Yüksek İdare Mahkemesi Numara 148,149,150,153,154,169/1987 Dava No 46/1989 Karar Tarihi 27.10.1989
Numara: 148,149,150,153,154,169/1987
Dava No: 46/1989
Taraflar: Hatay Hacı Mevlût vd ile Genel Tarım Sig. Fonu
Konu: İstinaf süresinin uzatılması istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 27.10.1989

-D.46/89 Birleştirilmiş
YİM 148/87, 149/87, 150/87, 153/87,
154/87 ve 169/87

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Metin A. Hakkı Huzurunda
Anayasanın 152. Mad-desi hakkında


YİM 148/87

Müstedi: Hatay Hacı Mevlût,Alayköy
-ile-
Müstedaaleyh: Genel Tarım Sigortası Fonu, Lefkoşa.
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Göksel Şefik
Müstedaaleyh n-amına: Mustafa Arıkan


YİM 149/87

Müstedi: Mevlüt Hacı Mevlût, Alayköy
-ile-
Müstedaaleyh: Genel Tarım Sigortası Fonu, Lefkoşa
A r a s ı n d a

Müstedi namına: Göksel Şefik
Müste-daaleyh namına: Mustafa Arıkan



YİM 150/87

Müstedi: Cemal Ali Usta,
-ile-
Müstedaaleyh: Genel Tarım Sigortası Fonu, Lefkoşa
A r a s ı n d a

Müstedi namına: Göksel Şefik
Müstedaa-leyh namına: Mustafa Arıkan


YİM 153/87

Müstedi: Ayşe Şanlı Türk, Alayköy
-ile-
Müstedaaleyh: Genel Tarım Sigortası Fonu, Lefkoşa
A r a s ı n d a

Müstedi namına: Göksel Şefik
Müs-tedaaleyh namına: Mustafa Arıkan


YİM 154/87

Müstedi: Mustafa Akdoğdu, Alayköy
-ile-
Müstedaaleyh: Genel Tarım Sigortası Fonu, Lefkoşa
A r a s ı n d a

Müstedi namına: Göksel Şefi-k
Müstedaaleyh namına: Mustafa Arıkan


YİM 169/87

Müstedi: Veli Görener, Alayköy
-ile-
Müstedaaleyh: Genel Tarım Sigortası Fonu, Lefkoşa
A r a s ı n d a

Müstedi namına: Göksel Ş-efik
Müstedaaleyh namına: Mustafa Arıkan



Yasa Maddesi: 1962 Anayasa Mahkemesi Tüzüğü ile Hukuk Usulü Nizamları Emir 35 nizam 2 ve Emir 57 nizam 2.

İstemin Özeti: İstinaf dosyalamak için tespit edilen müddetin verilecek emir tarihinden itibaren 10 gün v-eya makul müddet uzatılması hususunda emir talebi.

OLAY: Müstediler, konsolide edilen bu başvurularla Yüksek İdare Mahke-mesinde verilen bir karardan dolayı istinaf etmek istediler. Savcılığın kendi iç bünyesindeki durumlardan dolayı ve istinaf süresinin -dolmasının bayram tatiline denk gelmesi, istinaf süresinin tatilde işlemediği düşüncesi ile istinaf dosyalanmadı. Ancak taraflar şimdi mutabıktırlar ki istinaf süresi çoktan geçmiştir.

SONUÇ: Tek Yargıç olarak ben, bu istidaları istinaf süresi dolmadan ya-pılması gerekmediğinden görebilirim. Buna karar verdikten sonra Müstedaaley- hin verilmesine itiraz ettiği emri verip veremeyeceğimi mevcut içtihatları da nazarı dikkate alarak incelediğimde, talep edilen emri vermeği red ederim.

Atıfta Bulunulan Bilims-el İçtihatlar:
Y/H 10/75 sayılı Aysel Cahit ile Salâhi Kâzım ve diğerleri arasındaki karar.
Ateri Pavlou and Another v. George P. Cocoyliannis and Others (1963) CLR cilt 2, sayfa 405.
Niki Chr. Georghiou (no.3) and The Republic of Cyprus (1968) CLR Part 3,- s.563.

Atıfta Bulunulan Bilimsel İçtihatlar:
Halsbury's Laws of England 3rd Ed. Vol.30 para.887, s.464.




K A R A R

Yukarıda sayıları gösterilen esas başvurularda Müstedaaleyhler olan, ancak 25.9.1989 tarihinde Mahkemeye dosyalanan çift taraflı isti-dalarda Müstedi olan Genel Tarım Sigortası Fonu Mahkemeden aynen aşağıdaki şekilde talepte bulundular:

-"İstinaf dosyalamak için tesbit edilen müddetin verilecek emir tarihinden itibaren 10 gün veya makul müddet uzatılması hususunda emir."
-
İstidaların tümü de Savcı Mustafa Arıkan'ın şahsının yaptığı 25.9.1989 tarihli yemin varakaları ile desteklenmektedir. Müstedaaleyhleri temsil eden avukat mezkûr istidaların tümüne de 27.9.1989 tarihli itirazname dosyalamış ve mezkur itiraznameler de Avu-kat Göksel Şefik'in şahsının yaptığı 27.9.1989 tarihli yemin varakaları ile desteklenmektedir.

İstidalar duruşma olarak 18.10.1989 tarihinde ele alındığında tarafların müşterek müracaatı üzerine ve Mahkemenin de uygun mütalâa etmesi neticesi, tüm istidal-arın istinat ettiği olgular ve yasal dayanaklar ayni olduğundan ve tümünde de talepler birbirine benzer olduğundan konsolide edilmiş ve birlikte ele alınmıştır.

Taraflar istidaların istinat ettiği olgular üzerine mutabık kalmışlardır. Mezkûr olgular tara-fların Mahkemede yaptıkları beyanlar ışığında şöyle özetlenebilir:

Yukarıda sayıları gösterilen YİM başvuruları, davaları gören tek Yargıç Sayın Taner Erginel huzurunda konsolide edildikten sonra dinlenmiş ve ilgili yargıç kardeşim konsolide edilen bu ba-şvurularda 10.7.1989 tarihinde bir karar vermiştir. Taraflar mutabıktırlar ki Hukuk Usulü Nizamlarının tanıdığı istinaf süresi 22.8.1989 tarihinde dolmuştur. Müstediler 25.9.1989 tarihinde bu başvurularda tek tek istida dosyalayarak istinaf süresinin yukar-ıda gösterildiği şekilde uzatılması yönünde Mahkemeden emir talep etmektedirler. İstinafların, nizamların tanıdığı süre zarfında yapılmaması daha ziyade Savcılığın kendi iç bünyesindeki durumla ilgilidir ve mutabık kalınan olgulara göre istinaf süresinin d-olduğu tarih Bayram arifesine tekabül ederdi. Bilâhare ilgili Savcı adli tatil münasebeti ile yıllık iznine çıktı. İzne çıkmazdan önce de Yüksek Mahkeme Mukayyitliği nezdinde ilgili memurlar ile görüşerek adli tatilde istinaf süresinin işlemediği düşüncesi-nden hareketle istinafları zamanında dosyalanamadı. Halbuki taraflar şimdi mutabıktırlar ki istinaf süresi adli tatilde de işler, dolayısı ile istinaf süresi bu istidalar dosyalandığında dolmuş durumda idi. Bu istidaları karara bağlamak için olgular üzerin-de başka birşey söylemek gerekmez kanısındayım.

Bu istidaları karara bağlamak için istidaların dayandığı mevzuatı incelemek gerekir. İstidaların tümü de 1962 Yüksek Anayasa Mahkemesi Tüzüğü 18. maddesine, Hukuk Usulü Nizamları Emir 35 Nizam 2 ve Emir 57 -Nizam 2'ye istinat ettirilmiştir. Mahkemenin makul gördüğü hallerde talep edilen emri vermeye yetkisi olduğuna kuşkum yoktur. Ancak ilk tezekkür edilmesi gereken husus istidaların istinaf süresi dolmadan yapılmadığı gerçeğini zihninde tutarak bu nedenle bu- istidaların iptalinin gerekli olup olmadığıdır. Yani bir başka deyimle bu istidalar, istinaf süresi 22.8.1989 tarihinde dolduğuna göre bu tarihten önce mi yapılmalı idi, yoksa istinaf süresi dolduktan sonra da yapılabilir mi? 1962 Yüksek Anayasa Mahkemesi- Tüzüğünün 18. maddesi aynen şöyledir:

-"18. The Civil Procedure Rules in force in the Republic on the date of the making of these Rules shall apply, mutatis mutandis, to all proceedings before the Court so far as circumstances permit or unless other provision has been made by these Rules or un-less the Court or any Judge otherwise directs."
-
Bu nizamın atıfta bulunduğu H-ukuk U-sulü Nizamları, Emir 35 Nizam 2 ve Emir 57 Nizam 2 ise aynen şöyledir:


Emir 35, Nizam 2:

-"2. Subject and without prejudice to the power of the Court of Appeal under Order 57, rule 2, no appeal from any interlocutory order, or from an order, whether final or interlocutory, in any matter not being an action, shall be brought after the expiratio-n of fourteen days, and no other appeal shall be brought after the expiration of six weeks, unless the Court or Judge, at the time of making the order or at any time subsequently, or the Court of Appeal shall enlarge the time. The said respective periods s-hall be calculated from the time that the judgment or order becomes binding on the intending appellant, or in the case of the refusal of an application, from the date of such refusal. Such deposit or other security for the costs to be occasioned by any app-eal shall be made or given as may be directed under special circumstances by the Court of Appeal."
-
Emir 57, Nizam 2:

-"2. A Court or Judge sahll have power to enlarge or abridge the time appointed by these rules, or fixed by any order enlarging time, for doing any act or taking any proceeding, upon such terms (if any) as the justice of the case may require, and any such -enlargement may be ordered although the application for the same is not made until after the expiration of the time appointed or allowed: provided that when the time for delivering any pleading or document or filing any affidavit, answer or document or doi-ng any act is or has been fixed or limited by any of these rules or by any direction or order of the Court or Judge, the costs of any application to extend such time and of any order made thereon shall be borne by the party making such application unless t-he Court or Judge shall otherwise order."
-
Bu mevzuatı İngiltere'deki mevzuat ile karşılaştırdığımızda İngiltere'deki mevzuatın farklı olduğu görülmektedir. (Bak: The Rules of The Supreme Court (Revision) 1965, Order 59 rule 5 ve Order 3 rule 5, (Statutory Instrument 1965 No.1776 (L.23).

Konuy-u incelerken Halsbury's Laws of England 3rd. Ed. Vol.30 para.887 başlık "Time for appeal" sayfa 464'de de aynen şöyle denmektedir:

"The period for serving notice of appeal may be extended or abridged by the Court of Appeal; and may also be extended by th-e court below provided that application is made before the expiration or the period." (underline supplied)

Ancak İngiltere'deki mevzuat bizim mevzuattan farklı olduğun-d-an, kanımca tek yargıç olarak bu istidayı ben, istinaf süresi dolmadan yapılması İngiltere'de gerekmekle beraber bizde gerekmediğinden, görebilirim.

Bu kanaate vasıl olduktan sonra yapmam gereken şey istidaların üzerine istinat ettirildiği Hukuk Usulü Ni-zamları Emir 35, Nizam 2 ve Emir 57, Nizam 2 tahtında Müstedilere talep ettikleri ve Müstedaaleyhin verilmesine itiraz ettiği emri verip vermemeyi tezekkür etmektir. Mevcut içtihatlar incelendiğinde bana yardımcı olabilecek şu deyimler göze çarpmaktadır.

-Areti Pavlou and Another v. George P. Cocoyliannis and Others davasında Mahkeme heyetinde yer alan Kıbırslı Türk Yargıcı merhum Zekâ Beyin de bulunduğu bir heyet (Bak: CLR. (1963) cilt 2, sayfa 405) sayfasının 2. paragraf altında aynen şöyle demiştir:

-"(2) It is sufficient for us to say that the failure of the advocate or the litigant to take the appropriate steps for the filing of an appeal within the time prescribed by the Rules, is not a sufficient ground upon which the dicreation of the Court shoul-d be exercised in such an appli- cation."
-
Beni bağlamamakla birlikte, 1963 senesinden sonra Rum yargıcı Triantaftllides'in, Niki Chr. Georghiou (no.3) and The Republic of Cyprus davasında (Bak: The Cyprus Law Reports 1968, Part 3, sayfa 563'de) dediğini

-"....................................................... it is of the utmost importance in cases of such a nature that litigation should be instituted and pursued within the prescribed time limits, so that once they expire there should be finality in such- matters, with consequent certainly in relation matters, with consequent certainty in relation thereto, in the interests of proper and good administration."
-
benim görüşümü yansıtması bakımından burada tekrarlamayı da uygun görürüm.

Yine talep edilen emri verip vermemeyi düşünürken bizim Yüksek Mahkememizin 29.3.1976'da Y/H 10/75'de kararın 3'üncü sayfasında dediğini de zihnimde tutmam gerekir. Yüksek Mahkem-e orda aynen şöyle demişti:

-"Mahkeme kendisine verilen uzatma yetkisini kullanırken, bir takdir hakkına sahiptir. Ancak işbu takdir hakkını kullanırken hukuk ilkelerine uyarak kullanması gerekir. Herhangi bir kanunda veya nizamnamede belirtilen bir müddetin uzatılması için makul seb-eplerin varolması ve bu hususta Mahkemenin tatmin edilmesi gerekir. Herhangi bir meselede makul veya ikna edici sebep yoksa, herhangi bir sürenin Mahkeme tarafından uzatılmaması gerekir. Çünkü kanun ve kanun gereğince yapılan nizamların esas amacı bu gibi -kanun ve nizamlarda belirtilen zamana uyulmasıdır. Uyulmadığı takdirde zararı uymayan taraf çeker."
-
Yukarıdaki iktibaslardan görülmektedir ki bu istidanın dayandığı olgular talep edilen emrin verilmemesi yönünde daha ağırlık taşımaktadır. Netice olarak ben de takdir hakkımı kullanır, talep edilen emri red etmeyi daha uygun görür, bu doğrultu-d-a emir veririm.

Masraflarla ilgili herhangi bir emir vermemeyi uygun gördüm.


(Metin A. Hakkı)
Yargıç

27 Ekim 1989

-


624



-


Full & Egal Universal Law Academy