Yüksek İdare Mahkemesi Numara 142/1990 Dava No 7/1992 Karar Tarihi 05.05.1992
Numara: 142/1990
Dava No: 7/1992
Taraflar: Ahmet N. Mustafa ile İsk. Bak. Vd
Konu: Tahsis iptali
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 05.05.1992

-D.7/92 YİM 142/90

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Mahkeme Heyeti: Aziz Altay, Celâl Karabacak ve Özkan Tunçağ.
Anayasanın 152. Maddesi hak-kında.

Müstedi: Ahmet Necmi Mustafa, Karşıyaka.
ile
Müstedaaleyh: 1. İskân Bakanlığı vasıtası ile KKTC Lefkoşa.
2. Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonları
vasıtası ile KKTC., Lefkoşa.
3. Girne Tapu ve Kadastro Dairesi vasıtası ile KKTC.-, Lefkoşa.
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Av. Güneş Menteş.
Müstedaaleyh namına: Savcı Hakkı Önen.
İlgili şahıs namına: Av. Serhan Çınar.



Yasa Maddesi: 3-2/75 sayılı Yabancı Taşınmaz Malların (Kontrol ve Yönetimi) Yasasının 9. maddesi, 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 29. maddesi, İnceleme ve Dağıtım Komisyonu Tüzüğünün 17. maddesinin 2. fırkası.

İstemin Özeti: Müstedinin, adına -tahsisli dükkânın adından iptâl edildiğini bildiren Müstedaaleyh kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına, konu dükkân için Müstediye kesin tasarruf belgesinin verilmemesinin yapılmaması gereken bir ihmal olduğuna karar -verilmesi istemi.

OLAY: Müstediye berberlik yapmak üzere 1974'de başvuru konusu dükkân tahsis edildi. Müstedi bilâhare Sanayi Holding'te çalışmaya başlar ve akşamları veya hafta sonları konu dükkânı çalıştırmayı sürdürdü. Bilâhare Sanayi Holding'teki işin-den ayrılan Müstedi Güvenlik Kuvvetlerinde devamlı işçi olarak istihdam edildi. Müstedi o tarihlerde köy muhtarları olan ilgili şahsa dükkânı muhtarlık amaçlarında kullanmak üzere verdi.
Müstedaaleyh, Müstedinin konu işyerini tahsis amacına uygun olarak- kullanmadığı ve başkalarının kullanımına terkettiği gerekçelerine atfen Müstedinin adından iptâl etti. Başvuru bu karardan yapıldı.

SONUÇ: Müstedi konu dükkânda boş zamanlarında bir yan gelir sağlamak üzere çalışmıştır. Ancak yasa ve tüzük Müstedinin tah-sis edilen dükkânı daimi olarak bizzat kendisinin çalıştırması, kısmen veya tamamen de olsa başkalarının istifadesine tahsis etmemiş olması gerekir. Müstedi yasa ve tüzüklere aykırı hareket etmiştir. Müstedaaleyhler haklı olarak tahsisi iptal eden kararı a-ldı. Başvuru reddolunur.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
YİM 285/80 sayılı Yüksek İdare Mahkemesi kararı.
YİM 286/80 sayılı Yüksek İdare Mahkemesi kararı.



H Ü K Ü M

Aziz Altay: Müstedi bu başvurusunda Karşıyaka'da Pafta/harita XI.13.W.1, Parsel- 70'in bitişiğindeki dükkânın tahsisini iptal eden GİD 56/90 ve 26.6.1990 tarihli yazı ile bildirilen kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına, konu dükkân için müstediye kesin tasarruf belgesinin verilmemesinin yapılmamas-ı gereken bir ihmal olduğuna karar verilmesini istedi.

Müstedaaleyhler bu başvuruda herhangi bir itirazname dosyalamadılar. İlgili şahıs ise dosyaladığı itiraznamede konu dükkânın müstediye tahsis edildiğini kabul etmekte ancak müstedinin onu tahsis amac-ına uygun olarak kullanmaması veya başka bir şahsın tasarruf ve kullanımına vermesi nedeniyle tahsisinin iptal edildiğini iddia etti ve bu nedenle müstedinin herhangi bir meşru menfaati bulunmadığı için başvurunun reddedilmesi gerektiğini savundu.

Müsted-iye göre başvuru konusu dükkân, içinde bulunan bir berber koltuğu, bir ayna ve bir dolapla birlikte berberlik yapmak üzere kendisine 18.11.1974 tarihinde tahsis edildi. 1976 yılında Sanayi Bölgesinde çalışmaya başladı ancak akşamları ve hafta sonları konu -dükkânda berberlik yapmaya devam etti. 1985 tarihinde Sanayi Bölgesindeki işinden ayrıldı ve Güvenlik Kuvvetleri Destek Komutanlığı Dikmen tesislerinde işçi statüsünde ustabaşı olarak çalışmaya başladı ve o tarihten beri de ayni yerde çalışmaktadır. Müsted-i, Sanayi Holding'de çalışmaya başladıktan sonra dükkânın bitişiğindeki kahvehanede kahvecilik yapan ve ayrıca o tarihlerde köyün muhtarı da olan ilgili şahıs Durmuş Paşaoğulları'na konu dükkânın anahtarını verdi ve muhtarlık işlerini yürütmek için içine b-ir masa ile bir koltuk ve ayrıca kola ve bira kasaları koymasına müsaade etti. Müstedi konu dükkânı ilgili şahsa veya başka birisine devrettiğini ve 1980-1985 yılları arasında tamamen terkettiğini kabul etmemek-tedir.

1963 Karşıyaka göçmeni olan müstediy-e 18.11.1974 tarihinde başvuru konusu dükkânın içindeki berber koltuğu, aynası ve dolabı ile birlikte tahsis edildiği ve müstedinin ilk 1-2 yıl orada berberlik mesleğini icra ettiği, yeterli kazancı olmadığı için 1976 yılında Sanayi Holding'de iş aldığı, d-ükkâna bitişik kahvehanede kahvecilik yapan ve o tarihte köyün muhtarı olan ilgili şahıs Durmuş Paşaoğulları'na dükkânın anahtarını verdiği ve o tarihten beri ilgili şahsın konu dükkânı kullandığı ve içine kahvehanenin fazla eşyalarını da koyduğu, 1985 yıl-ına kadar Sanayi Holding'de çalışan müstedinin o tarihten bu yana da Güvenlik Kuvvetlerinde işçi statüsünde ustabaşı olarak çalışmakta olduğu taraflarca kabul edilen olgulardır.

Müstedi Sanayi Holding'de çalışmaya başladıktan sonra hafta sonları konu dük-kânda mesleğini icra etmeye devam ettiğini iddia etmekte ve bu husus kayınpederi Mehmet Gagari tarafından desteklenmektedir. İlgili şahıs ise müstedinin Sanayi Holding'de iş aldıktan sonra bir süre hafta sonları konu dükkânda berberlik yaptığını kabul etme-kle beraber 1978-1979 yılında kendisini kurtardığını söyleyerek hafta sonları Şirin Yalı Bar'da çalışmaya başladığından eşyalarını da alıp gittiğini ve dükkânı kendisine devrettiğini iddia etmektdir. İlgili şahsa göre müstedi 1980 yılında bacanağı Taner Ak-agül'ün dükkânında berberlik yapamaya başladığını ancak 1985'de bacanağı ile ihtilafa düştüğünden eşyaları bacanağı tarafından kapı önüne yığıldığı için tekrar konu dükkâna dönmek isteyen müstediye ilgili şahıs başlangıçta müsaade etmek istemedi. Ancak ark-adaşlarının ricası üzerine onun dükkâna dönmesine müsaade etti ve yine hafta sonları Müstedi konu dükkânda berberlik yapmaya başladı.

İlgili şahsın bu şahadeti 1985 yılına kadar desteban görevi yapan ve vergi tahsilinde ilgili şahsa yardım eden Celâl Uçu-rum ve müstedinin bacanağı Taner Akagül'ün dükkânının bitişiğindeki dükkânda bakkallık ve taksicilik yapan Behiç Çemender tarafından desteklenmektedir.

Mahkeme huzurunda şahadet veren ve yakından izleme olanağı buldu-ğumuz ilgili şahıs ile tanıkları Celâ-l Uçurum ve Behiç Çemender üzerimizde çok iyi bir izlenim bırakmış olup şahadetlerini doğru ve inandırıcı bulduk ve bu şahadetlerini müstedi ve tanığının şahadetine tercih ettik.

Doğru olduğunu kabul ettiğimiz ilgili şahıs ile tanıklarının şahadeti ışığı-nda müstedinin 1976 yılından itibaren Sanayi Holding'de çalışmaya başladığı, 1985 yılında bu işinden ayrılarak Güvenlik Kuvvetlerinde daimi işçi statüsünde çalışmaya başladığı ve elan bu görevini sürdürdüğünü, 1976 yılında Sanayi Holding'de çalışmaya başla-dıktan sonra konu dükkânın anahtarlarını ilgili şahsa verdiği ve sadece hafta sonları ve tatil günlerinde konu dükkânda berberlik yaptığı, 1980 yılında konu dükkândan ayrılarak bacanağı Taner Akagül'ün dükkanında birkaç yıl çalıştıktan sonra tekrar konu dü-kkana dönüp hafta sonları berberlik yaptığı hususunda bulgu yaparız.

Müstedaaleyhler, müstedinin konu dükkanın tahsis amacına uygun olarak kullanılması veya dükkanın başka bir şahsın tasarruf veya kullanımında bulunması nedeniyle tahsisini iptal etmişler-dir. Gerek müstedaaleyhler gerekse ilgili şahıs iptal kararının 32/75 sayılı Yabancı Taşınmaz Malları (Kontrol ve Yönetim) Yasasının 9. maddesi ile 41/77 sayılı İskân Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 29. maddesine dayanarak alındığını ve bu nedenle -kararın yasal ve geçerli olduğunu iddia ettiler.

32/75 sayılı yasanın 9. maddesi aynen şöyledir:

"9. Herhangi bir taşınmaz malı işgal eden bir kişi işgal etmekte olduğu malı veya tasarruf hakkını başkasına devredemez veya kısmen veya tamamen başkasının -istifadesine tahsis edemez. Bu gibi hallerde taşınmz malı devreden ile halen işgalinde bulunduran kişi aleyhine yöneticinin 6. maddesinin (2). fıkrasında belirtilen yöntem uyarınca derhal tahliye işlemi başlatma yetkisi vardır."

-Yukarıda alıntısı yapılan yasa maddesinden de açıkça görülebileceği gibi tahsis konusu mal sadece tahsis edilen şahıs tarafından ve münhasıran onun kullanımı ve tasarrufu için tahsis edilmekte olup kısmen veya tamamen başkasının istifadesine bırakılamaz.
--
41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 29. maddesinin (2). fıkrası da şöyledir:

"29. Bu Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce veya sonra
.....................
Kendisine tahsis edilen konut veya işyerini kullanmayan, başkalarına de-vir veya satışını yapanlar ............
......................
......................
......................
İmar İskân ve Rehabilitasyon İşlerinden sorumlu Bakanlığın yazılı tebligatını müteakip en geç 1 ay içinde sözü edilen konut veya işyerini herhangi- bir hasara meydan vermeden tahliye etmek zorundadır.."

-(2). fıkradan da anlaşılacağı gibi tahsis edilen bir işyerini tahsis sahibinin kullanmaması, iptaline neden teşkil etmektedir.
-
41/77 sayılı Yasa altında çıkarılan 1978 İnceleme ve Dağıtım Komisyonu Tüzüğünün 17. maddesinin (2). fıkrasında, kendisine tahsis edilen bir işyerini uygun gerekçe göstermeksizin ve İskân Bakanlığından izin almaksızın 1 aydan fazla bizzat kullanmayan, ça-lıştırmayan, başkasına devir veya satışını yapanların tahsislerinin iptal edilmesi öngörülmektedir. Görülebileceği gibi tahsis edilen işyerinin bizzat tahsis alan tarafından kullanılması veya çalıştırılması esastır. YİM 285/80 sayılı başvuruda yukarıda söz-ü edilen Yasa ile Tüzük maddelerini inceleyen Yüksek İdare Mahkemesi sayfa 3'de şöyle demiştir:

"Yukarıda alıntısı yapılan ilgili Yasa ve Tüzük maddelerinden de görülebileceği gibi konut tahsisinden yararlanan bir haksahibi ilgili konutu tahsis amaçları d-ışında kullanamaz ve kısmen veya tamamen başkasının istifadesine sunamaz. Bunları yaptığı takdirde ilgili Bakanlığın sözü edilen tahsisi iptal etmeğe yetkisi vardır. ........"

YİM 286/80'de de sayfa 2'de Yüksek Mahkeme şöyle demiştir:

"Kuşku yoktur ki ko-nu ev müstediye, iktisaden güçlendirilecek bir kişi olarak, bir hafta sonu veya tatil evi veya ikinci bir ev olarak kullanılmak üzere değil de içinde ailesi ile daimi olarak ikâmet etmesi amacı ile tahsis edilmişti. Müstedi ise Lefkoşa'ya becayiş edilelide-n beri konu evi tahsis amacına uygun olarak kullanmamaktadır. Bu durumda ismindeki tahsisin iptali için alınan karar hatalı değildir."

-Yukarıda alıntısı yapılan içtihatlardan da anlaşılacağı gibi tahsis sahibinin tahsis edilen taşınmaz malı amacına uygun ve daimi olarak kullanması gerekir. Önümüzdeki meselede başvuru konusu işyerinin tahsis tarihinde, içindeki eşyalardan, bir berber dükk-ânı olduğuna kuşku yoktur. 1974 yılında konu dükkân mesleği berberlik olan müstediye tahsis edilirken daimi olarak kullanması amacı ile ona tahsisi edildiği açıktır. Müstedi ilk 1-2 yıl daimi olarak ve tahsis amacına uygun bir şekilde mesleğini icra etmiş -ise de 1976 yılında Sanayi Holding'de devamlı çalışmaya başladıktan sonra dükkânın anahtarlarını ilgili şahsa vermek suretiyle dükkânı daimi istifade ve kulanımına bıraktı. Bu durum başvuru tarihine kadar devam etti. Müstedi hafta sonlarında ve tatil günle-rinde konu dükkânda mesleğini icra ettiğini iddia etmekte ise de doğru olduğunu kabul ettiğimiz ve inandığımız ilgili şahsın ve Celâl Uçurum ile Behiç Çemender'in şahadetlerinden müstedinin 1980 yılında eşyalarını alıp bir süre Taner Akagül'ün dükkanında ç-alıştığı ve bu süre zarfında konu dükkânı tamamen ilgili şahsın istifadesine ve kullanımına bıraktığı anlaşılmaktadır. Müstedi birkaç yıl hafta sonları mesleğini Taner Akagül'ün dükkanında sürdürdükten sonra tekrar konu dükkâna dönmüş ise de yine sadece ha-fta sonları ve tatil günlerinde mesleğini icra etmiş, dükkân eskiden olduğu gibi ilgili şahsın devamlı kullanımında olmaya devam etmiştir. Esasen müstedinin kendisi 1976 yılından 1985 yılına kadar Sanayi Holding'de devamlı çalıştığını, 1985 yılından beri G-üvenlik Kuvvetlerinde işçi statüsünde ustabaşı olarak devamlı çalışmakta olduğunu ve konu dükkânda hafta sonlarında ve tatillerde berberlik yaptığını, köyde geçimini berberlikten kazanmak için yeterli iş olmadığını kabul etmektedir. Bundan da anlaşılacağı -gibi müstedinin 1976'dan bu yana esas geçimini ilkin daimi olarak çalıştığı Sanayi Holding'de bilâhare de Güvenlik Kuvvetlerindeki işinden sağladı. Konu dükkânda sadece boş zamanlarında bir yan gelir sağlamak üzere çalışmıştır. Ne var ki yukarıda alıntısı -yapılan yasa ve tüzük maddeleri ile içtihatlardan müstedinin tahsis edilen dükkânı daimi olarak bizzat kendisinin çalıştırması, kısmen veya tamamen de olsa başkasının istifadesine tahsis etmemiş olması gerekir. Müstedi yasa ve tüzüklere aykırı hareket etti-ğinden müstedaaleyhler haklı olarak onun adındaki tahsisi iptal eden başvuru konusu kararı aldı ve bunu yaparken de herhangi bir hata yapmış değildir.
-
Sonuç olarak başvuru reddolunur.


Masraflar için herhangi bir emir verlimez.


(Aziz Altay) (Celâl Karabacak) (Özkan Tunçağ)
Yargıç Yargıç - Yargıç

5 Mayıs 1992




-


7



-


Full & Egal Universal Law Academy