Yüksek İdare Mahkemesi Numara 154/1988 Dava No 36/1989 Karar Tarihi 30.06.1989
Numara: 154/1988
Dava No: 36/1989
Taraflar: Tamer Kuman ile Güv. Kuv. Kom.
Konu: Bedelli askerlik talebi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 30.06.1989

-D.36/89 YİM 154/88

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Aziz Altay Huzurunda
Anayasanın 152. Maddesi hakkında

Müstedi: Tamer Kuman, Londra, İng-iltere
-ile-
Müstedaaleyh: Güvelik Kuvvetleri Komutanlığı, Boğaz Girne
vasıtası ile KKTC, Lefkoşa
A r a s ı n d a

Müstedi namına: Abdurrahman Şeref
Müstedaaleyh namına: Zeki Gündüz

-

Yasa Maddesi: 7/87 sayılı Yasa ile değiştirilen 4/83 sayılı Bedelli Askerlik Yasasının 4. maddesi, Bedelli Askerlik Tüzüğünün 6. maddesi.

İstemin Özeti: Müstedinin askerlik hizmetinin Bedelli Askerlik Yasası uyarınca yapmasını reddeden Müstedaaleyh kara-rının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: Yerleşmek amacı ile İngiltere'ye gittiğini iddia eden Müstedi, askerlik mükellefiyetini bedelli olarak yerine getirmek için Müstedaaleyhe başvurdu. Müst-edaaleyh Müstedinin bu müracaatını reddetti. Başvuru bu karardan yapılmıştır.

SONUÇ: Müstedi gerek yerleşme gerekse öğrenim konularında çelişkili ifadeler vermiştir. Müstedi İngilteredeki öğrenim süresi hakkında inanılır ve güvenilir şahadet sunmadığı ve -öğrenim süreleri de yerleşme sayılmadığı dikkate alındığında Müstedinin 4/83 sayılı Bedelli Askerlik Yasasının 4. maddesi anlamında kesintisiz 2 yıl süreyle ikâmet ettiği kanıtlanmış değildir.
Başvuru reddedilir.




H Ü K Ü M

-Müstedi bu başvuruda askerlik hizmetini Bedelli Askerlik Yasası uyarınca yapmasını reddden müstedaaleyhin, 4.7.1988 tarihli karar veya işleminin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayaağına karar verilmesini istedi.
-
Müstedaaleyh, başvuru konusu karardan önce 19.3.1983 tarihinde alınan ve 31.10.1989 tarihinde Asal ve Seferberlik Şube Müdürü Erdem Özerdem tarafından müstediye bildirilen bir karar bulunduğunu, müstedinin bedelli askerlikten yararlanamayacağına ilişkin -bu kararın 75 günlük süre içinde başvuru konusu yapılmadığını, 4.7.1988 tarihli başvuru konusu karar ise eski kararın bir tekrarı olduğu cihetle başvurunun reddedilmesi gerektiğini savundu.

Müstedi ise 19.3.1983 tarihli kararın yoklukla malûl olduğunu id-dia etti. Müstediye göre 18.10.1983 tarihli mürcaatı Bedelli Askerlik Tüzüğünün, özel- likle 6. maddesinin öngördüğü şekilde bir müracaat olmadığı gibi bu konuda yetkili makam tarafından alınmış bir karar da yoktur. 19.3.1983 tarihli karar, o tarihte yürül-ükte olan ve 13 Mayıs 1980 tarihinden önce Kıbrıs'tan ayrılan ve gittikleri ülkede yerleşenlerin Bedelli Askerlik Yasasından yararlanmalarını öngören 4/83 sayılı Bedelli Askerlik Yasası uyarınca alınan bir karardır. Halbuki 4.7.1988 tarihli başvuru konusu- karar, alındığı tarihte, 4/83 sayılı Bedelli Askerlik Yasası, 7/87 sayılı Bedelli Askerlik (Değişiklik) Yasası ile değiştiril- miştir. Bu değişikliğe göre yükümlülüklerini bedelli asker olarak yapmak isteyenlerin 28.1.1983 tarihinden önce Kıbrıs'tan ayrı-lıp gittikleri ülkede an az 2 yıl oturmaları ve başvuru zamanında Kıbrıs dışında ikamet etmiş olmaları gerekir. Bu durumda müstedaaleyh gerek 19.3.1983, gerekse 4.7.1988 tarihinde aldığı kararlarda müstedinin müracaatını öğrenci olduğu nedeniyle reddetmiş -olmasına rağmen, 4.7.1988 tarihli kararın yasada yapılan değişiklik ışığında 1983'teki kararın tekrarı olduğu söylenemez. Bu nedenle 19.3.1983 tarihli kararın geçerli olup olmadığı konusunun bu başvuru amaçları bakımından incelenmesi gerekmemektedir.

Mü-stedi İngiltere'ye yerleşmek amacıyle gittiğini ve orada öğrenim görmediğini, her halûkarda, 4/83 sayılı Bedelli Askerlik Yasasının 4(2) maddesinin şart bendi, gidilen ülkede öğremim yapanların öğrenim süreleri yerleşme sayılmadığından ve kendisi de İngilt-ere'de ikamet etmesine rağmen öğrenimini İngiltere yerine Türkiye'de yaptığından, başka bir deyişle, gittiği ülkede yapmadığından, bu şart bendi kapsamına girmediğini iddia etmektedir. Müstedinin Bedelli Askerlik Yasası kapsamına girebilemsi için yerleşme -amacıyle gittiğini iddia ettiği İngiltere'de kesintisiz iki yıl oturup oturmadığına ve başvuru tarihlerinde de Kıbrıs dışında ikamet edip etmediğine bağlıdır. Kuşkusuz müstedinin İngiltere'de yerleşmiş olup olmadığına bakılırken, yine yasa gereği, öğrenim -sürelerinin, eğer varsa, hesaba katılmaması gerekir.

Müstedinin, gerek yerleşme, gerekse öğrenim konularındaki beyanları çelişkili olmuştur. Örneğin, müstedi şahadetinde 1.8.1987 tarihinde İngiltere'ye yerleşmek amacıyle gittiğini ve kesintisiz 1982 yılı-na kadar orada ikamet ettiğini, 1982 yılında babasının ölümü ile sonuçlanan bir trafik kazasında annesi ve kızkardeşinin ağır yaralanmaları nedeniyle Kıbrıs'a gelmek zorunda kaldığını söyledi. Halbuki emare 18 olarak ibraz edilen Bedelli Askerlik Başvurusu- Formunda 12.8.1980 tarihinde Kıbrıs'a geliş, 10.9.1980 tarihinde de çıkış yaptığını gösterdi. Böylece 1982 yılına kadar kesintisiz İngiltere'de ikamet ettiği hususundaki iddiası ile çelişkiye düşmüştür.

Müstedi, Eğitim Bakanlığından temin ettiği ve Anka-ra Devlet Mimarlık Mühendislik Akademisi öğrencisi olduğunu gösteren 3.8.1982 tarihli bir belgeyi Asal ve Seferberlik Şubesine ibraz ederek, ikamet adresini de Girne'de Eftal Akça Sokak No.17 olarak göstererek ve akademide 4. sınıf beklemeli olduğunu beya-n ederek askerliğini 14/80 sayılı Askerlik Yasası altına 3.8.1983 tarihine kadar erteletti.

18.10.1983 tarihinde müstedi Asal Şubeye Emare 11 yazıyı gönderdi ve 1976 yılında Ankara Devlet Mimarlık Mühendislik Akademisine kaydını yaptırıp 1978 yılına kad-ar devam ettiğini,anarşik olaylar nedeniyle İngiltereye gidip hem okuyup hem çalıştığını, 1982 yılında ailesinin bir trafik kazası üzerine Kıbrıs'a geldiğini, 1982 yılından beri Kıbrıs'ta ikamet etmekte olduğunu, kardeşinin 1983 Ağustos yedek subay celbi i-le silâh altına alındığını bildirdi ve belirttiği hususlar ışığında bedelli askerlikten yararlanabilmesinin veya askerliğinin tecil edilmesinin mümkün olup olmadığının açıklığa kavuşturulmasını istedi. Görüleceği gibi müstedi bu yazısında, 1978'den sonra A-nkara Devlet Mimarlık Mühendislik Akademisinden ayrılıp İngiltere'ye gittiğini ve orada hem okuduğunu hem çalıştığını iddia etti. Halbuki müstedi şahadetinde İngiltere'ye ilk gittiğinde sadece 3 aylık bir lisan kursu takip ettiğini, bunun dışında hiç öğren-im görmediğini öne sürerek söz konusu yazısındaki beyanını tevile çalıştı.

Müstedi, 18.10.1983 tarihli yazısı üzerine, 31.10.1983 tarihinde çağrıldığı Asal ve Seferberlik Şubesinde Bedelli Askerlikten yararlanamayacağını öğrendiği halde herhangi bir iti-razda bulunmayarak kararı benimsedi ve ayni gün 14/80 sayılı Askerlik Yasası altında kardeş muamelesi görerek askerliğini 1.10.1984 tarihine kadar erteletti. Müstedi 1984 ve 1985 yıllarında da Gazi Üniversitesi olarak isim değiştiren Ankara Devlet Mimarlık- Mühendislik Akademisi öğrencisi olduğuna dair Eğitim Bakanlığından aldığı belgeler ile askerliğini 1.7.1986 tarihine kadar erteletti. Müstedi tüm bu erteleme işlemlerini Gazi Üniversitesi 4. sınıf öğrencisi ve ikamet adresinin de Girne'de Eftal Akça Sokak- No.17 olduğunu göstererek yapmıştır.

Müstedi, bir yandan 1976 yılından 1978 yılına kadar sadece 2 yıl Ankara Devlet Mimarlık Mühendislik Akademisine devam ettikten sonra bırakıp İngiltere'ye yerleşerek 1982 yılına kadar kesintisiz ikamet ettiğini iddia -ederken, diğer yandan 1982 yılından 1985 yılına kadar her yıl Türkiye'de beklemeli 4. sınıf öğrenici olduğuna dair öğrenci belgesi ibraz etti. Müstedi Türkiye'de öğrenim görmediğini, ünüversitedeki kaydı silinmediğinden sırf askerliğini erteleyip yurt dışı-na çıkabilmesi için öğrenci statüsünden yararlanma yoluna gittiğini öne sürdü. 1986 yılına kadar tüm erteleme müracaatlarında ikamet adresini Girne'de gösteren müstedi, Bedelli Askerlik Yasasından yararlanabilmek için 1986 yılında yaptığı bedelli askerlik- başvurusunda ilk defa ikamet adresini Londra olarak gösterdi. Tüm bu çelişkilerden görüleceği gibi müstedi doğruyu söyleyen dürüst bir kimse olduğu izlenimini vermekten çok uzaktır.

Mahkeme huzurundaki şahadetten ve ibraz edilen belgelerden müstedinin T-ürkiye'de öğrenim görmediğini, Emare 11 yazısı ışığında onun İngiltere'de öğrenim gördüğünü kabul etmek gerekir.

Müstedi 28.1.1983 tarihinden önce kesintisiz iki yıl İngiltere'de ikamet ettiğini ve bu yüzden 7/87 sayılı Bedelli Askerlik (Değişiklik) Yasa-sı ile değiştirilen 4/83 sayılı Bedelli Askerlik Yasası kurallarından yararlanması gerektiğini iddia etmektedir. Ne var ki müstedi bu iddiasını Mahkemeyi tatmin edecek şekilde kanıtlayamamıştır. Müstedi, 1983 öncesi kesintisiz 2 yıl İngiltere'de ikamet et-tiğini kanıtlamak üzere pasaport veya muhaceret dairesi kayıtlarını ibraz etmediği bir yana, 1978 yılından sonra Türkiye'de tahsil yapmadığını, aksine Emare 11 olarak ibraz edilen kendi yazısında "İngiltere'de hem okudum hem çalıştım" şeklindeki beyanı ile- de İngiltere'de öğrenim gördüğünü kabul etmiştir. Müstedi bu beyanı ile bağlı olduğu, İngiltere'deki öğrenim süresi hakkında inanılır ve güvenilir şahadet bulunmadığı ve öğrenim süreleri de yerleşme sayılmadığı dikkate alındığında, müstedinin 28.1.1983 ta-rihinden önce İngiltere'de 7/87 sayılı Yasa ile değiştirilmiş şekliyle 4/83 sayılı Bedelli Askerlik Yasasının 4. maddesi anlamında kesintisiz 2 yıl süreyle ikamet ettiği kanıtlanmış değildir.

Yukarıda belirtilenler ışığında müstedaaleyhin başvuru konusu -kararının hatalı olduğu veya yetkilerini aşmak veya kötüye kullanmak suretiyle alındığı söylenemez.

Sonuç olarak başvuru reddediir.

Masraflarla ilgili herhangi bir emir verilmez.


(Aziz Altay)
- Yargıç

30 Haziran 1989

-


-565-



-


Full & Egal Universal Law Academy