Yüksek İdare Mahkemesi Numara 147/1989 Dava No 37/1990 Karar Tarihi 29.11.1990
Numara: 147/1989
Dava No: 37/1990
Taraflar: Yusuf Toktaş ile İskân Bakanlığı vd
Konu: Tahsis iptali
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 29.11.1990

-D.37/90 YİM 147/89

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Celâl Karabacak huzurunda.
Anayasanın 152. maddesi hakkında

Müstedi: Yusuf Toktaş, Dipk-arpaz
-ile-
Müstedaaleyh: 1. İskân Bakanlığı vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa
2. İskân ve Rehabilitasyon Dairesi Müdürlüğü, Mağusa
Şubesi vasıtasıyle, KKTC, Lefkoşa
3. Gazi Mağusa İskân Şube Müdürü vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa
4. İnceleme Değerlendirme- Komisyonu (İ.D.K.) vasıtasıyle,
KKTC, Lefkoşa
A r a s ı n d a

Müstedi namına: Rifat Çomunoğlu
Müstedaaleyhler namına: Mustafa Arıkan
İlgili şahıs bizzat hazır.



Yasa Mad-desi: KKTC Anayasasının 152(2). maddesi.

İstemin Özeti: Dipkarpaz köyünde kain 165 nolu konutun ilgili şahsa tahsisi kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına ve ayrıca mezkur kararın yoklukla malul olduğu husu-sunda kar-ar verilmesi istemi.

OLAY: Kuzey göçmeni olan Müstediye başvuru konusu konut tahsis edilmiştir. Konutta bir süre ikamet eden Müstedi, hanımının rahatsızlığı nedeni ile yurt dışına gitmek için ilgili daireden izin talebinde bulunmuştur. Zaman zaman eve gel-ip giden Müstedi, eşinin rahatsızlığı dolayısı ile adına tahsisli evine bakması için evine başkalarını yerleştirdi. Müstedi evine yerleştirdiği kişinin evine bakmadığı, tahsis hakkından vaz geçmediğini bu nedenle de evindeki işgalcinin tahliyesini talep- etmiştir. Mağusa İskân Dairesi yetkililerinin eve yaptıkları ziyarette evin başkaları tarafından kullanıldığı tespit edilip İnceleme ve Dağıtım Komisyonuna bilgi verilmiştir. Komisyon, evin tahsis amacına uygun olarak kullanılmadığı gerekçesi ile Müstedi -adındaki tahsisi iptal etmiş ve ilgili şahsa vermiştir.
Başvuru bu karardan yapılmıştır.

SONUÇ: Başvuru konusu konut Müstedaaleyh tarafından Müstedinin adından ayni gün iptal edilmiş ve ilgili şahsa tahsis edilmiştir. Ortada bağımsız iki karar vardır. -Müstedi başvurusunda sadece ilgili şahsa tahsisin geçersiz olduğuna karar verilmesini istemiştir. Kendi adına yapılan tahsisi iptal eden kararın geçersiz olduğuna karar verilmesini istememiştir. Bu durumda başvurunun talep doğrultusunda sonuçlanması ile Mü-stediye herhangi bir yarar sağlanamayacaktır. Müstedinin başvuruyu yürütmekte meşru menfaati yoktur.
Sonuç olarak başvuru reddolunur.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
YİM İstinaf 1/87 (D.5/88) sayılı Ferhan Orhan Kahya ile KKTC arasındaki Yüksek -İdare Mahkemesi kararı.




H Ü K Ü M

İşbu başvuru ile Müstedi Yusuf Toktaş, Müste-daaleyh No.4 ve/ve-ya Müstedaaleyhler tarafından alınan ve Dipkarpaz Köyünde kain 165 numaralı konutu Fesih Dağ'a tahsis eden 5.7.1989 gün ve R 297/89-1813 sayılı kararın hükümsüz ve etkisiz olduğu ve herhangi bir sonuç doğurmayacağı, ayrıca mezkûr kararın yoklukla malûl -olduğu hususlarında karar veril-m-e-sini Mahke-meden talep etmiştir.

Fesih Dağ, ilgili şahıs olarak başvuruya katılmış, fakat ayrı bir itirazname dosyalamayıp Müstedaaleyhlerin itiraznamelerini benimsemiştir.

Müstedi başvurusunu ispat için kendisi şahadet vermiş, Kutbettin Erdoğan'ı da t-anık olarak dinletmiştir. Erol Baki ile Alibey Ahmet de Müsteda- aleyhler namına şahadet vermişlerdir. İlgili Şahıs ise herhangi bir tanık çağırmamış, sadece istintakla yetinmiştir.

Huzurumdaki şahadeti bir bütün olarak tezekkür ettim. Şahadet veren tüm -tanıkları şahadet verirlerken yakından müşahade altında bulundurdum. İnandığım şahadete dayanarak olgular hususunda aşağıdaki bulguları yaparım:

Müstedi Kuzey göçmenidir. Bu statüsü nedeniyle ona 1978 yılında diğer kaynaklar yanında, Dipkarpaz Köyündeki -165 numaralı konut da tahsis edilmişti. Bu konutu aile nüfusuna dahil olan eşi ve kızı ile birlikte bir müddet kullanan Müstedi, 1986 yılında eşinin rahatsızlanması üzerine eşyalarını da alarak ailece Türkiye'ye gitmiştir.

Müstedi, eşinin tedavisi için b-irkaç kez ilgili makamdan izin istemiştir. Müstediye 31.3.1988 tarihinde verilen ve Mahkemeye emare 7 olarak ibraz edilen son izin yazısı aynen şöyledir:

"KUZEK KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
İSKAN BAKANLIĞI
İSKAN VE REHABİLİTASYON DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜ

Sayı: 6/9 2-501
Konu: ... Lefkoşa: 31 Mart, 88

Yusuf Toktaş
Zafer Mahallesi
İstasyon Camii yanı
No.C8
Muş-Türkiye.

Hanımızın tedavisinin devam ettiği nedeniyle ek izin talebiniz ve ekindeki doktor raporu incelen-miştir.

Size 27/6/88 tarihine kadar 3 ay daha ek izin verilmesi Müdürlüğümüzce uygun görülmüştür.

Süre hitamında ailece adaya dönerek adınıza tahsisli Dipkarpaz Polatpaşa mahallesi 165 nolu konutunuza yerleşme-diğiniz takdirde adaya dönmeyeceğiniz konu-tu tahsis amacına uygun olarak kullanmadığınız gerekçelerinden hareketle konuta ilişkin tahsis adınızdan iptal edilecektir.

Bilgi edinmenizi ve gereğini saygı ile rica ederim.

Alibey Ahmet
- Hukuk İşleri Amiri

Dağıtım: 1) İskân Şube Müd. Magosa
2) Özel Şube Amirliği - L/şa "

Müstedi bu iznin bitmesinden birkaç gün önce eşi ve kızı olmaksızın yalnız başına A-daya gelmiştir. Kıbrıs'ta takriben bir ay kalan Müstedi 18.7.1988 tarihinde Gazi Mağusa İskân Şube Müdürlüğüne emare 6'daki dileçeyi yaparak eşinin tedavisi için kendisine asgari 6 ay daha izin verilmesini istemiştir. Müstedi ayni tarihte aşağıya alıntısı -yapılan emare 5'deki bir diğer dilekçe daha yapmış ve her iki d-i-lekçenin sonucunu beklemeden, dilekçeleri verdiği gün Adadan ayrılmıştır.

" Gazimağusa: 18.7.1988

İSKAN DAİRESİ ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ - GAZİMAĞUSA

-Ben aşağıda açık isim ve adresi yazılı YUSUF TOKTAŞ. 1977 yılında Kıbrıs'a gelerek Dipkarpaz köyüne yerleştim. Bilahare Polatpaşa Mahallesi 165 no.lu ev adıma tahsis edilmişti. 1986 yılına kadar ailemle birlikte işbu hanede ikamet etmekte idim. Bu arada e-şimin devamlı rahat- sızlığı nedeniyle tedavisinin yurt dışında yapmak zarureti doğmuştu. Bu nedenle Dairenizden izin alarak yurt dışına gitmiştim.
-
Yurt dışında olduğum sürece burada adıma tahsisli evimin kontrolü ve tarlalarımın ekiminin devamı için konu evimi ve tarlalarımı aynı köyden ALİ RIZA FIRAT'a emanet olarak bırakmıştım. Konu evdeki ev eşyalarım da halen durmaktadır. Bu kişi konu evde otur-urken, benim tüm ağaçlarımın ve çiçeklerimin bakmını yapacak ve onları muhafaza edecekti.

Ancak ben döndüğüm zaman bu kişinin ağaçları kuruttuğunu, gerekli ilgiyi göstermediğini ve hatta evimi bir başka şahsa satmak üzere olduğunu öğrendim. Halen de evim-de bu kişiden başka birileri kalmaktadır. Durumu kendilerine ileterek evimi derhal tahliye etmelerini istediğim halde boşaltmadılar.

Ben temelli olarak yurt dışına gitmiş değilim. Yukarıda belirttiğim nedenlerle müteaddit defalar gidip gelmekteyim. Bu ne-denle konu evdeki tahsis hakkından da feragat etmedim.

Durumumun dikkate alınarak, evimdeki işgalcilerin tahliye edilip evin bana teslimi için gereğinin yapılmasını arzederim.

- Saygılarımla
YUSUF TOKTAŞ
Polatpaşa Mahallesi
No.165
DİPKARPAZ."

Kuzey göçmeni, evli ve 5 çocuk sahibi olan Fesih Dağ, 21.7.1988 tarihinde Gazi Mağusa İskân Şube Müdürlüğ-ü-ne yapmış olduğu bir dilekçe ile, bir yıldan beri içinde oturduğunu iddia ettiği Dipkarpaz'-da 165--A numaralı konutun kendisine tahsisini istemiştir. Fesih Dağ'ın bu müracaatı üzerine mahallinde bir inceleme yapılmış ve durum 12.8.1988 gün ve M45/8-46(1)57 sayılı rapor ile Lefkoşa İskân ve Rehabilitasyon Dairesi Müdürlüğüne ilet-ilmiştir. Mahkemeye emare 4 o-l-a-rak sunulan bu rapor aynen şöyledir:


"KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
İSKAN BAKANLIĞI
İSKAN VE RAHABİLİTASYON DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜ
MAGOSA/ŞUBESİ

Sayı: M45/88-46-(1)-57 Magosa: 12/Ağustos/1988
Konu: Dipkarpaz'da Fesih Dağ'ın
- konut talebi hak.

İskân ve Rehabilitasyon
Müdürlüğü
LEFKOŞA.

Dipkarpaz köyü sakinlerinden Fesih Dağ dairemize muhatap dilekçesinde evli ve 5 çocuk sahibi olduğunu ve Dipkarpaz'da 165-A no'lu konutta bir seneden beridir oturduğunu belirterek tah-sisini talep etmektedir.

Dairemiz kayıtlarında 165-A no'lu konut (4) TC İG 11133-4070 sayı ve 14.7.82 tarihli kararla Hulusi Zengin'e kiralı görülmektedir.

Ayrıca kayıtlarımızda 165-A no'lu konut İ.D.K.'nun 3/82-694 sayı ve 20.1.82 tarihli kararla Şahi-n Akçam'a tahsisli görülmektedir

Yerinde yapılan incelemede ve dairemiz kayıtlarında Dipkarpaz'da 165 no'lu konutun Yusuf Toktaş'a 358/78 sayı ve 22.3.1978 tarihli kararla tahsisli olduğu tesbit edilmiştir.

165 ve 165-A no'lu evler ayrı ayrı ev olup pa-rselleri da ayrıdır.

Yusuf Toktaş 165 no'lu evde oturmakta 165-A no'lu evi de kontrolünde tutmaktadır.

Yusuf Toktaş her iki evide TC Turist olan Ali Riza Fırat'a verdiği ve Yusuf Toktaş'ın 3 seneden beridir aile ile birlikte Türkiye'de olduğu ve senede -bir Kıbrıs'a geldiği belirtilmiştir.

Yusuf Toktaş M.45/88-45-(1)-53 sayı ve 19.7.88 tarihli yazı ile izninin 6 ay daha uzatılması talebinde bulunmuştur.

Şu anda Fesih Dağ Yusuf Toktaş'ın 165 no'lu evinde 6 aydan beridir oturmaktadır. 165-A no'lu evde d-e Ali Rıza Fırat'ın kontrolünde kilitli durmaktadır içerisinde bir kısım eşyaları mevcuttur.

Ali Rıza Fırat'ın Lefkoşa'da dükkânı olduğu ve ayda bir köye geldiği belirtilmiştir.

Fesih Dağ 165-A no'lu evi talep etmektedir.

165'in parseli 438
Pafta IV.4-.E
165-A'nın parseli 437
Pafta IV.4.E


Şahsın dilekçesi ekte olup bilgilerinize arz olunur.

(ÖNOL ATALAY)
Gazi Mağusa İskân Şube Müdürü."

10 a-y 29 gün izinsiz Ada haricinde kalan Müstedi, 17.6.1989 tarihinde tek başına yine Kıbrıs'a gelmiştir.

5.7.1989 tarihinde bir durum değerlendirmesi yapan İnceleme ve Dağıtım Komisyonu, (4)80/77-2 sayılı emare 9 kararla Müstedinin adına tahsisli bulunan 1-65 numaralı konutu amaca uygun olarak kullanmadığı ve/veya başka bir şahsın kullanımına devrettiği gerekçesiyle Müstedinin tahsisinin iptalini önermiştir. Komisyonun bu önerisi, aynı gün İskân ve Rehabilitasyon Bakanı tarafından da onaylanmıştır. Bu iptali- müteakip, mezkûr konut İnceleme ve Dağıtım Komisyonunun ayni gün ve R-297-89-1813 sayıl ikinci bir kararıyla da, Fesih Dağ'a tahsis edilmiştir (gör, emare 11).

Müstedi, 26.7.1989 tarihinde Fesih Dağ ve ailesi aleyhine Mağusa Kaza Mahkemesi huzurunda 125-8/89 sayılı bir tecavüz davası açmış ve ayni gün Mahkemeden tek taraflı bir de ara emri almıştır (gör, emare 10). Ara emrinin duruşması safhasında mezkûr konutun Fesih Dağ'a tahsis edildiğini emare 11'den öğrenen Müstedi, hem ara emri istidasını, hem de 1-258/89 sayılı davasını geri çekmiştir.

8.9.1989 tarihinde ise Müstedi, bu başvuruyu dosyalamış ve 165 numaralı konutu Fesih Dağ'a tahsis eden 5.7.1989 gün ve R 297/89-1813 sayılı kararın Anayasaya, yasalara ve İdare Hukuku prensiplerine aykırı olduğunu v-e bunun yetkilerin aşılması veya kötüye kullanılması sonucu alındığını iddia ederek daha önce belirtilen taleplerde bulunmuştur.

Olgulardan görülebileceği gibi, bu meselede önce 5.7.1989 gün ve (4) 80/77-2 sayılı kararla mezkûr konutun tahsisi Müstediden- iptal edilmiş, ayni gün R-297/89-1813 sayılı ikinci bir kararla da konut İlgili Şahıs Fesih Dağ'a tahsis edilmiştir. Bu durumda ortada, biri tahsisi iptal diğeri yeniden tahsis olmak üzere bağımsız iki ayrı idari karar vardır. Müstedi başvurusunda, tahsis-ini iptal eden kararın geçersiz olduğuna karar verilmesini istememiş, sadece konutu Fesih Dağ'a tahsis eden kararın geçersiz olduğuna dair karar verilmesini talep etmiştir.

Müstedaaleyhler namına Mahkemede bulunan savcı hitabesinde, diğer şeyler meyanınd-a, tahsisini iptal eden kararı yakınma konusu yapmayan Müstedinin bu başvuruda meşru menfaatı bulunmadığını iddia etmiştir. İlgili Şahıs da aynı iddiaya katılmıştır.

KKTC Anayasasının 152(2) maddesine göre, iptal için Yüksek İdare Mahkemesine başvuru, s-ahip bulunduğu meşru bir menfaatı idari karar veya işlem veya ihmal yüzünden olumsuz yönde ve doğrudan doğruya etkilenen kişi tarafından yapılabilir. İdare Hukuku prensiplerine göre de yakınma konusu yapılan kararların iptalinin Müstedilere bir yarar sağla-mayacağı ve durumlarında herhangi bir değişiklik yaratmayacağı başvurularda Müstedilerin meşru menfaatlerinin bulunduğu söylenemez.

Bir an için Müstedinin bu başvuruda talep ettiğinin Mahkemece kabul edilerek İlgili Şahsa yapılan 5.7.1989 gün ve R-297/89--1813 sayılı tahsis kararının geçersiz olduğunu karar verdiğimiz farzedelim. Böyle bir karar Müstediye herhangi bir yarar sağlayacak mıdır?

Daha önce de belirttiğim gibi Müstedi tahsisini iptal eden 5.7.1989 gün ve (4) 80/77-2 sayılı kararı başvuru konus-u yapmamıştır. 75 günlük zamanaşımı süresi de çoktan geçmiş olduğundan Müstedinin bu karara karşı başka bir başvuru dosyalaması da artık olanaksızdır. Bu durumda, Müstedinin tahsisini iptal eden (4) 80/77-2 sayılı karar kesinleşmiş olarak ortada durmaktadı-r. Bu karar durduğu sürece de, Müstedinin mezkûr konut üzerinde hiçbir hakkı yoktur. Şimdi, İlgili Şahsa yapılan 5.7.1989 gün ve R-297/89-1813 sayılı yeni tahsisin Mahkemece geçersiz olduğuna karar verilmesini (4) 80/77-2 sayılı bu karar herhangi bir etkis-i olacak mıdır? Başvuruda Müstedi lehine verilecek böyle bir kararın (4) 80/77-2 sayılı diğer kararın da hükümsüz ve etkisiz sayılmasına yol açmayacağı görüşündeyim. Yim İstinaf 1/87; D.5/88 sayılı Ferhan Orhan Kahya ile KKTC arasındaki davada, sayfa 5'de -söylenenler bu görüşümü destekler mahiyettedir. Bu durumda, Müstedinin tahsisini iptal eden (4) 80/77-2 sayılı karar yürürlükte olmağa devam edecektir. Yasal durum böyle olunca, İlgili Şahsa yapılan R-297/88-1813 sayılı tahsisin Mahkemece geçersiz sayılmas-ı ile mezkûr konut değiştirilmiş şekliyle 41/1977 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası kapsamında dağıtım konusu olabilecek bir kaynak durumuna girecektir. Bu durumda da, Müstedaaleyhler bunu Yasa uyrınca hak sahiplerine eşdeğer mal olarak ve-ya tahsis şeklinde verilebilecektir. R-297/89-1813 sayılı kararın iptali ile mezkûr konutu otomatik olarak alamıyacak olan Müstedi, acaba konut kaynak durumuna girdikten sonra müracaat edip onu tahsis veya eşdeğer mal olarak alabilecek midir? Şahadete göre-, Müstedi eşdeğer mal açısından hak sahibi değildir. Müstedi eşdeğerinde hak sahibi olmadığına göre, onun mezkûr konutu eşdeğer mal olarak alma olanağı da yoktur. Mezkûr konutun Müstediye yeniden tahsis edilip edilemiyeceği konusunda gelince; herhangi bir -şahsın konut tahsisinden yararlanabilmesi için onun 41/1977 sayılı Yasanın 3. maddesindeki hak sahibi olma niteliği yanında, 26. maddede berlirtilen şartları da haiz olması gerekir. 26. maddedeki bu şartlar arasında (3). fıkrada belirtilen "... konut ve iş-yeri tahsislerinden yararlanıp da başkasına kiralanmış, para karşılığında konut veya işyerini tahliye etmiş, hileli şekilde satışını yapmış veya tahsis amaçları dışında kullanmış olmamak" da vardır. Görülebileceği gibi, tahsisli konutunu tahsis amaçları dı-şında kullanan veya başkalarına kiralayan veya para karşılığında tahliye eden bir hak sahibine Yasanın 26. maddesinin (3). fıkrası uyarınca yeniden konut tahsisi yapılamaz. Müstedinin tahsisini iptal eden 5.7.1989 gün ve (4) 80/77-2 sayılı karar incelendiğ-inde, tahsisin konutu amaca uygun kullanmama ve/veya başka bir şahsa devretme gerekçe ve/veya gerekçeleriyle iptal edildiği görülecektir. Bu idari karar kesinleşmiş olup halen de geçerliliğini koruduğuna göre, konutun Müstediye tahsis olarak yeniden verilm-esi olanaksızdır. O halde, Müstedi konutu tahsis şeklinde de alamıyacaktır.

Yukarıda belirtilen tüm husular ışığında, başvurunun talep doğrultusunda sonuçlanması ile Müstedi herhangi bir yarar sağlamayacak, eline birşey geçmeyecektir. Durum böyle olduğun-a göre, Müstedinin bu başvuruyu yürütmekte meşru bir menfaatı yoktur ve başvurunun bu nedenle bu safhada reddedilmesi gerekir.

Bir an için Müstedinin meşru menfaatının bulunduğunu farzederek başvuru konusu yapılan 5.7.1989 gün ve R-297/89-1813 sayılı tah-sis kararının hatalı olup olmadığını da kısaca incelemeği uygun buldum.

Daha önce de belirttiğim gibi, Müstedinin tahsisi 5.7.1989 tarihinden (4) 80/77-2 sayılı kararla iptal edilmişti. Müstedinin tahsisi iptal edildiğine göre, artık onun mezkûr konut üz-erinde yasal herhangi bir hakkı kalmamıştır. Müstedi bu konutun içinde de değildi. Bu durumda, konut Yasa kapsamında dağıtım konusu olan bir kaynak durumuna gelmişti. Müstedaaleyhlerin bundan sonra bu konut üzerinde tasarrufta bulunma görev ve yetkileri va-rdı. Nitekim, Müstedaaleyh No 4 de 5.7.1989 tarihinde bu konutu R-297/8989-1813 sayılı başvuru konusu kararla Kuzey göçmeni olan evli ve 5 çocuk sahibi İlgili şahıs Fesih Dağ'a tahsis etmiştir. Bu tahsiste mevzuata aykırı herhangi bir husus olmadığı gibi, -Müstedaaleyh No 4'ün yetkilerini aşması veya kötüye kullanması da bahis konusu değildir.

Belirtilenler ışığında, Müstedinin meşru menfaatı bulunmuş olsaydı dahi, Müstedi başvurusunda başarılı olmadığı cihetle başvuruyu yine de redde-decektim.

Sonuç ola-rak, Müstedinin meşru menfaatı bulunmadığı nedeniyle başvuru reddolunur.

Meselenin tüm ahval ve şeraiti nazarı itibare alınarak masraflar hususunda herhangi bir emir verilmez.


(Celâl Karabacak)
- Yargıç

29 Kasım 1990


-


-290-



-


Full & Egal Universal Law Academy