Yüksek İdare Mahkemesi Numara 147/1985 Dava No 39/1987 Karar Tarihi 14.09.1987
Numara: 147/1985
Dava No: 39/1987
Taraflar: Feridun K. Feridun ile Bakanlar Kurulu vd
Konu: Zaman aşımı konusunda tereddüt olması halinde Müstedinin leyhine olan tarih nazarı dikkate alınır.
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 14.09.1987

-D.39/87 YİM 147/85
Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Celal Karabacak huzurunda
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında

Müstedi: Feridun K. -Feridun, Lefkoşa
- ile -
Müstedaaleyh: KKTC Başsavcısı vas.
1. KKTC Bakanlar Kurulu
2. KKTC Ekonomi ve Maliye Bakanı, Lefkoşa
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Oktay Ferid-un
Müstedaaleyh namına: Müjgan Irkad


Yasa Maddesi: 5.H-413-85 sayılı 11.4.1985 tarihli Bakanlar Kurulu kararı, 1980 Kamu Görevlileri Yurt Dışı Burslar Tüzüğünün 15(1)(2) maddesi ve 5.H-499-84 sayılı Bakanlar Kurulu kararı.

İstemin Özeti: 1) Müstedaaleyh-in daha önceden uygun görülüp Müstediye ödenen iaşe ve ibate tahsisatının azaltılması ve/veya durdurulması mahiye- tindeki kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna,
2) Ödeme yapmağı reddettiği kararının hükümsüz ve etkisiz olduğu ve hiçbir sonuç doğu-rmayacağına,
3) Ödemenin durdurulduğu Nisan, Mayıs, Haziran 1985 aylarının ödenmesinin reddolunması şeklindeki eylem veya ihmalin ödemek şartıyle yapılması gerektiğine dair karar.

OLAY: Devlet Planlama Örgütünde kamu görevlisi olan Müstedi, Amerik-a Birleşik Devletlerinde 1984-1985 ders yılı için burs almıştır. 1984'de Yurtdışı Burslar Tüzüğünde yapılan değişiklikle,önceleri maaşları dışında herhangi bir ödenek ödenmeyen bu gibi kamu görevlilerine, yabancı ülkenin verdiği miktarın devletin öngördüğü- kıstasların altında olması halinde aradaki farkın devletçe karşılanacağı belirtildi.

Müstedi bu tüzük doğrultusunda Müstedaaleyh 2'ye müracaat ederek ABD'de aldığı bursun KKTC'nin öngördüğü burstan az olduğunu belirtmiş ve aradaki farkın ödenmesini- talep etmiştir. Müstediye o güne kadar olan fark ödenmiş ancak bu arada Bakanlar Kurulu yeni bir kararla iaşe ibate tahsisatlarını değiştirerek eski kıstaslara oranla tahsisatı azaltmıştır. Müstedi bundan sonra ikinci bir dilekçe yazarak geriye kalan ayla-r için de talepte bulunmuşsa da Müstedaaleyh 2 Müstediye verdiği cevapta 2. Bakanlar Kurulu kararı ile iaşe tahsisatlarının azaltıldığını bu nedenle başka ödeme yapılamayacağını bildirdi.
Müstedi bunun üzerine işbu başvuruyu dosyaladı.

SONUÇ: Müste-daaleyhin Müstedinin başvurusunun zaman aşımına uğradığı ile ilgili ön itirazı kabul edilir ve Bakanlar Kurulu kararına ilişkin talebi reddolunur. 2. talebin zaman aşımına uğradığı hususundaki ön itirazları reddolunur. Geriye kalan taleplerle ilgili duruşm-aya devam edilmesine karar verilir.
____________________

H Ü K Ü M

İşbu başvuru ile Müstedi Feridun K. Feridun Mahkemeden aşağıdaki taleplerde bulunmaktadır.

"1. Müstedaaleyh No.1'in 5.H-413-85 sayılı 25.7.84 tarihli daha önceki Bakanlar Kurulu kararın-ın iptalini ve KKTC tarafından Staj ve Hiz- metiçi Eğitim için Yurt dışına gönderilen ve gönderilecek olan per- sonele 1 Nisan 1985 tarihinden itibaren yeni iaşe ve ibate tahsisatları ödenmesini öngören 5.H-423-85 sayılı 11.4.84 tarihli kararının, Müstediy-e ödenmesi daha önceden uygun görülüp 1.4.85 tarihine kadar ödenmiş iaşe ve ibate tahsisatının azaltılması ve/veya durdurul- ması mahiyetindeki kararının ve/veya eylemininve/veya işleminin ve/veya ihmalinin hükümsüz veya etkisiz olduğuna ve/veya herhangi b-ir sonuç doğurmayacağına dair hüküm ve/veya karar,

2. Müstedaaleyh No.2'nin yukarıda tafsilatı verilen 11.4.85 tarihli Bakanlar Kurulu kararına istinaden almış olduğu ve ödemeyi yapmağı reddettiğini bildiren 23.9.85 tarihli 5/20/85(52) sayılı yazısındaki- kararının hükümsüz veya etkisiz olduğuna ve hiçbir sonuç doğurmayacağına dair karar;

3. Yukarıda tafsilatı verilen Bakanlar Kurulu kararına istinaden ödenme- sinin durdurulduğu iddia edilen ve Nisan, mayıs ve Haziran 85 aylarının ödenmesinin reddolunması- şeklindeki eylem ve/veya işlem ve/veya ihmal'in ödenmek şartıyle yapılması gerektiğine dair karar,"

Duruşmaya başlandıktan ve belgeler Mahkemeye sunulup emare 1-11 olarak işaretlendikten sonra, Müstedaaleyhler adına Mahkemede bulunan Savcı, itiraznamede- mevcut ön itirazını geri çekmiş, fakat itiraznamede yer almayan yeni bir ön itirazda, zamanaşımı iddiasında, bulunmak istemiştir. Müstedi avuka- tının buna itirazı olmaması ve itiraznamede bulunmayan böyle bir ön itirazın bu safhada ileri sürülebileceği (-Gör: John V. The Republic, I RSCC 10) hususları nazarı itibara alınarak Müstedaaleyhlerin müracaatı Mahkemece olumlu karşılanmış ve buna izin verilmiştir. Bu bakımdan, başvurunun esas duruşmasın- dan önce, zamanaşımı ön itirazının dinlenmesine geçilmiştir.-

Taraflar bu konuda Mahkemeye şahadet sunmayıp sadece hitap etmekle yetinmişlerdir.

Layihalar ve ibraz edilen emarelere göre olgular özetle şöyledir:

Devlet Planlama Örgütü'nde kamu görevlisi olarak hizmet gören Müstedi, Amerika Birleşik Devletlerini-n 1984-1985 ders yılı için öngörmüş olduğu "Kaynakların Planlanması ve Sevki" konulu Hubert H. Humphrey bursunu kazanmış ve bu maksatla 16.5.1984 tarihinde Amerika Birleşik Devlet- lerine gitmiştir. Bursu 30.6.1985 de sona erecekti.

Bu arada yürürlükte b-ulunan 1980 Kamu Görevlileri Yurt Dışı Burslar Tüzüğü'nün 15(2) maddesine göre, yabancı ülke veya örgütlerce sağlanan burslarda burs miktarı bursu veren ülke veya örgütçe belirlenmekte ve bu burslardan yararlanmakta olan kamu görevlilerine maaşları dışında- Devletçe her- hangi bir ödenek ödenmemekteydi. Şahadete göre, Müstedinin bursu da Ameri- kadaki ilgililerce 845 Amerikan Doları olarak belirlenmiştir.


Ancak, 26 Kasım 1984 tarihinde 106 sayılı Resmi Gazete'nin Ek III'de A.E.564 olarak yayımlanıp yürürl-üğe giren 1984 Kamu Görevlileri Yurt Dışı Burslar (Değişiklik) Tüzüğü ile yukarıda belirtilen Esas Tüzüğün 15(2) maddesi değiştirilmiştir. Mezkur maddenin değiştirilmiş şekli aynen şöyledir:


"15. (2) Yabancı ülke ve örgütlerce sağlanan burslardaki miktar-, bursu veren ülke veya örgütlerce belirlenir. Ancak, yabancı ülke veya örgütlerce belirlenen burs veya kursmiktarı Devletin ön- gördüğü kıstasların altında ise, aradaki fark devletçe karşılanır."

Görüleceği gibi, yapılan bu değişikle 26.11.1984 tarihind-en itibaren Müstedi ve bu durumda bulunanlara da devletin öngördüğü kıstaslar uyarınca bir miktar ödeme yapılabilmesine imkan sağlanmıştır.

Devletçe kamu görevlilerine verilecek burslardaki burs miktarı 1980 Kamu Görevlileri Yurt Dışı Burslar Tüzüğü'nün -15(1) maddesi gereğince Bakanlar Kurulu tarafından saptanmaktadır. Bakanlar Kurulu da Tüzüğün bu maddesine dayanarak zaman be zaman burs miktarlarını saptamıştır. Değişikliğin yapıldığı 26 Kasım 1984 tarihinde yürürlükte bulunan kıstaslar, 26.2.1981 gün ve- 15 sayılı Resmi Gazetenin Ek IV'ünde yayımlanan Ç 147-82 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile 2 Ağustos 1984 gün ve 74 sayılı Resmi Gazetenin Ek IV'ünde yayımlanan 5.H-499-84 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında belirtilenlerdi.

Tüzükte yapılan yukarıdaki deği-şikliği öngören Müstedi, 5.2.1985 tarihli emare 3 yazısıyla, Amerika'dan aldığı burs miktarının KKTC'nin öngördüğü kıstasların altında olduğunu iddia ederek 26.11.1984 tarihinden itibaren aradaki farkın Devletce kendisine ödenmesini istemiştir.


Müstedaa-leyh No.2 ödeme için gerekli işlemleri yapmakta olduğu bir sırada, Bakanlar Kurulu 10 Mayıs 1985 tarihinde 44 sayılı Resmi Gazetenin Ek IV'ünde yayımlanan 5.H-413-85 sayılı yeni bir Karar ile, yürürlükte bulunan 5.H-499-84 sayılı kararı iptal etmiş ve 1 Ni-san 1985 tarihinden itibaren Staj ve Hizmetiçi Eğitim için Yurt dışına gönderilen ve gönderilecek personele ödenecek iaşe ve ibate tahsisatının kıstaslarını değiştirmiştir. Bu safhada yeni kıstasların eski kıstaslardan daha az olduğunu belirtmekle yetinece-ğim.


Bu arada, Müstedaaleyh No.2 Müstedinin yukarıda belirtilen müracaatını sonuçlandırmış ve 24 Mayıs 1985 gün ve 05248 sayılı çekle cem'an 1,056,069TL'lik bir ödeme yapmıştır. Emare 6'ya göre, bu meblağ 26.11.1984- 10.4.1985 tarihleri arasındaki süren-in burs farkıdır. Ancak, mezkur çekin kimin tarafından ve ne zaman alındığı, ne zaman ve kimin tarafından bozdurulduğu hususunda huzurumda herhangi bir şahadet yoktur.

Müstedi, 3.9.1985 tarihinde emare 7'ye ekli dilekçesiyle, yukarıda belirtilen meblağı -aldığını, ancak 11.4.1985-30.5.1985 tarihleri arasındaki farkın Bakanlar Kurulunun 5.H-413-85 sayılı mezkur Kararı neden gösterilerek öden- mediğini daha önce ödenen miktarlar üzerinden hesaplanacak Nisan, Mayıs ve Haziran ayları burs farklarının de kendis-ine ödenmesini istemiştir.

Müstedaaleyh No.2 Müstedninin dilekçesinin incelenmiş ve 23.9.1985 gün ve 5/20/85(52) sayılı emare 8 cevabında, 11.4.1985 tarih ve 5.H-413-85 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının Staj ve Hizmetiçi Eğitim için Yurt dışına gönderilen- pesonele ödenecek iaşe ve ibate tahsisatları ile ilgili 25.7.1984 tarih ve 5.H-499-84 sayılı Bakanlar Kurulu Kararını iptal ettiği ve KKTC tarafından Staj ve Hizmetiçi eğitim için yurt dışına gönderilen ve gönderilecek olan personele 1 Nisan 1985 tarihind-en itibaren yeni iaşe ve ibate tahsisatlarının ödenmesini öngördüğü cihetle,11.4.1985 tarihinden sonraki süre için herhangi bir fark ödenmesinin mümkün olmadığı bildirilmiştir.

Bu red kararı üzerine, Müstedi 15 Ekim 1985 tarihinde işbu başvuruyu dosyalay-arak yukarıdaki taleblerde bulunmuştur.

Ön itiraz ile ilgili olarak gerek Savcı, gerekse Müstedi avukatı tarafından ileri sürülen iddialar incelenmiştir.

Başvuru ile Müstedi, esas itibarıyle, 5.H-423-85 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile emare 8 red kar-arının ortadan kaldırılmasını istemektedir.


KKTC Anayasası'nın 152. maddesi altında Yüksek İdare Mahkemesine başvurulmak istendiğinde, başvuru, şikayet konusu karar veya işlemin yayınlan- ması tarihinden, yayınlanmadığı takdirde ve bir ihmal halinde, ba-şvuran kişinin bunu öğrendiği tarihten başlayarak 75 gün içinde yapılmalıdır. Aksi takdirde başvuru süre aşımına uğramaktadır.


Mezkur Bakanlar Kurulu Kararı 10 Mayıs 1985 tarihinde Resmi Gaze- tede yayımlanmıştır. Müstedaaleyhler namına Mahkemede buluna-n Savcı, 10 Mayıs 1985 tarihinden başvurunun dosyalandığı tarihe değin 75 günlük sürenin çoktan geçtiğini, bu nedenle başvurunun 1. paragrafındaki talebin zamanaşımına uğradığını iddia etmiştir. Müstedi avukatı ise, Bakanlar Kurulu Kararının müphem olduğun-u, Müstediye tam ve sarih bilgi vermediğini, Rum Yüksek Mahkemsinin Anastasis Cariolou V The Municipality of Kyrenia & Others
(1971) 12 J.S.C. 1471 içtihat kararı ışığında bunun usulünde bir yayın olmadı- ğını, dolayısıyle, 75 günlük sürenin 10.5.1985 ta-rihinde başlamıyacağını ve talebin zamanaşımına uğramadığını savunmuştur.

Başvuru konusu 5.H-413-85 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı incelendi- ğinde, bunun müphem olmadığı, alınan kararları tam ve sarih olarak belirttiği görülecektir. Daha önce belirtildiğ-i gibi, mezkur Karar 10 Mayıs 1985 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Bu durumda, Anayasanın 152(3) maddesinde öngörülen 75 günlük sürenin yayın tarihinden başlaması gerekmektedir. Bu tarihten başvurunun dosyalandığı 15.10.1985 tarihine değin 75 günl-ük süre ise çoktan geçmiştir. Belirtilenler ışığında Müstedaaleyhlerin bu konudaki ön itirazlarının kabul edilerek başvurunun 1. paragrafındaki talebin başvurunun esasına girmeden iptidaen reddedilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, 1980 Kamu Görevlileri Yurt Dı-şı Burslar Tüzüğü'nün 15(1) maddesinin verdiği yetkiye dayanarak çıkarılan mezkur Karar, sadece Müstedi için çıkarılmış bir karar değildir. Aksine, Staj ve Hizmetiçi Eğitim için Yurt Dışına gönderilen ve gönderilecek olan tüm personele ödenecek iaşe ve iba-te kıstaslarını düzenleyen genel, objektif, kişilik dışı bir Karardır. Bu karar Bakanlar Kurulunca değiştirilinceye değin tüm ülkede ve kapsamı içinde olan ve olacak tüm şahıslara da uygulanacaktır. Bu özellikleri itibarıyle mezkur Karar mevzuat nitelikli -düzenleyici bir tasarruf, bir nevi munzam mevzuattır. (Gör: E. Forsthoff, The Administrative Act, sayfa 6) Bu tür tasarruflar ise, Bakanlar Kurulu veya başka bir idari organ tarafından yapılmış olsalar bile, idari karar olmadıklarından, Anayasanın 152(1) m-addesi altında kendilerinden idari başvuru konusu yapılamazlar. (Gör: Papaphilippou V The republic I RSCC 62, Police ve Hondrou 3 RSCC 82, Lanitis Farm & Another V The Republic, (1982) e CLR, 124, Zaim Necati, CYPRUS Administrative Law, sayfa 10) Bu durumd-a, Müstedi, Bakanlar Kurulunun 5.H-413-85 sayılı Kararını kendiliğinden idari başvuru konusu da yapamazdı. Dolayısıyle, Müstedinin başvurusunun 1. parag- rafındaki talebinin bu nedenle de reddedilmesi gerekmektedir.

Bakanlar Kurulunun mezkur Kararı resmi- Gazetede yayımladıktan bir müddet sonra Müstediye uygulanmıştır. Düzenleyici tasarruf nitelikli bu Karar kendiliğinden idari başvuru konusu yapılmamakla beraber, Müstedi, kendisine yapılan bu uygulamaya karşı başvuru dosyalama hakkına sahiptir. Nitekim, -Müstedinin başvurusundaki 2. talebi de bu yöndedir.

Savcı hitabesinde, diğer şeyler meyanında, mezkur Bakanlar Kurulu Kararının Müstediye uygulanması neticesi ona 11.4.1985 - 30.6.1985
tarihleri arasında burs farkı ödenmediğini, Müstedinin bu uygu-lamayı 24 Mayıs 1985 tarihinde yapılan ödeme ile ve her halukarda Adaya döndüğü 11.7.1985 tarihinde öğrendiğini, bu tarihlerden başvurunun dosyalandığı tarihe değin75 günlük sürenin geçtiğini, bu nedenle 2. talebin de zamanaşımına uğradığını iddia etmiştir-.

24 Mayıs 1985 tarihinde 05248 sayılı çekle bir ödeme yapıldığı, bu ödemenin ise 26.11.1984-10.4.1985 tarihleri arsındaki süreyi kapsadığı bir gereçektir. Bundan, Müstedaaleyh No.2'nin Bakanlar Kurulunun mezkur Kara- rını Müstediye uyguladığı ve Devleti-n öngördüğü yeni kıstaslar ile Müstedinin Amerika Birleşik Devletlerinden aldığı burs miktarı arasında fark kalmadığı, bu nedenle, ona 11.4.1985 tarihinden 30.6.1985 tarihine değin herhangi bir fark ödenmediği anlaşılmaktadır. 24 Mayıs 1985 tarihinde Amer-ika Birleşik Devletlerinde bulunan Müstedi bu uygulamayı ne zaman öğrenmişti? Daha önce de belirtildiği gibi, Müstedaaleyhler bunun 24.5.1985 tarihinde veya 11.7.1985 tarihinde olduğunu iddia etmiştir. Müstedinin bu uygulamayı öğrendiği tarihi isbat etme, -bu iddiayı yapan savcılığa düşmektedir. Ancak, savcılık mezkur ödemenin kime yapıldığı, çekin ne zaman ve kimin tarafından bozdurulduğu, Müstedinin Adaya ne zaman döndüğü, uygulama ile ilgili olarak Müstedinin Müstedaaleyh No:2 ile ne zaman görüşme yaptığı- v.s. gibi onun uygulamayı öğrendiği tarihi isbata yarayacak herhangi bir şahadet ibraz etmemiştir. Böylece, Müstedinin bu uygulamayı 24.5.1985 tarihinde veya 11.7.1985 tarihinde öğrendiği hususları birer kuru iddia olarak huzurumda kalmıştır. Bu bir yana,- Mahkemede Müstedinin emare 7'ye ekli mektubu vardır. Bu mektupta Müstedi, diğer şeyler meyanında, mezkur parayı aldığını, 11.4.1985-30.6.1985 tarihleri arasındaki süre için Bakanlar Kurulunun 5.H-413-85 sayılı kararı neden gösterilerek kendisine ödeme yap-ılmadığını öğrendiğini belirtmiştir. Bu durum- da, acaba Müstedi bu uygulamayı Savcının iddia ettiği gibi 24.5.1985 veya 11.7.1985 tarihlerinde mi, yoksa Müstedinin emare 7'ye ekli yazısının tarihi olan 3.9.1985 tarihinde mi öğrenmiştir? Zamanaşımı süresin-in başlangıcı olacak olan öğrenme tarihi üzerinde Mahkemede epey tereddüt vardır. Tereddüt halinde ise, Müstedinin lehine olan tarih nazarı itibara alınmalıdır. (Gör: Neophytou V The Republic, 1964 CLR 28) belirtilenler ışığında, Müstedinin uygulamayı 3.9.-1985 tarihinde öğrendiği sonucuna varır ve bu şekilde bulgu yaparım. Uygulamayı öğrenen Müstedi, 75 günlük süre esnasında Müstedaaleyh No.2'ye tekrar müracaatta bulunarak Nisan, Mayıs ve Haziran 1985 ayları için eski kıstaslar üzerinden burs farklarını tal-ep etmiştir. Müstedinin bu yeni müracaatı Müstedaaleyh No.2 tarafından incelenmiş ve 23.9.1985 tarihli başvuru konusu yapılan emare 8 yazı ile reddedilmiştir. Bu red yazısının gerekçesi de Bakanlar Kurulunun mezkur Kararıdır. Gerek 3.9.1985 tarihinden, ger-ekse 23.9.1985
tarihinden başvurunun dosyalandığı 15.10.1985 tarihine değin 75 günlük süre ise geçmemiştir. Tüm söylenenler ışığında, Müstedaaleyhlerin Müstedinin 2. talebinin zamanaşımına uğradığı idddiasının reddedilmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak:

-1. Yuakrıda belirtilenler ışığına, Müstedaaleyhlerin 1. talep ile ilgili ön itirazları kabul edilerek Müstedinin 5.H-413-85 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına ilişkin talebi reddolunur.

2. Müstedaaleyhlerin Müstedinin 2. talebinin zamanaşımına uğradığı husu-sundaki ön itirazları reddolunur.

3. Başvuru, geri kalan talepler hakkında duruşmaya devam etmek mak- sadıyle, 1 Ekim 1987 tarihine saat 9.00'a ertelenir.

4. Meselenin tüm ahval ve şeraiti nazarı itibare alınarak masraflar hususunda herhangi bir emir v-erilmez.



(Celal Karabacak)
Yargıç

14 Eylül 1987



Full & Egal Universal Law Academy