İlgili Şahsın hazırda bulunmadığını, ifrazın kendisinden habersiz yapıldığını, parsel 139'dak-i bahçeyi kendisine verdiklerini, kendisinin iyi niyeti yüzünden İlgili Şahsın da bunu kullandığını, bu hususu isbat için tanık getirebileceğini, memurlar kendisine birşey sormadığı için bahçenin tasarrufunda olduğunu onlara söylemediğini belirtmiştir. Müs-tedi tarafından tanık olarak Mahkemeye celbedilen Metin Uzun bu konuda Müstediyi teyit etmek şöyle dursun, onun söylediklerini tamamen tekzip etmiştir. Tanık Metin Uzun bu husustaki şahadetinde, diğer şeyler meyanında, Girne'ye yapılan ziyaret esnasında Mü-stedi ile İlgili Şahsın hazırda bulunduğunu, onlara görevli olarak geldiklerini söyleyip kullandıkları yerleri göstermelerini istediklerini, Müstedinin tasarrufunda bulunan yer olarak sadece esas dükk(nı ile ambar olarak kullandığı sendeli odayı gösterdiği-ni, bahçeden hiç bahsetmediğini, sendeli odadan İlgili Şahsın mutfağına açılabilen bir kapı ile bir pencere gösterdiğini, kapının kapalı olduğunu, pencerenin durumunu ise hatırlayamadığını, İlgili Şahsın da kullandığı yerleri göstermesini müteakip gerekli -ölçüleri aldığını ve ifrazı bu şekilde yaptığını söylemiştir.

Bu konudaki şahadeti etraflıca inceledim. Müstedinin şahadeti kendi tanığı tarafından tekzip edilmekle kalmamış, istintak esnasında da epey sarsılmıştır. Örneğin: Tasarrufunda olup da ifraz ne-ticesinde kendisine bahçeden pay ayrılmadığından yakınan Müstedi, "Bu ifrazlar neticesinde sizin 1974-1975'den beri tasarrufunuzda olup da sizden alınan bir yer oldu mu?" sorusuna "Hayır" diye cevap vermiştir. Şahadetinin başka bir yerinde ise, bahçenin so-n 2-3 yıldan beri İlgili Şahsın tasarrufunda olup lokanta olarak kullandığını söylemiştir. Ayrıca, Müstedi mezk(r bahçenin yasal tasarrufunda olduğunu, bunu ısbat için tanık getirebileceğini söylemesine rağmen, bu hususta Mahkemeye herhangi bir tanık da ce-lbetmemiştir. Belirtilen tüm bu hususlar ışığında, Müstedinin bu konudaki şahadetine inanmıyorum. Öte yandan, tanık Metin Uzun Müstedaaleyh No 4'deki görevinden ayrılmış, herhangi bir şeyden çekinmeyen bitaraf bir tanıktır. Onun bu konuda söylediklerine in-anmamak için herhangibir sebep göremiyorum. Netice olarak, Girne'de olanlar hususunda Metin Uzun'un şahadetine inanır ve bu şekilde bulgu yaparım.

Yapılan ifraz işlemini gösteren emare 6 pl(na göre, parsel 139'un bir kısmı üzerinde oturan sendeli oda par-sel 139/2 olarak 139 numaralı parselden ayrılmış ve Müstedinin esas dükk(nının parseli ile birleştirilmiş; bahçe dahil parsel 139'un geri kalan kısmı ise, parsel 139/1 olarak işaretlenmiştir.

İfraz sonucu yoldan 25 ayaktan fazla bir derinliğe ulaşan, fak-at kati yüksekliği hakkında inanılır şahadet bulunmayan Müstedinin işyeri, cem'an 268,594 puan değerindedir.

İlgili Şahıs Ocak 1988 tarihinde Girne Belediyesi'nden herhangi bir izin almadan parsel 139/1'in bir kısmına bazı ek inşaat yapmağa başlamıştır. -Bunun üzerine Müstedi, Girne Kaza Mahkemesinde bir dava açmış; daha sonra da işbu başvuruyu dosyalayarak kendisine haber verilmeden yapılan kapı ve penceresini kapatarak kullanım, ışık ve hava almasını önleyen işlemi ile alınan karar ve yapılan ihmallerin -yasaya aykırı olduğunu, yetki aşımı, yetkilerin kötüye kullanılması sonucu yapıldığını, İdare Hukuku prensipleri ile içtihat kararlarına aykırı olduğunu iddia etmiş ve Mahkemeden daha önce belirtilen taleplerde bulunmuştur.

İdare Hukuku ilkelerine göre, -bir idari karar veya işlem aksi kanıtlanın- caya değin doğru ve meşru sayılır. Bu gibi bir karar veya işlemin hatalı ve gayrımeşru olduğunu kanıtlamak iddiayı yapana düşmektedir. (Gör: YİM 4/85 Erdoğan Bil(l n/d Erdoğan Soygür ile Kamu Hizmeti Komisyonu va-sıtasıyle KKTC., sayfa 3).

Yukarıda belirtilenlerden anlaşılabileceği gibi, Müstedinin esas yakınma konusu, yapılan ifraz işlemi ve/veya alınan ifraz kararıdır. Yüksek İdare Mahke- mesi ifrazla ilgili olarak YİM 80/84 sayılı Ziya Cemal ile Girne Kaza Tap-u Amiri vasıtasıyle KKTC v.d. davasında, sayfa 4'de şunları söylemiştir:

"41/77 sayılı İsk(n, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası'nın 69(1) maddesine göre, bir hak sahibinin T cetveline Kuzey'de halen tasarruf etmekte olduğu taşınmaz mallar dahil edilebi-lir. Uygulamada bir parsel veya binanın k(milen bir hak sahibi tarafından tasarruf edilmesi halinde sorun doğmamaktadır. Ancak, bir parsel veya binanın yasal ifrazı yapılmadan belirli idari tasarruflarla birden fazla kişiye tahsis edilmesi neticesinde böyl-e bölünmemiş parsel veya binanın T cetveline işlenmesinde ve ifrazında sorunlar çıkmaktadır. Bu gibi durumlarda kişilerin tasarruf ettikleri kısımlar gözönünde bulundurularak ve ifraz ile ilgili mevzuat da dikkate alınmak suretiyle ifrazın yapılması gerek-ir."

Olgulardan görülebileceği gibi, Müstedaaleyh No 1 idari birer kararla bitişik olan işyerlerinin birini Müstediye, diğerini de İlgili Şahsa tahsis etmiştir. İşyerlerinin kullanımı hususunda 1979 yılında taraflar arasında çıkan ihtil(f Mahkemenin emar-e 3 hükmü ile çözümlenmiştir. Bu hükümde sendeli odanın da Müstediye ait olduğu vurgulanmıştır. Mezk(r sendeli oda parsel 139'un bir kısmı üzerinde bulunmaktaydı. Böylece parsel 139'un bir kısmı Müstedi, bir kısmı da İlgili Şahıs tarafından müştereken kull-anılmağa devam edilmiştir. Müstedinin eşdeğer mal almak için ilgili makamlara müracaatta bulunduğuna yukarıda değinmiştim. Bu durumda, Müstedinin T cetvellerinin hazırlanabilmesi için. Kuzey'de halen tasarruf etmekte bulunduğu malların tesbiti gerekmekteyd-i. Parsel 139 taraflarca müstereken kullanıldığına göre, bunun ifraz edilmesi kaçınılmazdı. Nitekim, bu maksat için tanık Metin Uzun başkanlığında bir ekip Girne'ye gitmiştir. Ekip işyerlerinin bulunduğu bölgeye vardığında, hem Müstedi, hem de İlgili Şahıs- oradaydı. Yim 80/84 sayılı içtihat kararına göre, ifrazın kişilerin tasarruf ettikleri kısımlar gözönünde buludurularak yapılması gerekmektedir. Nitekim, Metin Uzun da hazır bulunan taraflara görevli olarak geldiklerini söyleyip kullandıkları yerleri göst-ermelerini istemiştir. Bunun üzerine Müstedi, tasarrufunda bulunan yer olarak esas dükk(nı ile sendeli odayı göstermiştir. İlgili Şahsın da tasarrufunda olan yerleri belirtmesi üzerine, gösterilen yerlerin ölçüleri alınarak parsel 139 yukarıda belirtildiği- şekilde ifraz edilmiştir. Tarafların huzurunda yapılan bu ifraz işlemi ve/veya alınan ifraz kararı neticesinde, Müstedinin yasal ve fiili tasarrufunda bulunan esas dükk(nı ile sendeli oda tamamen kendisine bırakılmıştır. Müstedi de şahadetinin bir yerinde-, ifraz neticesinde 1974-75'den beri tasarrufunda olup da kendisinden alınan yer olamdığını belirtmek suretiyle ifrazın tasarruf edilen yerler dikkate alınarak yapıldığını bizzat teyid etmiştir.

Müstedinin parsel 139/1 üzerinde fiili ve yasal tasarrufu b-ulunmadığına göre, bu parselden kendisine ek pay ayrılarak T cetvellerine işlenmesine yasal olanak yoktu. Diğer yandan, yapılan değerlendirme çalışmalarına göre, Müstedinin Güney'de bıraktığı taşınmaz malın toplam puan değeri, Kuzey'de halen yasal tasarruf-unda bulundurduğu işyerinin puan değerinden bile azdır. Müstedinin bu işyerinden başka taşınmaz mal tuttuğu da şahadette vardır. Dolayısıyle, Müstedinin parsel 139/1'e talip olması da imk(nsızdır. Bu durumda, müstedaaleyhler ifraz neticesinde Müstediye par-sel 139/1 üzerinde pay ayırmamakla hatalı değil, bil(kis, doğru hareket etmişlerdir.

Yapılan ifraz ile parsel 139'un Müstedinin tasarrufunda bulunan kısmı parsel 139/2 olarak ayrılmış ve esas dükk(nın parseline eklenmiştir. Bu suretle, Müstedinin işyerin-in alanı 808 ayak kare olmuş; parsel 139/1 ise, 1 evlek 1480 ayak kare kalmıştır (Gör: Emare 6). Bunda ifraz mevzuatına herhangi bir aykırılık olmadığı kanısındayım.

Müstedi bu ifrazla ambar olarak kullandığı sendeli odanın ışık durumunun etkilendiğini, -kendisine aydınlık bırakılmadığını da iddia etmiştir.

Emare 3 Mahkeme hükmü sendeli odadan bahçeye açılacak pencere ve/veya kapıdan bahsedilmektedir. Olgularda da belirtildiği gibi, sendeli odada 2 kapı ve 2 pencere vardı. Bunlardan bir kapı İlgili Şahsı-n esas binasının içine açılabilmektedir. Müstedi bir pencereyi hırsızlığı önlemek için epey uzun bir zaman önce tuğla ile ördürmüştür. Diğer pencere İlgili Şahsın mutfak damına, dolayısıyle, bahçeye bakmakta ve kullanılabilmektedir. Mahkeme hükmünde belirt-ilen pencere ve/veya kapı bunlardan hangisidir? İfraz bunlardan hangisini ve nasıl etkilemiştir? Bu hususlar hep karanlık kalmıştır. Bütün bunlar bir yana, Müstedi tanığı Metin Uzun ifraz esnasında Müstedinin kendisine bir kapı ile bir pencere gösterdiğini-, bunları gördükten sonra mezkur ifrazı yaptığını ve yapılan bu ifrazın doğru olduğunu yineleyerek Mahkemeye söylemiştir.

Yukarıda belirtilen tüm hususlar ışığında, Müstedi yapılan ifraz işleminin ve/veya alınan ifraz kararının mevzuata aykırı olarak alı-ndığını veya hatalı olduğunu kanıtlayamamıştır. Bu durumda, başvurunun reddedilmesi gerekmek- tedir.

Sonuç olarak başvuru reddolunur.

Usulüne uygun bir dilekçe üzerine Mukayyid tarafından takdir edilecek masraflar Müstedi tarafından ödenecektir.


(Cel-(l Karabacak)
Yargıç

23 Mayıs 1988








103






Full & Egal Universal Law Academy