Yüksek İdare Mahkemesi Numara 157/2010 Dava No 12/2012 Karar Tarihi 08.06.2012
Numara: 157/2010
Dava No: 12/2012
Taraflar: Peter Franzen ile KKTC Bakanlar Kurulu vasıtasıyle KKTC ve İçişleri ve Yerel Yönetimler Bakanlığı ve diğerleri arasında
Konu: Tutuklama-ihraç emrinin kaldırılması ve KKTCye giriş izni verilmesi talebi.
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 08.06.2012

-12/2012 YİM:157/2010

Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152.Maddesi Hakkında.

Mahkeme Heyeti: Necmettin Bostancı, Talât D.Refiker, Mehmet Türker


Davacı:Peter Franzen, August-Bebel-Str.32, D-04451 Leipzig-
- Borsdorf, Almanya
-ile-
Davalı:1.KKTC Bakanlar Kurulu vasıtasıyla KKTC,
2.İçişleri ve Yerel Yönetimler Bakanı ve/veya Bakanlığı
vasıtasıyla KKTC,
3.Baş Muhaceret Memuru vasıtasıyla KKTC,
4.Polis Genel Müdürlüğü vasıtasıyla- KKTC,
5.Muhaceret Dairesi Müdürlüğü vasıtasıyla KKTC

A r a s ı n d a.
Davacı namına:Avukat Ergin Ulunay
Davalılar namına: Savcı İlter Koyuncuoğlu.

----------
K A R A R
-
-Necmettin Bostancı:Bu başvuruda, Mahkemenin kararını, Sayın Yargıç Talât D.Refiker okuyacaktır.

Talât D.Refiker: 28.1.2005 tarihli ve T-118-2005 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yurttaşlığının iptal edilmesinden sonra, Kuzey- Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde ikametinin sakıncalı görülmesi üzerine, Muhaceret Dairesi Müdürü tarafından ısdar olunan, 4.2.2005 tarihli tutuklama-ihraç emri ile sınırdışı edilen ve isminin belgelenmiş şahıslar listesinde muhafaza edilerek tekrar Kuzey Kıbr-ıs Türk Cumhuriyeti'ne girişine izin verilmeyen Davacı, Avukatı vasıtasıyla Davalılar aleyhine ikame ettiği bu davada, kendisini "Yasaklı Göçmen" addeden bir Bakanlar Kurulu kararının olmaması nedeniyle Muhaceret Dairesi Müdürünün veya Baş Muhaceret Memuru-nun mezkûr emri ısdar etmeye yetkisi

olmadığı ve buna bağlı olarak tutuklanmasına, ihraç edilmesine ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne tekrar girişine
izin verilmemesine ilişkin olan mezkûr emrin, Fasıl 105 Yabancılar ve Muhaceret Yasası'nın 4,6 ve 14-'üncü maddelerine aykırı olması bağlamında yoklukla malul olduğunu iddia etmekte ve aşağıda belirtildiği şekilde;
1.Muhterem Mahkemenin Davacının KKTC vatandaşlığı iptal
edildikten sonra Davalı No:5'in Davacıyı KKTC'den sınırdışı eden 4/2/2005 tarihli Tu-tuklama-İhraç Emrinin ve KKTC'ye tekrar girişine izin verilmemesi Emirnamesinin ve/veya işlemlerinin tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına dair Muhterem Mahkemenin karar vermesini,
2.Muhterem Mahkemenin Davacının Avukat-ı vasıtasıyle
yaptığı yazılı müracaatla talep ettiği yukarıdaki İhraç Emrinin iptal edilmesini ve Davacıya KKTC'ye giriş izni verilmesini reddeden Davalı No:2'nin 15/10/2010 tarihli kararının ve/veya işlemlerinin tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve he-rhangi bir sonuç doğurmayacağına dair Muhterem Mahkemenin karar vermesini,
3.Taraflar arasındaki YİM 15/2005 sayılı davada Davacının
KKTC'deki ikamet ve çalışma hakları kaydedilerek, söz konusu dava geri çekildiğinden, Muhterem Mahkemenin Davacının KKTC'd-e ikamet ve çalışma hakları olduğundan, söz konusu ikamet ve çalışma haklarını ortadan kaldıran ve/veya iptal eden ve/veya tanımayan Davalıların tüm karar ve/veya Emir ve/veya Emirname ve/veya işlemlerinin tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi -bir sonuç doğurmayacağına dair Muhterem Mahkemenin karar vermesini,
4.Muhterem Mahkemenin Davacının vatandaşlığı iptal
edildikten sonra Davacının vatandaşlığını ikinci defa
iptal eden KKTC Bakanlar Kurulunun 28.1.2005 tarihli ve Karar Numarası:T-118-200-5 sayılı kararının tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına dair Muhterem Mahkemenin karar vermesini

talep etmektedir.

Davalılar ise, Davacının yukarıda yapılan iddia ve taleplerine mukabil dosyaladıkları müdafaa takrir-inde; davanın 75 günlük hak düşümü süresi içerisinde ikame edilmediğini
ön itiraz olarak ileri sürdükten sonra, sair şeyler meyanında Davacının dava konusu yaptığı karar veya işlemin, Fasıl 105 Yabancılar ve Muhaceret Yasası'nın ilgili maddelerine ve
ye-rleşmiş idare hukuku ve içtihadi prensiblere uygun olduğunu iddia etmekte ve davanın reddedilmesini talep etmektedir. Davacı ise, dava konusu yaptığı tutuklama-ihraç emrinin yoklukla malul olması nedeniyle, dava açma haklarının 75 günlük süre ile sınırlı o-lmadığını ileri sürmekte ve iptidai itirazın reddedilerek talepleri doğrultusunda karar verilmesini talep etmektedir.

Davanın yapılan duruşmasında taraflar tanık dinletmeyip, Mahkemeye hitap etmekle yetinmişlerdir. Davacı Avukatı, Mahkemeye hitabı sıras-ında yukarıda yer alan 3 ve 4'üncü taleplerini geri çektiğini ifade etmiştir. Davalıların ön itirazı ise ayrıca dinlenmeyip, davanın esası ile birlikte ele alınmıştır.

Davacı tarafından dava konusu yapılan ve Emare 8 olarak kayda geçen tutuklama-ihraç em-ri şöyledir:
" KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI
MUHACERET DAİRESİ

Sayı:109534/02Lefkoşa 4.2.2005
Konu:Peter FRANZEN Hk.
TİE.:4730
ÇOK GİZLİ

Polis Genel Müdürlüğü,
Lefkoşa.
TUTUKLAMA-İHRAÇ EMRİ

İlgi:-a)T-118-2005 sayı ve 28 Ocak 2005 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı
b)İçişleri Bakanlığının 12/74/D-2 sayı ve 3 Şubat 2005 tarihli yazısı.


İlgi (a) Bakanlar Kurulu Kararında, Ludwigslust-Almanya- 2 Nisan 1943 doğumlu Peter FRANZEN isimli Alman yurttaşını-n işlediği suçlar nedeniyle, ulusal ve uluslararası düzeyde aranan bir kişi olması ve adı geçenin yalan beyanı ve/veya önemli hususları gizlemesi neticesinde KKTC yurttaşlığına alınması nedeniyle, yurttaşlığının 25/1993 sayılı KKTC Yurttaşlık Yasası'nın -16.Maddesi uyarınca iptal edilmesi uygun görülmüştür.

Adı geçenin K.K.T.C bölgesinde ikameti sakıncalı görülmüş olup Yabancılar ve Muhaceret Yasası Bölüm 105 Madde 14(1)'in bana verdiği yetkiye dayanarak tutuklanıp derhal adadan ihraç edilmesini ve ismin-in belgelenmiş şahıslar listesinde muhafaza edilerek tekrar K.K.T.C'ye girişine izin verilmemesi işbu emirname ile emrolunur.
Nafiye GÜNALP
Muhaceret Dairesi Müdürü"


Yukarıda yer alan tutuklama-ihraç emrinde atıfta bulunulan Fasıl 105 -Madde 14(1) ise aynen şöyledir:

"Sınırdışı edilme14.(1) Bu Yasa kurallarına ve bu Yasa veya bu Yasa
emirleri. uyarınca çıkarılan herhangi bir Tüzük gereğince
verilen herhangi bir ruhsat veya izindeki kayıtlara
bağlı kalması koşuluyla, Baş Muh-aceret Memuru,
yasaklı göçmen olan herhangi bir yabancının veya
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne sınırlı bir süre
kalmak üzere izinli olarak giren, ancak o süre
bittikten sonra Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde
kalmaya devam eden herhangi bir ki-şinin veya 6'ncı
maddenin (1)'inci fıkrasının (i) bendinde
gösterilen kategoriye giren herhangi bir kişinin,
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinden sınır dışı
edilmesini ve bu arada, sınır dışı edilinceye kadar
muhafaza altında alıkonmasını emredebil-ir.
(2)..................................................."


Bu madde içeriğinde bahsi geçen "Yasaklı Göçmen"'in tarifi ise, aynı Yasa'nın 6'ncı maddesinde yapılmakta ve kimlerin "Yasaklı Göçmen" sayılacağı şu şekilde belirtilm-ektedir:

"Yasaklanan
göçmenler(6)(1)Aşağıdaki kişiler, yasaklı göçmen sayılırlar ve bu Yasada veya bu Yasa uyarınca çıkarılan herhangi bir Tüzükte veya Bakanlar Kurulunca ısdar edilen herhangi bir emirnamede öngörülen durumlar dışında, Kuzey Kıbrıs -Türk Cumhuriyetine girmelerine izin verilmez:(a)herhangi bir yoksul;(b)Geri zekâlı veya akıl hastası veya akli yetenekleri zayıf olan herhangi bir kişi veya başka herhangi bir nedenle kendi kendine gerektiği biçimde bakamayan herhangi bir kişi-;(c)Kamu sağlığına tehlike oluşturan bir bulaşıcı veya infeksiyöz hastalıktan muztarip olduğu bir Devlet tabibince belgelendirilen herhangi bir kişi veya herhangi bir mevzuat uyarınca kamu sağlığı yararına çıkarılan Tüzük gereklerine uymayı reddeden -herhangi bir kişi;(d)Kasten adam öldürmekten hüküm giyen veya işlediği bir suçtan mahkûm edilerek bir süre hapis cezasına çarptırılan ve cezası kayıtsız koşulsuz affedilmemiş bulunan ve kasten adam öldürmekle veya işlediği suçla ilgili koşullar dolay-ısıyla Muhaceret Memurunca istenmeyen bir göçmen sayılan herhangi bir kişi;(e)Herhangi bir fahişe veya başkalarını fuhuş yaptırarak sağladığı kazançla geçinen herhangi bir kişi;(f)Resmi devlet kayıtlarından veya Bakanlar Kurulunun herhangi bir -yabancı ülke hükümetinden veya herhangi başka bir güvenilir kaynaktan resmen aldığı bilgilere dayanılarak Bakanlar Kurulunca istenmeyen kişi sayılan herhangi bir kişi;(g)Barışı, kamu düzenini, yönetsel düzeni veya genel ahlakı tehlikeye sokacak biçim-de davranması veya Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti halkı arasında ve Devlete karşı düşmanlık uyandırması veya Devletin yetki ve gücüne karşı entrika çevirmesi olasılığı bulunduğu, Bakanlar Kurulunu tatmin edecek delillerle kanıtlanmış görülen herhangi bir k-işi;(h)Ceza Yasasının 63'üncü maddesinde veya onu değiştiren veya yerini alan herhangi başka bir Yasada tanımlanan bir yasa dışı birlik veya derneğin üyesi olan herhangi bir kişi;(i)Gerek bu Yasa uyarınca gerekse sınır dışı ediliş sırasında yür-ürlükte bulunan başka herhangi bir mevzuat uyarınca Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinden sınır dışı edilmiş bulunan herhangi bir kişi;(j)İlgili zamanda yürürlükte bulunan herhangi bir mevzuat uyarınca Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine girişi yasaklanmış- bulunan herhangi bir kişi;(k)Bu Yasada veya bu Yasa uyarınca çıkarılan herhangi bir Tüzükte veya bu Yasa veya böyle bir Tüzük uyarınca verilen herhangi bir izinde öngörülen herhangi bir yasaklama, koşul, kısıtlama veya sınırlandırmaya aykırı olarak- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine giren veya orada ikamet eden herhangi bir kişi;(l)Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine göçmen olarak girmek isteyen, ancak içinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin yetkili makamlarınca verilmiş bir giriş vizesi bulunan pa-sportuna ek olarak, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine göçmen olarak girmesi için bu Yasa kuralları uyarınca yapılmış bir Tüzük gereğince Baş Muhaceret Memurunca verilmiş bir göç izni bulunmayan herhangi bir yabancı;(m)Bu Yasa kuralları uyarınca yasakl-ı göçmen sayılan herhangi bir kişi.(2)......................................................(3)......................................................"


Hemen belirtmeliyiz ki, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yurttaşlığından çıkarılan bir kişinin-, hiçbir şart ve şekil altında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde ikamet etmesine izin verilmeyeceğine ve hakkında ısdar olunacak bir emirname ile sınırdışı edileceğine dair yasal bir düzenleme veya mevzuat bulunmamaktadır.

Davacı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhu-riyeti vatandaşlığından çıkarıldıktan sonra, vatandaş olmadan önceki statüsüne, yani yeniden yabancı statüsüne geçtiğine göre, önümüzdeki meselede göz önünde bulunduracağımız yegane yasal mevzuat, Fasıl 105 Yabancılar ve Muhaceret Yasası'dır.

Muhaceret Da-iresi Müdürünün Emare 8'deki tutuklama-ihraç emrinde, "Davacının Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bölgesinde ikametinin sakıncalı görüldüğü" belirtilmektedir. Ne var ki, yukarıda alıntısı yapılan Yasa maddelerinden de görüleceği üzere, Muhaceret Dairesi Müdür-ünün veya Baş Muhaceret Memurunun bizzat, böyle bir gerekçe ile tutuklama ve ihraç emri ısdar etme yetkisi bulunmamaktadır. Diğer yandan konunun Fasıl 105 Yabancılar ve Muhaceret Yasası'nın 6'ncı maddesinin (1)'inci fıkrasının (g) bendi tahtında Bakanlar K-urulu'nda tezekkür edildiği ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bölgesinde ikametinin sakıncalı olduğu sonucuna varılarak, Davacının, "Yasaklı Göçmen" olarak ilan edildiği de görülmemektedir.

Fasıl 105 Yabancılar ve Muhaceret Yasası'nın 6'ncı maddesinin (1)-'inci fıkrasının (i) bendine göre ise, Davacının "Yasaklı Göçmen" sayılabilmesi için, hakkında gerek bu Yasa'ya ve gerekse başka yasaya uygun olarak ısdar edilen bir ihraç emrinin mevcut olması gerekmektedir.

Önümüzdeki meselede ise, Davacının gayriyasal -bir şekilde sınırdışı edilmiş olması nedeniyle, Yasa'nın yukarıda zikredilen 6'ncı maddesinin (1)'inci fıkrasının (i) bendi tahtında, Davacının, "Yasaklı Göçmen" olarak addedilmesi de olası değildir.

Davacının sınırdışı edilmesi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumh-uriyeti'ne girişinin yasaklanması, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde ikametinin sakıncalı görülmesinden ve buna bağlı olarak hakkında ısdar olunan Emare 8'deki tutuklama-ihraç emrinden kaynaklandığı ve yukarıda temas edilenler bağlamında ise, mezkûr emri-n yasal dayanaktan yoksun olduğu görülmektedir. Bu bakımdan Davacının, Yasa'nın 6'ncı maddesinin (1)'inci fıkrasının (j) bendine göre de "Yasaklı Göçmen" olarak kabul edilmesi olası değildir.



Mezkûr Yasa maddesinin diğer bentlerinde sayılan yasaklı göç-men hallerinin ise, Davacı ile bir alakası bulunmamaktadır.

Görüleceği üzere, Muhaceret Dairesi Müdürü, Baş Muhaceret Memuru olarak, Fasıl 105 Yabancılar ve Muhaceret Yasası'nın 14'üncü maddesinin (1)'inci fıkrasında kendisine tanınan ihraç-tutuklama emri- ısdar etme yetkisini, açıktan açığa yasaya aykırı olarak kullanmıştır. Bu olgu, dava konusu yapılan tutuklama,ihraç ve Davacının Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne tekrar girişine izin verilmemesine ilişkin olan emrin veya emirnamenin yoklukla malul olma so-nucunu doğurur mu?

D.24/09 YİM 224/07; D.2/10 YİM91/08 no'lu kararlarımızda da belirtildiği üzere, idare hukuku ilkelerine göre idare, yetkilerini bir makam veya organ vasıtasıyla kullanmaktadır. Böyle bir makam veya organ ise yetkilerini yasa, tüzük vey-a yönetmeliklerden almaktadır. Yasa, tüzük ve yönetmeliklerde belirtilen yetki dışında yapılan tüm işlemler hukuka aykırı olmaları sebebiyle, yoklukla maluldur. Eğer bir makam veya organ, açıktan açığa yetkisi olmadan herhangi bir karar alır veya işlem yap-arsa, bu gibi kararın veya işlemin esaslı bir şekilde sakat olmasından dolayı doğmamış addolunması ve yok sayılması gerekir. Açıktan açığa yasaya aykırı veya tamamıyle görev ve yetki dışı tasarruflar hükümsüzlükle malul olduklarından, bunlar hiçbir zaman s-ıhhat iktisap edemeyeceklerinden her zaman ortadan kaldırılabilir.

Yukarıda da temas edildiği üzere, Davacının, mezkûr Yasa tahtında yasaklı göçmen olarak addedilmediği ve keza Fasıl 105 Yabancılar ve Muhaceret Yasası'nın 6'ncı maddesinin (1)'inci fıkras-ının (i) bendi gereğince de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne girişi yasaklanmamış olduğu cihetle, Davalı No:3'ün almış olduğu "ihraç ve sınırdışı etme" emri veya emirnamesi mesnetsizdir. Bu bakımdan Muhaceret Dairesi Müdürünün, 109534/02 sayılı ve 4.2.2005- tarihli tutuklama-ihraç ve sınır dışı edilme emrinin veya emirnamesinin yoklukla malul olduğu sonucuna varmaktayız.

Davacı tarafından ikame edilen bu davanın, 75 günlük dava açma süresi içerisinde dosyalanmadığı ihtilafsız bir olgudur. Ne var ki, Yükse-k İdare Mahkemesinin birçok kararında da (Gör:D.32/87 YİM 74/87; D.5/98 YİM 211/92; D.11/98 YİM 53/93; D.12/02 YİM 20/97; D.18/07 YİM 9/04) vurgulandığı üzere, dava konusu işlem önümüzdeki meselede olduğu gibi yok hükmündeyse, davanın süresinde açılmadığı -gerekçesi ile reddedilmesi mümkün değildir.

Dolayısıyla belirtilenler ışığında, ön itirazın reddedilmesi ve talep takririnin 1'inci paragrafında talep edildiği şekilde karar verilmesi gerekmektedir.

Davacı, Talep Takririnin 2'nci paragrafı altında, Avuka-tı vasıtasıyla Davalı No:(2)'ye yaptığı ve Emare 15 olarak kayda geçen dilekçesinde belirttiği nedenlere istinaden "kendisine zaman zaman Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne girip çıkabilmesi için izin verilmesi" şeklindeki talebinin reddedilmesine ilişkin ol-an ve Emare 16 olarak kayda geçen kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına dair Mahkemenin karar vermesini talep etmektedir.

Yukarıda bahsi geçen Emare 16'daki yazı ise aynen şöyledir:


" KUZEY -KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
İÇİŞLERİ VE YEREL YÖNETİMLER BAKANLIĞI

Sayı:İBK.0.00/12/74/D-6-10/5583
Konu:Peter Franzen Hk.Lefkoşa:15 Ekim, 2010

Av.Ergin Ulunay,
16 Ankara Sokak, Ofis:8,
Lefkoşa.
İlgi:27/09/2010 tarihli başvurunuz

Müvekkiliniz Peter- Franzen'in KKTC'ne girip çıkması için gerekli iznin verilmesi hususunu konu alan ilgi başvurunuza atfen Bakanlığımızca gerekli değerlendirme yapılmıştır.

Yapılan değerlendirme sonucunda, sözkonusu kişi hakkında alınan Tutuklama-İhraç Emri kararının kaldı-rılması Bakanlığımızca uygun görülmemiştir.

Bilgilerinizi saygılarımla rica ederim.

Kamil KAYRAL
Müsteşar"

Yukarıda yer alan yazı içeriğinde de belirtildiği üzere, Davacı hakkındaki tutuklama-ihraç emrinin kaldırılması uygun görül-memiştir. Ne var ki, Davacının İçişleri Bakanlığından bu yönde bir talebi olmamıştır. Davacının talebi, "zaman zaman kendisine Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne giriş yapmasına izin verilmesi" şeklinde olmasına karşın, Davalı No:(2)'nin yukarıda yer alan ya-zısı ile Davacının bu talebi hakkında bir karar üretilmemiştir. Bu bağlamda ise mezkûr yazının, Davacıya kendi talebi doğrultusunda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne giriş izni verilmesini reddeden bir yazı veya karar olarak değerlendirilmesi olası değildir-.

Davalı No:(2)'nin kendisinden talep edilmeyen bir konu hakkında verdiği ve keza konu dışı olup da hiçbir gerekçe de içermeyen Emare 16'daki 15.10.2010 tarihli yazısında ifadesini bulan kararın, geçersiz ve hükümsüz kılınması gerekmektedir.

Sonuç olarak- yukarıda belirtilenler ışığında Talep Takririnin
1 ve 2'nci paragrafları gereğince;

1)Davalı No:5 tarafından Davacı hakkında ısdar olunan 109534/02
sayılı ve 4.2.2005 tarihli tutuklama-ihraç emrinin ve
2)Davalı No:2'nin Davacının Kuzey Kıbrıs Türk C-umhuriyeti'ne
giriş izni verilmesini reddeden İBK.0.00/12/74/D-6-10/5583
sayılı ve 15.10.2010 tarihli yazısında ifadesini bulan
kararın
geçersiz ve hükümsüz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilir.
Dava masraflarının ise, D-avalılar tarafından ödenmesine emir verilir.


Necmettin Bostancı Talât D.Refiker Mehmet Türker
Yargıç Yargıç Yargıç


8 Haziran, 2012



2






Full & Egal Universal Law Academy