Yüksek İdare Mahkemesi Numara 157/2011 Dava No 42/2013 Karar Tarihi 25.12.2013
Numara: 157/2011
Dava No: 42/2013
Taraflar: Kıbrıs Türk Benzinciler Birliği Başkanı ve/veya Yönetim Kurulu Başkanı Niyazi Cağaloğlu ile İçişleri ve Köyişleri Bakanlığı ve diğeri arasında
Konu: Petrol istasyonu kurulması için ön izin verilmesi - Petrol istasyonu kurulması için ön izin verilen yerin 2 km yanında başka bir istasyona izin vermenin yürürlükteki mevzuata aykırı olduğu gerekçesiyle iptali talebi - Ön itiraz - Meşru menfaat - Davacının davada meşru menfaati olmadığı ön itirazı - Derneklerin tüzel kişi olarak kendi menfaatlerini ihlal eden idari kararlara karşı dava açabilmeleri - Derneklerin üyelerinin özel menfaatlerini korumak için dava açamamaları - Ön itiraz kabul edilerek davanın ret ve iptal edilmesi.
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 25.12.2013

-D. 42/2013YİM: 157/2011

Yüksek İdare Mahkemesinde.

Anayasanın 152. maddesi hakkında.

Mahkeme Heyeti: Talat D.Refiker, Ahmet Kalkan, Mehmet Türker

Davacı : Kıbrıs Türk Benzinciler Birliği Başkanı ve/veya
Yönetim Kurulu Başkanı sıfa-tı ile Niyazi Çağaloğlu,
Gönyeli - Lefkoşa.

ile

Davalı : 1. İçişleri ve Köyişleri Bakanlığı, Güzelyurt
Kaymakamlığı vasıtasıyla KKTC Lefkoşa.
2. İçişleri ve Köyişleri Bakanlığı vasıtasıyla KKTC,
- Lefkoşa.


A r a s ı n d a.

Davacı namına : Avukat Şefik Aşçıoğulları hazır.
Davalı namına : Savcı Meryem Beşoğlu hazır.
İlgili şahıs namına : Avukat Hasan Esendağlı hazır.


----------------

H Ü K Ü M

Talat D. Refiker : İşbu -davada, Mahkemenin hükmünü, Sayın Ahmet Kalkan okuyacaktır.


Ahmet Kalkan : Davacı, Mevlevi köyünde, Ahmet Saldam - Hüseyin Saldam ve Salih Saldam'a ait aşağıda referansı verilen araziye petrol istasyonu kurulmasına ön izin verilmesi üzerine, Davalılar a-leyhine bu davayı dosyalayarak verilen ön iznin iptalini talep etti.

TALEP:

Davacının talebi şöyledir.

Davalılar ve/veya Davalı No.1 tarafından, takriben 27.09.2011 tarih MYB.4.00-01/06-11/714 ve/veya Davalı No.2 tarafından İBK 0.00(1/2002/26)-11/63-71 Mevlevi köyünde Ahmet Saldam - Hüseyin Saldam - Salih Saldam'a ait XX.26, parsel 574/1,567/1,568 üzerinde Benzin İstasyonu Kurma İzni ve/veya takriben 27.09.2011 tarihli ön-izin veren kararının ve/veya kararlarının tamamen hükümsüz ve/veya etkisiz ve/ve-ya geçersiz olduğuna ve/veya hiçbir sonuç doğurmayacağına dair bir Mahkeme kararı.

TALEP TAKRİRİ:

Davacı, Davalılar aleyhine dosyaladığı davasında, dayandığı hukuki esasları belirttikten sonra, özetle, 6/1961 sayılı Yasa tahtında kurulmuş bir sivil top-lum örgütü olduğunu, sektör çıkarlarının sürdürülebilirliğini korumayı amaçladığını, dava konusu karar üretilirken, 33/1977 sayılı Yasa tahtında görüşünü bildirdiğini, petrol istasyonu kurulması için ön izin verilen yerin 2 km yanında başka bir istasyona i-zin verildiğini, bu durumun yürürlükteki mevzuata aykırı olduğunu iddia ederek, yukarıda belirtildiği gibi bir hükmün verilmesini talep etti.



MÜDAFAA TAKRİRİ:

Davalılar, dosyaladıkları müdafaa takririnde ön itiraz olarak, Davacının davasında meşru m-enfaati olmadığını ve dava unvanının hatalı olduğunu ileri sürdükten sonra, özetle, bölge potansiyeline ve yasal mevzuata uygun olarak ön izin verildiğini, konu güzergahta başka istasyonun bulunmadığını öne sürerek, davanın iptalini talep etti.

Davaya -ilgili şahıs olarak dahil edilen Saldam Ltd., Avukatı vasıtasıyla dosyaladığı müdafaa takririnde, ön itiraz olarak, Davacının davasında meşru menfaati olmadığını, Davacının Tüzüğünde belirtilen amaç ve/veya faaliyetlerine aykırı olarak dava açtığını, yasal- olarak böyle bir davayı açma hakkı olmadığını ve talep takririnin dava sebebi içermediğini ileri sürerek, özetle, iznin yasal mevzuata ve yasal mevzuatın öngördüğü güzergah mesafelerine uygun olarak verildiğini, davanın ret ve iptal edilmesi gerektiğini i-ddia etmiştir.

OLGULAR:

Davanın duruşmasında, Davacının meşru menfaati olmadığına ilişkin ön itirazın öncelikle dinlenmesinde mutabık kalan ve tanık çağırmayan taraflar, dava ile ilgili olguları müştereken sundular.

Taraflar tarafından ibraz edilen -17 adet yazılı belge sırasıyla 1'den 17'ye kadar sayılandırılarak emare olarak kaydedildi.

Davanın olguları şöyledir.

Davacı, 6/1961 sayılı Yasa tahtında kurulmuş bir birliktir.

Davalılar tarafından, İlgili Şahsa, 27.9.2011 tarih ve MYB.4.00-01/06--11/714 sayılı dava konusu karar ile, Güzelyurt, İsmet Paşa Mahallesi p/h 26, parsel no.574/1,567/1 ve 568 üzerinde kain gayrimenkulde benzin istasyonu kurulmasına yönelik bir ön izin verilmiştir.

Ön izin verilmeden önce, Davalılar, Trafik Ulaştırma Hizm-etleri Komisyonu, Ekonomi ve Enerji Bakanlığı, Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı, Şehir Planlama Dairesi Müdürlüğü, Kıbrıs Türk Petrolleri Genel Müdürlüğü, Kıbrıs Türk Benzinciler Birliği, Çevre Koruma Dairesi, Polis Genel Müdürlüğü ve Güzelyurt Belediye -Başkanlığından, 33/1977 sayılı Akaryakıt Depolama, Nakil ve Satış Yasası madde 9.1(d) tahtında çıkarılan Tüzüğün 4. maddesi uyarınca görüş talep etmiştir.

Davacı, dava konusu iznin verilmesi konusunda, Davalılara olumsuz görüş bildirmiştir. Davacının ol-umsuz görüş vermesinin gerekçesi, dava konusu iznin verildiği parselden takriben 2 km mesafede yeni bir istasyon izninin verilmiş olmasıdır.

Davacı dışında, Ekonomi ve Enerji Bakanlığı aynı gerekçe ile olumsuz görüş vermiştir. Diğer tüm merciilerin görü-şü olumlu olmuştur.

ÇED İnceleme Değerlendirme Komisyonunda dava konusu benzin istasyonu ile ilgili "ÇED ÖNEMSİZDİR" kararı alınmıştır.(Emare No.15)


Dava konusu iznin verildiği parselin 2 km yakınlarında bulunduğu iddia edilen benzin istasyonu, Birl-ik Yönetim Kurulu üyelerinden Cemil Erdenay'a aittir.

İlgili Şahıs, Davacı Birliğe Tüzük gereği olan üyelik mükellefiyetlerini, takriben 4 yıldır yerine getirmemektedir.

İNCELEME :

Bu davada öncelikle karara bağlayacağımız ön itiraz şöyledir.

Kay-ıtlı bir birlik ve sivil toplum örgütü olan Davacının, bir üyesine ve/veya bir kişiye verilen petrol istasyonu izninden diğer üye veya üyelerinin olumsuz etkilendiği hallerde, üyelerinin menfaatlerini korumak için üyeleri adına dava açmakta ehliyeti olmad-ığı gibi, meşru menfaati de yoktur. Bu nedenle davanın reddedilmesi gerekmektedir.

Taraflar, dava layihalarında ileri sürdükleri argümanlar doğrultusunda Mahkemeye hitap ederek, kendi görüşlerini ortaya koydular.

Sunulan olguları, ibraz edilen emarele-ri, dava layihalarını ve tarafların hukuki argümanlarını inceleyip değerlendirdik.

Yüksek İdare Mahkemesinin yerleşmiş içtihatına göre, dernekler, tüzel kişi olarak, kendi menfaatlerini ihlâl eden idari kararlara karşı dava açabilmekte, ancak üyelerinin- menfaatini korumakla ilgili dava açma ehliyetleri bulunmamaktadır. (Bkz.YİM 236/07 D.29/2010)

Bunun yanı sıra, dernek ve vakıflar ancak tüzel kişiliklerinin menfaati ihlâl edildiğinde ve tüzüklerinde belirtilen amaç ve faaliyet alanları ile ilgili konul-arda ve bunlarla sınırlı olmak üzere, iptal davası açabilecekleri, YİM 177/2007 (D.34/2010) sayılı davada hükme bağlanmıştır.

Her iki içtihat kararını birlikte değerlendirdiğimizde, 9/61 sayılı Yasa ile kurulmuş bir derneğin veya sivil toplum örgütünün,- idari bir karara karşı iptal davası açabilmesi için, kararın:

Tüzel kişinin kendi menfaatini doğrudan doğruya ve olumsuz yönde etkilemesi;
Böyle bir menfaat ihlalinin, tüzel kişinin tüzüğünde belirtilen amaç ve faaliyet alanları ile sınırlı olması gerekm-ektedir.

Davacı Birliğin, Emare No.1 olarak kaydedilen Tüzüğünde, amaç ve faaliyetleri düzenleyen 5 ve 6. maddeler aynen şöyledir:

"5. Derneğin Amaçları:
Benzinciler arasında herhangi bir ayrım gözetmeksizin Birliğin oluşması ve mesleki dayanışma ve ya-rdımlaşmanın sağlanması.
Sektörel sorunlar hakkında resmi makamlara üyeleri adına görüş bildirmek.
Akaryakıt mamüllerinin kalitesi hakkında halkı aydınlatmak ve daha iyi standartlar oluşturmak için araştırma yapmak ve projeler geliştirmek."



"6. Derneğ-in Faaliyetleri:
Dernek amacına varmak ve ilkelerini hayata
geçirmek için aşağıda belirtilen faaliyetleri yapar.
Konferans, panel, seminer, sempozyum ve benzeri etkinlikler yapmak.
Eğitim ve atölye çalışmaları düzenlemek.
Toplantı ve gezil-er düzenlemek, gerektiğinde bu amaçla ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak.
Bilimsel araştırmalar ve anketler yapmak ve projeler üretmek.
Broşür, gazete,dergi ve benzeri yayınlar çıkarmak.
Ulusal ve/veya uluslararası alanda benzeri faaliyetler ya-pan kurumlarla işbirliği yapmak, ortak projeler üretmek.
Kalite denetimi yapmak amacıyla gezici laboratuvar oluşturmak."


Görülebileceği gibi, Davacı Birliğin amaç ve faaliyetleri arasında, kendi üyelerine veya herhangi bir kişiye verilen petrol istasyon-u izinlerine karşı yürütülmesi öngörülen herhangi bir faaliyet ve amaç düzenlemesi bulunmamaktadır.

Davacı, Talep Takririnin (A) paragrafındaki talebinde, İlgili Şahsa verilen petrol istasyonu ön izninin iptalini talep etmektedir.

Birliğin, sektörel so-runlar ile ilgili Tüzükteki amaçları, resmi makamlara üyeleri hakkında görüş bildirmekle sınırlandırılmıştır. Bu olgudan hareket ettiğimiz zaman, verilen petrol istasyonu izninden etkilenenin sadece o güzergahtaki petrol istasyonu sahibi üyeler olacağı açı-ktır.

Böyle bir sonuç ise menfaat ihlalinin özel, kişisel ve subjektif yararları etkileyeceğinden, konunun genel mesleki çıkarlar, mesleki ve bilimsellikle ilgili yararlar kapsamında değerlendirilmesi hukuken olanaksızdır.

Buna göre, yukarıda yer alan -Tüzük maddelerindeki amaç ve faaliyetler ile Davacının (A) paragrafındaki talebini birlikte değerlendirdiğimiz zaman, dava konusu kararın, Davacının kendi tüzel kişiliğini doğrudan ve olumsuz yönde etkilemediği anlaşıldığından, Davacının davada meşru menfa-ati bulunmadığı sonucuna ulaşmak kaçınılmazdır.

Davalılar ile İlgili Şahıs ön itirazlarında başarılı olduklarından davanın esasa girilmeden ret ve iptal edimesi gerekmektedir.


SONUÇ:


Yukarıdakiler ışığında dava ret ve iptal edilir.

Dava masrafl-arı Davacı tarafından ödenecektir.





Talat D.Refiker Ahmet Kalkan Mehmet Türker
Yargıç Yargıç Yargıç


25 Aralık, 2013











8






Full & Egal Universal Law Academy