Yüksek İdare Mahkemesi Numara 144/1986 Dava No 38/1988 Karar Tarihi 16.12.1988
Numara: 144/1986
Dava No: 38/1988
Taraflar: İç. Köy. Ve Doğ. Kay. Bak. Vd
Konu: İnkişâf Encümeni Başkanı olarak yapmış olduğu hizmetlerinin emeklilik hakkı kazandıran hizmet sayılmsı talebi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 16.12.1988

-D.38/88 YİM 144/86

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Celâl Karabacak Huzurunda
Anayasanın 152. maddesi hakkında

Müstedi: Emekli Mehmet-çik Belediye Başkanı, Hüseyin Erbilen,
Mehmetçik, Gazi Mağusa.
- ile -
Müstedaaleyh: 1. İçişleri, Köyişleri ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı
vasıtasıyle, KKTC
2. Mehmetçik Belediye Başkanı va-sıtasıyle, Mehmetçik
Belediyesi, Mehmetçik, Gazi Mağusa.
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Oktay Feridun
Müstedaaleyh No 1 namına: Yaşar Boran
Müsted-aaleyh No 2 hazır değil.



Yasa Maddesi: 15/80 sayılı Belediyeler Yasasının geçici 2(3). ve 167. maddeleri ile 26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 5. maddesi.

İstemin Özeti: Müstedinin, İnkişâf Encümeni Başkanı olarak yapmış olduğu hizmetlerinin emeklilik h-akkı kazandıran hizmetler olmadığına dair Müstedaaleyhlerin kararının ve/veya işleminin hükümsüz ve etkisiz olduğuna dair emir isdarı;
-Müstedaaleyh 2'nin sözlü olarak yapılan müracaata bugüne kadar, makul ve/veya yasal süre içinde hiç cevap vermemek ve/veya vermeği red etmekle göstermiş olduğu ihmalin veya Müstedinin talebinin red kararının geçersiz ve etkisiz olduğuna dair hüküm ve/ve-ya karar istemleri.
-
OLAY: 7.6.1976 - 3.6.1980 tarihleri arasında Mahmetcik İnkişâf Encümeni Başkanlığı, 6 yıl 13 gün Belediye Başkanlığı ve 4 yıl 6 ay 7 gün de mücahitlik hizmeti bulunan Müstedi, Müstedaaleyhe başvurarak İnkişâf Encümeni Başkanlığında geçen hizmeti için emek-li maaş ve ikramiyesi talep etti.
-Müstedaaleyhler Müstedinin bu talebini reddetti. Başvuru bu karardan yapıldı.
-
SONUÇ: Müstedinin emeklilik hakkı kazandıran hizmeti sadece Belediye Başkanlığında yaptığı hizmetti o da 6 yıl 13 gündür. Müstedinin mücahitlik ve özel hizmet eklemesi dışında emeklilik hakkı kazandıran fiili hizmeti 10 yıldan az olduğuna göre değiştirilm-iş şekliyle 26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 6. maddesi uyarınca sadece emeklilik ikramiyesi almağa hakkı vardır. Onu da almıştır.
Sonuç olarak başvuru reddolunur.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
YİM 144/86 (D.29/88) sayılı Emekli Mehmetçik Bele-diye Başkanı Hüseyin Erbilen ile İçişleri, Köyişleri ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ve diğerleri arasındaki Yüksek İdare Mahkemesi kararı.




H Ü K Ü M

İşbu başvuru ile Müstedi Hüseyin Erbilen Mahkemeden aşağıda belirtilen taleplerde bulunmuştur:

"(a) Mü-sted-aaleyhlerin Başsavcılığın mütalâ-asına istinaden Müstedinin İnkişaf Encümeni Başkanı olarak yapmış olduğu hizmetlerin emeklilik hakkı kazandıran hizmetler olamdığına dair "İçişleri - B Mehmetçik 5/80" sayılı, 14 Ağustos 1986 tarihli yazısında belirtilen yazıda belirtilen kararının ve/veya- bu karar ve/veya eylem ve/veya ihmal dolayısıyle eylem veya işleminin ve ihmalinin hükümsüz ve/veya geçersiz ve/veya etkisiz olduğuna dair hüküm ve/veya karar ve/veya emir isdarı;

(b) Müstedaaleyh 2, Mehmetçik Belediye Meclisinin, 26.6.1986 tarihli yazıs-ı ile ve sözlü olarak kendilerine yaptığı müracaata bugüne dek makul ve/veya yasal süre içinde hiç cevap vermemek ve/veya vermeyi ihmal etmek ve/veya müracaatı reddetmek suretiyle göstermiş olduğu ihmal ve/veya almış olduğu Müstedinin talebinin red kararın-ın geçersiz etkisiz ve hükümsüz olduklarına ve hiçbir netice doğurmayacağına dair hüküm ve/veya karar ve/veya emir isdarı,

(c) İşbu istida masrafları,"

Müstedi başvurusunu ispat için kendisi şahadet vermiş, İçişleri Bakanlığı personelinden Mustafa Mira-lay'ı da tanık olarak din-letmiştir. Müstedaaleyhler herh-a-n-gi bir tanık çağırmayıp sadece istintakla yetinmişlerdir. Başvurunun duruşması esnasında 10 adet belge de emar-e- 1-10 olarak Mahkemeye sunulmuştur.

9.9.1988 tarihinde işbu başvuruda bir ara karar vermiş (Gör: YİM 144/86, D.29/88) ve orada meselenin olgularına teferruatı ile değinmiştim. Mezkûr kararda belirttiğim olgular ile diğer görüşlerimi başvurunun esasını il-gilendiren bu safhada da aynen benimser ve tüm bunları, atıf yoluyla, işbu hükme dahil edilmiş farzederim.

Müstedi avukatı hitabesinde, diğer şeyler meyanında, Müstedinin 7.6.1976 ile 17.6.1986 tarihleri arasındaki 10 yıl 10 günlük tüm hizmetlerinin Bele-diye Başkanlığı hizmeti sayılması ve buna mücahitlik süresinin de eklenerek ona Emeklilik Yasası altında emeklilik maaş ve ikramiyesi verilmesi gerektiğini iddia etmiştir.

Müstedaaleyh No 1 ise, 15/1980 sayılı Belediyeler Yasası'nın 4.6.1980 tarihinde yü-rülüğe girdiğini, bunun ileriye dönük bir yasa olduğunu, 4.6.1980 tarihinden sonra yapılan Belediye Başkanlığının emeklilik hakkı kazandırdığını, bu tarihten önce yapılmış olan İnkişaf Encümeni Başkanlığı hizmetinin emeklilik hakkı kazandıran hizmet olmadı-ğını, Müstedinin 4.6.1980 - 17.6.1986 tarihleri arasında yapmış olduğu Mahmetçik Belediye Başkanlığı ise ona sadece ikramiye alma hakkı verdiğini savunmuş ve Müstedaaleyh No 2'nin başvurudan sonra Müstediye 400,000TL ikramiye ödediğini belirtmiştir.

Daha- önce alıntısı yapılan 15/1980 sayılı Belediyeler Yasası'nın Geçici 2. maddesinin (3). fıkrası, Yasa'nın yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak İnkişaf Encümeni Başkanlarının Belediye Başkanı olarak sayıldığını hükme bağlamıştır. O halde Belediyeler Yasası -ne zaman yürürlüğe girmiştir? Mezkûr Yasa'nın 167. yürürlük maddesi incelendiğinde, Yasa'nın Resmi Gazete'de yayımlandığı tarihte yürürlüğe konduğu görülecektir. Daha önce de belirtildiği gibi, Yasa 4.6.1980 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Bu dur-umda, mevcut İnkişaf Encümeni Başkanları 4.6.1980 tarihinden itibaren Belediye Başkanı sayılmışlardır. Yasa'nın bu açık ve ileriye dönük hükmü karşısında, 7.6.1976 tarihinden beri Mehmetçik İnkişaf Encümeni Başkanı olan Müstedi, ancak 4.6.1980 tarihinden i-tibaren Mehmetçik Belediye Başkanı sayılacak ve sadece bu tarihten sonraki hizmetleri Belediye Başkanlığında geçen hizmet olacaktır. Müstedinin bu hizmeti de, 4.6.1980 ile 17.6.1986 tarihleri arasında geçen 6 yıl 13 günlük bir hizmettir.

Belediye Başkanı-nın emeklilik hakkı, 15/80 sayılı Belediyeler Yasası'nın 41. maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde ise aynen şöyledir:

"41. (1) Belediye Başkanlığında geçen hizmet, emeklilik hakkı kazandıran hizmet sayılır ve kazanılan emeklilik hakkı ilgili belediyece öde-nir.
(2) Emeklilik hakkının kazandırdığı emeklilik menafaatinin hesaplanmasında Emeklilik Yasası kuralları esas alınır."

Yukarıya çıkarılan maddeden de görülebileceği gibi, Belediye Başkanlığında geçen hizmet emeklilik kazandıran hizmet sayılma-kta; emeklilik hakkının kazandırdığı emeklilik menfaati ise, Emeklilik Yasası kurallarına göre hesaplanmaktadır.

Başvuru konusu kararların alındığı tarihte yürürlükte bulunan değiştirilmiş şekliyle 26/1977 sayılı Emeklilik Yasasının 5. maddesine göre, he-rhangi bir şahsın emeklilik maaş ve ikramiyesine hak kazanabilmesi dışında, emeklilik hakkı kazandıran bir hizmette fiili en az 10 yıl hizmet etmesi gerekmektedir. Kamu görevinde Devlet kadrolarında emeklilik hakkı kazandıran, mücahitlik ve özel hizmet ekl-enmesi dışında, en az 10 fiili hizmet yılına hak kazanmayan kişi kamu görevinden ayrılınca, fiili hizmeti ile fiili mücahitlik hizmetleri toplamı üzerinde olmasına bakılmaksızın Yasa''ın 5. maddesi uyarınca tercih hakkını kullanmadan hak kazandığı yıllık e-meklilik maaşının 5 katı tutarında bir ikramiyeye hak kazanır (Gör: Madde 6).

Müstedinin Mehmetçik Belediye Başkanlığı'nda geçen hizmetinin 6 yıl 13 gün olduğuna az önce değinmiştim. Olgulara göre, Müstedi 23.12.1963 - 30.6.1976 - 3.6.1980 tarihleri ara-sında 3 yıl 11 ay 26 gün de Mehmetçik İnkişaf Encümeni Başkanlığı hizmeti ifa etmiştir. Müstedinin mücahitlik hizmeti dışındaki fiili hizmet süreleri toplamı 10 yılın üzerindedir. Başka bir ifade ile, bu süre 10 yıl 10 gündür. Acaba bu hizmetin tümü emekli-lik hakkı kazandıran hizmet midir? Bu hizmetin Belediye Başkanlığında geçen süresi 15/1980 Belediyeler Yasası'nın yukarıya çıkarılan 41(1) maddesi uyarınca emeklilik hakkı kazandıran hizmettir. Ancak, ilgili zamanlarda ne Emeklilik Yasası, ne de Belediyele-r Yasası İnkişaf Encümeni Başkanlığında geçen mütebaki süreyi emeklilik hakkı kazandıran hizmet olarak saymamıştır. Bu durumda, Müstedinin Mehmetçik İnkişaf Encümeni Başkanı olarak yaptığı 7.6.1976 - 3.6.1980 tarihleri arasındaki 3 yıl 11 ay 26 günlük hizm-eti emeklilik amaçları bakımından dikkate alınamaz. Nitekim, Müstedaaleyhler de bu süreyi pek haklı olarak, emeklilik maksatları bakımından dikkate almamışlardır. Belirtilenlerden anlaşılacağı gibi, Müstedinin emeklilik hakkı kazandıran hizmeti sadece Mehm-etçik Belediye Başkanlığında yaptığı hizmettir ki, bu da 6 yıl 13 gündür.

Müstedinin mücahitlik ve özel hizmet eklenmesi dışında emeklilik hakkı kazandıran fiili hizmeti 10 yıldan az olduğuna göre, değiştirilmiş şekliyle 26/1977 sayılı Emeklilik Yasası'n-ın 6. maddesi uyarınca sadece emeklilik ikramiyesi almağa hakkı vardır. Nitekim, 400,000TL tutarında bir emeklilik ikramiyesi başvurunun dosyalanmasından sonra Müstedaaleyh No 2 tarafından Müstediye ödenmiş bulunmaktadır.

Müstedi duruşma esnasındaki şaha-detinde, diğer şeyler meyanında, İçişleri Bakanlığı'nda görevli Mustafa Miralay ile Sayıştay'da görevli Fahri Bey'in kendisine emeklilik hakkı olduğunu ve emeklilik maaşı alabileceğini söylediklerini, hatta alacağı emeklilik maaşı ve ikramiyesinin hesaplan-dığını, emare 6'ya ekli hesaplara göre bunun 4,084,141TL ikramiye ve ayda 644,864TL emeklilik maaşı olduğunu, Mehmetçik Belediyesi'nin emare 5 1986 Mali Yılı Bütçesi'ne 2,750,000TL ödenek de koyduğunu ancak kendisine emeklilik maaş ve ikramiyesi verilmediğ-ini söylemiştir.

Tanık Mustafa Miralay ise şahadetinde, diğer şeyler meyanında, Müstedinin emekliliği hususunda onunla konuştuğunu, ona hukukcu olmadığını, yasaları yorumlamaya yetkisi bulunmamakla beraber, yasanın kendisini kapsayabileceğini, bunun bağl-ayıcı olmadığını, Emeklilik Şubesine sorması gerektiğini, onun Sayıştay'da görevli Fahri Bey'e de danıştığını, Müstedinin Belediye Başkanlığı döneminde hazırlanan Mehmetçik Belediyesi 1986 Mali Yılı Bütçe'sinin Bakanlığa geldiğini, ancak Devlet katkısı kon-usunun vuzuha kavuşmasına değin bunun işleme konmayıp bekletildiğini, bilâhare 1986 Yerel Kuruluş Organları Seçimlerinde seçimi kazanan yeni Mehmetçik Belediye Başkan ve Üyelerince hazırlanan 1986 Mali Yılı Bütçesi'nin Bakanlar Kurulu'na sevkedildiğini, Ba-kanlar Kurulu tarafından onaylanan bu Bütçeyi ise emare 9 olarak sunduğunu, emare 9'da "Sosyal Haklar" başlığı altında (iv). sırada "Emekli maaşları ve ikramiyeler sandığı" kaleminde 1,400,000 TL'lık bir ödeneğin bulunduğunu belirtmiştir.

Müstedi avukatı- hitabesinde, diğer şeyler meyanında, İçişleri Bakanlığı'nda görevli Mustafa Miralay ile Sayıştay'da görevli Fahri Arıbuka'nın Müstediye emeklilik maaş ve ikramiyesi almağa hakkı olduğunu söylediklerini, ayrıca, Mehmetçik Belediyesi'nin 1986 Mali Yılı Bütç-esi'ne emeklilik konusunda provisyon konduğunu, tüm bu hususlar ışığında Müstedaaleyhlerin Müstediye emeklilik maaş ve ikramiyesi vermeleri gerektiğini, artık bundan dönemiyeceklerini, "estoppel" ilkesinin buna engel olduğunu iddia etmiştir.

Müstedaaleyh- No 1 ise, tanık Mustafa Miralay'ın Müstediye bu konuda kesin görüş vermediğini, görüş vermiş olsa bile bunun yasalara aykırı olduğunu, yasalara aykırı durumlarda ise "estoppel"den bahsedilemiyeceğini savunmuştur.

Şahadetten görülebileceği gibi, tanık Mu-stafa Miralay emeklilik konusunda konuştuğu Müstediye Belediyeler Yasası kapsamına girdiğini ve emeklilik maaşı alabileceğini söylemiştir. Bilâhare, Müstedi emeklilik işlemleri hakkında emare 6 yazı ile Müstedaaleyh No 1'e resmen müracaatta bulunmuştur. Bu-nun üzerine, Müstedaaleyh No 1 Hukuk Dairesi'nin görüşünü almış ve bu görüş doğrultusunda karar vererek durumu resmen Müstediye bildirmiştir. Bu kararın tanık Mustafa Miralay'ın görüşünün tamamen tersi olduğunu belirtmeyi faydalı buluyorum. Bu durumda, tan-ık Mustafa Miralay'ın söylediklerinin sadece onun kişisel görüşü olduğu, resmi bir görüş olmadığı ve Müstedaaleyh No 1'i bağlamadığı görüşündeyim. Sayıştay'da görevli Fahri Arıbuka başvuruda tanık olarak çağrılıp Müstedinin söylediklerini tekzip etmemiştir-. Bu durumda, Müstedi'nin Fahri Arıbuka ile ilgili olarak söyledik- lerini doğru olarak kabul ederim. Şahadete göre, hem Müstedinin Belediye Başkanlığı esnasında hazırlanan emare 5 bütçede, hem de daha sonra görev başına gelen Belediye Başkanı döneminde ha-zırlanan emare 9 bütçede emeklilik maaş ve ikramiyeleri için tahsisat bulunmaktadır. Ancak, bu tahsisatlar Müstedinin emare 6 dilekçesine eklenmiş olduğu hesaplama formasında talep ettiği miktarların çok çok altındadır.

Yukarıda söylenenlere ek olarak Ku-zey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti demokratik bir hukuk Devletidir. Hukuk devletinde yönetim tüm faaliyetlerinde yasalara uygun hareket etmeli, hiçbir ahvalde yasaları çiğnememelidir. Daha önce belirtildiği gibi, bu meselede Müstedi'nin mevcut hizmetlerine karşıl-ık Müstedaaleyh No 2'den alabileceği yasal emeklilik menfaati sadece emeklilik ikramiyesidir. Yasal durumu bu iken, hem Mustafa Miralay, hem de Fahri Arıbuka Müstediye Belediyeler Yasası'nın onu kapsadığını ve emeklilik maaşı alabileceğini söylemişlerdir. -Ancak, ne bu sözler, ne de Mehmetçik Belediyesi- nin 1986 Mali Yılı Bütçesi'ne emekli maaş ve ikramiyeleri için yekün bir miktar tahsisat konmuş olması hususu yasal durumu hiç değiştirmemiştir ve değiştiremez de. Ayrıca, bu hususlar Müstedaaleyhleri yasala-rı çiğneyerek Müstediye tüm hizmetleri için emeklilik maaş ve ikramiyesi vermeğe de zorlayamaz.

Yukarıda belirtilen tüm hususlar ışığında, Müstedaaleyhler Müstedinin 7.6.1976 - 3.6.1980 tarihleri arasında Mehmetçik İnkişaf Encümeni Başkanlığı'nda geçen h-izmetlerini emeklilik hakkı kazandıran hizmet saymamakla ve ona tüm hizmetleri için emeklilik maaş ve ikramiyesi verme- mekle hatalı hareket etmemişler, yasalara uygun davranmışlardır. Bu durumda, Müstedi başvurusunda başarılı olamamıştır ve başvurunun red-dedilmesi gerek- mektedir.

Sonuç olarak başvuru reddolunur.

Meselenin tüm ahval ve şeraiti nazarı itibare alınarak masraflar husu- sunda herhangi bir emir verilmez.


(Celâl Karabacak)
- Yargıç

16 Aralık 1988

-


-264-



-


Full & Egal Universal Law Academy