Yüksek İdare Mahkemesi Numara 147/1987 Dava No 11/1989 Karar Tarihi 09.03.1989
Numara: 147/1987
Dava No: 11/1989
Taraflar: Türker H. Özkan ile Mal. Ve Güm. Bak.
Konu: Emeklilik maaşının fiilen çekilen maaş üzerinden yapılması
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 09.03.1989

-D.11/89 YİM 147/87

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Hamdi Atalay Huzurunda
Anayasanın 152. Maddesi hakkında

Müstedi: Türker H. Özka-n, Alayköy
-ile-
Müstedaaleyh: Maliye ve Gümrükler Bakanlığı, Lefkoşa
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Av. Göksel Şefik (Hazır değil)
Müstedaaleyh namına: Savcı Mehmet Ali Şef-ik



Yasa Maddesi: 1975 Anayasasının 131. maddesi, 1985 Anayasasının 160. maddesi ve 26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 4, 17 ve 30. maddeleri ile 7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 44/82 sayılı yasa ile tadil edilen 114 maddesi ve Nisfet Hukuku ile gel-işen Örf ve Adet.

İstemin Özeti: Müstedinin 26/77 sayılı Emeklilik Yasanın 30. maddesinin emek- lilere bahşettiği haktan yararlanma isteğinin Müstedaaleyh tarafından reddinin her türlü yasal dayanaktan yoksun olarak keyfi alındığını ve buna göre herhangi -bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesine emir verilmesi istemi.

OLAY: Katip Yardımcısı olarak göreve başlayan Müstedi 1. sınıf kâtiplikten emekli oldu. Müstedi 44/82 sayılı Yasa ile tadil edilen 7/79 sayılı Yasanın 114. maddesine getirilen değişiklikle- bir kamu görevlisinin maaşının son basamağına çıkabileceğini, 26/77 sayılı Yasanın 30. maddesinin emek-lilere bahşettiği haktan yararlanmak istediğini ancak Müstedaaleyhin bu istemini reddettiğini belirterek meşru menfaatinin direkt olarak ters yönde etki-lendiğini iddia etmiştir.

SONUÇ: Başvurunun başarılı olabilmesi için mevcut yasalara göre Müstedinin bir hakkı olması ve bunun neticesinde de meşru bir menfaati bulunması gerekir. Başvurunun kimler tarafından yapılabileceği hakkında KKTC Anayasasının 15-2. maddesi açıklık getirmektedir. 7/79 sayılı Yasanın 114. maddesi kamu görevlilerinin emekliye ayrıldığında emklilik işlemlerinin fiilen çekilen maaş üzerinden yapılacağını belirtmektedir. Yasanın bu amir hükmüne göre Müstediye geriye dönük olarak çalışma-dan emekliye ayrıldıktan sonra emekli olduğu dereceden farklı bir derecenin baremi üzerinden emeklilik maaşı verilmesi olanaksızdır. Bu böyle olunca da Müstedinin meşru menfaatinden söz etmek olanaksızdır. Meşru menfaati olmadığına göre de başvurunun iptal- edilmesi gerekir.
Başvuru reddolunur.




H Ü K Ü M

Müstedi bu başvurusunda Müstedaaleyhin 24.6.1987 ve 29.6.1987 tarihli iki yazısında ifadesini bulan red yanıtının her türlü yasal dayanaktan yoksun olarak keyfi alındığını ve buna göre herhangi bir -sonuç doğurmayacağını iddia ederek bir emir talep etmiştir.

Başvuru, 1975 Anayasası madde 131, 1985 Anayasası madde 160. 26/77 sayılı Emeklilik Yasası madde 4, 17 ve 30 ile 44/82 sayılı Yasa ile tadil edilen 7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasası madde 114 -ve nifset hukuku ile gelişen örf ve adete dayandırılmıştır.

Müstedi kamu görevinden emekli olmuş bir kişidir. 15.5.1957 tarihinde kamu görevine kâtip yardımcısı olarak atanmış, I. sınıf kâtip iken 27.2.1978 tarihinde emekliye ayrılmıştır. Emekilik işlemi- yapılırken 26/77 sayılı Yasanın 17. maddesine göre işlemler yapılarak tahakkuk edilmiş, 7/79 sayılı Yasanın mali kuralları 1.3.1979 tarihinde yürürlüğe girerken Müstedi II. derece için öngörülen barem 10-12'den 12'nin tavanına intibak ettirilmiştir. 7/79 -sayılı Yasanın 6.6.1979 tarihinde ilk defa Meclisten geçip yayınlanması ile Kamu Görevlileri, gerek intibak ettirilen ve gerekse atama ile göreve alınanlar tesbit edilen baremin en üst basamağına kadar çıkabiliyorlardı.

Müstedi bu başvurusunda, 44/82 say-ılı Yasa ile tadil edilen 7/79 sayılı Yasanın114. maddesine getirilen değişiklikle bir kamu görevlisinin maaşının içinde bulunduğu hizmet sınıfının en üst derecesinin son basamağına çıkabileceğini, 26/77 sayılı Yasanın 30. maddesinin emeklilere bahşettiği -haktan yararlanmak istediğini, ancak Müstedaaleyhin 15.7.1987 tarih ve H.M.D.P. 457 sayılı yazı ile bu istemi reddettiğini, bunun böyle olmasıyle meşru menfaatinin direkt olarak ters yönde etkilendiğini iddia etmiştir.

Müstedaaleyh ise bu başvuruya yazıl-ı bir itiraz dosyalamıştır.

İtiraznamesinde, 44/82 sayılı değişiklik Yasası ile değiştirilen 7/79 sayılı esas Yasanın 14. maddesinin 3. fıkrasının bir kamu görevlisinin, bulunduğu dereceye göre kadrolarını muhafaza etmek kaydıyle, içinde bulunduğu hizmet- sınıfının en üst derecesinin son kademesine kadar ilerlemesini kapsadığını, 26/77 sayılı Yasanın değiştirilmiş şekliyle kamu görevlilerine emekliye ayrılmaları halinde Emeklilik Yasasının 17. maddesi altındaki menfaatlerin verilmeyeceğini ve emeklilik işl-emlerinin fiilen çekilen maaş üzerinden yapılacağını, kamu görevlisinin hizmette iken alacağı kademe ilerlemeleri ile bulunduğu hizmet sınıfının en üst derecesinin son kademesine kadar ilerlemeye devam edebileceğini, ilerlemenin intibak suretiyle yapılamay-acağını, Müstedinin halen emekli bir kişi olması nedeniyle bulunduğu hizmet sınıfının en üst derecesinin son basamağına oturtulmasının mümkün olmadığını ve idarenin yetkilerini kötüye kullanmadığını iddia etmiştir.

Taraflar arasında olgularda farklılık y-oktur ve herhangi bir tanık çağrılmamıştır. Sadece Müstedi tarafından Müstedaaleyhe yazılan 24.6.1987 ve 29.6.1987 tarihli iki yazı ile Müstedaaleyhin buna karşı vermiş olduğu cevabi yazısı Emare olarak sunulmuştur.

Müstedinin Sayın Avukatı Mahkemeye yap-tığı beyanında kanuni noktalar üzerinde durmuştur. Bu beyan özetlenecek olursa, genel olarak, başvuruda yazılanlara büyük ölçüde temas edildiği görülmektedir. Buna ek olarak Müstedinin emekliye ayrıldığında 26/77 sayılı yasaya göre tek barem olduğunu, o za-man bugünkü yasanın yürürlükte olmadığını, Müstedi emekli olduktan sonra 7/79 sayılı yasanın geçtiğini, intibakı yapılırken I. sınıf kâtip için 11-12 baremi öngörülerek baremin topuna intibak ettirildiğini, 7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 114. madde-sine göre ise görevin 4 dereceye ayrıldığını, bunun da başlangıcının 5 ve tavanının ise 14 olduğunu, 114. maddeye yapılan 44/82 sayılı yasa tadilâtı ile 3. fıkra eklendiğini, buna göre Müstedi 20 senelik hizmeti olduğu için bulunduğu baremin tavanından hak- kazandığını ve bu tadilâtla 14. baremin topuna intibak ettirilmesi gerektiğini, son değişikliğin açık barem sistemini getirdiğini ifade etmiştir.

Müstedaaleyh tarafından bulunan Savcı ise, beyanında 114(3) maddenin intbak ve terfi maddesi olmadığını, bu-nun barem içi kademe ilerlemesi olduğunu, maddenin Müstedi Avukatı gibi tefsir edilmesi halinde yasanın yozlaşacağını, Müstedinin kitabet sınıfının 2. derecesinde iken emekliye ayrıldığını ve bunun da bareminin en üst derecesinin 12 olduğunu belirtmiştir.
-
Başvuru, itiraz ve yapılan beyanlarla Emareler Mahkemece esaslı bir şekilde incelenmiştir.

Başvurunun başarılı olabilmesi için mevcut yasalara göre Müstedinin bir hakkı olması ve bunun neticesinde de meşru bir menfaati bulunması gerekir.

Başvurunun k-imler tarafından yapılabileceği hakkında KKTC. Anayasasının 152. maddesinin (2). fıkrası okunduğunda şunların mevcut olduğu görülmektedir.

"152.- (2) Böyle bir başvuru, sahip o-l-d-uğu meşru bir menfaati, bu gibi karar veya işlem veya ihmal yüzünden olumsuz yönde ve doğrudan doğruya etkilenen kişi tarafından yapılabilir."

Bu başvuruda taraflarca kabul edilen olgulara göre Müstedi 1.1.1957 tarihinde kamu görevine tayin edilmiş ve 27-.2.1978 tarihinde I. sınıf kâtiplikten emekliye ayrılmıştır. Müstedaaleyh Müstediyi -emekliye ayrıldığı- tarihte barem 11-12'ye intibak ettirmişti. Müstedi ise başvurusunda belirttiği iki yazı ile, emekli olduktan sonra 7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 114. maddesine eklenen- (3). fıkra-sına göre emeklilik maaşının, daha önce bulunduğu hizmet derecesi olan barem 14'e göre ayarlanmasını istemektedir. Müstedaaleyh ise yasal yönden bunun olanaksız olduğunu belirtmektedir. Bu başvuruda salim bir karara varılabilmesi için olguları sırasıyle me-vcut yasalar ışığında incelemek gerekir kanısındayım.

Olgulara göre Müstedi 27.2.1978 tarihinde I. sınıf kâtiplikten emekliye ayrılmıştır. 7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının mali kurallarına göre Müstedi kitabet sınıfı için öngörüleen barem 10-12'nin- tavanı olan 12'ye intibak ettirilmiştir.

7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 2. maddesi okunduğunda şunların mevcut olduğu görülmektedir.

"2 (1) Bu Yasa, Devletin, ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının yürütmekle yükümlü olduğu kamu hizmetlerinin ge-rektirdiği asıl ve sürekli görevlerde çalışan genel ve katma bütçelerden veya bunlara bağlı döner sermayelerden maaş (aylık-)- alanlara uygulanır."

Bu maddeye göre sözkonusu yasa, kamu hizmetl-erin-de halen çalışan ve maaş alan kamu görevlilerine uygulanmaktadır.

Maaş (aylık) tefsirinin tarifi yasada şöyle yapılmaktadır.

-"3. Maaş (aylık), bu yasaya bağlı kurumlarda görevlendirilen kamu görevlerine, hizmetleri karşılığında, kadroya dayanılarak ay üzerinden verilen parayı anlatır."
-
Bundan da, kamu görevlilerinin Devletten maaş alabilmeleri için fiilen bir hizmet yapmaları gerektiği anlaşılmaktadır. Emekli olmuş bir kimsenin emeklilik ödeneklerinde ilerde olabilecek d-eğişikliklerden istifade edebil-mesi için geriye dönük olarak uygulanabileceğinin yasada gösterilmiş olması lâzımdır.

Bu hususla ilgili yasa maddesi 26/77 sayılı Yasanın 30(1) maddesidir. Bu maddenin 1. fıkrası aynen şöyledir:

"30. Bu yasanın başka kurallarına bakılmaksızın:
(1). Her-hangi bir nedenle emekliye ayrılmış kişinin, emekliye ayrılmış olduğu görevin emeklilik amaçları için kabul edilen ödeneklerinde, sonradan yükselme olması halinde, böyle bir kişinin emeklilik maaşı yeniden ayarlanır ve yükselme olduğu tarihten başlayarak k-endisine ödenir."

Yukarıda alıntısı yapılan 26/77 sayılı Yasanın 30(1) maddesi, Müstedinin emekliye ayrıldığı görevin emeklilik amaçları için kabul edilen ödeneklerinde ancak herhangi bir yükselme olması halinde işlerlik kazanmaktadır.

Müstedi emekliye- ayrıldıktan sonra, 44/82 sayılı Yasa ile 7/79 sayılı Yasanın 114. maddesine eklenen yeni bir (3). fıkra ile içinde bulunduğu hizmet sınıfının en üst derecesi olan 14. baremin kendisine uygulanması gerektiğini belirtmektedir.

114. maddenin 1 ve 3. fıkras-ı ise aynen şöyledir:

"114. (1) Bu yasada öngörülen hizmet sınıfları ile bu sınıflar içindeki derecelerin maaş baremleri bu Yasaya ekli II. cetvelde gösterilmektedir.

(2) .............

(3) Yöneticilik hizmetleri sınıfı -dışında herhangi bir hizmet sınıfına atanan bir kamu görevlisi, ilgili maddelerin öngörmüş olduğu koşullara uygun olarak alacağı kademe ilerlemeleri ile, bulunduğu dereceye ve başka herhangi bir yasada aksine kural bulunmasına bakılmaksızın kadrolarını mu-hafaza etmek kaydıyle içinde bulunduğu hizmet sınıfının en üst derecesinin son kademesine kadar ilerlemeye devam eder.
Ancak bu fıkra kurallarına uygun olarak kademe ilerlemesi sonucu derecesi yükselen kamu görevlilerine, emekliye ayrılmaları halinde Eme-klilik Yasası'nın 17. maddesi altındaki menfaatler verilmez ve emeklilik işlemleri fiilen çekilen maaş üzerinden yapılır."

Mahkeme huz-urundaki olgulara göre Müstedi K-itabet Hizmetlerinin II. derecesi olan 10-12'nin tavanına göre emekliye ayrılmıştır. 114. maddenin 3. fıkrası dikkatlice okunduğunda herhangi bir kamu görevlisinin hizmet sınıfının en üst kademesine kadar ilerleme imkânı olmakla beraber emekliye ayrıldığın-da emeklilik işlemlerinin fiilen çekilen maaş üzerinde-n- yapılacağı açıkça belirtilmiştir. Yasanın bu amir hükmüne göre Müstediye geriye dönük olarak çalışmadan emekliye ayrıldıktan sonra emekli olduğu dere-ceden- farklı bir derecenin baremi üzerinden emeklilik maaşı verilmesi olanaksızdır, kanısındayım.

Bu madde Savcının da dediği gibi bir intibak maddesi değildir. Yasa koyucu, çalışılmadan derece atlamasının yapılmasını isteseydi açıkça geçmişe dönük olarak uyg-ulanabileceğini Yasada belirtmesi gerekirdi.

Buna göre, Müstedinin 14. barem üzerinden emeklilik menfaati almasına yasa imkân vermemektedir.

Bu böyle olduğuna göre yasa uyarınca Müstedinin meşru menfaatından söz edilemez. Meşru menfaati bulunmadığına g-öre de başvurunun red ve iptal edilmesi gerekir.

Netice itibarıyle, yukarıdaki nedenlerle başvuru reddolunur, meselenin ahval ve şeraitine göre, masraflar için emir verilmez.


(Hamdi Atalay)
- Yargıç

9 Mart 1989

-


-361-



-


Full & Egal Universal Law Academy