Yüksek İdare Mahkemesi Numara 147/1990 Dava No 13/1992 Karar Tarihi 05.04.1992
Numara: 147/1990
Dava No: 13/1992
Taraflar: Aydan Derya ile İskân Bakanlığı vd
Konu: Kira iptali
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 05.04.1992

-D.13/92 YİM 147/90

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Mahkeme Heyeti: Niyazi F. Korkut, Celâl Karabacak, Özkan Tunçağ.

Müstedi: Aydan Derya, 12 -Binatlı Sokak, Güzelyurt.
ile
Müstedaaleyh: 1. İskân Bakanlığı vasıtası ile KKTC, Lefkoşa.
2. Eşdeğer Tazmin Komisyonunu temsilen İskân Bakanlığı
vasıtası ile KKTC, Lefkoşa.
3. İnceleme ve Dağıtım Komisyonunu temsilen İskân Bakanlığı
va-sıtası ile KKTC, Lefkoşa.
4. İskân ve Rehabilitasyon Dairesi Müdürlüğünü temsilen İskân
Bakanlığı vasıtası ile KKTC, Lefkoşa.
A r a s ı n d a.


Müstedi namına: Av-ukat Menteş Aziz adına İlker Sertbay
Müstedaaleyhler namına: Savcı Müjgan Irkad.
İlgili şahıs namına: Avukat Osman İ. Zeki.



Yasa Maddesi: 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 40(a) maddesi, 5560 sayılı Bakanlar Kurulu kararı.

İst-emin Özeti: İskân ve Rehabilitasyon Dairesi tarafından Devlet Emlâk ve Malzeme Dairesi Müdürlüğüne yazılan yazının idari bir hata sonucu yazıldığı ve konu yarım inşaatın önceden ilgili şahsa tahsis edildiği ve bu nedenle konu yerin Müstediye kiralanmasını -öngören kararın geri alındığını bildiren kararın hükümsüz ve etkisiz olmasına ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: Başvuru konusu yarım inşaat köyün Rum kooperatifine ait oluşu nedeni ile ilgili şahıs olan kooperatifin kulla-nımına tahsis edildi. Bilâhare bu gerçek gözden kaçtığı için konu yarım inşaat Müstediye kiralandı. Ancak gerçeğin ortaya çıkması üzerine kiralama kararı geri alındı ve konu yerin yeniden Müstediye kiralanmasının da söz konusu olmadığı Müstediye bildirildi-. Başvuru bu karardan yapılmıştır.

SONUÇ: Zümrütköy Kalkınma Kooperatif Şirketi Ltd. 1975 yılında tescil edilmiş bir şirket olup 1974 Barış Harekâtından önce Peristeronada faaliyet gösteren ve yasal olarak halen varolan Peristerona Şirketi ile bir ilgisi -yoktur. Kaldıki zamanında ilgili şahsın kullanımına tahsis edilen sadece iki dükkân olup müstediye kiralanan yarım inşaatı içermemektedir. Bu gerçekler ışığında konu yarım inşaatın Müstediye kiralanmasını öngören kararın geri alındığını bildiren Müstedaale-yhler kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilir.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
YİM 47/89 sayılı Yüksek İdare Mahkemesi kararı.
YİM 164/89 sayılı Yüksek İdare Mahkemesi kararı.



H Ü K Ü M

Niyazi -F. Korkut: Bu başvuruda tartışma konusu olmayan olgular aşağıda özetlendiği gibidir:

Başvuruya konu Zümrütköy'de K-24 A No'lu yarım inşaat 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası'nın 40(a) maddesi altında 1.2.1989 tarihinden 31.1.1990 t-arihine dek bir yıl için kendisine eşdeğer mal uygulaması açısından herhangi bir öncelik kazandırmayacağı koşuluna tabi ve keza yapılması gerekli her türlü tamiratı da kendisine ait olmak üzere Müstediye kiraladı. Konu kiralamadan kısa bir süre sonra Müste-dinin konu konutta tamirat başlatması üzerine konu yarım inşaatın kendisine tahsisli olduğunu ileri süren ve bu başvuruda da ilgili şahıs olan Zümrütköy Kalkınma Kooperatif Şirketi Ltd. tarafından YİM 47/89 sayılı başvuru dosyalanarak konu başvuru altında -dosyalanan bir ara emri istidası ile Müstedi tarafından başlatılan tamirat faaliyetleri durduruldu. Bu başvuruda ilgili şahıs olan Zümrütköy Kalkınma Kooperatif Şirketi Ltd. Barış Harekâtından sonra 1975 yılında tescil edilmiş Ltd. bir şirkettir. Bu şirket-in dosyalamış olduğu YİM 47/89 sayılı başvuruyu bilâhare geri çekmesine karşın Müstedaaleyhler yaptıkları bir araştırma ve inceleme sonucu konu yarım inşaatın zamanında köyün Rum Kooperatifine ait bir bina olduğunu saptayınca Müstediye yapılan kiralamanın -hataen yapıldığı kanaatına vararak konu yarım inşaatın Müstediye kiralanması ile ilgili kararlarını geri aldılar ve konu geri alma kararı İskân Dairesinin 5.4.1990 tarihli yazısı ile Devlet Emlâk ve Malzeme Dairesine duyuruldu.

Müstedi 9.4.1990 tarihinde- Müstedaaleyhlere tekrar bir yazı göndererek bu başvurudaki ilgili şahıs tarafından dosyalanan YİM 47/89 sayılı başvurunun geri çekildiğini; kendisinin 600,000 puanı bulunduğunu; ve YİM 47/89 sayılı başvuruda alınan ara emri tarihine dek kendisine kiralana-n yarım inşaata gerekli olan tamiratın büyük bir kısmının tamamlanmış olduğunu da belirterek 41/77 sayılı Yasanın 72 B maddesine istinaden konu yarım inşaatın kesin tasarrufunun kendisine verilmesini istedi. Müstedaaleyhler Müstedinin bu başvurusuna bir ya-nıt vermediler. Müstedi de bu başvuruyu dosyalayarak, sair şeyler yanında, İskân ve Rehabilitasyon Dairesi tarafından 9.2.1989 tarihinde Devlet Emlâk ve Malzeme Dairesi Müdürlüğüne yazılan yazının idari bir hata sonucu yazıldığı ve konu yarım inşaatın önce-den ilgili şahsa tahsis edildiği ve bu nedenle konu yerin Müstediye kiralanmasını öngören kararın geri alındığını belirten 5.4.1990 tarihli kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına ilişkin istemde bulundu.

Müstedaaleyhl-er ise dosyalamış oldukları itiraznamede Müstedi başvuru-sunda konu yarım inşaatın ilgili şahsa tahsisini öngören Bakanlar Kurulu'nun 5560 sayılı kararının iptalini talep etmediği nedeni ile bu başvurunun ileri gidemiyeceğine ilişkin bir ön itirazda bulund-ular. Müstedaaleyhler bu ön itirazlarına halel gelmeksizin itiraznamelerine devamla konu inşaatın köyün Rum Kooperatifine ait oluşu nedeni ile ilgili şahıs olan kooperatifin kullanımına tahsis edildiğini ancak bu gerçek gözden kaçtığı için konu yarım inşaa-tın daha sonra Müsetdiye kiralandığını ancak gerçeğin ortaya çıkması üzerine konu kiralama kararının geri alındığını ve konu yerin yeniden Müstediye kiralanmasının da söz konusu olmadığını ileri sürdüler.

İlgili şahıs adına dosyalanan itiraznamede de, sa-ir şeyler yanında, ilgili şahıs olan Kooperatif Şirketinin Barış Harekâtından sonra Peristerona ve Hirsofu'dan göç eden köylüler tarafından kurulduğunu; başvuruya konu yarım inşaatın 1975 yılında ilgili şahsa tahsis edildiği; 1974 yılından önce Peristerona-'da faaliyet gösteren Peristerona Kooperatif Şirketinin eşdeğer mal almaya hakkı olup Zümrütköy'de ikâmet eden Peristeronalıların da konu göç eden şirketin üyesi oldukları ileri sürüldü.

Başvurunun duruşmasında taraflar herhangi bir şahadet sunmayıp Mahk-emeye hitap etmekle yetindiler.

Müsetdi avukatı Mahkemeye hitabında, sair şeyler yanında, konu yarım inşaatın Müstediye kiralanmasının İnceleme ve Dağıtım Komisyonu tarafından uygun görülmesi üzerine konu kira mukavelesinin yapıldığını; başvuruda tartışm-a konusu olan kiralama kararının geri alınmasına ilişkin kararın Bakanlar Kurulu'nun 5560 sayılı kararına dayandırıldığını; Bakanlar Kurulu'nun konu kararında 1974 öncesi güneyde faaliyet gösteren Kooperatiflerin murat edildiğinin YİM 164/89 sayılı başvuru-da verilen kararda vurgulandığını; amaç bu olduğuna ve ilgili şahıs olan Kooperatif de 1975 yılında tescil edildiğine göre ilgili şahıs olan Kooperatifin 5560 sayılı Bakanlar Kurulu kapsamı dışında olduğu; kaldı ki konu karara göre ilgili şahsın kullanımın-a tahsis edilenin sadece 2 dükkân olup başvuruya konu yarım inşaatı içermediği ve bu nedenlerle Müstedinin kira sözleşmesini iptal eden kararın hatalı olduğu ileri sürüldü.

Müstedaaleyhler adına Mahkemeye hitap eden Savcı ise, sair şeyler yanında, başvur-uya konu yarım inşaat ilgili şahsa tahsisli olup konu tahsis iptal edilmediği sürece ikinci bir tahsis ve kiralamanın söz konusu olamıyacağını; idarenin bir hata sonucu konu yarım inşaatı Müstediye kiraladığını ve hatanın farkedilmesi üzerine de bu hatanın- düzeltilrek başvuruya konu geri alma kararının alındığını ileri sürdü. İlgili şahıs avukatı ise hitabında, sair şeyler yanında, Müstedaaleyhler adına söylenenleri benimseyerek ilâveten ilgili şahsa yapılan tahsisin geri alınmadığını ve idarenin yapılan ha-tayı farkederek hatalı olarak aynı yer için Müstediye yapılan kiralamayı geri aldığını savundu.

Özetlenen olgular ile tarafların hitabından görülebileceği gibi bu başvuruya ilgili şahıs olarak eklenen Zümrütköy Kalkınma Kooperatif Şirketi Ltd. 1975 yılın-da tescil edilmiş bir şirket olup 1974 Barış Harekâtından önce Peristerona'da faaliyet gösteren ve yasal olarak halen varolan Peristerona Kooperatif Şirketi ile bir ilgisi yoktur.

Başvuruya konu yarım inşaatın Müstediye kiralanmasını öngören kararın geri- alındığını bildiren Müstedaaleyhlerin 5.4.1990 tarihli yazıları aynen şöyledir:



KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
İSKAN BAKANLIĞI
İSKAN VE REHABİLİTASYON DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜ

Sayı: (4)63/9485-1922 Lefkoşa, 5 Nisan, 1990-
Konu: ......

Devlet Emlâk ve Malzeme Dairesi
Müdürlüğü,
Lefkoşa.

İlgi: (4) 63/9485 sayı ve 9/2/89 tarihli yazımız.

İlgi yazımız ışığında Zümrütköy'de K-24/a nolu yarım inşaat konut 10.2.89 tarihinde, 1.2.89 tarihinden 31.1.90 tarihine kadar tarafınızd-an Aydan Derya'ya kiralanmıştır.

Ancak yapılan inceleme sonunda konu yarım inşaat binanın zamanın Rum Kooperatifine ait bir bina olduğu ve 5560 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile o köye yerleşen kooperatifin kullanımına tahsis edildiği saptanmıştır.

Bu- nedenle idari hata sonucu yazılan ilgi yazımızı geri aldığımızdan, bu yazı ışığında yeni kira mukavelesi yapılmaması hususunda bilgilerinizi saygılarımla rica ederim.

Kamil Kayral-
İskân ve Rehabilitasyon Dairesi
Müdürü

Dağıtım: 1- İskân Şube Amirliği - Güzelyurt.
2- Zümrütköy Kö-y Kalkınma Kooperatif Şirketi Ltd.
3- Aydan Derya, 12 Binatlı Sokak, G/Yurt."


Konu yazının içeriğinden de görülebileceği gibi konu geri alma işleminin nedeni Bakanlar Kurulu'nun 5560 sayılı kararıdır.



Bakanlar Kurulu'nun 5560 sayılı ka-rarının ilgili 2(iii) maddesi aynen şöyledir:

"Karar No.5560:
..............
(iii) Güney'den gelen köylerin Kredi Kooperatifleri ile Kooperatif Bakkaliyelerinin, yerleştirildikleri köylerde aynen devam ettiril- melerinin Kooperatif İşleri Dairesince sağla-nması ve Çalışma, Rehabilitasyon ve Sosyal İş-ler Bakanlığıyle işbirliği yapı-l-a-rak Kooperatif Bakalliyelerinin uygun bir binada faaliyete geçirilmesi ve eğer varsa Rum Koop-eratifinin demirbaş ve gıda stok-l-a-rının devralınarak Kooperatiflerin güçlendirilmesinin sağlanması; faaliyete geçirilen Kooperatif Bakkaliyelerince göçmenlere kredili mal satışı yapılması;"


-Alıntı yapılan maddenin ilgili bendinin içeriğinden de görülebileceği gibi konu Bakanlar Kurulu kararının amacı güneyden gelen köylerin Koopera-tiflerinin yerleştirilmeleridir. Bunun böyle olduğu YİM 164/89 sayılı başvuruda verilen kararda da vurgulanmakta-dır. Halbuki daha önce de belirtmiş olduğumuz gibi bu başvuruda ilgili şahıs olan Zümrütköy Kalkınma Kooperatif Şirketi Ltd. 1875 yılında tescil edilmiş ve 1974 yılından önce Peristerona'da faaliyet gösteren Peristerona Kooperatif Şirketinden ayrı bir şirk-et olduğuna göre konu 5560 sayılı Bakanlar Kurulu kararı kapsamı dışındadır. Bu husus bir yana Emare 2 olarak sunulan ve zamanında bu karara dayanılarak yapılan tahsisleri içeren Türk Kooperarif İşleri Dairesinin 5.9.1977 tarihli yazısının ekine göre de za-manında ilgili şahsın kullanımına tahsis edilenin sadece 2 dükkân olup Müstediye kiralanan yarım inşaatı içermediği de açıklıkla görülmektedir. Bu gerçekler ışığında konu yarım inşaatın Müstediye kiralanmasını öngören kararın geri alındığını bildiren Müste-daaleyhlerin 5.4.1990 tarihli kararı hatalı olup Müstedi bu konu ile ilgili talebinde haklıdır. Bu nokta üzerinden Müstedi başvurusunda haklı olduktan sonra sair hususlardaki istemlerine değinmeye gerek görmüyoruz.
-
Sonuç olarak Zümrütköy'de kâin K-24 A No'lu yarım inşaat olan konutun daha önce Zümrütköy Kalkınma Kooperatif Şirketine tahsisli oluşu gerekçesi ile ayni yerin Müstediye kiralanmasının geri alındığını içeren Müstedaaleyhlerin 5.4.1990 tarihli yazılarında- ifadesini bulan kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına hükmolunur.


Masraflarla ilgili herhangi bir emir verilmez.


(Niyazi F. Korkut) (Celâl Karabacak) (Özkan Tunçağ)
Y-argıç Yargıç Yargıç

5 Mayıs 1992


-


-7-



-


Full & Egal Universal Law Academy