Yüksek İdare Mahkemesi Numara 148/2005 Dava No 26/2009 Karar Tarihi 30.06.2009
Numara: 148/2005
Dava No: 26/2009
Taraflar: Sadi Çelebi ile KKTC İçişleri Bakanlığı ve diğerleri arasında
Konu: Ara emri
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 30.06.2009

-D. 26/2009YİM: 148/05
Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.
Yargıç Narin F. Şefik Huzurunda.
Davacı : Sadi Çelebi, 3 Adalet Sokak, Girne
- ile -
Davalı : 1. KKTC İçişleri Bakanlığı vasıtası ile KKKTC
- Lefkoşa
2. İskan Encümeni vasıtasıyle KKTC Lefkoşa
3. Girne Kaza Tapu Amirliği vasıtasıyle KKTC
Lefkoşa

A r a s ı n d a.

Davacı namına: Avukat Osman İlter Zeki
Davalılar namına: Savcı İlter Ko-yuncuoğlu
İlgili Şahıs 1 ve 2 namına: Avukat Menteş Aziz.

-------------


K A R A R


Davacı Davalı aleyhine ikame ettiği davasında Davalılardan şu şekilde talepte bulunmuştur.


"A. Davalılar tarafından müştereken ve/veya
münferiden 1. Mini Kaynak -paketinde ilan edilen
sıra no.20,21,22, ve 23 olan Girne-Yukarı
Girne'de P/H 12.21W2 Blok F, Parsel 608,611,612
ve 615 olan gayrımenkuller ile ilgili alınan
ve/veya verilen kararların ve/veya Davacıya
verilmeyerek (Davacının Güney -malvarlığı
puanlarına) Adalı Rasıh ve/veya Adam Rasım
ve/veya Adem Rasım'ın puanlarına tercih edilerek
bu şahsa verilmesi ile ilgili olarak alınan ve
tarih ve sayısı Davacı tarafından kesin olarak
bilinmeyen ve Davacıya verilmemesi- ve/veya Davacı
dışında başkalarına verilmesi yönünde ifadesi
bulunan idari kararların ve işlemlerin ve/veya
işbu kararlar ve işlemler tahtında yapılmış
kayıtların ve/veya Adem Rasım ismine kaydedilen
taşınmaz mal koçanlarının ve i-şbu kayıtlar
tahtında Natcare Ltd. ile Özyalçın Construction
Ltd. isimlerine yapılan tüm devir muamelelerinin
ve/veya işbu devir muamelelerinden sonra tanzim
edilen Taşınmaz Mal Koçanlarının (Natcare Ltd.ve
Özyalçın Construction Lt-d. isimlerine) ve/veya
işbu koçanlara istinaden yapılan tüm işlemlerin
ve/veya muamelelerin tamamen hükümsüz ve etkisiz
olduklarına ve herhangi bir sonuç doğurmayacak-
larına ve/veya iptallerine dair bir hüküm
verilmesini talep etmek-tedir.

B. İşbu dava masraflarıdır."


Davayı ikame ettiği gün dosyaladığı tek taraflı istida ile de Davacı Mahkemeden şu şekilde talepte bulunmuştur.

"A. Muhterem Mahkemenin bir ara emri isdar ederek
yukarıda sayı ve ünvanı verilen davanı-n nihai
neticelenmesine değin Davalı/Müstedaaleyhlerin
ve/veya ajanlarının ve/veya müstahdemlerinin
ve/veya memurlarının ve/veya çalışanlarının
ve/veya vekillerinin ve/veya nam ve hesaplarına
hareket edenleri-n müştereken ve/veya münferiden
1. Mini Kaynak paketinde sıra no 20,21,22 ve
23'de ilan edilen Girne -Yukarı Girne'de P/H
12.21 W2 Blok F Parsel 608,611,612 ve 615 ve/veya
Taşınmaz Mal Koçan Bo:4704, 4707, 4708 ve 471-1
olan Taşınmaz Mallar ile ilgili olarak
Davacı/Müstedi dışında bugünkü durumunu
değiştirecek daha ileri herhangi bir karar
almamaları ve/veya herhangi bir idari işlem
ve/veya Tapu kayıt işlemi ve/veya muam-elesi
yapmamaları hususunda bir ara emri itası.

B. Muhterem Mahkemenin bir ara emri isdar ederek
yukarıda sayı ve ünvanı verilen davanın nihai
neticelenmesine değin Natcare Ltd.'in ve
Özyalçın Construction Lt-d.'in ve/veya
direktörlerinin ve/veya hissedarlarının ve/veya
ajanlarının ve/veya müstahdemlerinin ve/veya
memurlarının ve/veya çalışanlarının ve/veya
vekillerinin ve/veya nam ve hesaplarına hareket
ede-nlerin müştereken ve/veya münferiden 1. Mini
Kaynak paketinde sıra no.20, 21, 22 ve 23'de
ilan edilen Girne-Yukarı Girne'de P/H 12.21 W2
Blok F Parsel 608,611,612 ve 615 ve/veya
Taşınmaz Mal Koçan No.4704, 4707, -4708 ve 4711
olan Taşınmaz Malları kısmen ve/veya tamamen
satmaktan ve/veya hibe etmekten ve/veya ipoteğe
koymaktan ve/veya herhangi bir şekilde
devretmekten ve/veya bir yükümlülük altına
koymaktan men e-dilmeleri hususunda bir ara emri
itası."


Müstedi istidaya ekli yemin varakasında külliyetli miktarda eşdeğer puanı olduğunu ve 41/77 sayılı İskan Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası tahtında eşdeğer alacaklısı olduğunu, dava konusu kaynaklar- ve/veya 1. mini pakette ilan edilen Girne/Yukarı Girne'de Pafta/Harita 12.21 W.2 Blok F parsel 608,611, 612 ve 615'in 41/77 sayılı İTEM Yasası kapsamında gayrımenkuller olduklarını, 26.11.2004'de ilan edilen 1. mini kaynak paketine 13.12.2004'de müracaat -ettiğini, ancak bu malların Adalı Rasıh n/d Adam Rasım n/d Adem Rasım'a verildiğini, Davalıların bunu yaparken 1983 Eşdeğer Mal Vermede Öncelikler Tüzüğüne dikkat etmediklerini, Davalılar ve İlgili Şahıslar aleyhine ciddi ve haklı dava sebebi olduğunu, dav-a ve istida konusu malların satılması halinde telafisi imkânsız zarara düçar kalacağını ileri sürmüştür.

6.10.2005 tarihli emir ile Mahkeme "ilk nazarda, Davacının davasının ciddi dava sebebi içerdiği, davasında haklı olabileceğine dair belirtiler olduğu -ve ara emri verilmezse Davacının ileride telafisi imkânsız zarar ziyana düçar olacağı veya geriye dönüşün zor olacağı kanaatine vardığımdan, Girne Kazası Yukarı Girne'de kâin Pafta Harita 12.21 W2 Blok F, Parsel 608,611,612 ve 615 referanslı taşınmaz malla-rla ilgili Davalı/Müstedaaleyh-lerin herhangi bir karar almamalarına ve/veya herhangi bir ileri işlem yapmamalarına, ayrıca yukarıda referansları verilmiş olan taşınmazlarda Kayıt No. 4707 Parsel 611 referanslı Natcare Ltd. adına kayıtlı keza Kayıt No. 470-4 Parsel 608 referanslı Natcare Ltd. adına kayıtlı, ayrıca kayıt no 4708 Parsel 612 Kayıt No. 4711 Parsel 615 referanslı Özyalçın Construction Ltd. adına kayıtlı taşınmazları, bahse konu şirketlerin kısmen veya tamamen devretmemelerine, satmamalarına, hibe- etmemelerine ipoteğe koymamalarına ve/veya herhangi bir yükümlülük altına koymamalarına" emir vermiştir. Ayni emir içerisinde Mahkeme Özyalçın Construction Ltd ve Natcare Ltd. isimli tüzel kişiler ile Adem Rasım n/d Adalı Rasıh n/d Adam Rasım'ın davaya İl-gili Kişi olarak ilave edilmelerine emir vermiştir.

Davalılar tek taraflı verilen emirden sonra Davacının istidasına itiraz ihbarnamesi dosyalamamışlar ve verilen emrin kesinleşmesine itirazları olmadığını beyan etmişlerdir. İlgili Kişi 1 ve 2 tarafında-n 29.11.2005 tarihinde itiraz ihbarnamesi dosyalanmıştır. İlgili Kişi 3'e tebliğ edilecek evraklar gazetede yayınlanmak sureti ile tebliğ yapılmıştır. İlgili Kişi 3'ün isbat-ı vücut kaydı yoktur.

İlgili Kişi 1 ve 2 tarafından dosyalanan itiraz ihbarnam-esinde Davacının tüm iddiaları red edilerek sair şeyler yanında istidaya konu arsaları Adam Rasım'dan şahsen devraldıklarını ve konu arsalar içerisinde inşaata başlandığını ifade etmişlerdir. İlgili Kişi 1 ve 2 itiraz ihbarnamelerine devamla Davacı Müsted-inin eşdeğer alacaklısı olması halinde dahi İlgili Kişi 3'e kıyasla önceliği olmadığını veya önceliği olsa bile bunun cüzi denecek kadar az olduğunu iddia ederek Müstedinin eşdeğer alacaklısı olsa dahi külliyetli miktarda eşdeğer mal aldığını iddia etmişle-rdir.

19/10/2007 tarihinde tarafların mutabakatı ile verilen ara emrinden 611 parsel numaralı mal çıkarılmıştır. Taraflar arasında herhangi bir mutabakat sağlanmadığı cihetle ara emri istidası dinlenmiştir.

Ara emri maksatları için Davacı şahsen şahade-t vermiş ve 2 tanık dinletmiştir. Davalılar tanık çağırmadılar. İlgili Şahıs 1 ve 2 ise 2 tanık dinletti.

Yüksek İdare Mahkemesinde ara emirleri 1997 Yüksek İdare Mahkemesi Tüzüğü madde 11(1) altında verilmektedir. Bu madde aynen şöyledir;

"Mahkeme, An-ayasanın 152'inci maddesi gereğince
yapılan işlemlerde Mahkeme veya bir Yargıç,
işlemin herhangi safhasında, kendiliğinden veya
herhangi bir tarafın istemi üzerine, davanın adilane
bir şekilde kararlaştırılması icap ettirirse, davayı
esasında son-uçlandırmayan geçici bir emir
verebilir."


Ara emri müracaatları Yüksek İdare Mahkemesinde değerlendirilirken madde 11'e rağmen 9/76 sayılı Mahkemeler Yasasının 41. maddesinde sıralanan kriterler uygulanmaktadır. Dolayısı ile ara emri verilmesi için bu- maddede belirtilen 3 unsurun tatmin olması gerekmektedir.

9/76 sayılı Mahkemeler Yasasının 41(1) maddesi aynen şöyledir:

"41. (1) Hukuk davalarında yetkisini kullanan her
mahkeme, yürürlükteki Hukuk Muhakemeleri
Usul Tüzüğüne uymak -koşuluyla, tazminat veya
başka bir tedbir istenmemiş veya verilmemiş
olmasına bakılmaksızın, âdil veya uygun
gördüğü tüm hallerde, geçici, sürekli, men
edici veya emredici bir men'i müdahale
emri verebilir v-eya bir yed'i emin tâyin
edebilir.
Ancak, geçici men'i müdahale emrinin
verilebilmesi için, karara bağlanması
gereken konunun ciddi olması, Davacının
iddiasında haklı olduğuna dair belirtilerin
- bulunması ve men'i müdahale emri verilmezse
ileride telâfisi mümkün olmayacak bir
zararın doğacağı veya eski duruma dönüşün
çok zorlaşacağı hususlarında mahkemenin
kanaat getirmesi gerekir-."


Bir ara emri verilmesi için tatmin edilmesi gerekli 3 unsur (1) karara bağlanması gereken konunun ciddi olması, (2) Davacının iddiasında haklı olduğuna dair belirtiler bulunması, (3) Emir verilmezse ileride telâfisi mümkün olmayacak bir zararın doğa-cağı veya eski duruma dönüşün çok zorlaşacağı olarak sıralanabilir.

Ara emri safhasında esas davanın konusuna girmemeye özen gösterilmesi gerektiği halde, ara emri istidasının dinlenmesinde esas davada şahadet verilmesi gereken Davacının puanlarının mikt-arı ve türü ve İlgili Şahıs 3'e göre puanların önceliği bulunduğu hususunda Davacı namına şahadet verilmiştir. İlgili Kişi 1 ve 2 namına da yine aynı şekilde malların 1. mini pakette ilan edilme nedenleri ile ondan önce malların ne şekilde el değiştirdiği- izah edilmiştir.

Bu safhada davanın esasına girmeden 1997 Yüksek İdare Mahkemesi Tüzüğü madde 11(1)'e göre davanın adilane bir şekilde kararlaştırılması için davayı sonuçlandırmayan bir emrin verilmesi gerekip gerekmediğine karar vermek gerekir.

Yuka-rıda ifade edildiği gibi esasen 1997 Yüksek İdare Mahkemesi Tüzüğü madde 11 altında karar verilirken 9/76 sayılı Mahkemeler Yasası madde 41'de sıralanan 3 kriterin tatmin olup olmadığına bakmak gerekir.

Davacı ve İlgili Kişi 3 bu dava maksatları için eşd-eğer alacaklısıdırlar ve her ikisi de 1. mini pakete müracaat ettiler. Davalı, dava ve istida konusu malları İlgili Kişi 3'e vermiştir. Davacı bu malların tümünün veya bir kısmının kendisine verilmesi gerektiğini iddia etmektedir. İstida konusu malların- Davacı yerine İlgili Kişi 3'e verilmesinin doğru olup olmadığına karar verirken Öncelikler Tüzüğü önem arzeder. Ancak Öncelikler Tüzüğüne riayet edilip edilmediğine bu safhada ara emri istidasında karar verilmesine yasal olanak yoktur. Bu konu esas dava-da karar verilecek bir konudur. Herhalukarda bu safhada huzurumdaki olgular ışığında Davacının, Davalılar ve İlgili Kişi 3 aleyhine ciddi dava sebebi bulunduğu ve davasında haklı olduğuna dair belirtiler bulunduğunu kabul ederim.

Davacının İlgili Kişi- 1 ve 2 aleyhine de ciddi bir dava sebebi veya davasında haklı olduğuna dair belirtiler bulunduğu söylenebilir mi?

Bu dava Yüksek İdare Mahkemesinde ikame edilen bir davadır. Yüksek İdare Mahkemesinin yetkileri Anayasamızın 152. maddesinde açıkca ifade e-dilmektedir. 152. madde aynen şöyledir;

"Madde 152
Yüksek İdare Mahkemesi, yürütsel veya yönetsel
bir yetki kullanan herhangi bir organ, makam
veya kişinin bir kararının, işleminin veya
ihmalinin, bu Anayasanın veya herhangi bir
ya-sanın veya bunlara uygun olarak çıkarılan
mevzuatın kurallarına aykırı olduğu veya
bunların sözkonusu organ veya makam veya kişiye
verilen yetkiyi aşmak veya kötüye kullanmak
suretiyle yapıldığı şikayeti ile kendisine
yapılan -başvuru hakkında, kesin karar vermek
münhasır yargı yetkisine sahiptir.
(2) Böyle bir başvuru, sahip olduğu meşru bir
menfaatı, bu gibi karar veya işlem veya ihmal
yüzünden olumsuz yönde ve doğrudan doğruya
etkilenen kişi tarafında-n yapılabilir.
(3) Sözkonusu başvuru, karar veya işlemin
yayınlanması tarihinden veya yayınlanmadığı
takdirde veya bir ihmal halinde, başvuran
kişinin bunu öğrendiği tarihten başlayarak
yetmiş beş gün içinde yapılır.
(4) Böyle b-ir başvuru üzerine Yüksek İdare
Mahkemesi, kararında:
(a) Sözkonusu karar veya işlem veya ihmali,
tamamen veya kısmen onaylayabilir; veya
(b) Sözkonusu karar veya işlemin, tamamen veya
kısmen, hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve
herhangi b-ir sonuç doğurmayacağına karar
verebilir; veya
(c) Sözkonusu ihmalin, tamamen veya kısmen
yapılmaması gerektiğine ve yapılması ihmal
olunan eylem veya işlemin yapılması gerektiğine
karar verebilir.
(5) Bu maddenin (4). fıkrası gereğinc-e verilen
herhangi bir karar, Devlet içerisindeki bütün
mahkemeleri ve bütün organları veya makamları
bağlar. Karar, ilgili organ veya makam veya
kişi tarafından uygulanır ve ona göre hareket
edilir.
(6) Bu -maddenin (4). fıkrası gereğince hükümsüz
kılınan herhangi bir karar veya işlemin veya
yapılmaması gerektiğine karar verilen herhangi
bir ihmalin, kendisine zarar verdiği herhangi
bir kişi, ilgili organ, makam veya kişi
- tarafından, istemi kendisini tatmin eder
şekilde yerine getirilmediği takdirde,
zararların tazmini veya kendisine başka bir
tazminat verilmesi için dava açmak ve mahkeme
tarafından saptanacak tam ve muhik bir
- tazminat almak ve sözkonusu mahkemenin vermeye
yetkili olduğu diğer tam ve muhik bir tazminat
almak hakkına sahiptir."


Dolayısıyle bu Mahkeme yürütsel ve yönetsel yetki kullanan bir organ veya makamın, bir kararının veya işlemi-nin mevzuata aykırı olup olmadığına ve/veya yetki aşımı ile veya yetkiyi kötüye kullanarak verilip verilmediğine bakar ve bunların birinin bulunması halinde karar veya işlemin etkisiz ve hükümsüz olduğuna karar verir.

Davacının İlgili Kişi 1 ve 2 ile ilg-ili istidasındaki taleplerine bakıldığı zaman 1. talebinde Davalı Müstedaaleyhler tarafından 1. mini kaynak paketinde ilan edilen parsel 608,611,612,615 numaralı taşınmaz mallar ile ilgili Davacı Müstedi dışında biriyle ilgili işlem, tapu kayıt veya muamel-e yapmamasını talep ettiği görülür.
İstidasının 2. paragrafında ise İlgili Kişi 1 ve 2 olan Natcare Ltd.ve Özyalçın Construction Ltd.'in aynı malları satmaktan, hibe etmekten, ipoteğe koymaktan ve devretmek-ten men edilmelerini talep etmektedir.

Yüksek -İdare Mahkemesi yönetsel ve yürütsel yetki kullanan bir organ veya makamın karar ve/veya işlem ve/veya ihmallerine müdahale edebilir. Davada verilen nihai karar yönetsel veya yürütsel organ veya makamın kararı ile ilgili olur. İlgili Kişiye söz hakkı ver-mek ve ayrıca ara emrine konu olabilecek bir malın İlgili Kişinin adında olması halinde dava sonuna kadar statükonun korunması için davaya İlgili Kişi ilave edilmektedir.

Huzurumdaki şahadet ve davadaki talepten bu davada İlgili Kişi 1 ve 2'nin, istida ko-nusu malları İlgili Kişi 3'den satın ve devraldıkları görülür. Yani bir taraftan İlgili Kişi 1 ve 2, diğer taraftan İlgili Kişi 3 arasındaki özel hukuk alanına giren bir ilişki tesis edilmiştir. İlgili Kişi 3 Davalıların kendisine puanlarına karşılık ve-rdikleri malları, İlgili Kişi 1 ve 2'ye satıp devretmiştir. İlgili Kişi 1 ve 2 ile 3 arasındaki ilişki ilk etapta özel hukuk alanında bir ilişkidir. Yüksek İdare Mahkemesine ikame edilen bir davada özel hukuk alanına giren bir konuda karar verilemez. Ma-dde 152 Yüksek İdare Mahkemesine bu meyanda yetki vermemektedir. Her ne kadarda ara emri safhasında davanın esas konusuna girmemek gerekirse de, yasaya aykırılık veya yetkisizlik konularında kanaatimce ara emri safhasında dahi davanın esasına girmek kaçın-ılmaz olur. Bu durumda Davacının İlgili Kişi 1 ve 2 aleyhine bu dava altında ciddi bir dava sebebi veya davasında haklı olduğuna dair belirtiler bulunduğunu söylemeğe olanak yoktur.

Ara emrinin kesinleşmesi için incelenmesi gerekli 3. unsur, yani emrin -verilmemesi halinde Davacının telâfisi imkânsız zarar ziyana düçar olacağı veya geriye dönüşün çok zor olacağı noktasında ise, para ile tazmin edilebilecek bir zararın telâfisi imkansız bir zarar kapsamında olmadığı kabul edilmiş bir prensiptir. Davacının -elindeki puanlarına karşı Davalılar kendisine başka mal vermediği veya veremediği takdirde, Davacının Devlet tarafından tazmin edilemeyeceği düşünülemez.

YİM 18/99 (D.18/99) da belirtildiği şekilde Devlet aleyhindeki bir talepte telâfisi imkânsız zarar -ziyan olacağı kabul edilemez. Bu davada da Davacının davasında muvaffak olması durumunda Devletin Davacıyı para ile tazmin edebileceği kabul edilmelidir.

Tüm söylenenler ışığında Davacı, gerek İlgili Kişi
1 ve 2, gerekse Davalılar ve İlgili Kişi 3 aley-hine talep ettiği emirlerin verilmesi için gerekli 3 kriteri tatmin edememiştir. Bu nedenle tek taraflı olarak verilen emrin iptal edilmesi gerekmektedir.


Davacı Mahkemeye hitabında ara emrine konu halen 3 arsa bulunmasına rağmen bir tek 4708 koçan num-aralı yani parsel numarası 612 üzerinde ara emrinin kesinleşmesini talep etmiştir. Ancak yukarıda söylenenler ışığında 6.10.2005 tarihli ara emrinin kesinleşmesine yasal olanak yoktur. Dolayısıyle Mahkeme tarafından 6.10.2005 tarihinde verilen emir iptal- edilir.
İstida masrafları Davacı aleyhine verilir.




Narin F. Şefik
Yargıç


30 Haziran 2009










11






Full & Egal Universal Law Academy