Yüksek İdare Mahkemesi Numara 152/1996 Dava No 15/1999 Karar Tarihi 30.06.1999
Numara: 152/1996
Dava No: 15/1999
Taraflar: Fahri Somar ile S. D. Ve Taz. Kom. Vd
Konu: Fiili tasarrufun yasal hak bahşetmemesi – Meşru menfaat
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 30.06.1999

-D. 15/99YİM 152/96

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.

Mahkeme Heyeti: Taner Erginel, Gönül Erönen, Seyit A. Bensen.

Müstedi: Fahri Süleyman n/d Fahri Somar, Kara-oğlanoğlu, Girne

-ile-

Müstedaaleyh: 1. Saptama Değerlendirme ve Tazmin Komisyonları
vasıtasıyle KKTC Lefkoşa
2. Çalışma ve İskân Bakanlığı vasıtasıyle KKTC,
Lefkoşa
3. Şehir Planlama Dairesi vasıtasıyle KKT-C,
Lefkoşa
4. Girne Tapu Dairesi ve/veya Amiri vasıtasıyle
KKTC, Lefkoşa

A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Avukat Ünsal Çağda
Müstedaaleyhler namına: Savcı Süleyman Candar
İlgili Şahıslar namına: Avukat Serhan Ç-ınar.

----------------

H Ü K Ü M

Taner Erginel: Bu istinafta Mahkemenin hükmünü Sayın Yargıç
Gönül Erönen okuyacaktır.

Gönül Erönen: Huzurumuzdaki 152/96 sayılı başvuru ile ilgili olgular özetle şöyledir:

Sonay Mehmet ile Mehmet Çetin bu da-vaya ilave edilen İlgili Şahıslardır. Müstedi 1974 Güney göçmenidir ve 41/77 sayılı İTEM Yasası tahtında tahsis ve eşdeğerden hak sahibidir. 1974 yılında Müstedinin diğer taşınmaz mallar yanında Müstediye
Girne Merkez Aşağı Girne Atatürk Caddesinde P/H XI-I.20.3.IV ada B Parsel 66/1 de bulunan taşınmaz mal tahsis edilmiştir. Zemin katta bulunan sözkonusu taşınmaz mal bir işyeridir. Konu işyeri bodrumu da kapsamaktadır. Müstedi, arka tarafta avlu içinde, İlgili Şahıslara ait dükkânın arka tarafında ve bu dük-kânın arka duvarı üzerinde bulunan WC'yi 1974 yılından bugüne değin tahsis belgesi veya başka bir belge olmaksızın tasarruf edip kullanmıştır. Müstedi 1985 yılında kapısı bozuk olan bu WC'ye yeni kapı ve kapısınada kilit takmıştır.

Bu başvuru dosyalanmad-an önce bodrum ve tuvalet üzerinde hak talep eden İlgili Şahıslar YİM 183/94 sayılı başvuruyu ikame ettiler. 183/94 sayılı başvuruda verilen ara emri nedeniyle Parsel 66/1 de kain E 162 nolu seri planda ve 1 nolu dosya planında zemin katta 5 numara ile gös-terilen ve ayrı kullanım olarak işaretlenmiş konu WC ile ilgili eşdeğer işlemlerine yönelik herhangi bir işlem yapılmamıştır.

Müstedi, tasarruf ve kullanımında olup da "T" cetveline işlenmeyen konu WC'nin "T" cetveline işlenmesi için
Müstedaaleyhlere 29-/3/1995 tarihli bir yazı ile müracaat etmiştir. Bunun üzerine Müstedaaleyh No 1, III. Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu, 11.6.1996 tarihinde yaptığı oturumda, başvuru konusu W.C'yi Müstedi ile İlgili Şahısların birlikte müştereken kullanmalarına -ilişkin başvuru konusu

kararı almıştır. Keza ilgili kararda Parsel 66/1 ve/veya 231 üz ile ilgili mal tanımı yeniden belirlenmiştir. Buna göre mezkur Parsel 66/1 ve/veya 231 üz de kain E.162 nolu seri planda 1 Nolu dosya planında zemin katta 1 no ile gös-terilen iş yerinin tümü, 5 no ile gösterilen WC'nin ve 3 nolu dosya planında 1 No ile gösterilen bodrumun 1/2(taksimsiz hisse) oranında ortak kullanım hakkını, zemin kattaki 2 nolu işyerinin koçan sahibi olan İlgili Şahıslara bırakmıştır.

Müstedi bunun- üzerine bu karar aleyhine 152/96 sayılı bu başvuruyu dosyalamıştır.

Başvuruda yakınma konusu Emare 1 karar aynen şöyledir:
"DD: 1819 nolu dosya sahibinin 29.3.1995 tarihli itiraz dilekçesine binaen 11.6.96 tarihinde Komisyon başkanlığının huzurunda tara-flar arasında yapılan toplantı neticesi II. ve III. Nolu Komisyonların bugün yaptıkları müşterek oturumda konu incelenmiştir.

Yapılan inceleme neticesinde:
Girne Merkez Aş. Girne Atatürk Cad. P/H.X11.20.3.IV Ada B Parsel 66/1'deki mal tanımının E.162 nol-u seri planda 1 nolu dosya planında zemin katta 1 no ile gösterilen işyerinin tümü ve 3 nolu dosya planında 1 no ile gösterilen bodrum. Zemin katta 5 numara ile gösterilen WC'nin 1/2 (taksimsiz hisse) orantılı ortak kullanım hakkı. Ayrıca avluyu kullanma h-akkı
0-1-0808 ay2 alanı olan bu parselin mülkiyeti ve
kullanımı Fasıl 224 Yasasının 6. maddesi kurallarına
tabiidir şeklinde düzenlenmesi ve toplam puan
değerinin 550371 puandan 551606 puana çıkarılması
için eş dosyasında düzeltme yapılmasına k-arar
verilmiştir."

Bu başvurusunda diğer şeyler meyanında Müstedaaleyh
No. 1'in 11.6.1996 tarihinde yapılan toplantı neticesinde Girne Merkez, Aşağı Girne Atatürk Caddesi Pafta/Harita XII.20.3.IV,

Ada B Parsel 66/1 ve/veya 231 üz de kain ve E.162 nol-u seri planda 3 nolu dosya planında 1 no ile gösterilen bodrum ve/veya 1 nolu dosya planında zemin katta 5 numara ile gösterilen W.C'nin 1/2 (taksimsiz hisse) orantılı olarak kullanım hakkının Çatalköy'lü Sonay Mehmet ile Mehmet Çetin ve/veya Müstediden ba-şka 3. Şahıslara verilmesi ve/veya koçanlarına dahil edilmesi ile ilgili kararın ve/veya bu husustaki işlemlerin hükümsüz ve
etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesini talep etmiştir. Keza konu WC'nin yasal tasarrufunda olduğ-unu iddia eden Müstedi, konu W.C'nin "T" cetveline işlenmemesinin yapılmaması gereken bir ihmal olduğunu ileri sürerek bu ihmal olunan işlemin yapılması ve konu WC üzerindeki kullanım hakkının tümünün kendisine verilmesi için hüküm talep etmiştir. Bunun y-anında Müstedi, konu WC'nin yasal tasarrufunda olduğunu ve "T" cetveline işlenmemesinin yapılmaması gereken bir ihmal olduğunu ileri sürerek bu ihmal olunan işlemin yapılması ve konu WC üzerindeki kullanım hakkının tümünün Müstediye verilmesi için hüküm ta-lep etmiştir.

Müstedi 152/96 sayılı başvuru ile birlikte 23.8.1996 tarihinde tek taraflı bir ara emri istidası dosyalayarak bu başvurunun karara bağlanmasına değin yukarıda referansları verilen Parsel 66/1 ve/veya 231 üz de kain ve 1 numaralı dosya planın-da zemin katta 5 numara ile gösterilen WC'nin ve 3 nolu planında 1 numara ile gösterilen bodrumun 1/2 (taksimsiz hisse) orantılı olarak kullanım hakkının İlgili Şahısların T cetveline
ve koçanlarına işlenmekten ve Müstedinin mezkur taşınmaz mal üzerinde ha-len mevcut müstakil fiili kullanım ve tasarrufuna müdahale etmekten, Müstedaaleyh ve İlgili Şahısların men edilmeleri isteminde bulunmuştur.


İstidaya bakan Mahkeme, 2.9.1996 tarihine kadar geçerli olmak üzere talep edilen ara emrini vermiştir. Müstedaal-eyhler ve İlgili Şahıslar geçici ara emrine uymuşlar ancak mezkur istidaya birer itirazname dosyalamışlardır. Mezkur ara emrinin başvuru sonuna kadar kesinleşip kesinleşmemesi için 3.12.1996 tarihinde duruşması yapılmıştır. Tanıkların dinlenildiği duruşma- neticesinde Mahkeme, Müstedinin istidasında başarılı olduğu kanaatine vararak ara emrini bu dava sonuna kadar kesinleştirmiştir.

Bu arada işbu başvuru dosyalanmadan önce İlgili Şahıslar tarafından dosyalanan YİM 183/94 sayılı başvuru ile birleştirilmiş v-e başvuruların dinlenmesine 18.1.1999 tarihinde başlanmıştır. Ancak duruşma tarihinde 183/94 sayılı dava geri çekildiğinden Mahkemece red ve iptal edilmiştir.

Müstedaaleyhler ve İlgili Şahıslar 152/96 sayılı başvuruya itiraz dosyalayarak başka şeyler yanı-nda özetle aşağıdaki iddialarda bulunmuşlardır. Müstedaaleyh ve İlgili Şahıslar başvuru konusu kararı, Müstedi avukatının muvafakatı ile 11.6.1996 tarihinde 3. Saptama Değerlendirme ve Tazmin Komisyonunun yaptığı toplantı neticesinde aldığını, başvuru kon-usu kararın, zemin katta 5 No ile gösterilen WC ile ilgili olduğunu ve bodrum ile alakası olmadığını, başvuru konusu binaların yapılış ve nizamı dikkate alındığında 41/77 sayılı Yasa ve Fasıl 224'ün ilgili maddeleri tahtında konu edilen WC'yi Müstedi ile İ-lgili Şahısların müşterek kullanımına
vermekle doğru karar aldığını, Müstedinin konu WC ile ilgili herhangi bir tahsisi veya belgesi olmadığını, Müstedinin başvuru konusu karardan önce WC ile ilgili herhangi bir tasarrufu varsa bile bunun yasal bir tasarr-uf olmadığını dolayısıyle Müstedinin bu başvuruyu dosyalamakta herhangi bir

meşru menfatının da bulunmadığını, başvuru konusu kararın Müstedi ile İlgili Şahısları 1/2 oranında hak sahibi kıldığını,konu WC'yi Müstedinin T cetveline dahil etme mecburiyeti -ve kararı olmadığını, başvuru konusu WC'nin ilgili tarafların dükkanlarının arka duvarı üzerinde ve İlgili Şahısların dükkanlarının arkasında olduğunu, dükkan duvarı veya sahası içerisinde olmaması nedeni ile İlgili Şahıslara müşterek kullanım hakkı verme-kle doğru işlem yaptığını iddia etmektedirler. Müstedaaleyhlere göre, İlgili Şahısların dükkanlarının WC'lerinin olmaması, mevcut WC'nin her iki taraf için yeterli olduğu hususları da almış oldukları kararın doğru olduğunu gösteren hususlardır. 1974 Barış -Harekatı sonunda konu dükkanların ayrı ayrı Müstedi ve İlgili şahıslara tahsis edilmeleri sonucu WC'nin tek olmasının sorun yarattığını ve mülkiyet verilme aşamasında bu ihtilâfın halli için başvuru konusu kararı aldıklarını, Müstedi avukatı Ünsal Çağda'nı-n 11.6.1996 tarihinde İlgili Komisyonla görüştüğünü ve alınan başvuru konusu karar ile mutabık kaldığını, buna rağmen Müstedinin haksız, yersiz, mesnetsiz, tutarsız ve gereksiz olarak bu başvuruyu dosyaladığını iddia eden Müstedaaleyhler, başvurunun reddin-i talep etmektediler.

Taraflar 152/96 sayılı başvuruda Mahkemeye hitapta bulunarak şahadet sunmamışlardır.

Yüksek İdare Mahkemesine 152/96 sayılı başvurunun duruşmasında 1-12'ye kadar emare sunulmuştur.

KKTC Anayasasının 152(2) maddesine göre sahip o-lduğu meşru bir menfaatı,söz konusu yürütsel veya yönetsel karar veya işlem veya ihmal yüzünden olumsuz yönde ve doğrudan doğruya etkilenen kişi Yüksek İdare Mahkemesinde iptal davası açabilir.

41/77 sayılın İTEM Yasasının "T"cetvellerinin tanzimi ile ilg-ili 69. maddesi aynen şöyledir:-

"69(1) Terkedilen veya hasara uğrayan malın değerinin askı tarihinden başlayarak en geç üç ay içerisinde ilgili kişiye; terkettiği veya hasara uğrayan malları ile Kuzey
bölgesinde halen tasarruf etmekte olduğu(icarında bu-lunanlar da dahil) taşınmaz malları ve puan değerlerini
bundan böyle "T" cetveli olarak isimlendirilirken bir cetvele işler."

Bir çok içtihat kararlarında da belirtildiği gibi 69. madde tahtında belirtilen "tasarruf" yasal tasarruf olup fiili tasarrufu -kapsamamaktadır.

YİM 60/94 (D.3/99) sayılı davanın 11. sayfasında şöyle denmiştir:-
"Yerleşmiş İdare Hukuku Prensiplerine göre bir menfaatın meşru sayılabilmesi için bir temele, (örneğin: mevzuata,mukaveleye, idari bir karara) dayanması gerekmektedir. Bi-r menfaat bu gibi tamamen fiili bir duruma istinat ederse, böyle bir menfaat meşru sayılmaz."

Fiili tassarufun, tasarruf sahibine herhangi bir hak bahşetmediği Yüksek İdare Mahkemesinin YİM 3/84 (D.5/85) ile YİM-İstinaf 21/88 (D.20/90) sayılı kararlarınd-a vurgulanmıştır.

Yüksek İdare Mahkemesinin 3/84 (D.5/85) sayılı kararının 8.sayfasında şöyle denmiştir:-


"69. maddenin (1). fıkrasında yer alan "halen tasarruf" sözcüklerinden "T" cetvellerinin düzenlendiği tarihte yasal olarak tasarruf edilen taşın-maz malların kastedildiği açıktır ve buna başka türlü bir anlam verilemeyeceği kanısındayız. Öte yandan konu fıkrada yer alan tasarruf ise yasal tasarruftan başka bir şey değildir. Ancak hemen şunu da eklemek gerekir ki Yasanın 38. maddesi tahsislerin sona- ermesinden sonra devam eden tasarrufların da dikkate alınıp "T" cetvellerine dahil

edilmesine olanak tanımaktadır. Bunun dışında Yasada fiili tasarruf gibi bir deyime rastlanmadığı gibi yasal olmayan bir tasarrufun "T" cetveline işlenmesine de olanak yo-ktur."


Huzurumuzdaki meseledeki layiha ve emarelerden keza yukarıda aktarılan olgulardan da görüleceği gibi Müstedi, 1974 tarihinden beri başvuru konusu WC'yi hiçbir zaman tahsisine almadı. Müstedinin konu WC ile ilgili olarak başka herhangi bir tahsis b-elgesi veya başka herhangi bir kullanım belgesi de bulunmamaktadır. Müstedinin WC üzerindeki tasarrufu tamamen fiili bir tassaruf olduğu sonucuna varır ve bu hususta bulgu yaparız. Bu durumda yasal tasarrufunda bulundurmadığı WC'nin Müstedinin "T" cetvelin-e işlenmesine de yasal olanak yoktur.

İdare hukukunun yerleşmiş prensipleri çerçevesinde WC üzerinde herhangi bir yasal tasarrufu bulunmayan Müstedinin, konu WC ile ilgili olarak Müstedaaleyh tarafından verilen karar yüzünden meşru menfaatinin olumsuz yö-nde ve doğrudan doğruya etkilendiği söylenemez. Meşru menfaat yokluğunda ise başvurunun reddedilmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan konu karar 11.6.1996 tarihinde yapılan müşterek toplantı sırasında Müstedi avukatının rızası ile üretilmiştir. Tarafların m-utabakatıyle alınan böyle bir kararın
yanlış veya hatalı veya yasalara aykırı bir şekilde alındığı hususunda huzurumuzda yeterli veri olmadığını ve kanıtlanmadığını göz önünde bulundurduğumuzda, Müstedaaleyhler tarafından alınan bu karara müdahalemizi ger-ektirecek bir
hatanın, yanlışlığın veya usulsüzlüğün olmadığı hususunda bulguya varırız.



Tüm yukarıda söylenler ışığında Müstedinin meşru bir menfaatı bulunmadığı nedeniyle başvuru reddolunur.

İşbu dava masrafları Mukayyitliğe sunulacak masraf liste-si ile Mukayyit tarafından tesbit edildikten sonra, Müstedi tarafından Müstedaaleyhlere ve İlgili Şahıslara ödenecektir.



Taner Erginel Gönül Erönen Seyit A. Bensen
Yargıç Yargıç Yargıç



30 Haziran 1999
-



9






Full & Egal Universal Law Academy