Yüksek İdare Mahkemesi Numara 146/1986 Dava No 41/1987 Karar Tarihi 29.09.1987
Numara: 146/1986
Dava No: 41/1987
Taraflar: Girneli Tamay Deligönül vd ile M/Araçlar İzin Mak
Konu: Taksi çalıştırma izninin iptali istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 29.09.1987

-D.41/87 YİM 146/86
Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Salih S. Dayıoğlu huzurunda
Anayasanın 152. maddesi hakkında

Müstedi: Girneli Tamay De-ligönül ve diğerleri
- ile -
Müstedaaleyh: İzin Makamı ve/veya Motorlu Araçlar İzin Makamı ve/veya
İzin Makamı Dairesi ve/veya onun vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa.
- A r a s ı n d a
Müstediler namına: Gözel Halim
Müstedaaleyh namına: Hakkı Önen

Yasa Maddesi: 27/75 sayılı Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşya Taşınması (Denetim) Yasasının 15(6) maddesi.

İstemin Özeti: Müstediler İzin Makamının iki ilgili şahsa Dome Hote-l önünde taksi olarak çalıştırılabileceklerini öngören Müstedaaleyh kararlarının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi isteminde bulundular.

OLAY: Meslekten şoför Müstediler, Girne Dome Hotel'in yanında bulunma-kta ve bir düzen içerisinde halka hizmet vermektedirler. 1975 yılında Kombos Nakliyat Şirketine tahsis edilen ancak hiçbir şekilde nakliyat yeri olarak kullanılmayan dükkan, Kombos Nakliyat Şirketine ait bir arabanın ilgili kişiye yaptığı devir ve "T" izn-inden feragat ile ilgili kişi tarafından kullanılmaya başlandı. Gerek Kombos Nakliyat Şirketi gerekse ilgili kişinin kendilerine dahil edilmesini ve bir sıra dahilinde çalışmalarını, böyle olması halinde de şikayetleri olmayacaklarını belirten Müstediler b-u başvuruyu dosyaladılar.

SONUÇ: İdari hukukta genel ilke, başvuru sahibinin başvurusunda başarılı olabilmesi için başvuru tarihinde meşru menfaatinin var olması gerekir. Bu meselede duruşmanın yapıldığı günde İzin Makamı tarafından verilen izinlerin süre-si dolduğundan meşru menfaatlerinin var olmadığı
söylense bile, bu tip izinlerin sonraki yıllara mesnet teşkil ettiği gerçe- ğinden hareketle Müstedilerin meşru menfaatlerinin devam ettiğini söylemek gerekir. Yine şahadetten sabit olmuştur k-i hiçbir zaman Kombos Taksi Yazıhanesi olarak bir yazıhane mevcut olmamıştır ve İzin Makamı sözü edilen park yerini belirlerken yazıhanenin mevcut olmadığını bilmiş olsa idi başka türlü hareket edeceğine şüphe yoktur.
Başvuru kabul edilir ve İzin M-akamı tarafından verilen izin belgele- rinde belirlenen Dome Hotel karşısı Kombos Taksi Yazıhanesi önü koşulunun hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurma- yacağına karar verilir.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar
1- YİM 49/77 sayılı- Yüksek İdare Mahkemesi kararı.
2- YİM 149/81 sayılı Yüksek İdare Mahkemesi kararı.
___________________

H Ü K Ü M

İşbu başvuru ile müstediler İzin Makamının 28.7.1986 tarihinde Kombos Nakliyat Şirketi ve Hasan İnsel isimli iki ilgili şahsa sırası ile 1-3.2.1986-12.1.1987 ve 22.1.1962-21.1.1987 tarihleri arasında araçlarını Girne'de Dome Hotel önünde taksi olarak çalıştırabileceklerini öngören kararların hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesi isteminde bulundul-ar.

Taraflar arasında olgular hususunda ciddi sayılabilecek görüş ayrılığı yoktur. Şöyle ki, müstedilerin tümü Girne'de meslekten şofördürler ve hayatlarını taksi çalıştırmıkla kazanmaktadırlar. Müstedilerin taksileri Girne'de Dome Hotelin hemen yanında -bulunmakta ve orada kendi aralarında sıraya girmek suretiyle bir düzen içinde halka hizmet vermektedirler. Bu hizmet uzun zamandan beri bu şekilde verilmektedir.

Dome Hotelin karşısında takiben 1975 yılında Kombos Nakliyat Şirketine tahsis edilmiş bir dü-kkan vardır. Her ne kadar da bu dükkan sözü edilen şirkete tahsis edilmişse de Şirket burasını bir nakliyat yeri veya ofisi veya taksicilik maksatları için herhangi bir şekilde hiçbir zaman kullanmadı.

Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından Motorlu Araçlar Y-olcu ve Eşya Taşınması İzin Makamı Tavsiye Kurulu Başkanlığına yazılan 8 Aralık 1976 tarihli bir yazı ile Kombos Nakliyat İşlemeciliğine ait H316 plakalı arabanın
"yazıhane önü" olarak belirlenen park yerinden taksicilik yapabileceği yazıldı. Hal böyle olm-asına rağmen Mahkeme önüne serdedilen şahadetten daha önce de değinildiği gibi Girne'de Dome Hotelin karşısında bulunan ve Kombos Nak- liyat İşletmeciliğine ait dükkan bir taksi yazıhanesi olarak hiçbir zaman çalıştırıl- madığı gibi ilgili şahısların taksi-tlerinin orada çalışmaya başladığı 1986 tarihine kadar da dükkan önü bir taksi durağı olarak kullanılmadı.

Kombos Nakliyat Şirketi Ekim 1985 tarihinde adına kayıtlı bulunan ve "T" izinli TV090 plaka numaralı aracını Hisarköylü Hasan İnsele sattı ve "T" i-zninden de bu şahıs lehine feragat etti. Gerek Kombos Nakliyat Şirketi ve gerekse Hasan İnsel İzin Makamına yaptıkları bir dilekçe ile Girne'de taksi çalıştırmak için izin istediler ve taksilerin durak yerini de Dome Hotel karşısı "Kombos Taksi Yazıhanesi -önü" diye bildirdiler. Dilekçelere bir yanıt verilmezden önce Girne trafik polisinden istenilen bilgi üzerine yapılan araştırmada Girne trafik polisi trafik açısından sözü edilen "yazıhane" önünde taksilerin park edilmesi sakıncalı görüldü ve bu yerin dur-ak olarak belirlenmesi tavsiye edilmedi. Buna rağmen İzin Makamı Kombos Nakliyat Şirketine 13.2.1986-12.2.1987 tarihleri arasındaki süre ve Hasan İnsel'e de 22.1.1986-21.1.1987 tarihleri arasındaki süre için "Dome Hotel karşısı Kombos Taksi Yazıhanesi önü"- durak yeri olarak belirlendi ve gerekli işletme izni bu şekilde verildi.

Yapılan duruşmada eski Girne Trafik Şube Amiri şahadet verdi ve izin belgesinde belirlenen "Dome Hotel karşısı Kombos Taksi Yazıhanesi önü" yerinin sakıncalı olduğunu, oranın özell-ikle yaz aylarında kalabalık olduğunu ve taksilerin belirlenen yerde çalıştırılması halinde orada bir izdiham yaratılacağı gibi kaza olması riskinin de yüksek olduğunu belirtti. Müstedilerin esas şikayeti ise bu iki arabanın ilk defa 1986'da orada çalışma-ya başladığı, 1986'ya kadar kendilerinin 18 şoför olarak Dome Hotel yanında ve bir nizam ve sıra içerisinde 1975'ten beri görev yaptıkları, konu iki taksinin Dome Hotel karşısında çalış- maya başlamasının kendi işlerini olumsuz yönde etkilediğini, aslında -civarda onlara başka bir yer tahsis edilmesi veya bu iki taksinin de kendilerine iltihak etmek suretiyle sıraya girmelerinde bir sakınca olmadığı ve böyle olması halinde şikayetleri olmayacağı doğrultusundadır.

İdari Hukukta genel ilke odur ki başvuru sa-hibinin başvurusunda başarılı olabilmesi için sair hususlar yanında başvuru dosyalandığı tarihte meşru menfaatının var olması ve bunun başvurunun duruşmasının yapıldığı tarihte de devam etmesi gerekir. Görülebileceği gibi ilgili şahıslara verilen ve başvur-u konusu edilerek iptali istenen yıllık izin Ocak ve Şubat 1987 tarihleri arasındaki
süreyi kapsamaktadir. Bu durumda duruşmanın yapıldığı 14 Eylül 1987'de iptali istenen izinlerin geçerlilik süresi geçmişti. Dolayısıyle genel ilkeye uygun olarak müstedile-rin duruşma gününde meşru menfaatlerinin ilk nazarda varolduğu söylenemezse de bu tip izinlerin daha sonraki yıllar için verilen izin belgelerine mesnet teşkil ettiği cihetle ve dolayısıyle bir nevi devamlılık arzettiği gerçeğinden hareketle müstedilerin m-eşru menfaatlarının devam ettiği YİM 149/81 sayılı başvuruda karar bağlanmıştır. Söz konusu karar bu konuda dah önce verilen YİM 49/77 sayılı kararı değiştirdiğinden hukuk düzeni bakımından YİM 149/81 sayılı başvurudaki kararı takip etmekliğim gerekir.

Ş-ahadetten sabit olmuştur ki 1976'dan bu yana Dome Hotelin karşısında hiçbir zaman Kombos Taksi yazıhanesi olarak bir yazıhane mevcut olmadığı gibi bu dükkan önünde herhangi bir isim altında taksi işletmeciliği de yapılmamıştır. Bu yerde taksi işletmeciliği-nin yapılması için 1976'da izin verildiği doğru olmakla birlikte bu iznin hiçbir zaman kullanılmadığı da bir gerçektir. Binaenaleyh 1976'dan bu yana Dome Hotel karşısında Kombos Taksi yazıhanesi bulunmaması ve böyle bir yazıhanenin önü de durak yeri olarak- kullanılmak suretiyle taksi işletmeciliği yapılması keyfiyeti Kombos Nakliyat Şirketine bu hususta herhangi bir muktesep hak bahşetmemektedir. Trafik polisinin de konu yer için serdetmiş olduğu olumsuz görüş ile 1975'ten beri orada çalışmakta olan ve sayı-ları 18 olan taksi işletmecilerinin haklarının da dik- kate alınması halinde ilgili şahısların işletme izinlerinde "Dome Hotel karşısı Kombos Taksi Yazıhanesi önü" olarak belirlenen yerin belirlenmemesi gerekirdi.

Dome Hotelin karşısında, esasen trafik a-çısından da mahzurlu olduğu saptanan bu yerde ilgili şahısların taksicilik yapmaları, 1975 yılından beri orada taksicilik yapan diğer şoförleri maddi açıdan olumsuz yönde etkilediğine de kuşku yoktur. Bu durumda "olanaklar ölçüsünde kar sağlamak için eşit -fırsat"ın verilmesini öngören 27/75 sayılı Yasanın 15. maddesinin 6. fıkrasının yeterince dikkate alındığı söylenemez. Söz konusu maddenin lafzı ve ruhuna aykırı hareket edildiği cihetle ilgili şahısların izin belgelerinde yer alan "Dome Hotelin karşısı Ko-mbos Taksi Yazıhanesi önü" koşulunun hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesi gerekir.


Ayrıca İzin Makamı sözü edilen park yerini belirlerken orada Kombos Taksi Yazıhanesi diye bir yazıhanenin mevcut olduğu var-sayımından hareket ettiği anlaşılmaktadır. Halbuki orada hiçbir zaman Kombos Taksi Yazıhanesi diye bir yazıhane olmamıştır. İzin Makamı bu gerçeği bilmiş olsaydı başka türlü hareket edeceğine kuşkum yoktur.

İlgili şahıslara 1987-1988 yılı için aynı şekil-de izin belgesi verilmişse bunların da karara uygun olarak değiştirilmeleri gerekecektir.


Sonuç olarak başvuru kabul edilirler ve İzin Makamının 1986-1987 izin dönemi için TBC 145 ve TV 090 plakalı taksitlerle ilgili olarak verilen izin belgelerinde bel-irlenen "Dome Hotel karşısı Kombos Taksi Yazıhanesi önü" koşulunun hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayaca- ğına karar verilir.

(Salih S. Day-ıoğlu)
Yargıç

29 Eylül 1987



Full & Egal Universal Law Academy